Historia Wychowania – wykłady.

Temat: „Przedmiot jej zainteresowań, narodziny i rozwój, miejsce wśród innych nauk i podejście badawcze, źródła wiedzy, znaczenie.

1.     Przedmiot zainteresowań

·          Problemy wychowania: świadome, celowe, oddz. Wychowania na dzieci i młodzież mającą na celu przygotować je do życia dorosłego przez rodziców, szkoły, instytucje. Jakie cele przyświecały pedagogom, ideały, jak je realizowano, jakie treści kształcenia, jakie metody dydaktyczno-wychowawcze, jaki nauczyciel, wychowawca.

·          Podział Historii wychowania:

Dzieje praktyki pedagogicznej [wykłady]

Rozwój teorii pedagogicznej [koncepcje]

2.     Narodziny i etapy

·          Wyodrębnienie z historii; historii filozofii; kultury; prawa. Przełom na terenie Niemiec w 18 i 19 wieku. Na ziemiach polskich II poł. 19 w (Korzenie sięgają 17 wieku {Uniw. Krakowski}

·          Oświecenie

Marcin Świątkowski; Rozwój Akademii i Szkół Wyższych

Hugo Kołłątaj – „Stan oświecenia w Polsce” [1750-64]

Kitowicz – „Opis dziejów obyczajów w Polsce”

·          I poł. XIX w.

Szkolnictwo powszechne, B. Trentowski „Chowanna”

Szkolnictwo polskie, Łukaszewicz „Historia szkół w koronie i wielkim ks. Litewskim) jako pierwsza periodyzacja: Powstan. Panstwa pol. -> Akademia w Krakowie -> Jezuici w Polsce -> Czasy szkolnictwa jezuickiego -> Czasy reform Konarskiego.

Jubileusze w tym okresie: 500 lecie założenia Akademii Krakowskiej [1864r.], 100 lecie Komisji Edukacji Narodowej [1873].

Do badań włączają się pracownicy UK, UL, nauczyciele szkół średnich, powstają prace monograficzne

·          II RP

Konieczność zunifikowania szkolnictwa odziedziczonego po zaborcach.

Obchody 150-lecia powstania Komisji Edukacji Narodowej [1923r.]

Prowadzenie badań: MWRiOP, Towarzystwa Naukowe, Komisja Historyczna, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne.

·          Lata 30’

S. Kot „Historia wychowania”, i II tomy tekstów źródłowych

S. Łępicki red. „Encyklopedia wychowania”

Okres wydawania klasyków pedagogiki

Pedagodzy: Spasowski, rozpatrywanie pedagogiki w ujęciu historycznym.

·          Lata PRL

Lata mroczne. Kontynuacja badań. Poszukiwanie inspiracji z przeszłości. Koncentracja badań w starych i nowych uniwersytetach i pracowniach PAN.

Wydawanie kwartalnika; „Przegląd historyczno oświatowy”

S. Wołoszyn (1956-57) „Mała encyklopedia pedagogiczna”, opracowania monograficzne, podręczniki

·          Lata 60’

S. Wołoszyn, kolejne tomy tekstów źródłowych

·          Lata 80’

J. Miąso „Historia wychowania XX w.”

Prace monograficzne w PRL o tendencyjnym podejściu (brak prawdy, obiektywizmu, białe plamy, przemilczenia, pominięcie roli kościoła), nauka z sowieckich podręczników.

Dzieła klasyków pedagogiki: Lok, Konarski, Herbert, Spencer, Dawid.

·          III RP (1989 – dziś)

J. Helwig „Historia wychowania”, teksty źródłowe

S. Możdżeń „Historia wychowania”, teksty źródłowe

S. Mauers-Berg „Szkolnictwo i pedagogika specjalna”

Konarzewski „Sztuka nauczania”

Bartnicka, Szybiak „Zarys Historii wychowania”

2004r. Kwieciński, Śliwerski „Pedagogika”

S. Listak „Historia wychowania do wielkiej rewolucji francuskiej” [tom I]

3.     Miejsce wśród innych nauk

·          Część historii, nauka humanistyczna, posługuje się metodologią rozpatruje zjawiska na: określonym terytorium, czasie, kontekście uwarunkowań. Podejście wybiórcze, sprawy wiodące.

·          Związek z pedagogiką, wspomaga kształcenie pedagogiczne

·          Dyscyplina interdyscyplinarna, humanistyczna

·          Historia kultury, prawa, socjologia (socjologiczna interpretacja)

·          Podejścia badawcze: 1. Opisujący – „Jak było”, „szczegółowość drobiazgowość w opisie”, 2. Wyjaśniający – „Dlaczego tak było”, przyczyny i skutki”

·          Rodowód historyków wychowania: historyczna historia wychowania, pedagogiczna historia wychowania.

4.     Źródła wiedzy

·          Oryginalne dzieła klasyków pedagogiki

·          Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej (wybór najlepszych fragmentów dzieł klasyków.

·          Podręczniki

·          Monograficzne opracowania

·          Wydawnictwa periodyczne, „Rozprawy z dziejów oświaty”

·         Opracowania encyklopedyczne, „Encyklopedia pedagogiki” lata 80’

5.     Znaczenie studiów nad Historią Wychowania

·          Kształtowanie świadomości historycznej

·          Mickiewicz 1832r. „Historia jest spoiwem łączącym przeszł-terazn-przyszłość

·         C.K Norwid: „Przeszłość do dzisiaj jest cokolwiek darem”

6.     Co daje ta wiedza?

·          Myślenie kategoriami ciągłości zmian, śledzenie nad pokoleniami, znaczenie dorobku swoich poprzedników, zachowanie tradycji i ciągłości, kontynuacja, nauka o śledzeniu zmian, innowacje w dotychczasowym dorobku, ukształtowanie

Temat: „Kształtowanie się europejskich tradycji edukacyjnych w starożytnej Grecji i w okresie hellenistycznym w Rzymie oraz we wczesnym chrześcijaństwie”.

Bardzo ważne jest umiejscowienie w czasie i miejscu podczas omawiania danych wydarzeń i zjawisk. Korzenie tradycji europejskich:

-           Fenicjanie 2000 r . p.n.e – wynalezienie pisma opartego na alfabecie spółgłoskowym

-           Antyczna Grecja

-           966 r. – Chrzest Polski; Orbita kultury zachodnioeuropejskiej (poza zaborami, i I,II wojna światowa)

1.     Okres Homerycki / czasy archaiczne

-           w VII w. P.n.e Homer spisuje „Iliadę i Odyseję” ; w utworze tym zamieszczono wzmianki o wychowaniu

-           Nastały warunki sprzyjające wychowaniu, ceniono: matkę rodzicielkę, mężczyznę wojownika. Odwoływanie się do obrzędów religijnych; obrzędu inicjacji (egzamin dojrzałości)

·          VII – VII w.

-           Powstanie Polis, miasta-państwa

-           Zróżnicowanie życia gospodarczego, politycznego, nowe idee wychowania

-           Elementy wspólne: język grecki, miejsca kultu, Wychowanie Muzyczne, Wychowanie Fizyczne

-           „Iliada i Odyseja” drogowskazem wychowania

o         Sparta, wychowanie spartańskie. Polis powstałe z terenów podbitych, zamieszkałe przez niewolników; 8500 km2)

§          Dobrobyt gromadzony drogą wojny

§          Model wychowania fizyczno-wojskowego, masowe wychowanie, młodzież męska i żeńska (ludzie wolni!)

§          Podział społeczeństwa na ludzi wolnych i niewolników

o         Ateny, wychowanie ateńskie (twórca Solon). Demokracja ateńska

§          Polityka pokojowa, kształtowanie się demokracji, dyskusje

§          Niewolnicy stanowili prywatną własność. Pracowali na utrzymanie rodziny. Ateńczyk miał, zatem dużo wolnego czasu na politykę i rodzinę.

§          Wychowanie w rodzinie (matka-dziewczęta, ojciec-chłopiec)

§          Prywatne Instytucje Wychowawcze wspierały wychowanie

§          Powstają w tym czasie specjalistyczne Instytucje Szkolne, jak np. Instytucja Pedagoga w Atenach. Pedagogami nazywano zaufanych niewolników, którzy prowadzali dzieci do szkół. (Dosłownie ‘pedagog’  „prowadzący za rękę”)

2.     Okres Klasyczny

-           pojawienie się Sofistów, nauczyciele mądrości i cnoty, przybyli w V w. Z Azji Mniejszej

-           zapoczątkowali oni zawód/profesje nauczyciela

-           całe życie oddawali się nauczaniu

-           kształcenie w formie kursów, indywidualne nauczanie za $$$

-           nacisk na rozwój intelektu, kształtowanie charakteru

-           przygotowanie do uprawiania polityki (gramatyka, literatura, dialektyka, płynne przemawianie, retoryka, arytmetyka, astronomia, prawo. Zasób wiedzy niezbędny dla przyszłego polityka)

-           stworzyli podstawy nauki o wychowaniu

-           Protagoras, Gordiasz, Sokrates = Sofiści

-           Sokrates założył w IV w. Szkołę Retoryczną, był nauczycielem. Dochodzenie do wiedzy poprzez własną pracę studenta. Nie podawał on gotowej wiedzy. Nauka to samodzielne odkrywanie prawdy.

-           Platon; twórca Akademii Platońskiej, rzecznik wychowania ateńskiego.

Temat: C.D ... „Kształtowanie się europejskich tradycji edukacyjnych w starożytnej Grecji i w okresie hellenistycznym w Rzymie oraz we wczesnym chrześcijaństwie”. Podtemat: „Wychowanie w rodzinie i szkole w antycznym Rzymie”.

Periodyzacja:

-          Wg. Kryterium politycznego:

o         VIII – VI w. Monarchia

o         V – I w. Republika

o         I – V w. Cesarstwo

-          Wg. Kryteriów merytorycznych:

o         VIII – IV w. – Wychowanie oparte na tradycji

o         IV – i W – Wychowanie i kształcenie w warunkach wpływów hellenistycznych

o         I – III w. N.e – Wychowanie i kształcenie w czasach romanizacji

o         I – V w n.e – Wychowanie i kształcenie w czasach kościoła chrześcijańskiego

1.     Wychowanie opierające się na ...