Goethe_Erlkoenig.pdf

Erlkönig Król-dziadek Król olch Król olch

Wer reitet so spät durch Nacht und Wind?

Es ist der Vater mit seinem Kind;

Er hat den Knaben wohl in dem Arm,

Er faßt ihn sicher, er hält ihn warm.

I ciemno - i wietrzno - a tętni po błoniu?

To ojciec z dziecięciem mknie nocą na koniu;

Piastuje przed sobą' na. ręku chłopczyka,

Otula, przygarnia, a spieszniej pomyka.

Noc padła na las, las w mroku spał,

Ktoś nocą lasem na koniu gnał.

Tętniło echo wśród olch i brzóz,

Gdy ojciec syna do domu wiózł.

Zapada już noc i wicher dmie.

Kto o tej porze na koniu mknie?

Z dzieckiem w ramionach, w mroku

bez dna; To ojciec z synkiem do domu

gna.

- Dlaczego, synku, odwracasz wzrok?

- Nie widzisz, tato? Popatrz tam, w

bok.

Król olch mnie wabi, korona mu lśni.

- To tylko mgła. Coś ci się śni.

„Mój miły chłopcze, chodź-że tu!

Będziem się bawić, aż zbraknie tchu.

Wspaniałe miejsca nad brzegiem znam

I pozłacany mój szal ci dam”

- Ach, tato, tato! Słyszysz ten śpiew?

To znów król olch, to znów jego zew.

- Spokojnie, synku, to wiatru świst.

To szelest liści lub ptaków gwizd.

Mein Sohn, was birgst du so bang dein

Gesicht? -

Siehst Vater, du den Erlkönig nicht?

Den Erlenkönig mit Kron und Schweif?

Mein Sohn, es ist ein Nebelstreif. -

- Mój synku! Dlaczego twarz tulisz na łonie

- Nie widzisz, o tatku! Król-dziadek w

koronie,

Król-dziadek - i z brodą - o, długa i ruda!

- Co tobie, me dziecię? To tuman, ułuda!

- Cóż tobie, synku, że w las patrzysz tak?

Tam ojcze, on, król olch, daje znak,

Ma płaszcz, koronę i biały tren.

- To mgła, mój synku, albo sen.

»Du liebes Kind, komm, geh mit mir!

Gar schöne Spiele spiel ich mit dir;

Manch bunte Blumen sind an dem Strand,

Meine Mutter hat manch gülden Gewand.«

„Choć do mnie, o dziecię - chodź zaraz - w tej

chwili!

Będziemy się pięknie po łączce bawili.

U mojej tu matki kwiateczków bez liku,

Bez liku złocistych sukienek, chłopczyku!”

"Pójdź chłopcze w las, w ten głuchy las!

Wesoło będzie płynąć czas.

Przedziwne czary roztoczę w krąg,

Złotolitą chustkę dam ci do rąk".

Mein Vater, mein Vater, und hörest du nicht,

Was Erlenkönig mir leise verspricht? -

Sei ruhig, bleibe ruhig, mein Kind;

In dürren Blättern säuselt der Wind. -

»Willst, feiner Knabe, du mit mir gehn?

Meine Töchter sollen dich warten schön;

Meine Töchter führen den nächtlichen Reihn

Und wiegen und tanzen und singen dich

ein.«

- Czy słyszysz, mój ojcze, ten głos w

gęstwinie drzew?

To król mnie wabi, to jego śpiew.

- To wiatr, mój synku, to wiatru głos,

Szeleści olcha i szumi wrzos.

- O, tatku, czy można? Ni wzroku, ni słychu!

Król-dziadek doprawdy wciąż szepce po

cichu.

- Daj pokój, me dziecię, bądź dobrej otuchy!

To wicher świszczący zamiata liść suchy.

"Gdy wejdziesz, chłopcze w ten głuchy las,

Ujrzysz me córki przy blasku gwiazd.

Moje córki nucąc pląsają na mchu,

A każda z mych córek piękniejsza od snu".

„Nie zwlekaj, chłopcze! Mam córek

moc!I z nimi się będziesz bawił co noc.

„Cóż, pójdziem, chłopczyku, na kwiatki do

łączki?

O! śliczne córeczki klaskają już w rączki,

Córeczki się moje na nocnych tam godach

Huśtają - klaskają - i nucą po wodach”.

Śpiewając, tańcząc, powiodą cię hen

I tam ukołyszą, aż zmorzy cię sen".

- Patrz, tato, tato! Nie widzisz? Tam!

To córki króla. Znak dają nam.

- Nie, synku, nie! To żaden znak.

To próchno się sypie i świeci tak.

