MORTYZACJA MAJĽTKU TRWAŁEGO Amortyzacja jest to zmniejszanie się w czasie wartoci majštku trwałego przedsiębiorstwa w wyniku jego zużywania się w procesie produkcyjnym (utrata wartoci rodków trwałych spowodowana ich używaniem i innymi przyczynami). Z punktu widzenia rachunkowoci amortyzacja jest traktowana jako wydatek odzwierciedlajšcy tę częć majštku trwałego firmy, która została zużyta w cišgu roku. Stanowi ona element kosztów. Amortyzacja nie jest wydatkiem gotówkowym i stanowi podstawowy element nadwyżki finansowej przedsiębiorstwa. Jest uwidoczniona w sprawozdaniu z przepływu rodków pieniężnych. Może być traktowana jako ródło finansowania aktywów. Wraz z wejciem w życie w 1995 roku ustawy o rachunkowoci amortyzacja zyskała w Polsce dwa wymiary podatkowy i handlowy. Zasady ustalania amortyzacji handlowej okrela ustawa o rachunkowoci, amortyzację podatkowš reguluje prawo podatkowe ministra szczególnoci rozporzšdzenie ministra finansów wydane na mocy delegacji do Ustawy o podatku dochodowym. Odpis amortyzacyjny jest kwotš, o którš zmniejsza się roczny przychód w przedsiębiorstwie, aby pokryć koszty zużycia rodków trwałych w danym roku. Majštek trwały dowolnej jednostki gospodarczej jest częciš jej aktywów, czyli dóbr rzeczowych, rodków pieniężnych, walorów finansowych, należnoci, itp. rodków gospodarczych, którymi dana jednostka dysponuje, prowadzšc okrelonš działalnoć gospodarczš. Majštek trwały dzielony jest na trzy podstawowe grupy rodzajowe: 1. Wartoci niematerialne i prawne, 2. Rzeczowy majštek trwały, 3. Finansowy majštek trwały. Podstawš wyceny majštku trwałego sš cena nabycia lub koszt wytworzenia. Tak rozumiana wycena majštku trwałego jest jego pierwszš wartociš ewidencyjnš, okrelanš jako wartoć poczštkowa. Jest ona sumš faktycznie poniesionych wydatków inwestycyjnych na zakup lub wytworzenie nowego obiektu. Prawidłowe ustalenie wartoci poczštkowej rodka trwałego lub wartoci niematerialnej i prawnej ma bardzo istotne znaczenie z punktu widzenia odpisów amortyzacyjnych. Wartoć poczštkowa stanowi, bowiem podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Przepisy rozporzšdzenia Ministra Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych wyszczególniajš trzynacie przypadków ustalania wartoci poczštkowej, których kryterium wyróżniajšcym jest sposób nabycia rodka trwałego lub wartoci niematerialnej i prawnej. Wartoć poczštkowa przy nabyciu przedmiotów majštkowych w drodze kupna Za wartoć poczštkowš rodka trwałego oraz wartoci niematerialnych i prawnych w razie nabycia w drodze kupna przepisy rozporzšdzenia w § 6 ust. 1 pkt 1 uznajš cenę nabycia. Za cenę nabycia normodawca uważa rzeczywistš cenę składnika majštkowego, obejmujšcš kwotę należnš sprzedajšcemu, powiększonš o koszty zwišzane z zakupem naliczone do dnia przekazania rodka trwałego do używania, a w szczególnoci o koszty: transportu, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, opłat notarialnych, opłat skarbowych, pozostałych opłat, odsetek, prowizji, różnic kursowych, oraz pomniejszonš, zgodnie z odrębnymi przepisami, o podatek od towarów i usług, z wyjštkiem, gdy podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty naliczonego podatku lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług. W przypadku importu cena nabycia obejmuje: a) cło, b) podatek akcyzowy, c) podatek importowy od składników majštkowych sprowadzanych lub nadesłanych z zagranicy (tylko w stosunku do rodków trwałych sprowadzonych z zagranicy przed 1 stycznia 1996 r., a więc w okresie obowišzywania ustawy z 25 listopada 1993 r. o podatku importowym od towarów sprowadzanych lub nadsyłanych z zagranicy Dz.U. Nr 123, poz. 551, z 1994 r. Nr 132, poz. 669, z 1995 r. Nr 138, poz. 683){P}. Zależnoci te można przedstawić za pomocš następujšcych wzorów: a) cena nabycia składników zakupionych w kraju CN = Ck + KU - PTU gdzie: CN cena nabycia Ck cena zakupu KU koszty uboczne zakupu PTU podatek od towarów i usług podlegajšcy odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami b) cena nabycia składników zakupionych za granicš CNI + Ckl + KU + C + AKC + PI - PTU gdzie: CNI cena nabycia w imporcie Ckl cena zakupu w imporcie KU koszty uboczne zakupu C cło AKC podatek akcyzowy PI podatek importowy PTU podatek od towarów i usług podlegajšcy odliczeniu zgodnie z odrębnymi przepisami Wartoć poczštkowa w razie wytworzenia przedmiotów majštkowych we własnym zakresie Za wartoć poczštkowš rodka trwałego oraz wartoci niematerialnych i prawnych w razie ich wytworzenia we własnym zakresie przepisy rozporzšdzenia w § 6 ust. 1 pkt 2 uznajš koszt wytworzenia. Za koszt wytworzenia normodawca uważa wartoć, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia: a) rzeczowych składników majštku, b) wykorzystanych usług obcych, a także koszt wynagrodzeń za pracę wraz z pochodnymi i inne koszty dajšce się zaliczyć do wartoci wytworzonych przedmiotów majštkowych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się: a) kosztów ogólnych zarzšdu, b) kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych, c) kosztów operacji finansowych, w szczególnoci: odsetek od kredytów (pożyczek), prowizji, różnic kursowych naliczonych do dnia przekazania rodka trwałego do używania Wartoć poczštkowa w razie nabycia przedmiotów majštkowych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób Za wartoć poczštkowš rodka trwałego oraz wartoci niematerialnych i prawnych w razie nabycia ich w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób przepisy rozporzšdzenia w § 6 ust. 1 pkt 3 uznajš: a) jeżeli umowa darowizny lub umowa o nieodpłatnym przekazaniu okrelajš wartoć przekazanych rzeczy w niższej wysokoci niż ich wartoć rynkowa wartoć okrelonš w umowie, b) w pozostałych przypadkach wartoć rynkowš z dnia nabycia. Wartoć rynkowš okrela się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowoci w obrocie składnikami majštkowymi tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia. Wartoć poczštkowa w razie nabycia przedmiotów majštkowych w drodze przekształcenia podmiotów gospodarczych Przepisy rozporzšdzenia Ministra Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych za wartoć poczštkowš rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych uznajš w razie przekształcenia formy prawnej, łšczenia oraz podziału podmiotów gospodarczych wartoć w wysokoci wartoci poczštkowej okrelonej w ewidencji (wykazie) rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych prowadzonego przez podmiot przekształcany, łšczony lub dzielony. Ten sposób ustalania wartoci poczštkowej rodka trwałego lub wartoci niematerialnej i prawnej ma zastosowanie w razie przekształcenia, podziału, łšczenia podmiotów gospodarczych na podstawie odrębnych przepisów, z których wynika, że podmiot gospodarczy powstały z przekształcenia, podziału lub łšczenia wstępuje we wszystkie prawa i obowišzki podmiotu przekształconego, łšczonego lub dzielonego. Zasady te majš zastosowanie również na podstawie § 6 ust. 11 rozporzšdzenia w sprawie amortyzacji rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych do osób fizycznych w razie: a) podjęcia działalnoci przez podmiot gospodarczy po przerwie trwajšce nie dłużej niż 3 lata, b) zmiany formy prawnej prowadzonej działalnoci, polegajšcej na łšczeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów gospodarczych albo zmianie wspólników spółki nie majšcej osobowoci prawnej, c) zmiany działalnoci wykonywanej samodzielnie przez jednego lub odrębnie przez każde z małżonków na działalnoć wykonywanš na imię obojga małżonków, d) zmiany działalnoci wykonywanej na imię obojga małżonków na działalnoć wykonywanš przez jedno lub odrębnie przez każde z małżonków, e) zmiany działalnoci wykonywanej przez jednego małżonka na działalnoć wykonywanš przez drugiego małżonka. Wartoć poczštkowa przedmiotów majštkowych, gdy nie można ustalić ich kosztu wytworzenia Zgodnie z § 6 ust. 7 rozporzšdzenia Ministra Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych w przypadku braku możliwoci ustalenia kosztu wytworzenia wartoć poczštkowš rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych przyjmuje się w wysokoci okrelonej przez biegłego powołanego przez podatnika. Ustalajšc tę wartoć biegły jest obowišzany w swojej wycenie uwzględnić ceny rynkowe z grudnia roku poprzedzajšcego rok założenia ewidencji lub sporzšdzenia wykazu rodków trwałych. Wartoć poczštkowa w przypadku nabycia przed założeniem ewidencji W § 6 ust. 6 rozporzšdzenia Ministra Finansów z 17 stycznia 1997 r. w sprawie amortyzacji rodków trwałych oraz wartoci niematerialnych i prawnych zostały zawarte zasady okrelania wartoci poczštkowej rodka trwałego w przypadku nabycia go przed dniem założenia ewidencji rodków trwałych. W tym przypadku za wartoć poczštkowš przyjmuje się przy spełnieniu warunków okrelonych w rozporzšdzeniu wartoć wynikajšcš z wyceny dokonanej przez podatnika. Ten sposób ustalania wartoci poczštkowej rodka trwałego jest możliwy tylko u podatników podatku dochodowego od osób fizycznych. Ta metoda nie jest możliwa w przypadku osób prawnych. Może ona być zastosowana tylko wówczas, gdy nie można dokonać wyceny wartoci poczštkowej według cen nabycia, kosztu wytworzenia lub wartoci rynkowej. Wycena dokonana przez podatnika winna uwzględniać: a) ceny rynkowe rodka trwałego tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzajšcego rok założenia ewidencji, b) ...
ZYSSEK