INSTYTUT INŻYNIERII ŚRODOWISKA
UNIWERSYTET ZIELONOGÓRSKI
Chemia LABORATORIUM
I ROK INŻYNIERII ŚRODOWISKA
STUDIA DZIENNE GRUPA 17 B
15.06.2011
Analiza ilościowa
AUTORZY OPRACOWANIA:
Jakub Burdajewicz
Marek Stańko
• Część teoretyczna
Miareczkowanie, jest to chemiczna technika analizy ilościowej, polegająca na dodawaniu roztworu z tzw. titranta z biurety w postaci kropel do roztworu zwanego analitem.
W trakcie miareczkowania titrant powinien reagować szybko i ilościowo z analitem, powodując zmiany określonych własności fizycznych analitu. Może to być np. zmiana barwy, przewodnictwa elektrycznego itp. Pomiar objętościowy wkroplonego titrantu, połączony z pomiarem lub obserwacją zmiany fizycznych właściwości analitu, umożliwia określenie dokładnego stężenia określonego związku chemicznego w analicie.
Ilustracja : schamat miareczkowania
Reakcja stosowana przy miareczkowaniu powinna:
• przebiegać szybko i ilościowo zgodnie z określonym, dobrze znanym równaniem
• wprowadzony odczinnik nie może wchodzić w reakcję z innymi substancjami występującymi w roztworze
• posiadać odpowiedni wskaźnik umożliwiający określenie końca miareczkowania
Ze względu na rodzaj reakcji w roztworze:
• alkacymetria - miareczkowanie oparte na reakcji zobojętnienia, titrant reagując z analitem zmienia pH roztworu,
• redoksymetria – oparta na reakcji redoks, która powoduje albo zmianę barwy albo zmianę przewodnictwa elektrycznego,
• kompleksometria – oparta na reakcjach, w których powstają zwykle barwne związki kompleksowe,
• metody strąceniowe – oparte na reakcjach tworzenia się trudno rozpuszczalnych osadów o ściśle określonym składzie, powstają szybko i łatwo opadają na dno.
Klasyfikacja wg sposobu prowadzenia miareczkowania:
• miareczkowanie bezpośrednie – bezpośrednia reakcja między titrantem, a oznaczanym związkiem chemicznym,
• miareczkowanie pośrednie – oznaczany związek nie reaguje bezpośrednio z titrantem, lecz pośrednio z inną substancją, miareczkowany jest produkt tej reakcji,
• miareczkowanie odwrotne – do badanego roztworu dodaje się odmierzoną ilość roztworu miareczkowanego w nadmiarze, a następnie miareczkuje się odpowiednio dobranym titrantem.
Alkacymetria – obejmuje metody oznaczania stężeń kwasó, zasad,a także soli mocnych kwasów i słabych zasad oraz mocnych zasad i słabych kwasów.
Alkacymetria dzieli się generalnie na:
• alkalimetrię - oznaczanie w roztworze zawartości kwasów za pomocą miareczkowania mianowanym roztworem zasady,
• acydymetrię - oznaczanie ilości zawartych w badanym roztworze zasad za pomocą miareczkowania mianowanym roztworem kwasu.
W praktyce alkacymetrii wyróżnia się trzy typy miareczkowania:
• miareczkowanie mocnych kwasów i mocnych zasad
• miareczkowanie słabych kwasów i słabych zasad
• miareczkowanie kwasów i zasad o różnej mocy.
We wszystkich przypadkach titrantem (roztworem wkraplanym) jest roztwór mocnego kwasu lub mocnej zasady. Nie stosuje się miareczkowania roztworami słabych kwasów bądź słabych zasad.
Wskaźniki stosowane w alkacymetrii:
Pomiar wartości pH roztworu jest jednym z podstawowych pomiarów wykonywanych stale w toku prac chemicznych. Pomiar wykonuje się bądź metodą instrumentalną bądź wizualną, na podstawie obserwacji barwy odpowiednich wskaźników.
Chemicznymi wskźnikami pH są słabe kwasy lub słabe zasady organiczne, które reagując z wodą tworzą układy sprzężone kwas-zasada.
ŚRODOWISKO KWASOWE
ŚRODOWISKO OBOJĘTNE
ŚRODOWISKO ZASADOWE
ZAKRES pH ZMIENY BARWY
Oranż metylowy
czerwona
żółta
3,2 – 4,4
fenoloftaleina
bezbarwna
malinowa
8,2 – 10,0
Papierek wskaźnikowy
czerwona w silnie kwasowym
pomarańczowa w słabo kwasowym
niebieska w silenie zasadowym
zielona w słabo zasadowym
1.0 – 14.0
• CZĘŚĆ PRAKTYCZNA
zad.1) Alkalimetryczne oznaczanie kwasu solnego .
Odczynniki: 0,1 M roztwór NaOH, roztwór kwasu solnego, 0,1% roztwór oranżu metylowego.
Sprzęt laboratoryjny: biurety, kolby stożkowe .
Sposób wykonania: Do dwóch kolb stożkowych o pojemności 250 ml odmierzyć z biurety po 25 ml roztworu kwasu solnego, którego stężenie molowe ma być wyznaczone, dodać 2 krople oranżu metylowego i miareczkować 0,1 M roztworem wodorotlenku sodu, aż do pierwszego pojawienia się barwy żółtej. Miareczkowanie powtórzyć dwukrotnie. Obliczenia stężenia molowego kwasu solnego należy dokonać w oparciu o reakcję charakteryzującą przebieg procesu miareczkowania pamiętając, że jeden mol HCl reaguje z jednym molem NaOH. Można więc zapisać:
VzCz : VkCk = 1:1
Ck [mol/dm3] =
gdzie:
Cz - stężenie molowe mianowanego roztworu NaOH,
Vz - objętość mianowanego roztworu NaOH zużytego na miareczkowanie znanej objętości HCl,
Ck - stężenie molowe HCl, które musimy wyznaczyć,
Vk...
justyna.grabska