Mein Vater, mein Vater, und siehst du nicht

dort

Erlkönigs Töchter am düstern Ort? -

Mein Sohn, mein Sohn, ich seh es genau:

Es scheinen die alten Weiden so grau. -

- Czy widzisz, mój ojcze, tam tańczą wśród

drzew

Srebrne królewny, czy słyszysz ich śpiew?

- O, synku mój, to księżyc tak lśni,

To księżyc tańczy wśród czarnych pni.

- O, tatku - o, tatku! Nie tuman rozwiewny -

Król-dziadek to stoi i jego królewny.

- Co tobie, mój synku? Skroś pole a pole,

I z boku gdzieniegdzie bieleją topole.

»Ich liebe dich, mich reizt deine schöne

Gestalt;

Und bist du nicht willig, so brauch ich

Gewalt.«

Mein Vater, mein Vater, jetzt faßt er mich an!

Erlkönig hat mir ein Leids getan! -

"Kochany mój! Urzekłeś mnie.

Więc chodź po dobroci! Bo porwę cię".

"Pójdź do mnie, mój chłopcze, w głęboki

las!

Ach, strzeż się, bo wołam już ostatni raz!"

- Czy widzisz, mój ojcze, król zbliża się tu,

Już w oczach mi ciemno i brak mi tchu. -

„O, kocham cię, kocham, me dziecię rumiane,

Lecz nie chcesz z ochoty, to musem dostanę!”

- O, tatku, Król-dziadek podchodzi powoli;

I ciągnie mnie, tatku - ach, ciągnie aż boli!

- Ach, tato, tato! Porywa mnie król!

Ciemnieje mi w oczach, przeszywa

ból.

Dem Vater grauset's, er reitet geschwind, Er

hält in den Armen das ächzende Kind,

Erreicht den Hof mit Mühe und Not;

Rumak przyspiesza, co sił, co tchu;

Biegnie na przełaj, po trawie, mchu.

I oto światło: dom tuż-tuż.

Więc ojciec syna w ramionach swych skrył

In seinen Armen das Kind war tot. Już ojciec się trwoży: koń kopnął po drodze;

A dziecię stękało i jękło raz srodze:

Dopadli na koniec do dworu. I dziwy!

Na ręku ojcowskim chłopczyna nieżywy.

I konia ostrogą popędził co sił.

Nie wiedział, że syn skonał mu już

W tym głuchym lesie wśród olch i brzóz.

Cóż z tego! Dziecko nie żyje już.

przełożył Józef Bohdan Zaleski swobodny przekład Wisławy Szymborskiej

przełożył Antoni Libera

Ballada powstała z początkiem r. 1782 i była śpiewana w wodewilu Die Fischerin (Rybaczka), wystawionym na otwartej przestrzeni w Tiefurcie,

rezydencji książęcej koło Weimaru, 22 lipca 1732, i wydrukowanym tegoż roku. Na powstanie tej ballady oraz postaci „króla elfów" wpłynęła ballada

Herdera Córka króla elfów, ogłoszona w jego zbiorze pieśni ludowych (1779), a będąca swobodnym przekładem z duńskiego starej ballady nordyckiej.

Herder przetłumaczył wyraz duński „ellerkonge” (król elfów) przez „Erlkönig” (król olch), wprowadzając w ten sposób pseudomityczną postać do

literatury. Nadto zaszła, zdaje się, omyłka już w tekście duńskim: wprowadzono tam mylnie wyraz: „ ellerkonge” (król elfów) zamiast „ ellerkone”,

oznaczającego kobietę-elfa. W pokrewnych podaniach i baśniach nie występuje męski władca kórlestwa elfów. Zaleski wprowadził w swym

przekładzie dowolny tytuł: Król-dziadek. Przekład jego jest dość swobodny, ale z dawnych tłumaczeń ballady najlepiej zachowuje rytmikę i nastrój

oryginału. Ballada ta była w Polsce bardzo popularna, o czym świadczą liczne tłumaczenia. Przełożyli ją: August Bielowski, Władysław Syrokomla

(Ludwik Kondratowicz), Adam Gorczyński, J. D. Minasowicz, Ignacy Chaszczyński, K. Staniewicz, S. Budziński, L. Jenike, Beata Obertyńska, Józef

Birkenmajer, M. Jurga-Błaszkowski, Zbigniew Obniski, Ksawery Pusłowski, Włodzimierz Słobodnik, Feliks Konopka (rytmicznie najbliższy

oryginały przekład), Stefan Zarębski, Włodzimierz Lewik. Nastrojowa ballada pobudziła twórczość wielu muzyków; z licznych kompozycji

najbardziej znana jest brawurowa interpretacja młodego F. Schuberta.

[J. W. Goethe, Wybór poezji , wstęp, wybór i przypisy oprac. Z. Ciechanowska, Wrocław 1968, BN II, 48, s. 85-86.]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: