gyubalwahazar.pdf

STANISŁAW IGNACY

W I T K I E W I C Z

GYUBAL WAHAZAR

czyli

NA PRZEŁĘCZACH BEZSENSU

Nieeuklidesowy dramat

w czterech aktach

1921

M o t t o:

Es ist doch teuer zu Macht zu kommen –

Die Macht verdummt.

Friedrich Nietzsche

Poświęcone

Tadeuszowi Langierowi

Magia Słowa

OSOBY

G y u b a l W a h a z a r – wygląda na lat 40. Czarne, długie, wiszące wąsy. Czarne, rozwichrzone włosy; czarne

oczy. Piana leje się z pyska przy lada sposobności 1 . Jasnozielone, bardzo szerokie portki i fioletowe długie

buty spod tych portek widne. Kaftan bordo. Czarny miękki kapelusz. Tytan. Głos ochrypły.

Ś w i n t u s i a M a c a b r e s c u – dziesięcioletnia dziewczynka, blondynka, ubrana biało z różowymi

wstążkami. Piękna jak aniołek. Oczy czarne, olbrzymie.

D o n n a S c a b r o s a M a c a b r e s c u – jej matka, lat 26, blondynka bardzo piękna. Aniołkowata jak i

córka. Oczy jasne.

D o n n a L u b r i c a T e r r a m o n – lat 23. Ruda z czarnymi oczami przyjaciółka D o n n y S c a b r o s y.

P r z y j e m n i a c z e k – ośmioletni synek D o n n y L u b r i k i. Blondyn, przeważnie milczący,

M i k o ł a j K w i b u z d a – młynarz. Lat 50. Gruby. Ogolony zupełnie. Blondyn o czerwonym pysiu.

J ó z e f R y p m a n n – medyk. Wysoki, chudy. Wąsy krótkie. Blondyn.

L i d i a B o c h n a r z e w s k a – szwaczka. Brunetka. Lat 30. Dość ładna ale wulgarna.

J a b u c h n a M u s i o ł e k – służąca, lat 23. Ładna. Ciemne włosy. Jasne oczy.

F l e t r y c y D y m o n t – literat Chudy, mały, lat 38. Blondyn. Duże włosy. Ogolony zupełnie.

O j c i e c U n g u e n t y – lat 92 (dziewięćdziesiąt dwa). Główny kapłan przeniewierczej sekty

Perpendykularystów. Siwy brunet. Ogolony zupełnie. Teoretyk. Czarna, długa, obcisła szata z białymi

guzikami w jeden rząd. Czarna, wysoka, spiczasta czapka z czarnymi skrzydłami po bokach.

O j c i e c P u n g e n t y – zakonnik, lat 54. Główny Fafułat przeniewierczego zakonu Pneumatyków Bosych. W

sandałach. Brat rodzony O j c a U n g u e n t e g o i zupełnie do niego podobny. Różni się czarną, do kolan

sięgającą brodą i olbrzymimi, czarnymi, do pasa zwisającymi włosami. Brązowy habit w żółte kółka.

Przepasany żółtym sznurem 2 .

C z t e r e c h P e r p e n d y k u la r y s t ó w – ogoleni zupełnie, starsi panowie, ubrani zupełnie tak samo jak O.

U n g u e n t y, tylko bez skrzydeł na czapkach, które mają ścięte szpice.

D w ó c h P n e u m a t y k ó w B o s y c h – w sandałach. Ubrani jak O. P u n g e n t y,

tylko bez żółtych kółek.

Czterech katów – w czerwonych trykotach i czerwonych stosowanych kapeluszach „en bataille” z czarnymi

piórami. Mają również i czarne, króciutkie, do pół odległości między biodrami a kolanami sięgające,

spódniczki.

I Kat – siwy, z krótko przystrzyżonymi siwymi wąsami, włosy krótkie.

I I i I I I K a t – czarni brodacze.

I V K a t, M o r b i d e t t o – młodzieniec o okrutnej, kobiecej twarzy. Oczy skośne, zielone. Duże, rude,

kędzierzawe włosy.

S z e ś c i u l u d z i g w a r d i i p r z y b o c z n e j W a h a z a r a – ubrani w angielskiego

kroju uniformy khaki z białymi wyłogami. Czarne stosowane kapelusze z błękitnymi

piórami, włożone normalnie. Ogoleni.

B a r o n O s k a r v o n d e n B i n d e n G n u m b e n – dowódca gwardii W a h a z a r a. Piękny, ogolony

pan, lat 30. Ubrany jak żołnierze. tylko ma złote epolety z czerwonymi paskami.

Tłum ludzi z prośbami – R o b o t n i c y, P a n o w i e w c y l i n d r a c h, B a b y,

eleganckie D a m y, D a n d y s i i D a n d y s k i.

1 Bardzo łatwo wykonać przez uprzednie wpakowanie sobie w usta pastylek Vichy albo okruchów Piperaziny

mag. Klawego. (Przyp. aut.)

2 Kolory zasadnicze w strojach i dekoracjach mają być następujących odcieni:

żółty – kadmium cytrynowe

czerwony – cynober francuski

czarny – czerń słoniowa. (Przyp. aut.)

Akt I – Poczekalnia przy audiencjonalnej sali w pałacu W a h a z a r a.

Akt II – Inny pokój w pałacu W a h a z a r a.

Akt III – Podziemie w więzieniu na ulicy Genialnych Pauprów.

Akt IV – Ten sam pokój co w akcie I.

AKT PIERWSZY

Poczekalnia przy audiencjonalnej sali w pałacu Wahazara. Drzwi wprost i na lewo. Czarne ściany. Okien nie

ma. Czerwony deseń: jedna linia nieregularnych zygzaków zakończonych na szpicach żółtymi płomieniami. Dwie

żółte kolumny w czerwone spiralne pasy. W kącie przy lewych drzwiach stolik z olbrzymim błękitnym syfonem z

sodową wodą i szklanką. Obok na wieszadle na ścianie wprost wisi szynel wojskowy koloru bordo ze złotymi

galonami i złotym szamerowaniem. Krzeseł nie ma zupełnie. Prawą ścianę stanowi olbrzymia oszklona szafa

biblioteczna. Na prawo od drzwi, wprost, wisi olbrzymi, kubistyczny, ale mimo to bardzo podobny portret

Wahazara. Na ziemi czarny dywan z czerwonym środkiem, z żółtą promienistą gwiazdą. Tłum ludzi z prośbami

skupiony koło drzwi wprost. Pojedyncze osoby przechodzą to tu, to tam w zdenerwowaniu. Wszyscy trzymają

ogromne, zapisane z jednej strony arkusze papieru, które z odwrotnej strony wyglądają zupełnie tak jak dywan:

czarne z czerwonym środkiem i żółtą gwiazdą. Jedna lampa u góry. Dwie palą się, zwrócone ku sobie

reflektorami, na dwóch kolumnach. Drzwi na lewo wypoduszkowane jaskrawoczerwonymi piernatami. Nad

drzwiami olbrzymi, purpurowy wypchany ptak z niebieskim łańcuchem w dziobie. W tłumie: Donna Scabrosa ze

Świntusią, Donna Lubrica z Przyjemniaczkiem, Fletrycy Dymont, Lidia, Jabuchna, O. Pungenty z dwoma

Pneumatykami Bosymi, Robotnicy, Panowie w cylindrach, Baby i eleganckie Damy, Dandysi i Dandyski.

Scabrosa w jasnobłękitnej, Lubrica w zielonej sukni. Fletrycy – beret na głowie, gumowy jasnoszarozielony

płaszcz, białe rękawiczki. Świntusia ubrana biało z różowymi wstążkami. Jabuchna we fioletowej zniszczonej

sukni i zielonoseledynowej chustce. Przyjemniaczek ubrany ciemnobłękitno. Lidia w grubej żałobie. Wszyscy

szepczą, potem rozmawiają coraz głośniej; wreszcie zaczynają się pojedyncze krzyki.

