Portugalski-Zwroty grzecznościowe i fonetyka.doc

Zwroty grzecznościowe
Bom dia - Dzień dobry / do widzenia (rano)
Boa tarde - Dzień dobry / do widzenia (południe)
Boa noite - Dobry wieczór / dobranoc
Olá - Cześć
Até logo - Do zobaczenia (tego samego dnia)
Até já - Do zobaczenia wkrótce (za chwilę)
Até amanha - Do jutra.
Até a próxima - Do następnego razu
Tchau - Cześć (pożegnanie)
Adeus - Do widzenia
como está? - jak się pan(i) czuje?
estou bem - czuję się świetnie
obrigado - dziękuję (mężczyzna)
obrigada - dziękuję (kobieta)
está boa? - jak się pan(i) czuje?
e - i
também - także, również
entao - a więc
o senhor - pan
a senhora - pani
estar - być
desculpa - przepraszam
desculpe - przepraszam pana / panią
chamo-me - nazywam się
estás bom - jak się czujesz?
muito prazer - bardzo mi miło
igualmente - mnie również
perdao - przepraszam (proszę mi wybaczyć)
com licença - przepraszam (proszę mnie przepuścić)
nao faz mal - nie szkodzi
com certeza / faz favor - bardzo proszę

WYMOWA DYFTONGÓW


AE oraz AI
- dźwięk zbliżony do "an", nosowy


AO
- dźwięk zbliżony do nosowego "a"


OE
- dźwięk zbliżony do "ą", nosowy


AI
- dźwięk zbliżony do "a"


OU
- dźwięk zbliżony do długiego "o"


WYMOWA SAMOGŁOSKI "O" ZALEŻNIE OD RODZAJU I LICZBY PRZYMIOTNIKA LUB RZECZOWNIKA


Niektóre przymiotniki w języku portugalskim posiadają w liczbie pojedynczej rodzaju męskiego końcówkę "-oso" z długim pierwszym "o" (wymawiana "-ouzu"). Jednakże w liczbie mnogiej oraz w rodzaju żeńskim długie "o" wymienia się na krótkie, stąd:
"-osos" wymawia się "-ozzusz",
"-osa" wymawia się "-ozza",
"-osas" wymawia się "-ozzasz"
np.:
formoso - formosos
formosa - formosas


Podobnie dzieje się także z rzeczownikami, np.
"poço" wymawia się "pousu", ale
"poços" wymawia się "possusz"
"ovo" wymawia się "ouwu", ale
"ovos" wymawia się "owwusz".


W ten sam sposób zachowują się rzeczowniki takie jak: almoço, coro, corpo, fogo, forno, jogo, porto, posto, povo.


Nie jest to jednak regułą, gdyż długie "o" nie zmienia się na krótkie w rzeczownikach takich jak: bolo, gosto, piloto, rosto

Fonetyka - spółgłoski
(wersja europejska)


B
- podobnie jak w polskim czy angielskim


C
- przed "a", "o", "u" i spółgłoskami - twardo, jak polskie "k"
- przed "e", "i" - jak polskie "s", ale dłuższe, "syczące" lub jak w ang. "cent", "cist"


Ç
- również jak polskie "s", ale dłuższe, "syczące"


CH
- jak polskie "sz"


D
- podobnie jak w polskim


F
- podobnie jak w polskim


G
- przed "a", "o", "u" - podobnie jak w polskim
- przed "e", "i" - jak polskie "ż"
- w cząstkach typu "gua", "guo", "guu" głoskę "gu" wymawia się jak polskie "gł" czy angielskie "gw"
- cząstki typu "gue", "gui" wymawia się jak polskie "g"
- istnieją wyjątki, np. "aguentar" wymawia się jak "agłentar"


H
- nie wymawia się, podobnie jak w hiszpańskim


J
- miękkie "ż", jak w angielskim słowie "leisure"


K
- tylko w słowach obcego pochodzenia, wymawia się jak w polskim


L
- podobnie jak w polskim


LH
- miękkie polskie "l", jak hiszpańskie "ll" lub też "lli" w angielskim słowie "million"


M
- przed samogłoskami jak w polskim
- po samogłoskach wymawia się nosowo, np. "-am" (zbliżone do polskiego "om"), "-em' (niemal jak polskie "ej"), "-im" (zbliżone do polskiego "in", ale "n" bezdźwięczne)


N
- przed samogłoskami jak w polskim
- po samogłoskach wymawia się nosowo, jak we francuskim


NH
- miękkie polskie "n", zbliżone do "ń", odpowiednik hiszpańskiego " n"


P
- podobnie jak w polskim


Q
- cząstki "qua", "quo" wymawia się jak "kła", "kło" czy jak w ang. "quack", "quota"
- w cząstkach "que" oraz "qui" "qu" jest zbliżone do polskiego "k"
- istnieją wyjątki, np. "tranquilo" wymawia się jak "trankłilu"


R
- w większości przypadków jak w polskim
- na początku wyrazu oraz po "l", "n", "s" wymawia się jak hiszpańskie czy francuskie "r"
- "rr" wymawia się jak hiszpańskie czy francuskie "r", dźwięk zbliżony do "hrry" (krótkie "h" i "y")


S
- na początku wyrazu jak w polskim
- pomiędzy samogłoskami jak polskie "z"
- na końcu wyrazu jak polskie "sz"
- przed bezdźwięczną spółgłoską ("p", "t", "c") jak polskie "sz"
- przed dźwięczną spółgłoską ("b", "d", "g") zbliżone do polskiego "ż"
- "ss" wymawia się jak polskie "s" czy angielskie "ss"


T
- podobnie jak w polskim


V
- podobnie jak polskie "w"


W
- występuje tylko w obcych słowach


X
- na początku wyrazu jak polskie "sz"
- w pozostałych przypadkach bardzo różnie, np.:
w "extase" jak polskie "sz",
w "sexo" jak polskie "ks",
w "próximo" jak polskie "s",
w "exame" jak polskie "z"


Y
- występuje tylko w obcych słowach


Z
- w większości przypadków jak polskie "z"
- na końcu wyrazu jak polskie "sz"

AKCENT


I typ akcentu: "á", "é" oraz "ó"
- samogłoska jest krótka, jak np. w angielskich słowach "cat", "bet", "got"
II typ akcentu: "â", "e" oraz "ô"
- samogłoska jest wydłużona, jak np. w angielskim "earn"
III typ akcentu: tylko "a" i "as"
- samogłoska jest krótka, jak np. w angielskim "cat"


Tylda: "a", "o"
- nie jest uznawana za rodzaj akcentu, oznacza dźwięk nosowy samogłoski


POJEDYNCZE SAMOGŁOSKI


A
- niekacentowana jest zbliżona do polskiego "a", słaba, bardzo często wręcz pomijana
- w pozostałych przypadkach długa lub krótka, zależy to nie tylko od rodzaju akcentu, ale i od swojej pozycji w wyrazie; łatwiej zapamiętać wymowę poszczególnych słów, niż formułować reguły dla każdego przypadku


E
- niekacentowana jest wymawiana podobnie jak polskie "i", ale krócej; jest najsłabszą z samogłosek, bardzo często pomijana
- w pozostałych przypadkach: patrz. wymowa "A"


O
- nieakcentowana jest zbliżona do polskiego "u", szczególnie na końcu wyrazu, słaba, często pomijana
- w pozostałych przypadakch: patrz. wymowa "A"


I
- podobna do polskiego 'i', ale długa i silna, jak np. w angielskim "bee"


U
- podobna do polskiego "u" ale długa i silna, jak np. w angielskim "too"