Józef Longin Sowiński.pdf

Józef Longin Sowiński

na szańcach Woli

Józef Longin Sowiński herbu Krakowczyk (ur. 15 marca 1777, zm. 6 września

1831) – polski generał, dowódca obrony reduty na Woli w Warszawie w 1831.

W czerwcu 1812 wziął udział w wyprawie Napoleona przeciw Rosji na Moskwę. W

bitwie pod Możajskiem 5 września 1812 został jednak poważnie ranny w nogę,

którą musiano mu amputować. Poruszał się odtąd o kuli. Dostał się następnie do

niewoli rosyjskiej, skąd zwolniono go w 1813. Za kampanię moskiewską został

odznaczony Orderem Virtuti Militari i francuską Legią Honorową.

Po powrocie do Warszawy został dyrektorem Arsenału Budowniczego w Królestwie

Polskim. Stanowisko to w stopniu podpułkownika zajmował do 1820. We wrześniu

1820, w stopniu pułkownika, został komendantem wojskowej Szkoły Aplikacyjnej.

Otrzymał wówczas, w 1822, Order św. Anny 2. kl. z gwiazdą. Po wybuchu

powstania listopadowego usiłował początkowo powstrzymać wychowanków od

udziału w nim, obawiając się jego szybkiego upadku i represji, jednakże w miarę

rozwoju powstania, przyjął stanowisko dowódcy artylerii garnizonu warszawskiego.

Wiosną 1831 powołano go na stanowisko dyrektora wydziału artylerii Komisji

Rządowej Wojny. Mimo że cieszył się dużym autorytetem, jako inwalida nie był

angażowany do służby liniowej. Dopiero w lipcu 1831, na jego prośbę, mianowano

go dowódcą reduty nr 56 na Woli. W miarę zbliżania się wojsk rosyjskich do

Warszawy w sierpniu powierzono mu dowodzenie obroną Woli, a 22 sierpnia

awansowano na generała brygady.

Główne uderzenie rosyjskie zostało skierowane 6 września właśnie na Wolę,

bronioną przez 1300 żołnierzy i mającą 12 dział (Rosjanie skierowali do ataku 11

batalionów piechoty wspartych 76 działami). Kilkugodzinna obrona Woli

prowadzona przez Sowińskiego nie miała dalszych szans powodzenia wobec

przewagi wroga. Dokładne okoliczności śmierci generała Sowińskiego nie są

znane.

Sowiński stał się po śmierci jednym z bohaterów narodowych tamtej epoki.

Powszechnie podawana wersja odnośnie okoliczności jego śmierci weszła do

legendy opisywana w licznych utworach poetyckich i literackich.

Władze rosyjskie publicznie jednak podały wersję o zabiciu generała na posterunku

bojowym. Tę wersję uwiecznił też Wojciech Kossak na obrazie "Sowiński na

szańcach Woli". W rzeczywistości w trakcie szturmu reduty wolskiej po wdarciu się

tam wroga doszło do walki na bagnety, a artyleria polska rażąca wroga kartaczami

zamilkła. Część Polaków ginęła w walce, część poddawała się, inni uciekali do

kościoła. Grupa żołnierzy z gen. Sowińskim otrzymała propozycję kapitulacji, którą

generał przyjął. Gdy Polacy złożyli broń, w plecy przyjmujących kapitulację Rosjan

padła salwa ze strony kościoła. Rosjanie uznali to za podstęp i bezbronni Polacy

zostali wymordowani bagnetami. W rzezi tej najprawdopodobniej zginął także

generał.