Mózgowe porażenie dziecięce (paralysis cerebralis infantum) jest zespołem wielu różnorodnych objawów chorobowych, powstałych w wyniku uszkodzenia mózgu dziecka we wczesnym stadium rozwoju, pod wpływem czynników patologicznych. Jest to niepostępujące, lecz zmieniające się wraz z wiekiem zaburzenie ruchowe. Częstość występowania ocenia się na 1,5- 3,0 na 1000 żywo urodzonych dzieci. Stopień niesprawności ruchowej, rozległość uszkodzenia, dysfunkcje towarzyszące oraz przyczyny są różnorodne. Obecnie oprócz czynników patologicznych działających na OUN w okresie życia płodowego, okołoporodowego i noworodkowego przyjmuje się czynnik genetyczny. Mianem parasola- określa się pojęcie zbiorcze obejmujące różnorodne zaburzenia ruchu i postawy do których zaliczamy: porażenia, niedowłady, ruchy mimowolne, zaburzenia napięcia mięśniowego czy zaburzenia równowagi. Oprócz dysfunkcji narządu ruchu w mózgowym porażeniu dziecięcym występują upośledzenia towarzyszące: padaczka, upośledzenie umysłowe, zaburzenia mowy, zaburzenia słuchu i zachowania. Powstałe zaburzenia nie postępują, lecz narastanie ciężkości uszkodzenia wiąże się z dojrzewaniem uszkodzonego układu nerwowego i ujawnieniem się podczas jego rozwoju coraz to bardziej zniekształconej funkcji: motorycznej i sensomotorycznej.
Rozpoznanie MPD jest rozpoznaniem rozwojowym. Błędem jest postawienie diagnozy już w 3- 4 miesiącu życia, gdyż u nie wszystkich niemowląt ze stwierdzonymi zaburzeniami OUN w okresie wczesnoniemowlęcym rozwija się w przyszłości MPD. Dzieci te w pierwszych miesiącach życia demonstrują zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej, u niektórych z nich zaburzenia te ustąpią samoistnie, u innych dzieci występuje opóźnienie rozwoju psychoruchowego o różnym stopniu nasilenia. W niektórych przypadkach rozpoznanie jest dopiero możliwe między 1 a 3 rokiem życia.
Rehabilitacja dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym ma na celu zminimalizowanie bądź usunięcie o ile to możliwe stwierdzonych zaburzeń ruchowych, a także pobudzenie zjawiska kompensacji klinicznie widocznych wad postawy, deformacji i asymetrii. Podczas ostatnich kilkudziesięciu lat opracowano wiele metod usprawniania. Do najbardziej znanych i najczęściej stosowanych należą metody: Vojty, Domana, Bobath, Peto. Jednak niepodważalną metodą w usprawnianiu dzieci z MPD jest hipoterapia a wraz z nią nieodłącznie wiąże się terapia na siodle BABS oraz dogoterapia.
Etiologia Mózgowego Porażenia Dziecięcego
Definicja mózgowego porażenia dziecięcego (MPD) ewoluowała przez 150 lat. Polską nazwę MPD przyjęto w Gdańsku w 1965 roku podczas Dni Neurologii Rozwojowej. Nazwa ta odpowiada obcojęzycznym terminom: paralysis cerebralis infantum (łac.) oraz cerebral palsy (ang.).
Mózgowe porażenie dziecięce (MPD) jest zespołem wielu objawów chorobowych takich jak: porażenia i niedowłady kończyn, które są zazwyczaj połączone ze wzmożonym napięciem mięśniowym, z ruchami mimowolnymi i wygórowanymi odruchami. Jest to niepostępujące zaburzenie, lecz obraz zmienia się wraz z wiekiem i dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego. Zespół ten charakteryzuje czynności ośrodkowego neuronu ruchowego w wyniku uszkodzenia lub zaburzeń rozwojowych mózgu w okresie najintensywniejszego rozwoju mózgu, powstałe w czasie ciąży, porodu lub w okresie noworodkowym.
W piśmiennictwie światowym upatrujemy się dwóch przeciwstawnych poglądów dotyczących przyczyn powstania MPD. Autorzy skandynawscy podkreślają rolę zaburzeń okołoporodowych, natomiast naukowcy amerykańscy i australijscy podkreślają związek przyczynowy MPD z występującymi zaburzeniami we wczesnym okresie płodowym, a także przed poczęciem dziecka.
Aby odnaleźć czynniki etiologiczne mózgowego porażenia dziecięcego, analizie poddawane są czynniki ryzyka pochodzące z okresu życia płodowego, okołoporodowego, noworodkowego. Obecnie brane są również pod uwagę czynniki genetyczne. Czynniki, które uszkadzają OUN nazywane są czynnikami ryzyka. Możemy podzielić je na:
1. Czynniki działające na płód w okresie płodowym (są to czynniki związane z problemami płodu i matki), do których możemy zaliczyć:
· Cukrzycę,
· Wady serca i niewydolność krążenia,
· Niedokrwistość niedożywienia,
· Wady rozwojowe układowe (kolagenozy),
· Choroby endokrynologiczne,
· Konflikt serologiczny, ciąża mnoga,
· Wady rozwojowe układy rodnego,
· Infekcje wirusowe, pasożytnicze, bakteryjne w okresie ciąży,
· Trudne warunki socjalno- bytowe, praca w szkodliwych warunkach (chemikalia, pestycydy), używki, alkohol, papierosy.
2. Czynniki płodowe:
· Infekcje I trymestrze ciąży. Zarażenie się wirusem różyczki, odry, ospy, półpaśca (uszkadzają rozwijający się OUN),
· Infekcje w późniejszym okresie ciąży. Wirusy ospy, ECHO, cytomegalii wywołują zapalenia mózgu i opon mózgowo rdzeniowych,
· Zakażenia bakteryjne np. kiłą (zakaża płód przez krew, wywołuje zapalenia mózgu i opon mózgowo rdzeniowych),
· Czynniki toksyczne np. leki, używki, narkotyki, promienie jonizujące, związki toksyczna.
3. Czynniki okresu okołoporodowego:
· Niedotlenienie mózgu,
· Wylewy krwi do komór,
· Wcześniactwo,
· Patologia porodu, łożyska,
· Użycie podczas porodu kleszczy,
· Zielone wody płodowe i wahania tętna.
4. Czynniki uszkadzające mózg w okresie noworodkowym:
· Zaburzenia oddychania, niedotlenienie,
· Zespół aspiracji smółki,
· Zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, mózgu, zakażenia ogólnoustrojowe,
· Hiperbilirubinemia.
Zespoły neurologiczne MPD
Do zespołów neurologicznych najczęściej występujących u dzieci z MPD można zaliczyć uszkodzenie OUN - dróg korowo - rdzeniowych (piramidowych), jąder podkorowych (drogi pozapiramidowe) i uszkodzenia móżdżku.
1. Zespół piramidowy - powstaje wskutek uszkodzenia dróg korowo - rdzeniowych (przewodzą pobudzenia potrzebne do powstania odruchów dowolnych). Objawy uszkodzenia są następujące i zależą od poziomu ich uszkodzenia:
· Niedowład (ograniczenie) lub porażenie (zniesienie) ruchów dowolnych kończyn,
· Wzmożenie napięcia mięśniowego ( tendencja do krzyżowania KKD),
· Wygórowanie odruchów głębokich,
· Występowanie odruchów patologicznych np. odruchu Babińskiego.
2. Zespół pozapiramidowy - odpowiada za powstawanie złożonych i precyzyjnych czynności (jądra podkorowe). Związany jest on z uszkodzeniem struktur podkorowych z uogólnioną sztywnością mięśni. Do objawów tego zespołu zaliczamy:
· Obniżone napięcie mięśniowe,
· Zaburzenia ruchowe o typie hipokinezy lub akinezy (zniesienie ruchów mimowolnych i mimicznych twarzy), oraz hiperkinezy (nadmiar ruchów).
3. Zespół móżdżkowy - móżdżek odpowiada za powstawanie czynności automatycznych niezbędnych do utrzymania prawidłowej postawy ciała i motoryki. Objawami tego zespołu jest:
· Niezborność ruchów- zaburzenia oceny odległości,
· Asynergia- współdziałanie różnych odcinków ciała w wykonywaniu ruchów złożonych, ruchom tym towarzyszy drżenie zamiarowe. Przy wykonywaniu szybkich, naprzemiennych ruchów w KKG występuje zaburzenie koordynacji (adiadochokineza),
· Obniżenie napięcia mięśniowego,
· Obniżone odruchy głębokie,
· Oczopląs (rytmiczne ruchy gałek ocznych, gdy chory patrzy w stronę uszkodzonej półkuli),
· trudności w trzymaniu równowagi ciała podczas stania i chodzenia (uszkodzenie robaka).
Postacie mózgowego porażenia dziecięcego
Ze względu na objawy oraz przyczyny powstania wyróżnia się następujące postacie kliniczne mózgowego porażenia dziecięcego:
1. Obustronny niedowład kurczowy- postać ta wiąże się głównie z patologią okołoporodową ( krwawienie, niedotlenienie), dotyczy dzieci przedwcześnie urodzonych i niemowląt z niską wagą urodzeniową. Niedowład dotyczy przede wszystkim kończyn dolnych. Dziecko o czasie osiąga ustawienie głowy w pozycji antygrawitacyjnej, pełzając używa tylko kończyn górnych. W pozycji stojącej ma sztywne kończyny dolne w stawach biodrowych i kolanowych. Stoi najczęściej na palcach i w ustawieniu nożycowym. Takie ustawienie zmniejsza powierzchnie podparcia, co utrudnia lokomocję. Dziecko ma źle wykształcone reakcje równoważne, przez co łatwo się przewraca. W wieku szkolnym większość dzieci porusza się samodzielnie, za pomocą kul lub balkonika. W tej postaci mamy również do czynienia z zaburzeniami wzroku, słuchu, mowy a rozwój intelektualny jest zazwyczaj na granicy normy.
2. Niedowład połowiczy- występowanie tej postaci wiąże się z zaburzeniami w okresie płodowym i okołoporodowym. U dziecka z tą postacią stwierdza się występowanie jednostronnego niedowładu prawo- lub lewostronnego (zmniejszenie i ograniczenie aktywności ruchów niewładnej kończyny). Zaznacza się również stała asymetria ruchów i ułożenia kończyn, przede wszystkim kończyny górnej. Rozpoznanie tej postaci następuje zazwyczaj między 3 a 5 miesiącem. U dziecka obserwuje się zaciśniętą w pięść niewładną rękę, nie potrafi ono przesunąć jej do linii środkowej, a także przekładać zabawki z ręki do ręki. Podczas leżenia na brzuchu, przy podnoszeniu górnej części tułowia, dziecko podpiera się tylko zdrową kończyna górną, zawsze obraca się na stronę niewładną. W siedzeniu porażona kończyna dolna jest zazwyczaj zgięta i zrotowana na zewnątrz. Wstając dziecko podciąga się zdrową kończyną górną, a pozycji stojącej obciąża jedynie zdrową nogę. Około 5- 7 roku życia u ponad połowy tych dzieci pojawiają się ruchy pląsawicze, a u 1/4 występują zaburzenia czucia. Rozwój umysłowy tych dzieci jest zazwyczaj prawidłowy, lecz w tej postaci występuje padaczka, skrzywienia kręgosłupa, może ujawnić się skrócenie porażonej kończyny.
3. Niedowład spastyczny czterokończynowy- jest to jedna z najcięższych postaci MPD, ponieważ dotyczy obu stron ciała. Kończyny górne charakteryzują się większym nasileniem zmian niż kończyny dolne. Postać tą wywołują zaburzenia rozwojowe i uszkodzenie OUN w okresie przedporodowym. Rozwój ruchowy dzieci z tą postacią jest bardzo wolny i większość z nich pozostaje na etapie leżenia na plecach. U dziecka obserwuje się zgięte nadgarstki ze schowanym kciukiem w dłoni, kończyny górne są zgięte i przywiedzione, natomiast kończyny dolne zgięte i odwiedzione. Nabywanie podstawowych umiejętności motorycznych jest uniemożliwione przez wzrost napięcia mięśniowego w kończynach, zwłaszcza obejmującego zginacze. Większość tych dzieci ma problemy z gryzieniem, żuciem, połykaniem, a także z mową.
4. Postać móżdżkowa- postać ta występuje najrzadziej i wiąże się z zaburzeniami w okresie płodowym. Jest najczęściej wrodzona i praktycznie nie występuje u dzieci urodzonych w terminie. Może występować w przebiegu wodogłowia, ale nie wyklucza się też czynnika dziedzicznego. Dzieci w wieku niemowlęcym są wiotkie, drżą podczas gwałtownej zmiany pozycji, wykazują zaburzenia koordynacji ruchów kończyn górnych przy chwytaniu. Zdolność samodzielnego chodzenia rozwija się w 2- 5 roku życia, jednak chód jest niepewny na szerokiej podstawie i z zaburzeniem równowagi. Rozwój umysłowy tych dzieci jest prawidłowy, ale mowa rozwija się ze znacznym opóźnieniem.
5. Postać pozapiramidowa- za przyczynę powstania tej postaci uważa się konflikt serologiczny, a z nim ściśle powiązany jest wysoki poziom bilirubiny lub niedotlenienie. W postaci tej mamy do czynienia z ruchami o różnym charakterze m.in. ruchami: dystonicznymi, atetotycznymi, pląsawiczymi, pląsawiczo-atetotycznymi. Ruchom tym towarzyszy wzrost napięcia mięśniowego niezależny od woli dziecka i pojawiają się one między 3 a 4 rokiem życia. Od stopnia ich nasilenia zależy zdobycie przez dziecko możliwości samodzielnego poruszania się. Rozwój umysłowy jest zazwyczaj prawidłowy, lecz występują zaburzenia mowy. U dzieci z tą postacią mamy również do czynienia z niedosłuchem lub głuchotą.
6. Postać mieszana- dotyczy zaburzeń neurologicznych, wskazujących więcej niż jedną postać MPD.
Upośledzenia towarzyszące
U dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym oprócz wyżej wymienionych dysfunkcji narządu ruchu mam do czynienia z zaburzeniami współistniejącymi. Za ich przyczynę uważa się nieprawidłowości w pracy mózgu.
1. Zaburzenia mowy- dotyczą 50%- 70% dzieci. Zaburzenie to wynika z braku skoordynowanej pracy układu oddechowego, artykulacyjnego, fonacyjnego, brakiem lub słabą kontrolą ustawienia głowy, nieumiejętnością żucia i połykania, trudności w całkowitym zamknięciu warg. Zaburzenia mowy występują pod postacią dyzartii (mowa dziecka jest niezrozumiała, zniekształcone są dźwięki), jąkania, anartii (nieartykułowane dźwięki).
2. Padaczka- występuje u około 25%- 30% dzieci z MPD. Najczęściej występuje w postaciach spastycznych, i związana jest z ciężkim uszkodzeniem OUN. Każdy napad padaczki może spowodować niedotlenienie mózgu i w konsekwencji bardziej uszkodzić tkankę, to wszystko przekłada się na gorszy rozwój dziecka i pogarsza jego rokowanie.
3.Zaburzenia wzroku- dotyczą ubytków w polu widzenia, zaburzeń analizy i syntezy bodźca, zeza i nieprawidłowych ruchów gałek ocznych. Dziecko ma problemy ze spostrzeganiem kształtów, wyodrębnieniem figur z tła itp. W konsekwencji, czego ma trudności w nauce, czytaniu i pisaniu.
4. Zaburzenia słuchu- dziecko z tym zaburzeniem ma problemy ze zrozumieniem mowy i z wykształceniem jej. Dodatkowo wiąże się z nim czas reakcji na polecenia słowne i bodźce słuchowe.
5. Upośledzenie umysłowe.
Kompleksowa ocena dzieci z MPD
Aby rehabilitacja dzieci z MPD mogła prawidłowo przebiegać potrzebna jest wielokierunkowa ocena tych dzieci. Opiera się ona głównie na obserwacji przebiegu rozwoju psychomotorycznego, neurofizjologicznego i ocenie rozwoju reflektorycznego. A kompleksowa ocena polega na badaniu neurologicznym i ocenie fizjoterapeuty.
Badanie neurologiczne ma za zadanie określić postać mózgowego porażenia dziecięcego i ustalić czy występują zaburzenia współistniejące. Do tego badania wykorzystuje się dwie metody: technikę neuroobrazowania a w tym: ultrasonografie mózgu (USG), tomografię komputerową (Tfc) i rezonans magnetyczny (MR) i technikę neurofizjologiczną: elektroencefalografia (EEG) i elektromiografia (EMG). Aby zapobiec wtórnym skutkom choroby ocenie poddaje się także jakość ruchów, napięcie posturalne, chód, mechanizmy adaptacyjne, funkcje intelektualne, mowę i procesy poznawcze. Ważne w ocenie dziecka są skale oceniające wzorce ruchowe i ogólną sprawność dziecka np. skala GMFM (Gross Motor Function Measure) poddaje analizie wzorce ruchowe przetaczania, pełzania, siadania, czworakowania, chodzenia, biegania, skakania, zaś skala GMPM (Gross Motor Performance Measure) bazuje na ocenie koordynacji, stabilności pozycji, na układzie ciała w przestrzeni, rozdzielaniu ruchów i przenoszeniu ciężaru ciała.
Zadaniem fizjoterapeuty jest ocena napięcia mięśniowego podczas ruchu biernego wykonywanego przez terapeutę i podczas ruchu czynnego wykonywanego przez dziecko. Podczas badania fizjoterapeuta sprawdza dużą i małą motorykę, ułożenie dziecka, przetrwałe odruchy pierwotne, wzorce ruchowe, stopień rozwoju ruchowego (czy występują jakieś opóźnienia): kontrola trzymania głowy, pełzanie, ruchy obrotowe, raczkowanie, samodzielny siad i chód. Po ustaleniu powyższych informacji sprawdza się zakres ruchów w stawach za pomocą goniometra, długość kończyn i ustala się jak wzmożone napięcie wpływa na wykonywane ruchy, a następnie ocenie poddaje się siłę mięśniową. Siłę mięśniową sprawdza się na podstawie oceny siły izometrycznej- test Loveta, siły izotonicznej- zdolność mięśnia do wykonania ruchu w pełnym zakresie wbrew oporowi, oraz siły powtarzalnej- zdolność mięśnia do powtórzenia ruchu 10- krotnie.
W celu sprawdzenia rozwoju neurofizjologicznego szczegółowej analizie poddawane są:
· Odruchy przystosowawczo- obronne m.in. odruch Moro, ssania, chwytny z kkg i kkd, szukania. U zdrowego noworodka zanikają one około 3- 4 miesiąca życia wraz z dojrzewaniem OUN,
· Odruchy pierwotne- np. odruch chodu automatycznego, zanika on około 4- 6 miesiąca życia,
· Reakcje prostujące postawy i reakcje równoważne- odruch spadochronowy, reakcje prostujące postawy (głowa na ciało, ciało na ciało), reakcje równoważne w leżeniu przodem, tyłem, w siadzie i w staniu.
Rozwój motoryczny dziecka badany jest w poszczególnych etapach, ocenia się go w 1-3, 3-6, 6-9, 9-12 miesiącu życia. Okresy te nazywane są „kamieniami milowymi”.
Rehabilitacja dzieci z MPD
Dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym są leczone przede wszystkim metodami neurofizjologicznymi. Uwzględniają one fazę rozwoju psychomotorycznego i nasilenie objawów neurologicznych. W trakcie rozwoju u niemowlęcia wzorce ruchowe rozwijają się na podłożu uszkodzonego OUN, wskutek, czego tworzy się „patologiczna motoryka”. Dlatego w procesie rehabilitacji eliminuje się składowe patologicznych wzorców i tak kieruje się rehabilitacją by wytworzyć kompensacyjne wzorce ruchowe zbliżone do prawidłowych. Tak, więc wczesna rehabilitacja hamuje patologiczne odruchy, normalizuje napięcie mięśniowe, reedukuje wzorce motoryczne, zapobiega wtórnym przykurczą i zniekształceniom narządu ruchu, stawia przed dzieckiem i opiekunem nowe zadania obejmujące wszystkie sfery rozwoju, oraz stwarza dziecku warunki do poznania własnego ciała. Podczas usprawniania dzieci z MPD zwraca się szczególną uwagę na czynności manipulacyjne, lokomocyjne, na zdolność samodzielnego radzenia sobie w czynnościach życia codziennego- samodzielne jedzenie, ubieranie się, mycie. Stymuluje się u niego funkcje poznawcze, społeczne, poprawia komunikację z innymi osobami i zdolność wyrażania emocji.
Rehabilitację u dzieci z MPD zazwyczaj rozpoczyna się po postawieniu diagnozy, a program usprawniania dobierany jest indywidualnie do każdego dziecka, gdyż jest on zależny od możliwości fizycznych i intelektualnych dziecka i warunków, w jakich żyje.
Większość metod rehabilitacyjnych stosowanych u dzieci z MPD dotyczą rozwoju motorycznego i zaliczamy do nich następujące metody:
· Metoda K. i B. Bobathów- bodźce wpływające na nieprawidłową postawę wynikają ze złego ułożenia i złych ruchów głowy, szyi i obręczy barkowej. Części te zyskały miano punktów kluczowych, ponieważ wpływają i kontrolują nieprawidłowe napięcie mięśniowe kończyn. Metoda ta opiera się na dwóch grupach ćwiczeń, w których zmienia się położenie punktów kluczowych: ćwiczeniach hamujących nieprawidłowe odruchy i ćwiczeniach ułatwiających wykształcenie prawidłowych odruchów postawy i sprawnych czynności dowolnych. Ma ona zapobiegać narastaniu spastyczności, a usprawnianie ma za zadanie dostarczyć wrażeń poprawnego wykonania ruchu i postawy. Przyjmuje się tutaj, iż jedne odruchy ustępują miejsca innym, a cała działalność ruchowa opiera się na odruchach. Metodę ta rozpoczyna się od oceny wzorca ruchowego i określenia występowania nieprawidłowych reakcji. A więc usprawnianie powinno rozwijać odruchy poprawne dla danego etapu fizjologicznego dziecka, a hamować odruchy patologiczne. W trakcie zajęć dziecko przy współudziale terapeuty samodzielnie wykonuje ruch.
· Metoda V. Vojty- celem tej metody jest rozwój pionowej postawy i reakcji równoważnych poprzez wyzwolenie wzorców lokomocji przez odruchy pojedynczych mięsni. Niemowlęta z MPD traktowane są jak zdrowe, a przyczyną występujących nieprawidłowości jest zablokowanie rozwoju odruchowego w stadium rozwoju płodu. Rehabilitacja polega na stymulacji punktów refleksogennych, przez co wywołuje się u dziecka odruch pełzania i przetaczania. Ćwiczenia prowadzi się u dziecka leżącego na brzuchu z głowa skierowaną w bok. Terapeuta stabilizuje tak ciało dziecka, aby mogło tylko poruszać jedną kończyną lub głową. Pozostałe mięśnie pracują izometrycznie. Dziecko ćwiczy tą metodą cztery razy dziennie po 20- 30 minut. Ćwiczenia zaprzestaje się w chwili osiągnięcia przez dziecko stanu prawidłowego pełzania i kiedy następuje początek raczkowania. To umożliwi dziecku kształtowanie rozwoju na dalszych etapach. Stosowanie tej metody poprawia propriocepcję, zapewnia bardziej celową i ekonomiczną pracę mięśni, oraz ułatwia przemieszczanie ciężaru ciała.
· Metoda A. Peto- przeznaczona jest dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Łączy w sobie usprawnianie lecznicze, psychopedagogiczne i społeczne. Jej głównym założeniem jest uzyskanie przez dziecko jak największej samodzielności. Dzieci dobierane są w odpowiednie grupy pod względem możliwości ruchowych i umysłowych. Ćwiczenia łączą w sobie elementy ruchu, śpiewu, liczenia, głośnego mówienia, czyli wykorzystują proces integracji mowy z ruchem. Osoby pracujące z dziećmi to tak zwani przewodnicy, dyrygenci, konduktorzy. Są to osoby profesjonalnie przygotowane do pracy z chorymi dziećmi i przede wszystkim zdrowe, ponieważ mają być worem do naśladowania. W metodzie tej bardzo charakterystyczne są meble, gdyż mają szczebelkową budowę. Są one wielofunkcyjne np. służą do chwytu, utrzymania pozycji ciała, stania, nauki chodzenia, do zajęć szkolnych, ruchowych, samoobsługi. Liczba mebli w pokoju zajęć jest ograniczona, aby dzieci mogły lepiej opanować zadania ruchowe wykonywane przy ich pomocy. Głównym założeniem tej metody jest pobudzenie rozwoju dziecka w zakresie czynności związanych z samoobsługą, mową, ruchem, funkcjami poznawczymi, uwagą. Podczas usprawniania obowiązują pewne zasady: rozwijanie motywacji, stopniowe pokonywanie trudności, doskonalenie zdobytych umiejętności, stwarzanie warunków umożliwiających dalszy rozwój.
· Metoda Doman- w tej metodzie wyróżnia się cztery podstawowe bloki, na których opiera się usprawnianie dziecka: blok rozwoju fizycznego, blok rozwoju fizjologicznego- idealny stan zdrowia poprzez odpowiednią dietę i dostarczanie tlenu, blok rozwoju intelektualnego- przekazywanie bitów informacji, wiedzy encyklopedycznej, naukę czytania i matematyki, blok rozwoju społecznego- przygotowanie do funkcjonowania w społeczeństwie. Ćwiczenia prowadzi się 18 razy dziennie po 40 minut. Stymulują one wszystkie narządy zmysłów, dlatego metoda ta nazywana jest również „cichą rewolucją”. Koncepcja opracowana dla potrzeb MPD opiera się na profilu rozwojowym posiadającym siedem poziomów od rdzenia kręgowego aż do kory mózgowej, poprzez poziomy odpowiadające za wzrok, słuch, ośrodki czuciowo- ruchowe mowy. Poziom dziecka zostaje porównany do tego profilu i opracowuje się dla niego indywidualny rygorystyczny program.
· Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne- jest to niewerbalna metoda uaktywniająca język ciała i ruchu. Jej założeniem jest wiązanie ruchu ze słowem, rytmem, muzyką, a ideą posługiwanie się ruchem jako narzędziem wspomagającym rozwój psychoruchowy dziecka. Ćwiczenia opiera się na naturalnych potrzebach dziecka. Poprzez ruch dziecko zyskuje świadomość swojego ciała, przestrzeni, dzielenia się nią z innymi ludźmi, uczy nawiązywania kontaktu z innymi. Dziecko ma możliwość poznać swoje możliwości ruchowe, swoją siłę. Zajęcia prowadzone są w formie grupowej bądź indywidualnie, zazwyczaj raz w tygodniu po godzinie. Każde dziecko ma partnera do ćwiczeń, może nim być rodzic, młodzież, bądź terapeuta.
Aby usprawnianie dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym mogło prawidłowo przebiegać, bardzo ważny jest skład grupy terapeutycznej. W kompleksowej rehabilitacji ważne jest współdziałanie z neurologiem dziecięcym, ponieważ niektóre stany dają podobne objawy jak MPD, a poza usprawnianiem potrzebne jest specjalne leczenie, ortopedą, gdyż niektóre stany można leczyć tylko operacyjne. Psycholog, logopeda, okulista, laryngolog czy pediatra i fizjoterapeuta odgrywają bardzo ważną rolę w procesie usprawniania. Dlatego bardzo ważna jest współpraca rodziców z tym zespołem, bo tylko dzięki ich wspólnemu zaangażowaniu możliwe jest uzyskanie efektów na miarę możliwości dziecka.
Hipoterapia
Dogoterapia
Te...
maryla20