Socjologia wykład 4

Temat: Analiza społeczeństwa

Społeczeństwo – dopełniające się i krzyzujące różnego typu zbiorowości powiązane np. wspólną kulturą, religią, gospodarką, instytucjami, terytorium.

Spójność społeczeństwa zależy wielości czynników łączących (więziotwórczych)

Struktura – połączone ze sobą (powiązane) różnego rodzaju elementy zarówno o charakterze konkretnym jak i abstrakcyjnym (grupa składa się z ludzi, ale także z tego o czym myślą, ich wartości itp.)

·         Struktura konkretna – złożona z jednostek

·         Struktura abstrakcyjna – złożona z elementów niewidocznych aczkolwiek istotnych, struktura wartości, norm, itp.

·         Struktura pierwotna – złożenie z prostych elementów niewidocznych, takich które nie można rozłożyć już na bardziej elementarne np. rodzina

·         Struktura wtórna – można ją rozłożyć na mniejsze struktury

Początki analizy strukturalnej społeczeństwa  sięgają Arytsotelesa.

Typy struktur:

n        Społeczna struktura złożona z więzi różnego typu; niektóre rodziny łączą się w kolonie rodzin i odgrywają ważną rolę

n        Struktura klas ekonmicznych – bogaci, biedni i średni; nie jest to podział statystyczny ale podział społeczny, jeżeli w strukturze jest dużo średnich to bardzo dobrze dla społeczeństwa; stanowią ci średni o stabilności społeczeństwa, niwelują napięcia między biednymi a bogatymi

n        Struktura stanów – czyli struktura która opiera się na wykonywanych funkcjach; ludzie wytwarzający żywność, ludzie trudniący się rzemiosłem, żołnierze, kap[łani, wysocy urzędnicy państwowi, sędziowie itp.

Obecnie mówi się że ważna jest struktura klasowa, nawiązanie do struktury ekonomicznej Arystotelesa.

Klasa społeczna – grupa ludzi wyróżniająca się na podstawie statusy ekonomicznego

Klasa średnia – poziom jej rozwinięcia można mierzyć poprzez  dochody lub poziom i wykształcenia

W Polsce mówi się o braku rozwiniętej klasy średniej, czyli albo nie ma wystarczającego wykształcenia (aspiracji) lub nie zarabia wystarczająco dużo

Klasa średnia w Polsce ma dwie funkcje – rozwojową (modernizacja) oraz stabilizującą.

Funkcji rozwojowej nie może spełniać klasa niższa, ponieważ brakuje jej pieniędzy (zajmują się wiązaniem końca z końcem a nie rozwojem kraju). Klasa bogata nie ma gdzie się wyżej już piąć. Nie zależy im na rozwoju ponieważ nie osiągnęliby żadnych korzyści.

Współczesne koncepcje klas (struktura klasowa)

û        Klasyczna – opiera się na własności środków produkcji, czynnik wyróżniający to posiadanie (lub nie) środków produkcji, powstała dawno, inaczej marksistowska

û        Elit politycznych – sformułowana przez Schumpetera i Pareto; opiera się na założeniu, że o podziale ekonomicznym decyduje przynależność do rządzących lub rządzonych

û        Klasy są to kategorie społeczne zawodowe

û        Klasy to grupy ludzi różniące się między sobą stylem życia, prestiżem społecznym (wyższa, wyższa-średnia, średnia, niższa – społeczeństwo brytyjskie)

Struktura warstwowa

Warstwy – grupy ludzi zajmujące w społeczności różne pozycje

Kryteria

-          kryterium ekonomiczne

-          wykształcenie

-          rodzaj wykonywanej pracy (samodzielna, niesamodzielna)

-          miejsce zamieszkania

Modelowe przykłady struktury klasowej

                                                                                                                                            bogaci

                                                                                                                                            średni   

                                                                                                                                            biedni

piramidalna                                  rąboidalna                                 klepsydralna

naród – wspólnota historyczna ukształtowana w ramach określonego terytorium na gruncie określonych tradycji i języka. Połączona także więziami ekonomicznymi, mająca własne instytucje, charakteryzująca się swoistą kulturą oraz poczuciem tożsamości o odrębności w stosunku do innych grup narodowych i etnicznych.

Każda zbiorowość żeby funkcjonować musi mieć swoją instytucję (organizację). Dla narodu taką organizacją jest państwo.

KONCEPCJE POWSTANIA PAŃSTWA:

Ø       klasyczna – opiera się na założeniu, że powstanie państwa wiąże się ze zróżnicowaniem ekonomicznym społeczeństwa. Jak społeczeństwa zaczęły się dzielić (na bogatych i biednych) zaczęły powstawać organizacje żeby bronić interesów bogatszych

Ø       podbojowa – państwa powstały w wyniku podboju jednego narodu przez inny. Ci którzy dokonali podboju tworzyli struktury w celu zapanowania nad podbitymi

Ø       obronna – społeczność w celach utworzenia oporu przed wrogiem organizowała się

TYPY FORMY i FUNKCJE PAŃSTWA

TYPY- wyróżnia się na podstawie stosunków klasowych (jakim stosunkom społecznym państwo sprzyja)

-          niewolniczy

-          kapitalistyczny

-          socjalistyczny

FORMY – wyróżnia się w oparciu o instrumenty jakimi władza posługuje się w sprawowaniu władzy

-          demokracja parlamentarna

-          dyktatura

-          monarchia

PUNKCJE PAŃSWA

ü      wewnętrzna – polega na zapewnieniu porządku społecznego

ü      zewnętrzna – polega na tworzeniu pewnego układu stosunków i relacji między danym społeczeństwem a otoczeniem

ü      gospodarcza

ü      kulturalno-wychowawcza

ü      socjalna

2