Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana - ebook.pdf

(2729 KB) Pobierz

282507380 UNPDF

DZięCiołowE

dzięciołowate

Dzięcioł średni

Dendrocopos medius (Linnaeus, 1758)

Ang. – Middle spotted woodpecker, Niem. – Mittelspecht

Fr. – Pic mar, Ros. – sriednij diatieł

Dzięcioły średnie są tylko trochę mniejsze od dużych, ale mają słabszy dziób

i o wiele mniejszą skłonność do kucia w drewnie.

Długość ciała: 21-22 cm

Rozpiętość skrzydeł: 33-34 cm

Masa ciała: 55-80 g

Łacińska nazwa medius oznacza kogoś średniego.

Dzięcioły średnie wykuwają dziuple lęgowe

najchętniej w miękkim drewnie dębów i grabów,

rzadziej w olchach. Chętnie wykorzystują w tym celu

drzewa martwe, o bardzo miękkim drewnie. Dziuple

ich znajdują się wyraźnie niżej niż dzięcioła dużego,

rzadko powyżej 4-5 metrów nad ziemią. Sporadycz-

nie dzięcioł średni zajmuje opuszczone dziuple

dzięcioła dużego.

Dzięcioły średnie, podobnie jak duże, zwłaszcza

wczesną wiosną chętnie korzystają z dodatkowego

pokarmu, jakim jest bogaty w cukry i inne składniki

odżywcze sok wyciekający ze skaleczeń pni brzóz

– rzadziej innych drzew. Oba potrafią same nakłuwać

korę, aby spowodować wypływanie słodkiego soku.

Nazywa się to obrączkowaniem drzew przez

dzięcioły, gdyż ptaki robią otwory w korze jeden

obok drugiego, w postaci pierścienia wokół pnia.

Potem regularnie odwiedzają te miejsca, odświeżają

otwory w korze, spijają wyciekający sok i zjadają

zwabione nim owady.

Samica (z lewej) i samiec dzięcioła średniego.

Wygląd: Ptaki obu płci i osobniki młodociane

są ubarwione podobnie, ale czerwone partie

upierzenia dorosłych samców mają wyraźnie

intensywniejszą barwę.

Występowanie: Dzięcioły średnie zamieszkują

lasy mieszane środkowej części Europy, naj-

dalej na wschód sięgając do Morza Kaspijskie-

go, a na zachodzie po Pireneje. Preferują lasy

z dużą domieszką dębu i grabu. W Polsce są

nielicznymi mieszkańcami odpowiednich lasów

na nizinach.

Lęgi: Samica znosi 5-6 owalnych, czysto bia-

łych jaj i wysiaduje je na zmianę z samcem

przez 11-13 dni. Pisklęta przebywają w gnieź-

dzie około 3 tygodni, a potem są jeszcze pra-

wie 2 tygodnie pod opieką rodziców.

Pokarm: Owady zbierane z powierzchni kory

lub ukryte w jej szczelinach, różne jagody, zimą

orzechy i nasiona sosen lub świerków, chociaż

dzięcioły te rzadko same wydłubują je z szy-

szek.

Lotki i sterówki (niżej)

dzięcioła średniego.

Dzięcioły średnie rzadko kują w drewnie.

174

282507380.079.png

282507380.090.png

282507380.101.png

282507380.112.png

282507380.001.png

282507380.012.png

282507380.023.png

282507380.032.png

282507380.033.png

282507380.034.png

282507380.035.png

282507380.036.png

282507380.037.png

282507380.038.png

282507380.039.png

282507380.040.png

282507380.041.png

282507380.042.png

282507380.043.png

282507380.044.png

282507380.045.png

282507380.046.png

Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment

pełnej wersji całej publikacji.

Aby przeczytaæ ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj .

Niniejsza publikacja mo¿e byæ kopiowana, oraz dowolnie

rozprowadzana tylko i wył¹cznie w formie dostarczonej przez

NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym mo¿na

nabyæ niniejszy tytuł w pełnej wersji . Zabronione s¹

jakiekolwiek zmiany w zawartoœci publikacji bez pisemnej zgody

NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siê jej

od-sprzeda¿y, zgodnie z regulaminem serwisu .

Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie

internetowym e-booksweb.pl .

dzięciołowate

DZięCiołowE

Dzięciołek

Dendrocopos minor (Linnaeus, 1758)

Ang. – Lesser spotted woodpecker, Niem. – Kleinspecht

Fr. – Pic épeichette, Ros. – Diatieł małyj

Dzięciołki rzadko występują w głębi zwartych kompleksów leśnych,

raczej w świetlistych dąbrowach lub lasach grabowych.

Łacińska nazwa minor oznacza coś lub kogoś

małych rozmiarów.

Dzięciołki wykuwają dziuple najczęściej w mięk-

kim, spróchniałym drewnie bocznych konarów olch,

jesionów i grabów, rzadziej osik i wierzb. Ze względu

na niewielkie rozmiary trudno je wykryć.

Są to ptaki w przeważającej części monogamicz-

ne, a pary latami trzymają się tych samych rewirów

lęgowych. Badania przeprowadzone w Szwecji wyka-

zały jednak, że około 10% samic ma dodatkowe

samce, a 3% samców odwiedza samice z sąsiedztwa

i pomaga im w wychowywaniu potomstwa.

Gody dzięciołków odbywają się bardzo wczesną

wiosną. Samce wówczas często odzywają się chara-

kterystycznym głosem, oznajmiając rywalom granice

swych rewirów lęgowych. Wykuwaniem dziupli zaj-

muje się głównie samiec, chociaż – zwłaszcza pod

koniec trwających 2-3 tygodnie prac – pomaga mu

także samica. Młode, które mogą już samodzielnie

zdobywać pokarm, muszą opuścić rewir rodziców.

Jesienią i zimą koczują, przyłączając się do stad sikor.

Lotki i sterówki dzięciołka.

Długość ciała: 15-16 cm

Rozpiętość skrzydeł: 25 cm

Masa ciała: 20-25 g

Wygląd: Dorosłe samce mają czerwoną cza-

peczkę. Osobniki młodociane są bardzo po-

dobne do samic, ale u młodych samców można

zauważyć ślady czerwonawej barwy w miejscu

przyszłej czapeczki.

Występowanie: Dzięciołki zasiedlają bardzo

rozległy obszar umiarkowanej strefy klima-

tycznej Eurazji. Opisano 11 podgatunków.

W Polsce dzięciołki są mało licznymi mieszkań-

cami skrajów lasów, skupisk wierzb, alej drzew

liściastych i dolin rzek.

Lęgi: W lęgu jest zwykle 5-6 jaj, rzadko

mniej, a sporadycznie nawet 9. Wysiadywanie

trwa 11-12 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo

w wieku około 3 tygodni i później jeszcze przez

2 tygodnie są pod opieką rodziców.

Samica dzięciołka przy dziupli lęgowej.

Pokarm: Owady zbierane z powierzchni liści

i konarów drzew. Czasem dzięciołki odłupują

drobne fragmenty kory, ale kują tylko wyjątko-

wo, nawet w zmurszałym drewnie.

175

282507380.047.png

282507380.048.png

282507380.049.png

282507380.050.png

282507380.051.png

282507380.052.png

282507380.053.png

282507380.054.png

282507380.055.png

282507380.056.png

282507380.057.png

282507380.058.png

282507380.059.png

282507380.060.png

282507380.061.png

282507380.062.png

282507380.063.png

282507380.064.png

282507380.065.png

282507380.066.png

282507380.067.png

282507380.068.png

282507380.069.png

282507380.070.png

282507380.071.png

282507380.072.png

282507380.073.png

282507380.074.png

282507380.075.png

282507380.076.png

282507380.077.png

282507380.078.png

282507380.080.png

282507380.081.png

282507380.082.png

282507380.083.png

282507380.084.png

282507380.085.png

DZięCiołowE

dzięciołowate

białogrzbiety

Dendrocopos leucotos

(Bechstein, 1802)

Ang. – white-backed woodpecker,

Niem. – weissrückenspecht

Fr. – Pic à dos blanc, Ros. – Diatieł biełospinnyj

Łacińska nazwa syriacus pochodzi od Syrii,

miejsca pozyskania okazu, który posłużył do

opisania gatunku.

Na początku 1983 roku dr Marek Keller na

spotkaniu Sekcji Ornitologicznej Koła Nauko-

wego Leśników SGGW AR w Warszawie

opowiadał o nowym gatunku dzięcioła, jaki

pojawił się w Polsce. Jest podobny do dzięcioła

Dzięcioł białoszyi – podlot z charakterystyczną różową

obrożą.

Największy z naszych pstro ubarwionych

dzięciołów.

Długość ciała: 24-28 cm

Rozpiętość skrzydeł: 38-40 cm

Masa ciała: 100-110 g

Naukowa nazwa leucotos pochodzi od

greckich słów leucos – biały i ōtos – plecy.

Dzięcioły białogrzbiete spotyka się przede

wszystkich w bagiennych olsach i lasach

brzozowych, w których jest dużo martwych,

zarówno stojących, jak i leżących drzew.

W Puszczy Białowieskiej dzięcioł ten zasiedla

także stare łęgi i olsy. Dziuple lęgowe wykuwa

głównie w olchach.

Początkujący obserwatorzy ptaków czę-

sto mylą dzięcioła białogrzbietego z dużym,

podczas gdy rozróżnienie tych gatunków

nie powinno sprawiać trudności. Dzięcioł

białogrzbiety ma spód ciała ubarwiony podob-

nie jak średni, a na wierzchu ciała zamiast

dwóch białych plam na skrzydłach ma jedno

białe pole w okolicy kupra.

Ślady żerowania dzięcioła białogrzbie-

tego są zupełnie inne niż dużego. Poszukuje

on larw ukrytych w zmurszałym drewnie,

systematycznie odłupując kawałki kory

lub miękkiego drewna, a więc robiąc płaską

„odkrywkę” na sporej powierzchni pnia.

Dzięcioł duży raczej zagłębia się w drewno,

wykonując wąskie i głębokie otwory

w miejscach, gdzie ukrywają się wyrośnięte

larwy.

Wygląd: Samce mają czerwoną czapeczkę.

Samice i osobniki młode nie mają czerwonej

barwy na głowie.

Występowanie: Dzięcioły białogrzbiete zasied-

lają brzozowe lasy wschodniej Europy i umiar-

kowanej strefy klimatycznej Azji, na wscho-

dzie sięgając po Sachalin i Japonię. Opisano

10 podgatunków. Miejsca lęgowe w centralnej

i zachodniej Europie ograniczają się do tere-

nów górskich. W Skandynawii można te ptaki

zobaczyć jedynie blisko wybrzeża, na południu.

W Polsce bardzo nielicznie zamieszkują wschod-

nią część kraju. Częściej można je spotkać jedy-

nie w Puszczy Białowieskiej i Augustowskiej.

Lęgi: Podobne jak dzięciołów dużych, ale bia-

łogrzbiete rozpoczynają je około 2 tygodni

wcześniej niż inne dzięcioły w danej okolicy.

Pokarm: Larwy owadów wydobywane ze

spróchniałego drewna.

trójpalczastego

dzięciołka

średniego

176

Dzięcioł

282507380.086.png

282507380.087.png

282507380.088.png

282507380.089.png

282507380.091.png

282507380.092.png

282507380.093.png

282507380.094.png

282507380.095.png

282507380.096.png

282507380.097.png

282507380.098.png

282507380.099.png

282507380.100.png

282507380.102.png

282507380.103.png

282507380.104.png

282507380.105.png

282507380.106.png

282507380.107.png

282507380.108.png

282507380.109.png

dzięciołowate

DZięCiołowE

Dzięcioł białoszyi

Dendrocopos syriacus (Ehrenberg, 1833)

Ang. – syrian woodpecker, Niem. – Blutspecht

Fr. – Pic syriaque, Ros. – syrijskij diatieł

Różni się od dużego nie tylko tą charakterystyczną cechą ubarwienia, ale także

tym, że gniazduje nie w lasach, lecz w pobliżu ludzi,

nawet w miastach.

dużego, ale nie ma na szyi czarnej kreski docho-

dzącej do tyłu głowy, wskutek czego nie widać

u niego białej plamy na boku szyi, ale cała szyja

jest biała, oddzielona od śliniaka czarnym

wąsem. Spód ciała nieco jaśniej czerwony niż

u dzięcioła dużego, z niewyraźnymi kreskami po

bokach. Najważniejsze jest jednak to, że ptak

ten lubi sąsiedztwo ludzi, gniazduje w parkach,

ogrodach i sadach, a unika lasów. Doktor Keller

zaapelował o zwrócenie uwagi na dzięcioły duże

pojawiające się w miastach. Natychmiast

opowiedziałem, że poprzedniego roku w samo-

tnej wierzbie na Ursynowie była dziupla z pis-

klętami dzięcioła. Były to dziwne dzięcioły,

bo ich pisklęta zachowywały się bardzo cicho,

w odróżnieniu od piskląt dzięcioła dużego. Ta

cecha okazała się bardzo ważna, gdyż rzeczywi-

ście młode dzięcioły białoszyje siedzą w dziupli

bardzo cicho. Już następnego dnia na Ursyno-

wie pojawiła się grupa obserwatorów ptaków

z lornetkami. Nikt nie wierzył, żeby dzięcioły

białoszyje mogły pojawić się w Warszawie,

skoro zaledwie przed 4 laty stwierdzono

pierwsze lęgi w Polsce. Okazało się jednak,

że rzeczywiście na Ursynowie są.

Trzeba jeszcze było przekonać o tym

Komisję Faunistyczną, więc nie pozostawało

nic innego, jak zaprosić jednego z jej członków

na Ursynów. Jerzy Desselberger potwierdził

rozpoznanie gatunku. Wkrótce potem jeden

z moich kolegów, Marek Kamola, znalazł dziup-

lę lęgową, a ja wydobyłem z niej całkowicie

wyrośnięte pisklę, z charakterystyczną różową

półobrożą na piersi. Zaobrączkowałem

je i włożyłem ponownie do dziupli. Było to

chyba pierwsze pisklę tego gatunku zaobrączko-

wane w Polsce! Potem doniesień o dzięciołach

białoszyich przybywało. Do Azylu zaczęły trafiać

pisklęta tego gatunku, gdyż gniazdowanie

w sąsiedztwie ludzi grozi młodym osobnikom

rozbijaniem się o szyby lub napowietrzne linie

elektryczne i potrąceniami przez auta. Dzięcioł

syryjski stał się dzięciołem polskim! W między-

czasie zmieniono jego nazwę na białoszyjego,

zwracając uwagę na jedną z ważniejszych cech

rozpoznawczych tego gatunku.

Długość ciała: 22-23 cm

Rozpiętość skrzydeł: 35-39 cm

Masa ciała: 70-80 g

Wygląd: Podobnie jak u dzięcioła dużego sam-

ce mają czerwoną plamę z tyłu głowy. Osob-

niki młodociane przez kilka tygodni po wyjściu

z gniazda odznaczają się różową półobrożą

na piersi, ale nie występuje ona u wszystkich

osobników.

Występowanie: Dzięcioły białoszyje, zwane

też syryjskimi, pojawiły się po raz pierwszy w

granicach Polski w roku 1978. Ich areał lęgo-

wy stale się powiększa. Pierwotnie lęgowiska

były rozmieszczone w Azji Mniejszej, później

nastąpiła stopniowa ekspansja przez Bałkany

ku północy. Migrujące i poszukujące nowych

siedlisk osobniki ominęły Karpaty od wschodu

i pierwsze z nich dostrzeżono w Polsce pod

Rzeszowem i Przemyślem. Teraz można je spot-

kać niemal w całym kraju, głównie jednak na

wschodzie.

Lęgi: Coraz częściej donosi się o mieszańcach

międzygatunkowych dzięciołów białoszyjego

i dużego. Biologia lęgów obu gatunków jest

bardzo zbliżona.

Porównanie ubarwienia grzbietowej strony ciała samców dzięciołów:

Pokarm: Jak większości innych dzięciołów.

białoszyjego

dużego

bialogrzbietego

177

282507380.110.png

282507380.111.png

282507380.113.png

282507380.114.png

282507380.115.png

282507380.116.png

282507380.117.png

282507380.118.png

282507380.119.png

282507380.120.png

282507380.121.png

282507380.122.png

282507380.002.png

282507380.003.png

282507380.004.png

282507380.005.png

282507380.006.png

282507380.007.png

282507380.008.png

282507380.009.png

282507380.010.png

282507380.011.png

282507380.013.png

282507380.014.png

282507380.015.png

282507380.016.png

282507380.017.png

282507380.018.png

282507380.019.png

282507380.020.png

282507380.021.png

282507380.022.png

282507380.024.png

282507380.025.png

282507380.026.png

282507380.027.png

282507380.028.png

282507380.029.png

282507380.030.png

282507380.031.png

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

LIBET_Poradnik brukarski.pdf (1867 KB)
układ sterowany dzwiekiem.rar (728 KB)
Ptaki w parku i w ogrodzie.pdf (64803 KB)
Ptaki Polski - Jan Sokołowski.pdf (128091 KB)
Ptaki Polski. Encyklopedia ilustrowana - ebook.pdf (2729 KB)

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin