Opracowania Pytań Z Ekonomii 11.09.2008.doc

Opracowania pytań z ekonomii na egzamin magisterski 2008/2009

I Makroekonomia

1. Omów sposoby obliczania PKB, PNB i PNN. Co mierzą te wielkości?

2. Czy PKB jest dobrym miernikiem dobrobytu społeczeństwa? Jakie inne mierniki są

stosowane dla oceny dobrobytu?

3. Zmiany wielkości konsumpcji w gospodarce: przedstaw różne stanowiska teoretyczne

(teoria keynesowska, dochodu permanentnego i cyklu życia).

4. Wpływ otwarcia gospodarki na wielkość produkcji i na wielkość zagregowanych

wydatków w tej gospodarce.

5. Co to jest pieniądz? Omów funkcje i rodzaje pieniądza.

6. Wpływ sterowania przez bank centralny stopą procentową na wielkość wydatków w

gospodarce. Jaki jest cel takich działań banku centralnego?

7. Rodzaje bezrobocia. Jak można oddziaływać na zmniejszanie różnych rodzajów

bezrobocia?

8. Omów poglądy "klasyków" i "keynesistów" w sprawie istnienia i przyczyn bezrobocia

oraz sposobów jego zwalczania.

9. Omów główne cechy modelu IS - LM. Jakie jest jego zastosowanie?

10. Wykorzystując model IS - LM przedstaw możliwe skutki polityki budżetowej/fiskalnej w

gospodarce zamkniętej.

11. Wykorzystując model IS - LM przedstaw możliwe skutki polityki pieniężnej/monetarnej

w gospodarce zamkniętej.

12. Omów istotę modelu AD-AS. Jakie jest jego zastosowanie?

13. Wykorzystując model AD-AS przedstaw reakcję gospodarki na szok podażowy.

14. Wykorzystując model AD-AS przedstaw reakcję gospodarki na szok popytowy.

15. Opisz typowy cykl koniunkturalny w gospodarce i wyjaśnij jego mechanizm.

16. Przedstaw tzw. krzywą Phillipsa i dyskusję dotyczącą zależności, jaką ona opisuje.

17. Czym jest stagflacja? Przedstaw przyczyny stagflacji wg modelu AD-AS.

18. Inflacja i bezrobocie są swoistymi "chorobami" gospodarki - która z nich jest, Twoim

zdaniem, bardziej dotkliwa, poważniejsza?

19. Wpływ oczekiwań na zachowania podmiotów gospodarczych. Hipoteza racjonalnych

oczekiwań.

20. Przedstaw główne korzyści społeczeństwa wynikające z prowadzenia handlu

zagranicznego.

21. Czy państwo powinno chronić rynek krajowy przed towarami z zagranicy – przedstaw

argumenty "za" i "przeciw".

22. Omów istotę i podstawowe części bilansu płatniczego.

23. Przedstaw skutki zmiany kursu walutowego na gospodarkę.

24. Przedstaw różne ujęcia kursu walutowego - nominalny, realny, oparty na parytecie siły

nabywczej.

25. Omów skutki restrykcyjnej polityki budżetowej/fiskalnej w gospodarce otwartej.

26. Omów skutki ekspansywnej polityki pieniężnej/monetarnej w gospodarce otwartej.

27. Deficyt budżetowy i sposoby jego finansowania. Granice długu publicznego.

28. Podaj definicję wzrostu gospodarczego i omów sposób jego pomiaru.

29. Przedstaw podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego, omów wybrany model wzrostu.

30. Przedstaw główne bariery wzrostu gospodarczego.

31. Przedstaw sposoby oddziaływania państwa na wzrost gospodarczy oraz pokaż ich

możliwe skutki.

II Mikroekonomia

32. Optymalny wybór konsumenta - model krzywych obojętności.

33. Elastyczność cenowa i dochodowa popytu jako narzędzie analizy zachowania

konsumentów na rynku produktu.

34. Efekty substytucyjny i dochodowy. Funkcja popytu skompensowanego.

35. Korzyści i niekorzyści skali w produkcji.

36. Funkcje produkcji. Izokwanta.

37. Krótkookresowe i długookresowe funkcje kosztów produkcji.

38. Koszty w ujęciu księgowym i ekonomicznym.

39. Analiza porównawcza konkurencji doskonałej i monopolu pełnego.

40. Maksymalizacja zysku firmy doskonale konkurencyjnej w krótkim i długim okresie.

Produkcja i popyt firmy na zmienny czynnik produkcji w punkcie optimum.

41. Równowaga firmy i gałęzi na rynku doskonale konkurencyjnym w krótkim i długim

okresie.

42. Wielkość produkcji maksymalizującej zysk i decyzje dotyczące zatrudnienia czynników

produkcji w monopolu. Społeczny koszt wykorzystywania siły monopolowej.

43. Różnicowanie cen w monopolu oraz sposoby wyznaczania ceny na produkt przez

monopolistę.

44. Konkurencja oligopolistyczna – model Cournota i Stackelberga. Kartel jako przykład

strategicznych zachowań podmiotów ekonomicznych.

45. Konkurencja monopolistyczna – maksymalizacja zysku w krótkim i długim okresie.

46. Popyt na czynniki produkcji. Równowaga na rynku czynnika w warunkach konkurencji

doskonałej, monopolu i monopsonu.

47. Gospodarstwo domowe w roli dostawcy pracy. Wielkość podaży pracy a zmiany płac.

48. Popyt na pracę i podaż pracy, równowaga na rynku pracy w warunkach doskonałej

konkurencji, monopsonu i przy istnieniu związków zawodowych.

49. Międzyokresowy model wyboru konsumenta. Rozkład oszczędności i konsumpcji w

czasie. Wpływ zmian stopy procentowej na decyzje gospodarstwa domowego.

50. Oddziaływanie ryzyka i niepewności na decyzje gospodarstwa domowego i rynki

ubezpieczeń.

51. Niesprawność mechanizmu rynkowego a decyzje sektora publicznego.

52. Monopol naturalny. Uzasadnienie dla regulacji monopoli naturalnych.

53. Wartość pieniądza czasie.

54. Efekty zewnętrzne i dobra publiczne jako przykłady zawodności rynku.

55. Ekonomiczne przesłanki prowadzenia wymiany międzynarodowej.

56. Strategiczne zachowanie producenta na rynku oligopolistycznym: decyzje cenowe i

niecenowe.

57. Oddziaływanie asymetrii informacji na decyzje podmiotów gospodarczych: negatywna

selekcja, pokusa nadużycia (ryzyko moralne), problem pryncypała - agenta.

58. Wykorzystanie teorii gier do analizy zachowań strategicznych. Równowaga Nasha.

Dylemat więźnia.

59. Teoria równowagi ogólnej.

60. Optimum Pareto.

61. Optymalny wybór konsumenta przy różnym układzie preferencji.

PROPONOWANA LITERATURA

Podstawowa:

1. D.Begg, R.Dornbusch, S.Fisher, Ekonomia t.2. PWE, liczne wydania.

2. E.Czarny, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2006.

3. E.Czarny, E.Nojszewska, Mikroekonomia, PWE, Warszawa 2000.

4. D.Laidler, S.Estrin, Wstęp do mikroekonomii, Gebethner i Ska, Prentice Hall 1991.

5. M.Rekowski, Mikroekonomia, WROKOPA Sp. z o.o., Poznań 2005.

6. P.Samuelson, W.Nordhaus, Ekonomia, PWN, Warszawa 1995.

7. R.Hall, J.Taylor, Makroekonomia, PWN, Warszawa 2002.

Uzupełniająca:

1. B. Snowdon, H. Vane, P. Wynarczyk, Współczesne nurty teorii makroekonomii, PWN,

Warszawa 1998.

2. H.Varian, Mikroekonomia: kurs średni – ujęcie nowoczesne, PWN, Warszawa 2005.

3. Inne podręczniki do mikroekonomii i makroekonomii na poziomie średnim, także w

języku angielskim, czy niemieckim.

1.            Omów sposoby obliczania PKB, PNB i PNN. Co mierzą te wielkości?

Informacje dotyczące kalkulacji PKB w pytaniu 2.

Realny produkt narodowy brutto (PNB) jest miarą całkowitego dochodu gospodarki narodowej. Świadczy on o ilości dóbr i usług, na których zakup może sobie pozwolić gospodarka jako całość.

Produkt narodowy brutto (dochód narodowy brutto) jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca (kraju) świadczenia usług przez czynniki produkcji. Produkt narodowy brutto jest równy PKB skorygowanemu o dochody netto z tytułu własności za granicą.

Dochód narodowy jest to produkt narodowy netto wytworzony w gospodarce. Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji od PNB w cenach bazowych. Dochód narodowy określa ilość środków, jakie gospodarka może przeznaczyć na wydatki i inwestycje, o odłożeniu odpowiedniej ilości środków na sfinalizowanie amortyzacji i utrzymanie istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.

PNB jest dobrym miernikiem zmian sytuacji gospodarczej kraju. Raczej nie używa się PNN ze względu na dwuznaczności wynikające z trudności oszacowania amortyzacji.

Nominalny PNB mierzy się w cenach bieżących, tj. takich, które istniały w okresie, gdy osiągano składające się na PNB dochody.

Realny PNB – lub inaczej PNB w cenach stałych – koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie, najczęściej określanym jako rok bazowy lub podstawowy.

Realny PNB per capita jest to realny PNB podzielony przez liczbę mieszkańców kraju.

2.                Czy PKB jest dobrym miernikiem dobrobytu społeczeństwa? Jakie inne mierniki są stosowane dla oceny dobrobytu?

Odpowiedź na drugą cześć pytania znajduje się w pytaniu 1

Produkt Krajowy Brutto (PKB, Gross Domestic Product – GDP) jest miarą wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowanie na terytorium danego kraju, niezależnie od tego kto jest ich właścicielem.

Może być mierzony albo w cenach rynkowych (zawierających podatki pośrednie nakładane na dobra i usługi), albo w cenach bazowych (uzyskiwanych przez producentów, czyli z pominięciem podatków pośrednich). Wyższa stopa podatków powoduje, że wzrasta wartość produkcji w cenach rynkowych, gdy fizyczne rozmiary produkcji nie zmieniają się. W związku z tym bardziej uzasadnione jest mierzenie PKB w cenach bazowych.

Są trzy równorzędne metody mierzenia PKB (powinny prowadzić do tego samego wyniku). Można go mierzyć:

- jako sumę wartości dodanej w procesie produkcji,

- jako sumę dochodów czynników wytwórczych (łącznie z zyskami),

- jako sumę wydatków na dobra finalne.

Nominalny PKB mierzy się w cenach bieżących, czyli takich, które istniały w okresie, gdy osiągano składające się na PKB dochody.

Realny PKB mierzy się  w cenach stałych. Wyraża on PKB w cenach istniejących w jednym z okresów (roku bazowym). Chcąc przejść od nominalnego do realnego PKB powinniśmy zastosować wskaźnik odzwierciedlający zmiany cen wszystkich dóbr – tzw. deflator PKB (a nie wskaźnik cen detalicznych CPI).

PKBrealne = PKBnominalne / deflator PKB

Gdy ceny rosną, zmiana PKB w ujęciu realnym jest mniejsza, niż w nominalnym.

b) PKB należy do grupy prostych mierników fizycznych rozmiarów produkcji wytworzonej w gospodarce. Roczna zmiana jego poziomu informuje o tempie wzrostu gospodarczego.

Podobnie jak w przypadku dokumentów finansowych przedsiębiorstwa, mogących ukrywać co najmniej tyle samo, ile ujawniają, rachunek PKB i kategorii pokrewnych powinniśmy interpretować z dużą dozą ostrożności.

Powszechne stosowanie wskaźnika PKB bywa krytykowane, gdyż nie uwzględnia on różnic cen w poszczególnych krajach (co w pewnym stopniu jest niwelowane przez liczenie parytetem siły nabywczej), nie odzwierciedla zróżnicowania dochodów w społeczeństwie ani ich dystrybucji (jest np. tym większy im więcej wydaje się na zbrojenia), a także nie wskazuje na jakość usług, szczególnie państwowych.

Dane do PKB są często zbierane tanim kosztem, jako efekt uboczny zeznań podatkowych i informacji gromadzonych przez urzędy skarbowe. W konsekwencji PKB nie obejmuje wielu istotnych aspektów działalności gospodarczej.

c) PKB nie obejmuje:

·         „Szarej strefy” – ponieważ dane dotyczące PKB oparte są na danych podatkowych. Dlatego opracowuje się różne metody pomiaru wielkości „szarej strefy”, np. śledzenie obiegu dużych banknotów, wydatków poszczególnych osób, wykrywanie korelacji (np. Maria Lacko – stała relacja między zużyciem energii a 2 czynnikami: poziomami rzeczywistych dochodów i pogodą). Szara strefa jest szczególnie duża w krajach posocjalistycznych i kilku krajach basenu Morza Śródziemnego o długich tradycjach unikania przez obywateli płacenia podatków

·         Dochodów majątkowych netto z własności za granicą – dlatego w wielu krajach powinno się raczej mierzyć PNB (produkt narodowy brutto, dochód narodowy brutto, gross national product GNP). Jest to PKB skorygowane o sumę dochodów majątkowych netto z własności za granicą osiąganych przez obywateli danego kraju, czyli miernik całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji.

·         ...