Ludwig von Mises Naród, państwo i gospodarka (fragmenty).pdf

Ludwig von Mises

Naród, państwo i gospodarka

Uwagi o polityce i historii naszych czasów

(fragmenty)

Tłumaczenie z angielskiego: Piotr Rosik

Redakcja: Witold Falkowski

Tytuł oryginału: Nation, Staat, und Wirtschaft , 1919

Tytuł tłumaczenia angielskiego: Nation, State, and Economy. Contributions to the politics

and history of our time , tłum. Leland B. Yeager

Podstawa tłumaczenia: angielska wersja online http://www.mises.org/nsande/nse.pdf

Skład wersji PDF: Wiktor Wojtylak

SPIS TREŚCI

Przedmowa.........................................................................................................................4

Wstęp..................................................................................................................................5

Naród i państwo................................................................................................................11

I. Naród i narodowość..............................................................................................11

1. Naród jako wspólnota językowa...........................................................................11

2. Dialekt i język standardowy..................................................................................21

3. Przemiany narodowościowe..................................................................................27

II. ZASADA NARODOWOŚCI W POLITYCE.....................................................30

1. Nacjonalizm liberalny lub pacyfistyczny..............................................................30

2. Nacjonalizm wojennoimperialistyczny................................................................38

A. Problem narodowości na terytoriach wielonarodowych...................................38

B. Problem migracji a nacjonalizm

C. Korzenie imperializmu

D. Pacyfizm

3. O historii niemieckiej demokracji

A. Prusy

B. Austria

Wojna i gospodarka

1. Sytuacja gospodarcza mocarstw centralnych w trakcie wojny światowej

2. Socjalizm wojenny

3. Autarkia i gromadzenie zapasów

4. Gospodarcze koszty wojny i inflacja

5. Pokrywanie kosztów wojny poniesionych przez państwo

6. Socjalizm wojenny a prawdziwy socjalizm

Socjalizm i imperializm

1. Socjalizm i jego wrogowie

2. Socjalizm i utopia

3. Socjalizm centralistyczny i syndykalistyczny

4. Imperializm socjalistyczny

Wnioski końcowe

Przedmowa

Książka, którą oddaję do rąk czytelników, nie aspiruje do tego, by być czymś więcej niż

opisem światowego kryzysu, który właśnie obserwujemy, i próbą zrozumienia uwarunkowań

politycznych naszych czasów. Zdaję sobie sprawę z tego, że każda próba zaoferowania

czegoś więcej byłaby przedwczesna i tym samym nieuprawniona. Nawet gdybyśmy mogli

obserwować wzajemne powiązania różnych zjawisk i kierunki ich rozwoju, nie bylibyśmy w

stanie obiektywnie ocenić znaczenia wielkich wydarzeń naszych czasów, zachowując

zachować precyzję, której nie zakłócałyby pragnienia i nadzieje. Ten, kto jest w oku cyklonu,

na próżno próbuje zachować dystans i trzeźwość oceny. Badanie kluczowych zagadnień

współczesności sine ira et studio [bezstronnie] przekracza ludzkie możliwości . Nie

powinienem więc zostać skrytykowany za to, że nie jestem wyjątkiem od tej zasady.

Może się wydawać, że tematy, które zostały omówione w poszczególnych rozdziałach tej

książki mają ze sobą niewiele wspólnego. Wierzę, że są ściśle połączone celem, któremu ta

książka ma służyć. Takie refleksje mają z konieczności charakter wycinkowy i nie obejmują

całości zjawisk, toteż moim zadaniem może być tylko zwrócenie uwagi czytelnika na

zagadnienia, które rzadko omawia się na forum publicznym w wyczerpujący sposób.

Wiedeń, początek lipca 1919 r.

Profesor dr L. Mises

Wstęp

Trzeba nie mieć zmysłu historycznego, żeby się zastanawiać, czy można było uniknąć

wojny światowej i w jaki sposób można było jej zapobiec. Skoro wojna wybuchła, to siły,

które ją spowodowały były potężniejsze od tych, które mogły jej zapobiec. Dzisiaj, już po

fakcie, łatwo jest wskazać, jak należało postępować w kontaktach międzynarodowych. Jest

oczywiste, że gdyby Niemcy wiedzieli, czego doświadczą w czasie wojny, nie mieliby na nią

ochoty. Narody, tak jak jednostki, uczą się tylko z doświadczenia, na tym, co przeżyją na

własnej skórze. Nie ulega wątpliwości, że Niemcy byliby dziś w zupełnie innym położeniu,

gdyby zrzucili z siebie jarzmo rządów książąt w 1848 roku; gdyby Weimar zatriumfował nad

Poczdamem, a nie odwrotnie. Jednak każdy musi zaakceptować swoje życie, a każdy naród

musi się pogodzić ze swoją historią; nie ma nic gorszego, niż myślenie o błędach, które nie

mogą być naprawione; bo próżne są żale. Nie powinniśmy występować wobec przeszłości w

rolach sędziów decydujących o potępieniu i chwale, czy też mścicieli szukających winnych.

Szukamy prawdy, nie winy; chcemy znać dzieje, by móc je zrozumieć, a nie by potępiać.

Ktokolwiek podchodzi do historii jak prokurator do akt oskarżenia w sprawie sądowej, w

ogóle nie powinien się nią zajmować. Nie jest bowiem zadaniem historii zaspokajanie

potrzeby tłumu na bohaterów i kozły ofiarne.

Historia nie powinna rzutować teraźniejszych konfliktów na przeszłość ani

wykorzystywać dawnych wojen jako oręża w bieżących sporach politycznych, lecz

wskazywać przyczyny i umożliwiać zrozumienie sił sprawczych wydarzeń. Gdy wszystko

pojmiemy, wszystko wybaczymy. Tak do historii podchodzą Francuzi i Anglicy. Anglik,

niezależnie od swoich poglądów politycznych, jest w stanie obiektywnie analizować konflikty

religijne i konstytucyjne siedemnastego wieku czy utratę Nowej Anglii w wieku

osiemnastym; żaden Anglik nie widzi w Cromwellu czy Washingtonie wyłącznie

ucieleśnienia narodowego niepowodzenia. Żaden francuski bonapartysta, monarchista czy

republikanin nie domaga się wymazania Napoleona, Robespierre’a czy Ludwika XVI z

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: