CZTERY EWANGELIE

·         Ewangelia według Św. Mateusza

·         Ewangelia według Św. Marka

·         Ewangelia według Św. Łukasza

·         Ewangelia według Św. Jana

Ewengelie to więcej niż tylko biografia Jezusa. Zawierają na przykład niewiele informacji o Jego młodości, a bardzo dużo 0 ostatnim tygodniu Jego życia oraz o tym, co zdarzyło się w dniach po Jego śmierci. Słowo "ewangelia" (użyte w Mk 1,1 ) oznacza "dobrą nowinę" i Ewangelie koncentrują się na przekazaniu Dobrej Nowiny, którą Jezus przyniósł światu - uzdrawiając i ucząc, przede wszystkim o uwolnieniu od grzechu przez Jego śmierć i zmartwychwstanie.

Przez trzydzieści lat po śmierci i zmartwychwstaniu Jezusa apostołowie głosili ustnie Dobrą Nowinę o Nim. Równolegle zbierano materiały pisane o Jego czynach i słowach. W końcu materiał pisemny oraz tradycję przekazywaną ustnie w różnych ośrodkach chrześcijaństwa zebrano w cztery Ewangelie. Stały się one istotnym wsparciem nauczania apostołów, a znaczenie ich stale rosło wraz z upływem czasu i zmniejszaniem się ilości naocznych świadków działalności Jezusa.

Każda opowieść o życiu osoby musi być sprawdzona. Kryterium wyboru szczegółów z życia Jezusa przez Ewangelistów jest oczywiste. Pierwsze trzy Ewangelie zawierają dużo materiału wspólnego, a Ewangelia wg św. Jana różni się od nich podejściem. Dzięki temu, że są cztery Ewangelie, otrzymaliśmy znacznie pełniejszy obraz życia Jezusa. Każdy z czterech portretów ma coś szczególnego i ważnego, co wnosi do całości.

EWANGELIA WEDŁUG ŚW. MARKA

Niemal z pewnością spisana najwcześniej ze wszystkich Ewangelii. Jest to Ewangelia krótka, w której akcja posuwa się szybko. Mogła ona zostać napisana, by pomóc chrześcijanom w przekonywaniu innych do prawdy o Jezusie.

Treść

Część 1: Wydarzenia z czasów nauczania Jezusa 1-8,26

·         Przygotowanie 1,1-13

·         Jezus zaczyna nauczać i uzdrawiać w Galilei 1,14-3,6

·         Dalsze nauczanie w Galilei 3,7-6,13

·         Jezus wychodzi z Galilei 6,14-8,26

Część 2: Jerozolima i ostatnie dni 8,27-16,8

·         Przygotowanie do męki i śmierci 8,27-10,52

·         Jezus naucza w Jerozolimie 11-13

·         Namaszczenie Jezusa, Ostatnia Wieczerza 14,1-31

·         Pojmanie Jezusa i sąd 14,32-15,15

·         Jezus zostaje ukrzyżowany 15,16-41

·         Pogrzeb i zmartwychwstanie Jezusa 15,42-16,8

·         Zakończenie 16,9-19 (tekstu tego brak w niektórych rękopisach, został najprawdopodobniej dodany, żeby zakończenie Ewangelii nie było tak gwałtowne).

Autor i czas spisania

Wczesna tradycja wiąże tę Ewangelię z Janem Markiem, uczniem wymienionym w Dziejach. Działał on od wczesnych dni Kościoła w Jerozolimie. Tradycja, a także treść zawartej w Ewangelii historii sugeruje, że głównym źródłem informacji Marka był Piotr i że Ewangelia ta została spisana w Rzymie. Z tej Ewangelii, spisanej prawdopodobnie pomiędzy rokiem 60 a 70 po Chr., korzystali Mateusz i Łukasz.

Główne wydarzenia

·         Jan Chrzciciel przygotowuje drogę 1

·         Chrzest i kuszenie Jezusa 1

·         Powołanie Dwunastu 3

·         Nakarmienie pięciu tysięcy 6

·         Przemienienie 9

·         Triumfalny wjazd Jezusa 11

·         Ostatnia Wieczerza 14

·         Pojmanie Jezusa, sąd i śmierć 14-15

·         Zmartwychwstanie 16

Sławne fragmenty

·         Dobra Nowina 1,14-15 "Staniecie się rybakami ludzi" 1,16-20

·         Przebaczenie grzechów, uzdrowienie paralityka 2,1-12

·         Powołanie Dwunastu 3,13-19

·         "Kto jest największy?" 9,33-37

·         "Pozwólcie dzieciom przychodzić do Mnie ..." 10,13-16

·         Bogaty młodzieniec 10,17-31

·         "Okup za wielu" 10,42-45

·         Wypędzenie przekupniów 11,15-17

·         Największe przykazanie 12,28-34

Główne tematy

Gdy Ewangelia według św. Mateusza skupia się na Jezusie jako nauczycielu, Marek pokazuje Go jako człowieka czynu. Ewangelia ta składa się głównie z krótkich epizodów, z których większość opowiada, co Jezus zrobił. Zwrot "zaraz też" występuje tu wiele razy. Pokazane jest, jak apostołowie z trudem rozumieją, kim jest Jezus (może to być świadectwem wpływu Piotra na Marka). Jezusowi zależy na utrzymaniu swej roli Mesjasza w tajemnicy przed ludźmi, którzy nie zrozumieliby tego, co ma na myśli. Często nazywa się "Synem Człowieczym" (wizja Daniela). Ewangelia szybko przechodzi od Piotrowego wyznania wiary (rozdz. 8) do śmierci i zmartwychwstania Jezusa. Kluczowym fragmentem są słowa, "Syn Człowieczy nie przyszedł, aby Mu służono, lecz żeby służyć i dać życie swoje na okup za wielu" (10,45).

EWANGELIA WEDŁUG ŚW. JANA

Ewangelia według św. Jana różni się znacznie od pozostałych trzech Ewangelii, ukazując Jezusa z innej perspektywy. Deklarowaną intencją autora jest zwrócenie uwagi czytelnika na wiarę, "abyście wierzyli, że Jezus jest Mesjaszem, Synem Bożym" (20,31).

Treść

Prolog: Jezus Słowo Boże 1,1-18

Część 1: Siedem znaków 1,19-12,50

·         Jan Chrzciciel i pierwsi uczniowie Jezusa 1,19-51

·         Pierwszy znak: przemienienie wody w wino 2,1-12

·         Jezus w Świątyni; z Nikodemem; Jezus i Jan 2,13-3,36

·         Samarytanka 4,1-41

·         Drugi znak: uzdrowienie syna dworzanina 4,42-54

·         Trzeci znak: uzdrowienie chorego nad sadzawką Betesda 5,1-9

·         Dysputy z przywódcami religijnymi 5,10-47

·         Czwarty znak: nakarmienie pięciu tysięcy 6,1-15

·         Piąty znak: chodzenie po wodzie 6,16-21

·         Jezus chlebem życia 6,22-71

·         W Jerozolimie na Święcie Namiotów 7-8

·         Szósty znak: uleczenie niewidomego od urodzenia 9

·         Dobry Pasterz 10,1-21

·         Dysputy z przywódcami religijnymi i siódmy znak: wskrzeszenie Łazarza 10,22-11,57

·         Jezus namaszczony; wjazd do Jerozolimy 12

Część 2: Ostatnia Wieczerza i wydarzenia w Ogrójcu 13-17

·         Umycie nóg 13,1-20

·         Jezus poucza apostołów 13,21-16,33

·         Jezus modli się do swego Ojca 17

Część 3: Aresztowanie, sąd, ukrzyżowanie i pogrzeb 18-19

Część 4: Zmartwychwstanie Jezusa 20-21

·         Pusty grób 20,1-10

·         Jezus ukazuje się Marii Magdalenie 20,11-18

·         Jezus i Tomasz 20,19-31

·         Jezus i Jego uczniowie nad jeziorem 21

·         (Fragment 8,1-11 - kobieta cudzołożna - początkowo nie należał do Ewangelii wg św. Jana. Styl i temat wskazują bardziej na Łukasza. Umieszczenie go w Ewangelii Jana przypisuje się błędowi kopisty).

Autor i czas spisania

Prawdopodobny autor tej Ewangelii nazywa siebie "uczniem, którego Jezus miłował". Za ucznia tego od dawna zwykło się uważać Jana Apostoła. Ponieważ Ewangelia według św. Jana podaje informacje niezależne od pozostałych trzech Ewangelii, nie ma powodu, by sądzić, że została spisana później. Kilka lat temu nie brano tego pod uwagę i zakładano, że została ona spisana około roku 90-100 po Chr. Jednak obecnie uważa się, że każda data od około 60 r. po Chr. jest możliwa.

Główne wydarzenia

·         Wesele w Kanie 2

·         Kobieta przy studni 4

·         Jezus karmi pięć tysięcy 6

·         Uzdrowienie niewidomego od urodzenia 9

·         Wskrzeszenie Łazarza 11

·         Namaszczenie Jezusa 12

·         Triumfalny wjazd 12

·         Ostatnia Wieczerza 13

·         Aresztowanie, sąd i ukrzyżowanie Jezusa 18-19

·         Pusty grób 20

·         Jezus ukazuje się Tomaszowi 20

Sławne fragmenty

·         "Na początku było Słowo ..." 1,1-18

·         Potrzeba powtórnych narodzin 3,1-8

·         "Tak bowiem Bóg umiłował świat..." 3,16-17

·         Jezus, chleb życia 6,35-40

·         Źródło wody żywej 7,37-39

·         Jezus, światło świata 8,12

·         "Prawda was wyzwoli" 8,31-32

·         "Zanim Abraham stał się, JA JESTEM" 8,56-58

·         Dobry Pasterz 10,1-16

·         Jezus, zmartwychwstanie i życie 11,23-27

·         Ziarno musi obumrzeć 12,24-26

·         Jezus myje uczniom nogi 13,1-17

·         Jezus, droga, prawda i życie 14,1-7

·         Jezus, prawdziwy, krzew winny 15,1-8

·         Przyjście Ducha Świętego 16,5-15

·         Modlitwa arcykapł. Jezusa 17,1-26

·         "Paś baranki moje!" - słowa Jezusa skierowane do Piotra 21,15-19

Główne tematy

Od samego początku, jak mówi Jan w pierwszych słowach Ewangelii, Jezus jest "Słowem Boga" - dzięki Niemu Bóg komunikuje się ze światem. Idea "Słowa Bożego" jest ideą wywodzącą się ze Starego Testamentu, znaną także myślicielom greckim, co w rezultacie daje interesujące połączenie charakterystyczne dla tej Ewangelii. Autor chce ukazać znaczenie Jezusa Żydom oraz tym, którzy znają myśl grecką.

Jan umieszcza swoją relację z życia Jezusa w ramach siedmiu "znaków" (cudów) i siedmiu mów Jezusa. Tematami przewodnimi są światło, życie i miłość, które daje Jezus.

Do różnic pomiędzy tą Ewangelią a pozostałymi zaliczyć można miejsce akcji - pierwsze trzy Ewangelie rozgrywają się głównie w Galilei, podczas gdy akcja tej Ewangelii dzieje się przeważnie w Jerozolimie - oraz częściowo styl narracji.

