PROJEKT LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO W KLASIE II GIMNAZJU M.doc

Projekt lekcji języka polskiego

Klasa: II

Szkoła: GIMNAZJUM

Przygotowali:

Laura Chmura

Adrian Gubała

Monika Kałuża

Klaudia Zakrzewska

Temat lekcji: Przepis poznasz dziś gotowy, jak utworzyć wyraz nowy.

Czas realizacji tematu lekcji: jednostka lekcyjna (45 minut).

Zagadnienia do realizacji: różne rodzaje formantów, sposoby derywacji, analiza słowotwórcza;

Cele lekcji

a)     Wiadomości

Uczeń:

·         zna różne rodzaje formantów (przedrostkowy, przyrostkowy);

·         zna sposoby tworzenia formacji słowotwórczych (za pomocą formantu przedrostkowego i przyrostkowego, przez jednoczesne dodanie formantu przedrostkowego i przyrostkowego, przez odrzucenie końcowej części wyrazu podstawowego);

b)     Umiejętności

Uczeń:

·         przeprowadza analizę słowotwórczą;

·         tworzy nowe wyrazy od już istniejących w języku;

c)      Postawy

Uczeń:

·         aktywnie uczestniczy w lekcji;

·         podejmuje się jak najlepszego wykonanie przydzielonych mu zadań;

·         wykorzystuje nabyte wiadomości podczas analizy słowotwórczej.

Metody i formy pracy na lekcji:

·         metoda słowna - podająca;

·         metoda ćwiczeń praktycznych;

·         praca indywidualna;

·         analiza przykładów.

Środki dydaktyczne:

·         cegiełki przygotowane przez nauczyciela i uczniów;

·         podręcznik do kształcenia językowego Język ojczysty dla klasy II gimnazjum;

Przebieg lekcji:

ogniwo wstępne:

·         powitanie uczniów;

·         sprawdzenie obecności;

·         sprawdzenie zadania domowego – zdaniem uczniów było przygotowanie na kolorowych karteczkach „cegiełek” z napisami: formant (5 szt.), podstawa słowotwórcza (5), wyraz pochodny (5), znak /+/ (6), znak /=/ (5). Nauczyciel przygotowuje analogiczne plansze z napisami, które będzie prezentował na tablicy,
a także plansze z wyrazami, np.: przeczytać, arcymodny, tygrysek, truskawkowy (kompot), uprzyjemnić, wydruk (komputerowy);

·         przypomnienie, czym jest: podstawa słowotwórcza, formant słowotwórczy. Jakie mamy rodzaje formantów?;

·         wskazanie różnicy między formantem przedrostkowym i przyrostkowym.

ogniwo centralne:

·         uczniowie zastanawiają się, jak zbudowane są wyrazy pochodne, czy potrafią odtworzyć „przepis” na stworzenie nowego wyrazu;

·         uczniowie wspólnie, wraz z praktykantem/praktykantką, ustalają sposób postępowania przy tworzeniu nowych wyrazów (por. Analiza słowotwórcza wyrazów z planszy):

a)      szukamy wyrazu podstawowego, podając definicję słowotwórczą wyrazu;

b)     porównujemy wyraz pochodny i podstawowy;

c)      wyodrębnimy w wyrazie pochodnym podstawę słowotwórczą i formant;

d)     zwracamy uwagę na umiejscowienie formantu w stosunku do podstawy słowotwórczej (czy jest to formant przedrostkowy, przyrostkowy czy może oba?);

e)      tworzymy „przepis” na stworzenie wyrazu, wspólnie układamy cegiełki;

·         praktykant/praktykantka wspólnie z uczniami przeprowadza analizę słowotwórczą wyrazu tygrysek i zapisuje go na tablicy:

TYGRYSEK

„mały tygrys”

wyraz podstawowy: tygrys

wyraz pochodny: tygrysek

podstawa słowotwórcza: tygrys-

formant: –ek (formant przyrostkowy)

przepis: podstawa słowotwórcza + formant = wyraz pochodny

·         następnie, uczniowie w zeszytach przeprowadzają analizę słowotwórczą kolejnych wyrazów z planszy: przeczytać, arcymodny, truskawkowy (kompot), uprzyjemnić (por. Analiza słowotwórcza wyrazów z planszy);

·         ćwiczenia utrwalające (praktykant/praktykantka poleca uczniom otworzenie podręczników do kształcenia językowego na s. 64-66):

a)      ćwiczenie 1/64: Od podanych czasowników utwórz formy dokonane za pomocą różnych przedrostków:

- szyć:

- jechać:

- mieszać:

- nosić:

b)     ćwiczenie 2/64: Za pomocą odpowiednich formantów przedrostkowych wybranych
z ramki utwórz przymiotniki pochodne o podobnych znaczeniach (formanty
z ramki: arcy-, prze-, super-, przy-, nad-):

- ciasny ‘trochę ciasny’ – przyciasny (garnitur);

- pobudliwy ‘zbyt (nadmiernie) pobudliwy – nadpobudliwy (uczeń);

- komiczny ‘bardzo komiczny’ – przekomiczny (film);

- trudny ‘wyjątkowo trudny’ – arcytrudny (egzamin);

- uroczy ‘bardzo uroczy’ – przeuroczy (zakątek);

- modny ‘bardzo modny’ – supermodny (strój);

c)      ćwiczenie 3/65: W podanych wyrazach wyodrębnij podstawę słowotwórczą
i formant:

- poetka – poet | -ka

- podziemny (tunel) – pod- | ziem | -ny

- marmurowy (posąg) – marmur | -owy

- bagażnik – bagaż | -nik

- śpiewak – śpiew | -ak

- nadmorski (teren) – nadmor | -ski

d)     ćwiczenie 4/65: Przerysuj i uzupełnij tabelkę:

...