Mięsień najszerszy grzbietu: Płaski i cienki pokrywa dolną część grzbietu i częściowo boczną część klatki piersiowej. Mięsień rozpoczyna się szerokim rozcięgnem na wyrostkach kolczystych dolnej części kręgosłupa poczynając od kręgu Th7. Rozcięgno to stanowi blaszkę powierzchowną powięzi piersiowo-lędźwiowej, od jej blaszki głębokiej rozpoczynają się m. skośny wewnętrzny brzucha i m. poprzeczny brzucha. U dołu posiada on przyczep na przyśrodkowej części grzebienia biodrowego i na żebrach X – XII, wchodząc między zęby początkowego przyczepu m. skośnego zewnętrznego brzucha. Włókna mięśnia zbiegają się w kierunku dołu pachowego i łączą się w płaskie ścięgno, przyczepiające się na grzebieniu guzka mniejszego kości ramiennej. Brzeg pachowy mięśnia wytwarza fałd pachowy tylny przy udziale mięśnia obłego większego (p. kończyna górna). Mięsień najszerszy grzbietu obniża podniesione ramię, pociąga je ku tyłowi i ku linii środkowej, obracając jednocześnie do wewnątrz. Przy ustalonych uniesionych kończynach mięsień pociąga tułów ku górze, jak np. przy podciąganiu się na linie (p. m. piersiowy większy). Przy ustalonych opuszczonych kończynach napinający się mięsień najszerszy uciska na żebra i staje się mięśniem wydechowym („mięsień kaszlu”). Mięsień mostkowo- obojczykowo- sutkowy: Jeden z powierzchownych mięśni szyi. Jest silnym mięśniem, przebiegającym skośnie na stronie bocznej szyi od tyłu i góry ku przodowi i ku dołowi śrubowato ją obejmując. Silny rozwój mięśnia, jego kształt i przebieg są swoiste dla człowieka z jego pionową postawą ciała i chwiejną równowagą głowy. Przyczep początkowy. Mięsień ma dwie głowy; głowa przyśrodkowa rozpoczyna się dłuższym ścięgnem na powierzchni przedniej rękojeści mostka, przykrywając częściowo staw mostkowo – obojczykowy; głowa boczna rozpoczyna się krótkim ścięgnem na powierzchni górnej końca mostkowego obojczyka. Między obu głowami znajduje się często niewielka trójkątna szczelina, u dołu szersza, której odpowiada na skórze dół nadobojczykowy mniejszy. Przyczep końcowy. Głowa boczna biegnie bardziej stromo ku górze niż głowa przyśrodkowa i wsuwa się pod nią; obie łączą się zazwyczaj mniej więcej na połowie wysokości szyi, kierują się skośnie ku górze, bocznie oraz do tyłu i przyczepiają się krótkim ścięgnem na powierzchni bocznej wyrostka sutkowatego i na odcinku karkowym kresy karkowej górnej. Mięsień mostkowo- obojczykowo- sutkowy, gdy klatka piersiowa jest ustalona, działając jednostronnie zgina głowę ku bokowi i obraca w stronę przeciwległą, unosząc twarz ku górze. Ponieważ mięsień przyczepia się do tyłu od osi poprzecznej górnego stawu głowy, obustronna praca zgina głowę to tyłu unosząc twarz ku górze i wzmaga lordozę szyjną. Niezależnie od tego działając wspólnie z mięśniem przeciwległym może on przy ustalonym i wyprostowanym kręgosłupie w odcinku szyjnym pociągać głowę do przodu (np. podnoszenie głowy u leżącego w łóżku). Gdy głowa jest ustalona mięsień unosi mostek – jest więc pomocniczym mięśniem wdechowym. Mięsień mostkowo- obojczykowo- sutkowy w razie złamania obojczyka pociąga jego część mostkową ku górze. Mięsień piersiowy większy: Składa się z trzech części:
· Część obojczykowa - rozpoczyna się na obojczyku;
· Część mostkowa - na mostku i żebrach od I do V;
· Część brzuszna - na pochewce mięśnia prostego brzucha. Włókna zbiegają się wachlarzowato ku grzebieniowi guzka większego kości ramiennej.
Na przykładzie mięśnia piersiowego większego widać, jak poszczególne części tego samego mięśnia mogą działać antagonistycznie. Część obojczykowa przywodzi ramię i ustala głowę kości ramiennej w stawie; część mostkowa jedynie przywodzi ramię; dolne jej włókna wraz z częścią brzuszną przywodzą ramię i obniżają kość ramienną, a więc przeciwdziałają jej ustaleniu w stawie. W całości mięsień ten przywodzi opuszczone ramię i pociąga je również nieco ku przodowi. Jeżeli ramię jest uniesione, to obniża je z siłą, jak przy kuciu młotem. Tak działa ten mięsień przy ustalonej klatce piersiowej. Jeżeli natomiast ramię jest ustalone, np. przy zwisie, to pociąga on klatkę piersiową ku górze, jak np. przy podciąganiu na linie. Wreszcie przy ramionach ustalonych (np. przy trzymaniu się uchwytu w tramwaju, czy przy uchwyceniu się poręczy fotela lub oparciu się o stół w pozycji stojącej) mięsień ten może unosić żebra, a więc pełnić czynność pomocniczego mięśnia wdechowego. Mięsień piersiowy mniejszy: Jest mięśniem płaskim kształtu wydłużonego trójkąta. Jest o położony na powierzchni przedniej klatki piersiowej i przykryty m. piersiowym większym. Rozpoczyna się on trzema lub czterema wiązkami na powierzchni zewnętrznej końców przednich drugiego lub trzeciego do piątego żebra kostnego. Włókna biegną zbieżnie ku górze oraz w boki i kończą się krótkim, silnym ścięgnem na wyrostku kruczym łopatki. Mięsień ten obniża obręcz kończyny górnej współpracując z częściami dolnymi mm. czworobocznego i zębatego przedniego oraz pociąga je przyśrodkowo. Wspólnie z m. piersiowym większym przesuwa obręcz kończyny górnej do przodu, np. przy podnoszeniu przedmiotu z podłogi. Razem z dźwigaczem łopatki i m. równoległobocznym obraca łopatkę, obniżając nieco panewkę stawową. Przy ustalonym stawie ramiennym działa jako mięsień wdechowy. Mięsień zębaty przedni: Rozpoczyna się zębami na dziewięciu górnych żebrach (dwa przyczepy na żebrze II). Włókna jego biegną do brzegu przyśrodkowego łopatki. Włókna górne przyczepiają się w okolicy kąta górnego, dolne w okolicy kąta dolnego, środkowe – między wymienionymi przyczepami. Cztery dolne przyczepy żebrowe wchodzą zębami między zęby m. skośnego zewnętrznego brzucha. Część górna i środkowa pociągają łopatkę ku bokowi. Część dolna pociąga kąt dolny ku przodowi i obraca łopatkę kątem bocznym ku górze. W ten sposób mięsień ten bierze udział w odwodzeniu kończyny ponad poziom. Przy ustalonej łopatce działa on jako silny mięsień wdechowy. Cały mięsień przyciska łopatkę do klatki piersiowej. Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne: Zewnętrzne: Przebiegają na całej klatce piersiowej między sąsiednimi żebrami od kręgosłupa do granicy między żebrem kostnym i chrząstką żebrową. Włókna mięśni biegną skośnie od góry ku dołowi i ku końcu żebra. Na granicy kości i chrząstki zostają zastąpione przez włókna ścięgniste, które tworzą błony międzyżebrowe zewnętrzne. Wewnętrzne: Leżą w międzyżebrzach między kątami żeber a mostkiem. Włókna ich krzyżują włókna mięśni międzyżebrowych zewnętrznych i biegną od górnego żebra ku dołowi i w kierunku kręgosłupa. W przestrzeniach między kręgosłupem a kątami żeber są one zastąpione przez błony międzyżebrowe wewnętrzne. Mięśnie międzyżebrowe zewnętrzne i wewnętrzne należą do mięśni wdechowych (ich funkcją jest unoszenie żeber oraz obniżanie w stanie spoczynku). Przepona: Jest cienkim mięśniem, oddzielającym jamę brzuszną od jamy klatki piersiowej. Ma ona kształt kopuły, zwróconej wypukłością ku górze, sięgającej w linii mostkowej prawej do wysokości brzegu górnego V żebra, w lewej o średnio 2,5 cm niżej. Brzegi przepony są przyczepione do brzegów otworu dolnego klatki piersiowej. Zależnie od przyczepów wyróżniamy w przeponie części: lędźwiową, żebrową, mostkową. Część mostkowa przepony rozpoczyna się na powierzchni tylnej wyrostka mieczykowatego. Część żebrowa bierze początek od powierzchni wewnętrznej końców żeber kostnych i chrząstek żebrowych VII – XII. Przyczepy te w kształcie zębów wchodzą między przyczepy mięśnia poprzecznego brzucha. Najsilniejszą częścią jest część lędźwiowa przepony. Rozpoczyna się ona na więzadłach łukowatych oraz na kręgosłupie dwiema odnogami: prawą i lewą. Więzadło łukowate przyśrodkowe jest pasmem ścięgnistym powięzi pokrywającej część górną mięśnia lędźwiowego większego. Przyśrodkowo łączy się ono z brzegiem bocznym odnogi przepony, przyczepiając się na powierzchni bocznej trzonu I lub II kręgu lędźwiowego. Końcem bocznym pasmo przyczepia się do powierzchni przedniej wyrostka poprzecznie pierwszego, a czasami również drugiego kręgu lędźwiowego. Wszystkie części przepony kierują swe włókna do środka, gdzie tworzą środek ścięgnisty. Na pograniczu poszczególnych części powstają szczeliny, które czasem mogą stać się miejscem powstawania przepuklin, przez które trzewia jamy brzusznej dostają się do klatki piersiowej. Nie leczona przepuklina może doprowadzić nawet do śmierci (poprzez uduszenie się trzewia). Główne otwory przepony to: rozwór aorty na poziomie XII kręgu piersiowego, rozwór przełyku na poziomie X kręgu piersiowego oraz otwór żyły głównej dolnej na poziomie VIII kręgu piersiowego. Przepona oddziela jamę klatki piersiowej od jamy brzusznej. Praca przepony powoduje zmianę kształtu oraz objętości klatki piersiowej co umożliwia wdychanie i wydychanie powietrza. Skurcz włókien mięśniowych powoduje obniżenie przepony i zmniejszenie ciśnienia w jamie klatki piersiowej co umożliwia wdech. Ponieważ rozgałęzienia dróg oddechowych kończą się sprężystymi i elastycznymi pęcherzykami płucnymi, dlatego wdychane powietrze wypełniając je rozszerza płuca. Wydech zaś następuje wskutek uniesienia przepony ku górze, czyli skurczeniu mięśni brzucha przy jednoczesnym rozkurczu przepony. Ponadto, skurcz przepony zwiększa ciśnienie w jamie brzusznej co jest wykorzystywane w defekacji. Mięsień skośny zewnętrzny brzucha: Rozpoczyna się ośmioma zębami na powierzchni bocznej ośmiu dolnych żeber. Pięć górnych zębów wchodzi między przyczepy m. zębatego przedniego, a trzy dolne zęby – między przyczepy m. najszerszego grzbietu. Włókna biegną skośnie ku dołowi i środkowi, przechodząc w rozcięgno, wchodzące w skład ściany przedniej pochewki mięśnia prostego brzucha. Dolna część rozcięgna łączy się z więzadłem pachwinowym. Tworzą je włókna ścięgniste mięśni płaskich brzucha. Najniższe pęczki włókien mięśnia kończą się na grzebieniu kości biodrowej. W dolnej części rozcięgna m. skośnego zewnętrznego, nad więzadłem pachwinowym, włókna ścięgniste rozchodzą się tworząc otwór, zwany pierścieniem pachwinowym powierzchniowym. Jest to ujście podskórne kanału pachwinowego przebiegającego skośnie przez ścianę brzucha. Pierścień powierzchowny ograniczają z boków odnogi: przyśrodkowa i boczna. Od góry biegną między nimi włókna międzyodnogowe. Ograniczenie dolne pierścienia powierzchownego tworzy więzadło zagięte utworzone przez włókna więzadła pachwinowego zdążającej do kresy białej. Funkcje:
· zgina kręgosłup i obraca tułów w stronę przeciwną,
· skurcz obustronny zgina kręgosłup do przodu i pociąga klatkę piersiową ku dołowi (mięsień wydechowy),
· jednostronny skurcz mięśnia skręca tułów i kręgosłup w stronę przeciwną,
· obraca tułów w stronę przeciwną,
· zgina i pochyla w bok,
· unosi miednicę
Mięsień skośny wewnętrzny brzucha: Rozpoczyna się na powięzi piersiowo – lędźwiowej, na grzebieniu kości biodrowej i na bocznej części więzadła pachwinowego. Włókna jego biegną ku górze i środkowi, krzyżując się z włóknami mięśnia skośnego zewnętrznego. Część ich przyczepia się do brzegów trzech dolnych żeber. Włókna mięśniowe, rozpoczynające się bardziej do przodu, przechodzą w rozcięgno, rozwarstwiające się na dwie blaszki. Obie blaszki poniżej pępka wchodzą w skład ściany przedniej pochewki m. prostego brzucha. Natomiast powyżej pępka blaszki te rozdzielają się i powierzchowna wchodzi w skład ściany przedniej a głęboka – w skład ściany tylnej pochewki m. prostego brzucha. Od dolnej części mięśnia odchodzi pęczek włókien do powrózka nasiennego, tworząc mięsień dźwigacz jądra. U kobiet mięsień ten dochodzi do więzadła obłego macicy. Funkcje:
