weterynaria_artykul_choroby powiek u małych zwierząt cz.II.pdf

KULISTYKA

WETERYNARIA

W PRAKTYCE

lek. wet. Jacek Garncarz

dr n. wet. Magdalena Garncarz

W numerze 3/2005 „Weterynarii w praktyce” publikowaliśmy pierwszą część arty-

kułu „Choroby powiek u małych zwierząt” autorstwa Jacka i Magdaleny Garncarzów,

w której opisane zostały różne spotykane w praktyce klinicznej schorzenia powiek oraz

trzeciej powieki.

Choroby powiek

u małych zwierząt

LECZENIE CHIRURGICZNE WYBRANYCH,

NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANYCH CHORÓB

–CZ. II

L ECZENIE AGENEZJI

przeszczepu oraz ubytku po odpreparo-

wanym płacie szyte są za pomocą wchła-

nialnych nici (4-0 do 6-0) szwem ciągłym

prostym. Warstwy: skórno-mięśniowa

przeszczepu i ubytku szyte są za pomocą

nici niewchłanialnych (4-0 lub 6-0) pro-

stym szwem przerywanym. Przylegająca

spojówka powiekowa przyszywana jest

do głębokiej części przeszczepu za po-

mocą nici wchłanialnych (6-0) prostym

szwem przerywanym (rys. 1d).

UBYTKU POWIEK

Leczenie braku powieki polega na

wykonaniu przeszczepu uszypułowanego

płata skóry, mięśnia okrężnego oka oraz

tarczki powiekowej na górnoboczną

część ubytku powieki. Ubytek górnej

powieki preparuje się nożyczkami w celu

oddzielenia skóry mięśnia okrężnego

oka – tarczki powiekowej – od spojówki

powiekowej. Spojówka powiekowa musi

być odpreparowana aż do sklepienia, tak,

aby zapewnić pokrycie nią tylnej części

przeszczepu bez jej napięcia (rys. 1a).

Płat skóry przygotowywany jest przez

nacięcie skalpelem około 2 mm poniżej

dolnego brzegu powiekowego przeciwle-

głej powieki. Długość płata skóry zależna

jest od długości ubytku górnej powieki

(rys. 1b). Płat skóry oddzielany jest od

spojówki powiekowej nożyczkami do

ścięgien (rys. 1c). Warstwa tarczkowa

WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2005

I CZĘŚCIOWEGO

WETERYNARIA

W PRAKTYCE

OKULISTYKA

L ECZENIE ENTROPIUM

Trwałą korekcję chirurgiczną en-

tropium anatomicznego najlepiej

wykonać po osiągnięciu dojrzałości

zwierzęcia (7-8 miesiąc życia). Tym-

czasowe wywinięcie powiek u młodszych

zwierząt można wykonać za pomocą

szwów wywijających. W każdej powiece

umieszcza się po 2 lub 3 szwy wywija-

jące z nici niewchłanialnej (3-0 do 4-0).

Można przykleić końce nitek do skóry,

aby ograniczyć przedwczesne wyrywanie

szwów (rys. 2). Często jest to wystarcza-

jące, by na dłuższy czas zapewnić zwie-

rzęciu dobrostan, aż dorośnie do wieku

operacyjnego.

Najłatwiejszy i najbardziej efektywny

zabieg operacyjny trwałego wywinięcia

anatomicznego powiek to metoda Holz-

-Celsusa – resekcja skórno-mięśniowa

części powieki. Przed zabiegiem należy

ocenić nasilenie choroby u przytomnego

pacjenta po zaaplikowaniu środka miej-

scowo znieczulającego, który zlikwiduje

ewentualną komponentę spastyczną. Cię-

cie skóry wykonywane jest około 3 mm

od brzegu powiekowego (rys. 3a), następ-

nie usuwane jest łódkowate pasmo skóry

wraz z częścią mięśnia okrężnego oka

w miejscu występowania podwinięcia

powieki (rys. 3b). Brzegi rany zszywane

są prostymi szwami przerywanymi z nici

niewchłanialnej 4-0 do 5-0, węzełkami

skierowanymi od rogówki (rys. 3c, d).

Entropium atoniczne lub starcze najle-

piej jest operować metodą Stadesa, która

polega na wycięciu płata skóry nad górną

powieką oraz wywinięciu jej brzegu.

Skóra nacinana jest w odległości 1 mm

od otworów gruczołów tarczkowych

wzdłuż brzegu powiekowego górnej po-

wieki i usuwane jest 1,5-2-centymetrowe

pasmo skóry z górnej powieki. Koniecz-

ne jest usunięcie wszystkich mieszków

włosowych z tej okolicy (rys. 4a i b).

Górny brzeg rany przyszywany jest do

otwartej części rany w miejscu podstawy

gruczołów tarczkowych przy zastosowa-

niu prostych, przerywanych lub ciągłych

szwów z wchłanialnej nici 5-0 (rys. 4c).

Niepokryta część rany goi się przez bli-

znowacenie.

L ECZENIE EKTROPIUM

Boczna resekcja klinowa wszystkich

tkanek powieki w większości „prostych”

przypadków ektropium wystarcza do

skrócenia odstającej i wywiniętej po-

wieki. Pełnej grubości trójkątna część

powieki wycinana jest nożyczkami.

Pęseta umieszczona w kącie bocznym za-

pewnia napięcie dolnej powieki (rys. 5a).

Brzegi cięcia chirurgicznego zszywane

są dwiema warstwami szwów. Warstwa

tarczkowo-spojówkowa zszywana jest

wchłanialną nicią o grubości od 3-0 do

5-0, szwem prostym ciągłym. Warstwa

skórno-mięśniowa zszywana jest nie-

wchłanialną nicią (4-0 do 5-0), szwem

prostym przerywanym (rys. 5b).

W przypadku „diamentowego oka”

wymagana jest bardziej skomplikowa-

WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2005

KULISTYKA

WETERYNARIA

W PRAKTYCE

na, kompleksowa operacja, np. metodą

Kuhnt-Szymanowskiego. Metoda ma

na celu skrócenie powiek dolnych i jed-

nocześnie prawidłowe wymodelowanie

kątów bocznych. Dolna powieka naci-

nana jest tak, jak zaznaczona na rysun-

ku „linia przerywana”, wzdłuż brzegu

powiekowego. Wykonywane jest cięcie,

które sięga aż za boczny kąt oka (rys. 6a).

Za pomocą tępych nożyczek oddzielany

jest płat skórno-mięśniowy za pomo-

cą nożyczek (rys. 6b). Również za ich

pomocą wycinane są równej wielkości

kliny przez spojówkę i mięsień okręż-

ny oka. Nadmiar skóry z płata w kącie

bocznym jest odcinany (rys. 6c). Cięcia

przezspojówkowe zszywane są prostym,

przerywanym, wchłanialnym szwem tak,

aby węzełki nie stykały się z powierzch-

nią rogówki. Rana skóry zaszywana jest

prostym, przerywanym szwem za pomo-

cą niewchłanialnych nici o grubości od

4-0 do 6-0. Brzeg powiekowy zaszywany

jest przerywanym szwem materacowym,

ósemkowym, przy zastosowaniu nie-

wchłanialnej nici o grubości od 5-0 do

6-0 (rys. 6d).

W celu leczenia ektropium bliznowate-

go można stosować plastykę powieki „V”

do „Y”. Zbiegające się w jednym punkcie

cięcia skóry rozpoczynające się 1 mm od

brzegu powiekowego wykonywane są

przy użyciu skalpela (rys. 7a). Płat skóry

w kształcie literki „V” odpreparowywany

jest od tkanki podskórnej, a tkanka bli-

znowata jest wycinana (rys. 7b). Skóra

SZPARY POWIEKOWEJ

Plastyka kąta bocznego szpary powie-

kowej według zmodyﬁkowanej metody

Fuchsa polega na zrotowaniu trójkątnego

fragmentu skóry dolnej i górnej powieki

oraz mięśnia okrężnego oka. Boczne czę-

ści górnej i dolnej powieki nacinane są za

pomocą skalpela (rys. 8a). Trójkątna część

górnej powieki wycinana jest nożyczkami.

Dolna powieka nacinana jest nożyczkami,

a jej brzeg zostaje wycięty (rys. 8b). Część

dolnej powieki przekręcana jest tak, aby

leżała na ubytku górnej powieki (rys. 8c).

Warstwa tarczkowo-spojówkowa zszy-

wana jest za pomocą nici wchłanialnej

o grubości od 4-0 do 6-0, szwem pro-

stym ciągłym. Warstwa skórna powieki

i mięśnia okrężnego oka zszywana jest

nicią niewchłanialną (4-0 do 6-0), szwem

prostym przerywanym (rys. 8d).

L ECZENIE PODWINIĘCIA RZĘS

( TRICHIASIS )

W leczeniu podwiniętych rzęs na sku-

tek fałdów nosowych należy ostrożnie

wyciąć fałdy nosowe za pomocą zagiętych

nożyczek Mayo (rys. 9a). Brzegi ran zszy-

wane są prostymi przerywanymi szwami

za pomocą niewchłanialnej nici 4-0 do

5-0 (rys. 9b).

WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2005

zszywana jest niewchłanialną nicią

o grubości od 4-0 do 6-0 – prostymi

przerywanymi szwami w kształt litery

„Y” (rys. 7c).

L ECZENIE ZBYT DUŻEJ

KULISTYKA

WETERYNARIA

W PRAKTYCE

RZĘDU RZĘS ( DISTICHIASIS )

W przypadku niewielkiej liczby po-

dwójnych rzęs wykonuje się resekcję

głębszych części brzegu powiekowego

wraz z warstwą tarczkowo-spojówkową

i podwójnymi rzęsami, stosując ostrze

nr 11 lub 15. Brzeg powiekowy ustabi-

lizowany jest kleszczykami do gradówki

(rys. 10a). Bloczek tarczkowo-spojów-

kowy z dodatkowymi rzęsami wycinany

jest małymi nożyczkami na głębokości

4-5 mm (rys. 10b). Cięcie (a) chirurgiczne

nie powinno być dłuższe niż 5-7 mm. Nie

należy wykonywać więcej niż trzech cięć

na powiekę.

W celu leczenia bardziej uogólnionej

postaci podwójnego rzędu rzęs u psów

można je wyciąć tylko z częścią płytki

tarczkowej, w ten sposób zmniejszając

utratę tkanki z brzegu powiekowego.

Cięcie w kształcie litery „V” wykonywane

jest na głębokość 4-5 mm, a następnie

wycinana jest część powieki z podwój-

nymi rzęsami. Podczas tego zabiegu

powieka stabilizowana jest za pomocą

kleszczyków (rys. 11).

L ECZENIE RZĘS EKTOPOWYCH

L ECZENIE RAN POWIEK

Szew ósemkowy należy stosować

w celu zszycia warstwy tarczkowo-spo-

jówkowej pionowego przecięcia powieki.

Dokładne zestawienie brzegu powieko-

wego zmniejsza prawdopodobieństwo

wytworzenia się garbu pooperacyjnego

(rys. 13).

L ECZENIE

NOWOTWORÓW POWIEK

Prostą i skuteczną metodą leczenia

zmian nowotworowych powiek jest me-

toda kriodestrukcji tych zmian. Podwójny

cykl: zamrożenie-rozmrożenie w więk-

szości przypadków niszczy komórki

nowotworowe powiek (rys. 14).

Osobne opracowanie poświęcone

będzie leczeniu wypadnięcia gruczołu

trzeciej powieki oraz leczeniu zwichnięcia

chrząstki trzeciej powieki.

Obie części artykułu

są fragmentem książki:

„Podstawy Okulistyki Małych Zwierząt”

autorstwa

Jacka i Magdaleny Garncarzów.

( ECTOPIC CILI A )

Jedną ze skutecznych metod leczenia

rzęs ektopowych jest metoda ich krio-

destrukcji. Podwójny cykl: zamrożenie-

-rozmrożenie w większości przypadków

niszczy mieszki włosowe rzęs ektopo-

wych (rys. 12).

Zdjęcia: Jacek Garncarz

Rysunki: Konrad Niziołek

10a

Jacek i Magdalena Garncarz

Okulistyczny Gabinet Weterynaryjny

02-927 Warszawa, ul. Zdrojowa 12

www.garncarz.pl, www.garncarz.com.pl

10b

WRZESIEŃ-PAŹDZIERNIK • 5/2005

L ECZENIE PODWÓJNEGO

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: