Psychologia asocjacyjna – akty psychiczne tworzą się przez asocjację (kojarzenie) z wrażeń.
Psychologia postaci – całość, która funkcjonuje pod pewnymi zasadami.
Zasada domykania – całość funkcjonuje gdy jest domknięta.
Psychologia introspekcyjna – to zajęcie stanowiska poznawczego. Przedmiotem badań może być tylko własna psychika, analiza własnych przeżyć. Psychologia introspekcyjna powraca.
Behawioryzm – propozycja behawiorystyczna Watson Robert „Kredo” – przedmiotem badań psychologicznych może być jedynie zewnętrzne, długotrwałe zachowanie człowieka. Wnętrze nie ma znaczenia dla psychologii. Zewnętrznym zachowaniem człowieka jest reakcja, która działa za pomocą bodźca.
Reakcja <-- > bodziec (bodźców i reakcji jest wiele)
Neobehawioryzm – istnieje zależność między bodźcem a reakcją.
Reakcja< -> o <-> bodziec ( o – osoba ludzka)
|
Zmienne pośredniczące na emocje
Psychologia uczenia się – odłam behawioryzmu
Psychologia głębi (dynamiczna) – nie jest jednolita koncepcją, wiele jest w niej teorii. Pierwszą była psychoanaliza Freuda. podstawowe założenia: zachowanie zewnętrzne jest ważne, ale wewnętrzne siły o chara tetrze nieświadomym (popędy) są ważniejsze.
Dwa popędy: (są w konflikcie)
· Popęd życia
· Popęd śmierci
Popędów cząstkowych jest dużo:
· Popęd życiowy
· Popędy psychoseksualne (libido)
Siły wewnętrzne działają nieświadomie.
Psychologia poznawcza – istota aktywności psychicznej jest postawa badawcza. Formowanie hipotezy na podstawie obserwacji zewnętrznej i wewnętrznej. Informacja nie wpływa na nasze zachowanie, jest przetwarzana. Wynikiem przetwarzania jest schemat poznawczy ( wewnętrzna reprezentacja rzeczywistości):
· Wytwarzanie skryptów – np. wyobrażenie wesela na wsi (znamy etapy postępowania)
· Wewnętrzna reprezentacja – np. mamy
Ludzie indywidualnie wytwarzają wiele lub mało schematów (cecha indywidualna ). Dwa schematy muszą być wytworzone:
· Obraz samego siebie (kim jestem?, czym jestem?) – budowanie poczucia tożsamości
· Obraz otaczającego świata – wytworzenie ustosunkowania do świata
Teoria regulacji i czynności – odłam psychologii poznawczej. Przedmiotem badań jest zachowanie człowieka jako najwyżej zorganizowane.
Zachowanie celowe – człowiek przewiduje skutki czynności. Psychologia to nauka o czynnościach.
Metoda badań – zespół czynności, które należy wykonać i procesów, które muszą się odbyć, aby można było uzyskać uzasadnione sprawdzone twierdzenia o badanych faktach. Ściśle określony sposób badania danego wycinka rzeczywistości.
Kryteria:
Aspekt 1:
· Celowość – bez sformułowania celu nie można przeprowadzić badania.
· Zorganizowanie/zaplanowanie – trzeba wcześniej wszystko przygotować
· Dokładność – należy badać ściśle
· Wyczerpanie tematu – należy badać ściśle
Aspekt 2:
· Standaryzacja – ujednolicenie warunków badania
· Normalizacja – dostosowanie interpretacji wyników danej osoby do wyników przeciętnej populacji
· Rzetelność – miara stałości wyników
· Trafność – dokładność, z jaka dana metoda mierzy to, co ma mierzyć
Technika badania – konkretne czynności przy posługiwaniu się daną metoda.
Perspektywy psychologa – określenie miejsca psychologa przez siebie samego:
· Perspektywa ontologiczna – ontologia nauka o bycie – co jest pierwotne, a co jest wtórne, zależne od tego pierwszego
· Perspektywa epistemologiczna – epistemologia nauka o poznaniu – co jest, a co nie jest naukowa metodą poznawania
· Perspektywa modelowa – trzeba dysponować wiedzą o metodach badań
Kategorie metod:
· Nienaukowe – wróżbiarstwo, astrologia, chiromancja (nigdy nie były stosowane w psychologii)
· Pseudonaukowe – frenologia – związek między wielkością czaszki a psychiką; fizjognomika – związek między rysami twarzy a psychika; grafologia – związek między charakterem pisma a osobowością (dawniej były stosowane, dziś zostały odrzucone w psychologii )
· Naukowe – obserwacja psychologiczna, eksperyment psychologiczny, analiza wytworów działania, wywiad psychologiczny, introspekcja, kwestionariusze, inwentarze osobowości (testy osobowości), testy psychologiczne (test uzdolnień, funkcji psychicznej), metoda badania wyższej czynności nerwowej (testy organiczne), metody behawiorystyczne (wykonanie i warunkowanie reakcji), metody pomocnicze ( statystyka, metoda socjometryczna)
Warunki techniczne metod, by spełniały standardy naukowości:
· Obserwacje w różnych sytuacjach
· Kontekst społeczny (tło grupy, w której obserwowany funkcjonuje)
· Dyskretność obserwacji
· Nie należy mylić zaobserwowanych faktów z ich interpretacją
Obserwacja psychologiczna – celowe spostrzeganie wynika z danego zachowania osoby obserwowanej.
Rodzaje obserwacji:
· Całościowa – dotycząca całokształtu zachowania jednostki przez wielu obserwatorów
· Wycinkowa – dotycząca jednego aspektu zachowania
· Ciągła – rzadko stosowana, w specyficznych miejscach np. kliniki psychiatryczne, gdzie obserwuje się jednostkę dzień po dniu
· Próbek wydarzeń – obserwowanie jednostki dłuższym czasie
· Czynna – uczestniczenie w obserwacji
· Bierna
Eksperyment psychologiczny :
· wywoływanie zachowania, które chcemy badać
· można dokonać ilościowych pomiarów zachowania
· w żadnej sytuacji nie możemy być pewni, że kontrolujemy wszystkie zmiany wpływające na badania
· nie jesteśmy pewni czy badamy prawdziwe zachowanie, czy sztuczne wywołane w laboratorium (problem sztuczności zachowania)
· najprostsza struktura eksperymentu - gr.4 osobowa
Analiza wytworów działania – metoda badań jakościowych; założenie główne – można na podstawie zachowania wnosić o jednostce.
Wywiad psychologiczny – specyficzny wywiad, rozmowa w celu zbadania psychiki człowieka.
Rodzaje wywiadów:
· jawny np. u lekarza
· ukryty
· standardowy - do badania grup ludzkich, pełne ujednolicenie warunków badania
· otwarty – zadawane pytanie jest determinowane przez odpowiedź pacjenta podane na poprzednie pytanie, wywiad musi mieć strukturę odwróconego stożka i pełni funkcję nawiązywania kontaktu
Nawiązanie kontaktu – werbalne, mimiczne, psychiczne przekonanie pac jęta, że czuje w rozmowie z psychologiem swobodnie, bez krępacji i obawy; wytworzenie poczucia bezpieczeństwa.
Struktury obronne – mechanizmy obronne ( 22 mechanizmy podstawowe, 26 mechanizmów pochodnych) np. seksualizacja zachowań, racjonalizacja zachowań. Dobry prawdziwy wywiad polega na niezadawaniu pytań w formie bezpośredniego ataku; nie należy mylić wywiadu psychologicznego z przesłuchaniem. Niezależnie od tego, z kim psycholog przeprowadza wywiad, powinien go zakończyć pozytywnym akcentem, podtrzymaniem na duchu, wsparciem – symboliczne poklepanie po ramieniu.
Kwestionariusze i inwentarze osobowości – testy osobowości, kwestionariusze czynnikowe i empiryczne, eysenk stworzył kwestionariusz czynnikowy; 3 wymiary:
· ekstrawersja, inno wersja – aktywność psychiczna skierowana na zewnątrz i do wewnętrz
· neurotyzm iż zrównoważenie emocjonalne
· psychotyzmi zrównoważenie psychiczne
Cattell – stworzył teorię 16 – czynnikowej osobowości, wymiary i czynniki powstają poprzez operacje statystyczne; najbardziej znany na świecie jest MMPI (po polsku WISKAD); 550 twierdzeń; 3 skale kłamstwa:
· agrawacyjne – wyolbrzymianie problemów
· typu pójście w zaparte
· typu nieprzyznawanie się do czegoś przed sobą i innymi
Testy inteligencji/psychologiczne – najpopularniejszy test jest Davida Wechslera; jest 13 rodzajów inteligencji.
Testy projekcyjne – wykorzystują zjawisko projekcji (rzutowanie na zewnątrz swoich obiekcji, treści np. test percepcji)
Teoria 4 czynników rozwoju – teoria rozwoju człowieka, w różnych okresach życia różne czynniki oddziałują na rozwój człowieka z różnym nasileniem:
· czynnik genetyczny/biologiczny – jest odpowiedzialny za rozwój człowieka, działa na podstawie dziedziczenia.
o Dziedziczenie – w psychologii to przenoszenie potencji dziedziczenia danej osoby
o Woluntaryzm – to przeniesienie cech dziedzicznych przez oddziaływanie otoczenia
o
o Teoria zbieżności – czynnikiem generującym dziedziczenie cech jest i czynnik genetyczny i środowiskowy
· Czynnik społeczny – jest to oddziaływanie społeczeństwa na rozwój jednostki.
o Bierne współodczuwanie (empatia) – zdolność obecna od przyjścia na świat, do przejmowanie od innych ludzi stanów uczuciowych i przekazywanie swoich stanów uczuciowych innym
o Naśladownictwo – naśladowanie sposobów zachowań ludzi, z którymi mamy bliższe kontakty
o Identyfikacja - przejmowanie od osoby wzoru form zachowania w wyniku bliskiego kontaktu emocjonalnego z tą osobą
o Sugestia – przejmowanie od innych osób przekonań i poglądów w wyniku świadomego bądź nieświadomego ich przekazywania
· Czynnik wychowania – zaplanowany, zorganizowany i systematyczny system oddziaływania w celu skorygowania niewłaściwych form psychicznych lub odtworzenia określonych właściwości psychicznych.
o Wychowanie bezpośrednie – stosowanie nagród i kar, przekazywanie wychowankowi informacji o skutkach danego postępowania
o Wychowanie pośrednie – stworzenie określonej struktury sytuacji społecznej, która wykształciła chciane przez nas cechy psychiczne i fizyczne wychowanka
· Czynnik aktywności własnej jednostki – człowiek rozwija się dzięki temu, że zaspokaja swoje potrzeby.
o Potrzeby biologiczne – ich zaspokajanie jest niezbędne do utrzymania organizmu przy życiu; są związane ze strukturą organizmu ludzkiego
o Potrzeby rozwojowe – im bardziej jest potrzeba zaspokajana, tym bardziej jest aktywizowana, np. potrzeba wiedzy i zrozumienia
Procesy spostrzegania:
Wrażenia – odbieranie oddziaływań środowiskowych; są realne na poziomie aktywności fizycznej, na poziomie psychicznym nie jest możliwe ich odbieranie
Bodziec – każde zdarzenie na receptory powierzchni organizmu, na które organizm potrafi reagować bądź oddziaływać
Receptor – wyspecjalizowana, anatomiczna struktura zdolna do odbioru nie tylko jednego bodźca, np. czopki i pręciki na siatkówce oka , rzęski kom. Na błonie podstawowej uch wewnętrznego, kubeczki smakowe na języku
Analizator – składa się z 3 części:
· Receptor
· Drogi nerwowe/ wstępujące, prowadzą fale odbierane przez receptor
· Odpowiednie pola kory mózgowej
Efektor – składa się z 3 części:
· Okolice ruchowe kory mózgowej – mieszczą się przed bruzdą Ronalda
· Drogi referentne/zastępujące – przewodzą impulsom centrali na zewnątrz
· Płytki motoryczne – mieszczą się w drogach przednich rdzenia kręgowego
Spostrzeżenie – ujmowanie kształtów przedmiotów w ich podłożu czasoprzestrzennym. Dostarcza informacji o świecie zewnętrznym i mogą być materiałem wykorzystywanym w myśleniu.
Prawa:
· Prawo figury i tła – każde spostrzeżenie stanowi układ bodźców, na które składa się obecność lub nieobecność innych bodźców; nie ma spostrzeżenia izolowanego od kontekstu, np. widzę nudę, bo nie widzie zainteresowania
· Prawo segregacji i różnicowania – układy bodźców tworzą określone struktury percepcyjne dzięki swoim właściwościom
· Prawo domykania – w akcje spostrzegania uzupełniam struktury niekompletne
· Zasada doskonałej formy – w akcie spostrzeżeniowym figury silniejsze wypierają figury słabsze; jest głęboko uzależniona od doświadczeń
· Zasada izomorficzna – istnieje pełna odpowiedniość między strukturami bodźca a strukturami pobudzeń neuronów kory mózgowej; nasze postrzeganie nigdy nie jest dokładnym odbiciem rzeczywistości; prawdą jest, że istota procesu spostrzegania jest aktywnym procesem poszukiwania i pobierania informacji zawartych w bodźcach, a następnie magazynowanie ich korze mózgowej i przetwarzania na bodziec; weryfikacja odbywa się dzięki bodźcom kodów ruchowych języka, dzięki mowie
Procesy spostrzegania są uzależnione od procesów językowych np. głuchoniemy inaczej spostrzega miłość – pokaże ją gestem a nie wypowie kocham Cie, Polak spostrzega matkę inaczej niż Anglik. Spostrzeganie nie jest biernym odbieraniem rzeczywistości; jest aktywne i zależne of kodów językowych.
...
qbgirl