rehabilitacja_artykul_2007_01_8633.pdf

COVER STORY

Jakub Taradaj: Na wstċpie chciaâbym bardzo podziċkowaý,īe zgodziâ siċ

pan udzieliý krótkiego wywiadu naszemu kwartalnikowi i od razu zapytaý,

czy byâ pan juī wczeğniej w naszym kraju oraz czy przy okazji 12. Sympo-

zjum zdĆīyâ profesor zwiedziý Kraków i inne miejsca w Polsce?

David Baxter: Nie, to była moja pierwsza wizyta w Polsce. Muszę

jednak przyznać, że przy okazji Sympozjum spędziłem w waszym

kraju wspaniałe chwile i będę niezmiernie ciepło wspominał ten

czas. Ujęła mnie przede wszystkim niezwykła otwartość i życz-

liwość ludzi. Wiele podróżuję, ale byłem zaskoczony tak miłym

i niespotykanym w innym miejscu na świecie przyjęciem w ho-

telu oraz profesjonalną opieką całego personelu. Od dziś będę

wszędzie podkreślał waszą gościnność.

Natomiast wracając do pańskiego pytania, miałem okazję zwie-

dzić Wawel, okolice Rynku w Krakowie oraz Kopalnię Soli

w Wieliczce, co sprawiło mi wyjątkową satysfakcję. Muszę po-

wiedzieć, że atmosfera panująca w tym niezwykłym miejscu kil-

kaset metrów pod ziemią była nie do opisania i widziałem coś

takiego po raz pierwszy w życiu.

Poza tym, gdy jestem gdzieś po raz pierwszy, lubię zwiedzać,

uprawiając jogging… i Kraków odpowiada mi również pod tym

względem. Macie tu wiele doskonałych tras do biegania. Nieste-

ty, zabrakło mi czasu, by zobaczyć więcej.

A co pan sĆdzi o wiedzy polskich fizjoterapeutów? Byâ profesor uczest-

nikiem obrad i szeregu dyskusji przy okazji Sympozjum. Czy polscy na-

ukowcy zajmujĆcy siċ tĆ tematykĆ mówiĆ o sprawach waīnych i utrzymu-

jĆ kontakt z czoâówkĆğwiatowej fizjoterapii?

Rzeczywiście przy okazji Sympozjum miałem okazję wysłuchać

szeregu wykładów i rozmawiać z wieloma polskimi naukowca-

mi. Generalnie oceniając, zainteresowania i problematyka poru-

szana przez waszych fizjoterapeutów nie różni się od tej, którą

„żyje” reszta świata. W innych krajach również do najistotniej-

szych spraw należy wdrażanie zasad medycyny opartej na fak-

tach – EBM – do codziennej praktyki, a także wypracowanie jed-

noznacznego systemu kształcenia na kierunku fizjoterapii oraz

określenie jednolitego i zwartego programu kształcenia ustawicz-

nego (podyplomowego).

Boom

fizjoterapiĊ?

No wâağnie „medycyna oparta na faktach” to ostatnio bardzo modny ter-

min. Proszċ powiedzieý, czy zasady EBM sĆ rzeczywiğcie wszechobecne

w nowoczesnej, ğwiatowej fizjoterapii?

EBM staje się obecnie podstawą w każdej dziedzinie opieki zdro-

wotnej, więc również w fizjoterapii. Przede wszystkim chodzi

o to, aby ograniczyć to, co jest jedynie obserwacją i subiektyw-

nym odczuciem terapeuty, a stosować te procedury, które mają

potwierdzenie w rzetelnych i obiektywnych badaniach nauko-

wych, a więc są po prostu pewne i sprawdzone.

Według najnowszych zasad EBM trzeba szczególnie promować

zabiegi fizykalne i rehabilitacyjne, które znajdują potwierdzenie

w eksperymentach klinicznych o charakterze prospektywnym,

kontrolowanym z dobrze zaplanowaną randomizacją. Obecnie,

przygotowując jakiekolwiek badanie naukowe, nie można pomi-

nąć losowego doboru chorych, przejrzystego i jednoznacznego

określenia ścisłych kryteriów włączenia i wykluczenia pacjen-

tów z eksperymentu oraz stosowania elementu „zaślepienia”, czy-

li stworzenia grupy kontrolnej ze środkiem placebo. Należy rów-

nież analizować wszystkie przypadki chorych, którzy wypadli lub

zrezygnowali z dalszego udziału w badaniach, a także przedsta-

wić wszystkie przyczyny ich wykluczenia.

Rozmawiamy z prof. Davidem Baxterem , dziekanem Wy-

dziaáu Fizjoterapii University of Otago w Nowej Zelandii i re-

daktorem naczelnym czasopisma „Physical Therapy Re-

views”. Prof. Baxter byá goĞciem honorowym 12. Sympo-

zjum Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji „Ocena skutecz-

noĞci rehabilitacji medycznej oparta na dowodach nauko-

wych”, które odbyáo siĊ w dniach 22-24 wrzeĞnia 2006 r.

w Krakowie.