· jednostronnie obraca i zgina tułów w tę samą stronę,
· obustronnie zgina tułów do przodu (mięsień wydechowy),
· współdziała ze skośnym zewnętrznym tej samej strony powodując boczne zgięcie tułowia
· obniża żebra,
· od dolnego brzegu mięśnia odczepia się wiązka włókien, która tworzy mięsień dźwigacz jądra
Mięsień poprzeczny brzucha: Rozpoczyna się sześcioma zębami na wewnętrznej powierzchni chrząstek sześciu dolnych żeber. Zęby te wchodzą między przyczepy żebrowe przepony. Dalej ku dołowi mięsień przyczepia się na powięzi piersiowo – lędźwiowej, na grzebieniu kości biodrowej i na bocznej części więzadła pachwinowego. Włókna mięśnia przechodzą w pobliżu bocznego brzegu mięśnia prostego brzucha w rozcięgno, tworzące kresę półksiężycowatą. Rozcięgno w swych górnych dwóch trzecich wchodzi w skład tylnej ściany pochewki mięśnia prostego brzucha, w jednej trzeciej dolnej zaś – w skład przedniej ściany tej pochewki. Mięsień poprzeczny brzucha swymi poprzecznie biegnącymi włóknami zwęża brzuch i dolną część klatki piersiowej. W związku z tym bierze udział w wytwarzaniu tłoczni brzusznej jako główny jej mięsień oraz współdziała w wydechu. Mięsień prosty brzucha: Stanowi silny płaski brzusiec mięśniowy, rozpoczynający się na wyrostku mieczykowatym mostka i na V – VII chrząstkach żebrowych. U dołu mięsień przyczepia się do kości łonowej i spojenia łonowego. Na przebiegu mięśnia występują 3 – 4 smugi ścięgniste. Mięsień ten kurcząc się zbliża do siebie wyrostek mieczykowaty i spojenie łonowe. Ruch klatki piersiowej czy miednicy występuje zależnie od tego, który przyczep jest ustalony. W położeniu poziomym ciała na grzbiecie – przy ustaleniu kończyn dolnych, a tym samym miednicy, klatka piersiowa zostaje dźwignięta do położenia, jakie zajmuje w pozycji siedzącej człowieka. Przy ustaleniu klatki piersiowej występuje uniesienie miednicy wraz z kończynami dolnymi. W zwisie albo w podparciu na rękach mięsień prosty przy współudziale mięśni kończyn dolnych pozwala na uniesienie ich do poziomu lub wyżej. Mięsień pośladkowy wielki: Jest bardzo dużym mięśniem o kształcie mniej więcej rombu, grubości 3-4 cm. Składa się on z silnych pasm mięśniowych, zaznaczonych wyraźnie zwłaszcza na powierzchni zewnętrznej, przylegającej poprzez powięź do skóry i grubej warstwy podściółki tłuszczowej pośladków; stanowi on ich podłoże. Mięsień rozpoczyna się w górze wzdłuż długiej linii: 1) od powięzi piersiowo – lędźwiowej, 2) od części powierzchni pośladkowej talerza kości biodrowej, która leży do tyłu od kresy pośladkowej tylnej, 3) od bocznego brzegu kości krzyżowej i guzicznej, 4) od więzadła krzyżowo – guzowego. Włókna jego biegną prawie równolegle i skośnie ku dołowi oraz do boku: 1) włókna górnej części szeroką blaszką ścięgnistą przechodzą nad powierzchnią boczną krętarza większego kości udowej i kończą się w głębokiej warstwie pasma biodrowo – piszczelowego powięzi szerokiej uda, przykrytej przez jego pasma powierzchowne, 2) włókna dolnej części przyczepiają się grubym płaskim ścięgnem do guzowatości pośladkowej kości udowej; niejednokrotnie guzowatość ta w swej górnej części przekształca się w wyrostek zwany krętarzem trzecim. Najważniejszym zadanie m. pośladkowego wielkiego polega na utrzymywaniu pionowej postawy ciała podczas stania czy chodzenia. Jest on najsilniejszym prostownikiem stawu biodrowego i w ruchu tym jest mięśniem przeciwniczym m. biodrowo – lędźwiowego. Wyprostowuje on tułów przy wstawaniu z położenia siedzącego, przy podnoszeniu się z klęczek lub wchodzeniu na schody. Przez swój przyczep do pasma biodrowo – piszczelowego powięzi szerokiej prostuje kolano. Mięsień ten wraz z mięśniem przeciwległym utrzymuje równowagę górnej części ciała i chroni przed upadkiem tułowia do przodu. Oprócz prostowania mięsień ten jest najsilniejszym obracaczem na zewnątrz w stawie biodrowym i przywodzicielem.
Elunsia