U Jana nie ma przypowieści (chyba że do przypowieści zaliczyć "Dobrego Pasterza"), a Jezus podejmuje dłuższe dialogi i rozmowy, niż jest to u Mateusza, Marka i tukasza. Być może Jezus potrzebował innej metody nauczania dla mieszkańców Jerozolimy. Ewangelia ta przez wieki z pewnością osiągnęła zamierzenia jej autora, pomagając ludziom uwierzyć, że życie wieczne można znaleźć dzięki wierze w Jezusa.

APOKALIPSA ŚW. JANA

Księga ta jest jedyną w swoim rodzaju w Nowym Testamencie. Jej przesłanie o ostatecznym zwycięstwie Jezusa Chrystusa nad wszelkimi siłami, które sprzeciwiają się Bogu, przedstawione jest w serii wizji.

Treść

Prolog: Wizja Chrystusa w chwale 1

Część 1: Listy do siedmiu Kościołów 2-3

Część 2: Wizje sądu i zwycięstwa 4-20

·         Rada niebieska 4

·         Siedem pieczęci 5,1-8,1

·         Siedem trąb 8,2-11,19

·         Smok i jego królestwo 12-13

·         Baranek i Jego nadejście 14

·         Siedem plag 15-16

·         Upadek Babilonu 17,1-19,4

·         Zwycięski Chrystus 19,5-20,15

Część 3: Wizja nieba 21,1-22,5

Zakończenie: Przyjdź, Panie Jezu! 22,6-21

Autor i czas spisania

Apokalipsa św. Jana została wyraźnie stworzona w czasie, kiedy chrześcijanie byli prześladowani, najprawdopodobniej za panowania rzymskiego cesarza Domicjana pod koniec I w. po Chr. Jan został zesłany na wyspę Patmos na Morzu Egejskim, i tam miał wizje. Autor Apokalipsy, jak stwierdza niemal jednogłośnie tradycja, to Jan Ewangelista.

Sławne fragmenty

·         Chrystus w chwale 1,12-18

·         Chrystus u drzwi 3,20

·         Bóg na tronie 4

·         Hymn zwycięzców 15,2-4

·         Nowe niebo i nowa ziemia 21

·         Gwiazda poranna 22,16-17

Główne tematy

Księga Apokalipsy należy do "apokaliptyki". Nazwa ta wiąże się bardziej ze sposobem ujęcia (modelem) wszystkich przedstawionych tu wizji, aniżeli ze szczegółami zawartymi w każdej z nich z osobna. Przesłanie o nieograniczonej władzy Boga było wsparciem dla prześladowanych chrześcijan w całej historii. Bez względu na potęgę prześladowców, dni ich są policzone. Końcowy obraz ukazuje zwycięskiego Chrystusa, Jego lud pomszczony i wszelkie zło zniszczone. Księga zaczyna się siedmioma listami do Kościołów, ukazując stałe i bliskie związki Chrystusa z Jego ludem, gdy pociesza On swój lud, stawia mu zadania, czy gani. Księgę kończy poetycki opis nieba, w którym Bóg i Jego lud są całkowicie zjednoczeni, a zło pokonane na zawsze.

LIST DO RZYMIAN

Jak się powszechnie sądzi, spośród dwudziestu jeden listów Nowego Testamentu trzynaście zostało napisanych przez Apostoła Pawia. Pozwalają one głęboko spojrzeć na wiarę i życie Kościołów w pierwszych latach ich istnienia. List św. Pawła do Rzymian wywiera od wieków największy wpływ na chrześcijańskich zwierzchników. Zawarte jest w nim rozumowe uzasadnienie Dobrej Nowiny, jaką głosił Paweł.

Treść

Prolog: Pozdrowienie, modlitwa i wstęp, rozdział 1,1-15

Część 1: Dobra Nowina o Jezusie Chrystusie 1,16-8,39

·         Zarysowanie tematu 1,16-17

·         Ludzkość w potrzebie, każdy zgrzeszył 1,18-3,20

·         Bóg wychodzi naprzeciw naszej potrzebie dzięki naszej wierze w Jezusa 3,21-4,25

...