Czy zatem wiedza i indywidualne doğwiadczenie fizjoterapeuty juī nie wy-

starczĆ? Czy obiektywizacja i standaryzacja wszelkich terapeutycznych

procedur jest nieunikniona?

David Sackett powiedział kiedyś, że z EBM należy korzystać „wy-

raźnie, sumiennie oraz rozsądnie”. Uważam, że słowa te powin-

ny stanowić wskazówkę moralną dla wszystkich fizjoterapeu-

tów. Zgadzam się, że obiektywizacja i standaryzacja nie mogą

12 REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007

COVER STORY

zwalniać z indywidualnego myślenia i być niczym „książka ku-

charska” z gotowymi przepisami i rozwiązaniami.

Jednak wydaje mi się, że chodzi tu także o coś innego. Fizjoterapeu-

ta musi postępować etycznie i stosować jedynie te procedury, któ-

re się sprawdzają. Nie może ryzykować zdrowia swoich pacjentów

i tracić czasu na terapie, które nie zostały potwierdzone w powta-

rzalnych i dobrze zaplanowanych eksperymentach klinicznych.

Poza tym dla mnie wiedza i doświadczenie to właśnie umiejęt-

ność korzystania z EBM, więc nie widzę zagrożenia dla indywi-

dualizmu. Wiedzą o tym wszyscy naukowcy, zajmujący się fizjo-

terapią. Dlatego obecnie ogromnym wyzwaniem staje się szkole-

nie jak największej grupy praktyków, którzy wciąż uważają EBM

za zagrożenie dla ich wieloletniego doświadczenia. Należy im wy-

jaśnić, że medycyna oparta na faktach to pomoc w ich codziennej

pracy, a nie zagrożenie. Moim zdaniem, wykłady na temat EBM

powinno się wprowadzić do programu kształcenia studentów na

kierunku fizjoterapia.

w Wielkiej Brytanii i Irlandii. Uważam, że za kilka lat sytuacja

w Polsce się poprawi.

Jest pan równieī redaktorem naczelnym prestiīowego czasopisma nauko-

wego. Czy polscy specjaliğci sĆ w nim obecni? Czy nie uwaīa pan, īe fi-

zjoterapeuci z Polski za maâo publikujĆ za granicĆ i jedynie sporadycznie

przedstawiajĆ swoje wyniki badaĕ na forum miċdzynarodowym?

Mimo że jeszcze nigdy w żadnym kraju nie oceniano stanu fizjo-

terapii przez liczbę publikacji, które się ukazały w istotnych perio-

dykach naukowych, muszę potwierdzić, że na przestrzeni ostat-

nich 10-15 lat, kiedy nastąpił znaczny rozwój tej dziedziny me-

dycyny w Wielkiej Brytanii i Irlandii, ilość opublikowanych prac

niesamowicie wzrosła.

Wydaje mi się, że w Polsce jest podobnie. Rzeczywiście aktywność

polskich fizjoterapeutów za granicą nie jest jeszcze wysoka, ale

stale rośnie. Na razie największym problemem wydaje się barie-

ra językowa. Większość ważnych czasopism medycznych wyma-

ga publikowania w języku angielskim. Jednak na podstawie mo-

ich dotychczasowych doświadczeń widzę, że zwłaszcza młodzi

polscy fizjoterapeuci nie mają zahamowań związanych z komu-

nikowaniem się. Umiejętność posługiwania się językiem angiel-

skim jest wśród nich dość powszechna. Widzę przyszłość przed

młodymi polskimi naukowcami!

W Krakowie wygâosiâ pan referat na temat terapii manualnej w bólach

krzyīa oraz moīliwoğci zastosowaĕ akupunktury laserowej w rehabilita-

cji. Jakie sĆ obecnie, pana zdaniem, najnowsze kierunki badaĕ w ğwia-

towej fizjoterapii?

W moim odczuciu w tej chwili największy nacisk kładzie się na

opracowanie rankingu najskuteczniejszych procedur terapeu-

tycznych, co posłuży kiedyś do próby stworzenia algorytmów

usprawniania ruchowego i leczenia fizykalnego w poszczegól-

nych schorzeniach. Bierze się tu również pod uwagę koszt eko-

nomiczny i społeczny.

Kiedy znów odwiedzi pan Polskċ?

Tak szybko, jak to tylko będzie możliwe! Mówię poważnie. Poza

tym po rozmowach z kilkoma waszymi specjalistami mam na-

dzieję na współpracę naukową i wymianę doświadczeń. Mam za-

miar zarekomendować waszych fizjoterapeutów moim kolegom

z Nowej Zelandii: Stanleyowi Parisowi, Robinowi McKenziemu

i Brianowi Mulliganowi, którzy są cenionymi na całym świecie te-

rapeutami manualnymi. Myślę, że możliwe będzie przeprowadze-

nie przez nich cyklu szkoleń dla waszych fizjoterapeutów. Dlatego

najprawdopodobniej niedługo znów odwiedzę Polskę.

Nad czym pan teraz pracuje? Co w paĕskiej opinii ma najwiċkszĆ przy-

szâoğý?

Moje zainteresowania naukowe zawsze były bardzo zróżnico-

wane. Obecnie nadzoruję projekt badawczy na temat zastoso-

wań wizualizacji, czyli biofeedbacku, w wybranych jednostkach

chorobowych.

Pracuję również nad opracowaniem podręcznika terapii manu-

alnej w leczeniu zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych. W swych

eksperymentach już od wielu lat współpracuję z moimi irlandz-

kimi koleżankami: prof. Suzanne McDonough i dr Haxby Abbott

z University of Ulster oraz dr Deidre Hurley z University College

of Dublin. W tym miejscu muszę powiedzieć, że jestem bardzo

dumny z tej współpracy.

W takim razie īyczċ, aby kolejna wizyta w naszym kraju okazaâa siċ co naj-

mniej tak udana jak ta pierwsza. Dziċkujċ serdecznie za rozmowċ.

Dziękuję również. Cała przyjemność po mojej stronie.

Prof. David Baxter jest dziekanem Wydziału Fizjoterapii Uni-

versity of Otago w Nowej Zelandii i redaktorem naczelnym

czasopisma „Physical Therapy Reviews”. Pracuje również jako

wykładowca w Katedrze Fizjoterapii Univesity of Ulster w Ir-

landii Północnej. Jest przewodniczącym Międzynarodowego

Towarzystwa Fototerapii oraz honorowym członkiem Brytyj-

skiego Towarzystwa Akupunktury, Międzynarodowego Towa-

rzystwa Badań nad Bólem oraz Międzynarodowej Akademii

Medycyny Laserowej i Chirurgii.

Zasiada w radach naukowych wielu czasopism naukowych

o randze międzynarodowej, m.in. „Photomedicine and Laser

Surgery”, „Focus on Alternative and Complementary Thera-

pies (FACT)”, „Laser Therapy” i „New Zealand Journal of Phy-

siotherapy Advances in Physiotherapy”.

Jest współautorem kilkudziesięciu publikacji w uznanych cza-

sopismach z listy filadelfijskiej, głównie dotyczących rehabili-

tacji ruchowej w schorzeniach urazowo-ortopedycznych i neu-

rologicznych, terapii manualnej w leczeniu bólów krzyża oraz

klinicznych zastosowań laserów o małej i średniej mocy w wy-

branych jednostkach chorobowych.

Jest także właścicielem kilku rozwiązań patentowych z za-

kresu wykorzystania wizualizacji na potrzeby usprawniania

ruchowego, np. użycia kamer i ekranów telewizyjnych w trak-

cie rehabilitacji dzieci z bocznymi skrzywieniami kręgosłu-

pa. Jest cenionym naukowcem i uznanym na świecie wykła-

dowcą oraz propagatorem badań nad przydatnością EBM

w fizjoterapii.

Czy jako miċdzynarodowy wykâadowca i nauczyciel akademicki uwaīa pan,

īe fizjoterapia jest kierunkiem popularnym wğród mâodzieīy?

Fizjoterapia chyba nigdy nie była tak popularnym kierunkiem jak

obecnie! Podczas ostatniej rekrutacji na mojej uczelni mieliśmy

pięciokrotnie więcej kandydatów niż miejsc. Natomiast według

ankiety z 2005 roku na Uniwersytecie w Dublinie, gdzie byłem

wykładowcą, kierunek fizjoterapia cieszył się podobną popular-

nością jak studia lekarskie, stomatologia i weterynaria.

W Polsce jednak, niestety, wielu absolwentów szkóâ fizjoterapii nie znaj-

duje pracy. Gâównymi przyczynami sĆ brak pieniċdzy i zâa organizacja

sâuīby zdrowia. Czy w profesora odczuciu tak duīe zapotrzebowanie na

fizjoterapeutów istnieje nie tylko w Nowej Zelandii czy Irlandii, ale i w in-

nych krajach?

W dzisiejszych czasach wszyscy jesteśmy równymi i pełnopraw-

nymi mieszkańcami „globalnej wioski”. Z moich obserwacji wyni-

ka, że fizjoterapeuci mają wiele ofert pracy na całym świecie i za-

wód ten jeszcze przez długie lata będzie miał ogromną przyszłość,

ponieważ społeczeństwa się starzeją. Rzeczywiście młodym ab-

solwentom nie zawsze udaje się znaleźć wymarzone stanowisko

w miejscu zamieszkania, ale nie znam żadnego z moich studen-

tów, który z czasem nie rozpocząłby pracy w zawodzie.

Poza tym wasze problemy z brakiem pieniędzy i organizacją

służby zdrowia nie są mi obce. Podobnie było jeszcze niedawno

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007 13

REHABILITACJA W PRAKTYCE 1/2007

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: