PSYCHOLOGIA ROZWOJU CZŁOWIEKA

Wykład 5 – zagadnienia do opracowania

Aktywność człowieka a  konteksty rozwoju

1.Kontekst rozwoju

       Środowisko a kontekst rozwoju

       Zmiana podejścia do środowiska:

-                     Człowiek ulokowany w środowisku (1870-1930)

-                     Rola podejmowanych interakcji (1930-1960)

-                     Dynamiczny związek człowiek – otoczenia (1960-…)

       Kontekst rozwoju = (w + z)

o                   wewnętrzny

o                   zewnętrzny

•                     Fizyczny,

•                     Społeczny

•                     Kulturowy

•                     Historyczny

2. Psychologia ekologiczna (Baker, Wright)

•                    Analiza mikrośrodowisk – ośrodków aktywności

•                    Miejsce, wzorzec zachowań, czas

•                    Zdolność do samoregulacji

•                    Marginesowe znaczenie właściwości indywidualnych

•                    Ignorowanie interakcji o/s

3.Ekologiczna koncepcja Bronfenbrennera

4. Psychologia środowiskowa

•                    Ekologiczny model człowieka Altmana

•                     Jedność człowieka i środowiska fizycznego

•                    David Magnuson – człowiek w środowisku

•                     Osoba – układ mediacyjny, biologiczno – fizjologiczny, reakcji i czynności

•                     Środowisko – aktualne, mikrośrodowisko, makrośrodowisko

5.Kontekst społeczny

•                     Poziomy przestrzeni społecznej (Hinde)

              - poziom osób i interakcji

              - poziom grup

              - poziom relacji między grupami

•                     Poziomy organizacji społecznej

–        Intrapersonalny

–        Interpersonalny

–        Grupowy

–        Instytucjonlny

–        Społeczności lokalnej

–        Społeczeństwa globalnego

6. Oddziaływanie kontekstu na rozwój

- podtrzymywanie

- zmiana tempa

- zmiana toru

•                    Tworzenie przestrzeni do działania

•                    Organizacja czasu

•                    Dostęp do materiałów i środków

•                    Ingerencja w aktywność

7. Typy kultur według M. Mead

•                    Kultura postfiguratywna

•                    Kultura konfiguratywna

•                    Kultura prefiguratywna

8.Aktywność na przestrzeni życia

•                     Zabawa / nauka / praca

•                     Strukturacja – restrukturacja doświadczenia (M.Tyszkowa)

•                     Działalność przedmiotowa/ społeczna

•                     Doświadczenie - doświadczanie/ ślad pamięciowy/ praktyka/ przeżycia znaczące/ ogół zjawisk

•                     Doświadczenie – oczekiwania, zakres działań, modyfikacja wzoru doświadczeń, selekcja dalszych doświadczeń

•                     Doświadczenie świadome i nieświadome

•                     Doświadczenie praktyczne

•                     Doświadczenie gatunkowe, indywidualne, społeczne

•                     Doświadczenie – zapis vs wniosek

9.Kierunki rozwoju aktywności

•                     Chaos – uporządkowanie

•                     Czynności proste – złożone

•                     Struktura niepełna  - pełna

•                     Funkcjonalna nieskuteczność – struktura efektywna

•                     Struktura nieekonomiczna – ekonomiczna

•                     Struktura nieciągła - płynna

10. Funkcje autokreacji (Pietrasiński)

•                     Zwiększenie skuteczności urabiania poprzez zaangażowanie

•                     Kompensacja braków urabiania

•                     Realizacja nowych wartości

•                     Przeciwstawianie się określonym oddziaływaniom

•                     Rewidowanie wyników urabiania

11.Formy aktywności - ZABAWA

•                     Upust energii (Schiller, Spencer)

•                     Relaksacja (Lazarus)

•                     Wyładowanie atawistycznych skłonności (Hall)

•                     Ćwiczenie przygotowawcze (Groos, Froebl)

•                     Oczyszczenie (Carr, Freud)

•                     Funkcja zastępcza (Claparede)

•                     Przyjemność (K. Bühler)

•                     Integracja potrzeb (Erikson)

•                     Wytwarzanie symboli (Piaget)

•                     Fikcja (Wygotsky)

•                     Regulacja pobudzenia (Berlyne, Ellis, Hutt)

•                     Współpraca (Hurlock)

•                     Przedwstęp (Baley, Szuman)

•                     Przystosowanie się (Bruner)

12.Rozwój zabawy według Bornsteina

•                     Funkcjonalno - manipulacyjne:

•                     Ogólna aktywność funkcjonalna

•                     Niespecyficzne działania kombinowane

•                     Manipulacje specyficzne

•                     Stadium przejściowe

•                     Symboliczne:

•                     Udawanie skierowane na siebie

•                     Udawanie skierowane na innych

•                     Sekwencje czynności udawanych

•                     Zabawa w udawanie z przedmiotami zastępczymi

13.Twórczość dziecięca

•                     Znamiona twórczości w ogóle

•                     Nowatorstwo (Hurlock)

•                     Osobista interpretacja rzeczywistości (Gloton)

•                     Wytwór zabaw konstrukcyjnych (Bühler)

•                     Znaczenie rysunku w rozwoju

14. Nauka

•                    Nauczanie naturalne

•                    Nauczanie strukturalne

•                    Gotowość szkolna

•                    Adolescencja – znaczenie celu

•                    Nauka a zainteresowania

•                    Nauczanie permanentne

15.Praca

•                     Czynności domowe vs zarobkowe

•                     Zaspokojenie potrzeb

•                     Poczucie tożsamości

•                     Spełnienie koncepcji własnej osoby (Super)

•                     Wybór zawodu – fantazjowanie, rozważanie, realizm (Ginzberg)

•                     Rozpoznanie kompetencji i typu I (Gardner)

•                     Dopasowanie vs stres

17. Aktywny człowiek – kontekst rozwoju

       Subsystemy tworzące ekosystem

       Wzajemny związek

       Stałe przekształcenia

       Wiele poziomów funkcjonowania subsystemów