21.11.docx

21.11

PLAN REHABILITACJI PACNEJTA Z OSTEOPOROZĄ

OSTEOPOROZA

Należy do grupy chorób cywilizacyjnych jest to choroba metaboliczna kości charakteryzująca się stopniowym obniżaniem się bezwzględnej masy kostnej z zachowaniem procesu mineralizacji kości.

Czynniki ryzyka osteoporozy

- płeć żeńska

- wiek

- szczupła budowa ciałą

- mała aktywność fizyczna

- wczesna menopauza

- stosowanie leków steroidowych

- nadużywanie alkoholu, nikotynizm, nadmierne spożywanie kawy

- długotrwałe ograniczenie podaży wapnia

OKRESY CHOROBY

- wczesny – bez objawów i bezbólowy

- późny – pełnoobjawowy, występują tu złamania kości nieurazowe lub w następstwie niewielkich urazów (niskoenergetyczne) oraz deformację postawy ciała.

OBJAWY KLINICZNE :

- bóle osteoporotyczne – najczęściej dotyczą pleców, kręgosłupa, nasilają się podczas ruchów i promieniują do kręgosłupa i kończyn dolnych

- osłabienie siły mięśni (głównie kończyn)

- złamania w miejscach typowych (np.kompresyjne złamania trzonów kręgów)

- pogłębienie kifozy piersiowej (wdowi garb)

- uwypuklenie brzucha

- „choinkowate” fałdy skóry na plecach

W PÓŹNIEJSZYM OKRESIE WIDOCZNE SĄ RÓWNIEŻ NASTĘPUJĄCE OBJAWY :

- pogłębienie lordozy lędźwiowej

- zwiększenie przodopochylenia miednicy

- przykurcze zgięciowe stawów kolanowych i biodrowych

- zesztywnienie stawów skokowych

- pronacja stóp

- zaparcia, wzdęcia, ból brzucha, upośledzenie funkcji układu oddechowego

DIAGNOSTYKA

W celach diagnostycznych wykonuje się badanie gęstości mineralnej kości (BMD). Końcowy wynik określany jest jako odchylenie standardowe (SD) w stosunku do szczytowej masy kostnej zdrowych młodych mężczyzn/kobiet (T-score) oraz do średniej wartości gęstości kości kobiet/mężczyzn będących w tym samym wieku co badana osoba (Z-score).

Densytometria =- badanie rentgenowskie z dużo mniejszą dawką promieniowania

Do innych metod diagnostycznych należą : badanie rtg, ilościowa tomografia komputerowa, ilościowa ultrasonografia, badania biochemiczne

LECZENIE FARMAKOLOGICZNE

Skuteczne leczenie farmakologiczne osteoporozy polega na najczęściej równoczesnym stosowaniu preparatów wapnia, witaminy D oraz leku antyresorbcyjnego lub pobudzającego kości otworzenie  (bifosfoniany)

REHABILITACJA RUCHOWA

Program rehabilitacji powinien być przede wszystkich skierowany na zmniejszenie ryzyka wystąpienia upadków a w konsekwencji powstaania złamań.

ZADANIA REHABILITACJI

- zachowanie lub poprawa mm.

-utrzymanie lub zwiększenie ruchomości stawów kręgosłupa i stawów obwodowych

- utrzymanie prawidłowej postawy ciała lub jej korekcja

- poprawa równowagi i koordynacji ruchowej

- poprawa ogólnej sprawności fizycznej

- zapobieganie upadkom i załamaniom

- zmniejszenie dolegliwości bólowych

- edukacja pacjenta

- poprawa stanu psychicznej pacjenta

RODZAJE ĆWICZEŃ

- cwiczenia korygujące postawę ciałą wzmacniające gorset mięśniowy

- ćw. Stymulujące biosyntezę tkanki kostnej

- ćw. Równowagi i kordynacji ruchowej

-ćw. Oddechowe

- ćw. Ogólno usprawniające, wytrzymałościowe, gibkościowe

- rekreacja

ĆWICZENIA KORYGUJĄCE POSTAWĘ CIAŁĄ I WZMACNIAJĄCE GORSET MIĘŚNIOWY

- ćw. Wzmacniające mm. Grzbietu w odcinku piersiowym

- cw. Wzmacniające (PIR streching)

TYPY ĆWICZEŃ stymulujące biosyntezę tkanki kostnej

- izometryczne

- czynno-bierne

- czynne wolne

- czynne z oporem

- dobór ćw w zależności od wieku chorego i stopnia zaawansowania choroby

Ćw. Równowagi i koordynacji ruchowej

- stosowane w profilaktyce upadków

- wykonywanie z reguły w pozycjach wysokich (np. naprzemienne stawanie na palcach i piętach)

- ćw z zastosowaniem specjalnych platform rehabilitacyjnych

- nauka prawidłowego padania zmniejsza ryzyko uszkodzeń

ĆW. ODDECHOWE

- celem tych ćwiczeń jest : zwiększenie ruchomości stawów klatki piersiowej i przepony, wzmocnienie mm. Oddechowych, poprawa wentylacji płuc, zwiększenie pojemności życiowej płuc

ĆW. OGÓLNOUSPRAWNIAJĄCE

- spacery, marszem pływanie, ćwiczenia do muzyki

- poprawiają one równowagę i koordynacje ruchową, ruchomość stawów oraz siłę mięśniową

- wpływają przede wszystkim na zmniejszenie ryzyka upadków i ich powikłań

- dobór form ćwiczeń uzależniony od wieku

FIZYKOTERAPIA

- krioterapia – działania p/bólowe, zmniejszenie napięcia mięśni

- magnetoterapia kuracja 4-6 tyg przez 10-12 dni codziennie i dalej 2 -3 razy w tyg. Zalecane natężenie pola 4-6 mT zwiększanie do 8-10mT

- fototerapia promieniowanie UVB (synteza Wit D), naświetlanie 2xtyg przez 30min

Kąpiele lecznice wody siarczko-siarko-wodorowych, temp. Ok. 30C, działania regenerujące chrząstkę stawową.

Krenoterapia – picie wód wapniowo-chlorkowych (uwaga na kamicę wapniową i zaparcie)

Jonoforeza – z 3% chlorku wapnia spod anody

Elektroterapia, galwanizacja, TENS

Laseroterapia – głównie p/bólowo

Masaże – klasyczne i podwodne – efekt rozluźniajacy, zmniejszenie bólu

Parafina ma działania odwapniające, nie powinno się stosować u osób z osteoporozą

REKREACJA PACJENTÓW Z OSTEOPOROZĄ

- zalecane są : turystyka piesza, pływanie, jazda na rowerze, niezbyt dynamiczny aerobik, wioślarstwo, kajakarstwo.=

-niewskazane są ćw w których występują energiczne ruchy skrętne, skłony czy podskoki

- jako optymalną dawkę przyjmuje się codzienną przynajmniej 30 min aktywnośc fizyczną oraz uprawianie kilka razy w tygodniu sportów rekreacyjnych

BASEN

- styl klasyczny – wykorzystywany przy zmianach zwyrodnieniowych

- styl grzbietowy/kraul zmiany przeciążeniowe odc szyjnego i lędźwiowego

- styl żabka – przeciążenie kręgosłupa

ROWER

Zaleca się wyższe ustawienie kierownicy niż normalnie w celu odciążenia kręgosłupa. Rower wyposażony w amortyzatory

PROFILAKTYKA

PIERWOTNA działanie mające na celu osiągniecie max wartości szczytowych masy kostnej w okresie dojrzewania

WTÓRNA zaliczamy do niej ćwiczenia kinezyterapia, pomoce ortopedyczne (kule, chodziki, ochraniacze na biodra), wygodne obuwie na płaskiej antypoślizgowej podeszwie

NOWE KIERUNKI LECZENIA

- muzykoterapia

- chromo terapia – kolor ziel zwieksza wydolność

- akupunktura

Zagadnienia na egzamin

Formy rehabilitacji, czynniki ryzyka, postępowanie, metody w reh naurologicznej, problemy geriatryczne, problemy w rehabilitacji, dziecko rozwoj dziecka, rehabilitacja kardiologiczna, w cukrzycy, w chorobie zwyrodnieniowej