I PAN W CYLINDRZE patrząc na zegarek

Jest trzecia w nocy. Proponuję, żebyśmy po prostu poszli sobie.

DANDYSKA w sukni pomarańczowej

To są niemożliwe rzeczy! Sześć godzin czekam tu stojąc.

I BABA szara chustka, łachmany

Tu chodzi o zupełne odwartościowanie wszelkiej oceny faktów. Ja wytrzymam.

II PAN W CYLINDRZE

Proszę mi nie zawracać głowy oceną faktów.

I DAMA czarno ubrana

Nie mamy na to żadnych kryteriów.

II BABA czerwona chustka, łachmany

Tak. W państwie sześciowymiarowego kontinuum wszelkie kryteria są rzeczą w istocie zbyt banalną.

DANDYS rozcierając kolana

Och! jakże mnie boli!

ŚWINTUSIA

Posmaruj sobie olejkiem kamforowym.

SCABROSA

Cicho, dziecinko! Do rozpaczy doprowadza mnie ta mała swoją wytrzymałością.

II DAMA ubrana czerwono, pada na kolana zwrócona twarzą ku drzwiom na lewo

Tam jest ON! Nasz władca! Jedyny pan wszystkich żywiołów i bezkresnych pól ogólnej grawitacji!

II BABA

Wariatka! Ona myśli, że nikt z nas nie zna teorii Einsteina. Teraz już w szkole średniej uczą bezwzględnego

rachunku różniczkowego.

I BABA

Niech żyje Gauss! Niech żyją ogólne spółrzędne! Wszyscy wiemy już, co to są tensory!!!

II DAMA bijąc pokłony przed drzwiami

Chciałabym się zaczekać na śmierć! Myślę, że lecę z nieskończoną szybkością w otchłań absolutnej

pewności. Każda sekunda jest nieskończonością.

I PAN W CYLINDRZE

A ja mam dosyć! Chodźmy wszyscy do jego gabinetu i powiedzmy mu, że nie wytrzymamy.

DANDYSKA gdacząco

Tak, tak, tak. Idźmy.

Idzie ku drzwiom. II Dama łapie ją za nogę.

II DAMA śmiejąc się histerycznie

Nie idźcie tam! Słyszycie? Gniewa się nasz władca, nasz okrutny bożek.

Wszyscy nasłuchują. Zza drzwi na lewo słychać grzmotliwe bełkotania Wahazara i jęki

męskie.

I PAN W CYLINDRZE

A! To po prostu jest świństwo! Ja nie mogę.

FLETRYCY podchodząc do niego

Ile czasu książę już czeka?

I PAN W CYLINDRZE

Pięć godzin! To nie do zniesienia!

Mnie swój papier i ciska o ziemię. Fletrycy wybucha śmiechem.

FLETRYCY

Cha, cha, on myśli, że on czeka! Czy książę wie, ile czasu ja czekam? Trzy mie-sią-ce! Trzy – po sześć

godzin dziennie. Chodzi mi o wystawienie moich dramatów.

GŁOSY

Tak! Tak! I my także! Ja czekam czterdzieści pięć dni! Ja dwa tygodnie!

II DAMA ciągle na kolanach, przekrzykując innych

Ja się zaczekam! Wnętrzności mi puchną od czekania! Tak wszystko się we mnie wypina i czeka, bez końca

czeka. W piekle nie ma żadnych mąk. Tam tylko czekają. Piekło jest jedną wielką poczekalnią.

GŁOSY

Idziemy! Ja już nie mogę! Walić we drzwi! Idźmy!

Tłum kotłuje się na miejscu. Rozpychając tłum wchodzi przez drzwi środkowe Gnumben. Ci,

którzy go zobaczyli, cichną. Robi się zupełna cisza. Gnumben przechodzi przez salę, patrząc

na wszystkich jadowicie i badawczo.

I PAN W CYLINDRZE do Gnumbena

Panie kapitanie, tu jedna pani zwariowała od czekania. (wskazuje na II Damę, która nie przestaje bić

pokłonów) Tak nie można. To jest...

GNUMBEN zimno

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: