3671.pdf

BIULETYN

RACHUNKOWOŚCI

nr 3 (123) 1.02.2011 r.

d o d a t e k n r 1

PRAWO dla księgowych

USTAWA O RACHUNKOWOŚCI

2011

I. WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

II. USTAWA Z 29 WRZEŚNIA 1994 R. O RACHUNKOWOŚCI

Rozdział 1. Przepisy ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

Rozdział 2. Prowadzenie ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Rozdział 3. Inwentaryzacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Rozdział 4. Wycena aktywów i pasywów oraz ustalenie

wyniku finansowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Rozdział 4a. Łączenie się spółek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Rozdział 5. Sprawozdania finansowe jednostki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

Rozdział 6. Skonsolidowane sprawozdania finansowe grupy

kapitałowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

Rozdział 7. Badanie i ogłaszanie sprawozdań finansowych . . . . . . . . . . . . . 52

Rozdział 8. Ochrona danych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

Rozdział 8a. Usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych . . . . . . . . . . . . . . 58

Rozdział 9. Odpowiedzialność karna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Rozdział 10. Przepisy szczególne i przejściowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

Rozdział 11. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy końcowe . . . . . 65

Załącznik nr 1. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu

finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy,

dla innych jednostek niż banki i zakłady ubezpieczeń . . . . . . . 67

Załącznik nr 2. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu

finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy, dla banków . . . 81

Załącznik nr 3. Zakres informacji wykazywanych w sprawozdaniu

finansowym, o którym mowa w art. 45 ustawy,

dla zakładów ubezpieczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89

III. ZESTAWIENIE OBOWIĄZUJĄCYCH AKTÓW PRAWNYCH

W ZAKRESIE RACHUNKOWOŚCI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

I. WPROWADZENIE

USTAWA

z 29 września 1994 r.

o rachunkowości

(j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278)*

* Tabela uwzględnia zmiany przepisów wprowadzone od 1 stycznia 2011 r. ustawą z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy

wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz.U. Nr 157, poz. 1241).

Treść przepisu przed nowelizacją

Treść przepisu po nowelizacji

Art. 2. [Podmioty zobowiązane do prowadzenia ksiąg

rachunkowych]

1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej

„ustawą”, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do ma-

jących siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

(…) 4) gmin, powiatów, województw i ich związków,

a także państwowych, gminnych, powiatowych

i wojewódzkich:

a) jednostek budżetowych,

b) gospodarstw pomocniczych jednostek bu-

dżetowych,

c) zakładów budżetowych,

d) funduszy celowych niemających osobowości

prawnej; (…)

Art. 2. [Podmioty zobowiązane do prowadzenia ksiąg

rachunkowych]

1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwanej dalej

„ustawą”, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do ma-

jących siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

(…) 4) gmin, powiatów, województw i ich związków,

a także:

a) państwowych, gminnych, powiatowych i wo-

jewódzkich jednostek budżetowych,

b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich za-

kładów budżetowych,

c) państwowych funduszy celowych; (…)

Komentarz: Zmiana obowiązuje od 1 stycznia 2011 r. Została wprowadzona ustawą z 27 sierpnia 2009 r. – Prze-

pisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych. Zmiana treści przepisu jest związana z likwidacją go-

spodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, państwowych zakładów budżetowych i samorządowych

funduszy celowych.

Przepisy wykonawcze

wejście w życie

stycznia

2011

Obowiązek

prowadzenia

ksiąg

rachunkowych

W 2011 r. obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych mają osoby fizyczne,

spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych, spółki partner-

skie oraz spółdzielnie socjalne, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towa-

rów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy (tj. rok 2010)

wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro, tj.

4 784 400 zł (1 200 000 euro × 3,9870 zł/euro; kurs euro przeliczony według

kursu średniego NBP z 30 września 2010 r.).

wejście w życie

stycznia

2011

Zasady

rachunkowości

i plany kont

jednostek

samorządu

terytorialnego

Od 1 stycznia 2011 r. organy podatkowe jednostek samorządu terytorialnego mają

obowiązek stosować przepisy nowego rozporządzenia Ministra Finansów z 25 paź-

dziernika 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości oraz planów kont dla organów po-

datkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 208, poz. 1375). Niniejsze

rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Finansów z 21 czerw-

ca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podat-

ków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jed-

nostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 112, poz. 761), które na podstawie art. 119

ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o finansach

publicznych traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia.

www.br.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 1–2

USTAWA

z dnia 29 września 1994 r.

O RACHUNKOWOŚCI 1

(j.t. Dz.U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223;

zm.: Dz.U. z 2009 r. Nr 157, poz. 1241 i Nr 165, poz. 1316,

Dz.U. z 2010 r. Nr 47, poz. 278)

Rozdział 1

Przepisy ogólne

socjalnych, jeżeli ich przychody netto ze

sprzedaży towarów, produktów i operacji

finansowych za poprzedni rok obrotowy

wyniosły co najmniej równowartość w wa-

lucie polskiej 1 200 000 euro;

3) jednostek organizacyjnych działających na

podstawie Prawa bankowego, przepisów

o obrocie papierami wartościowymi, prze-

pisów o funduszach inwestycyjnych, prze-

pisów o działalności ubezpieczeniowej

i reasekuracyjnej lub przepisów o orga-

nizacji i funkcjonowaniu funduszy emery-

talnych, bez względu na wielkość przy-

chodów;

4) gmin, powiatów, województw i ich związ-

ków, a także:

a) państwowych, gminnych, powiatowych

i wojewódzkich jednostek budżeto-

wych,

b) gminnych, powiatowych i wojewódzkich

zakładów budżetowych,

c) państwowych funduszy celowych;

5) jednostek organizacyjnych niemających

osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek,

o których mowa w pkt 1 i 2;

Art. 1. [Zakres przedmiotowy]*

Ustawa określa zasady rachunkowości,

tryb badania sprawozdań finansowych przez

biegłych rewidentów oraz zasady wykonywa-

nia działalności w zakresie usługowego pro-

wadzenia ksiąg rachunkowych.

Art. 2. [Zakres podmiotowy]

1. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwa-

nej dalej „ustawą”, stosuje się, z zastrzeże-

niem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce

sprawowania zarządu na terytorium Rzeczy-

pospolitej Polskiej:

1) spółek handlowych (osobowych i kapitało-

wych, w tym również w organizacji) oraz

spółek cywilnych, z zastrzeżeniem pkt 2,

a także innych osób prawnych, z wyjąt-

kiem Skarbu Państwa i Narodowego Ban-

ku Polskiego;

2) osób fizycznych, spółek cywilnych osób fi-

zycznych, spółek jawnych osób fizycz-

nych, spółek partnerskich oraz spółdzielni

1 Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:

1) dyrektywy 2001/65/WE z dnia 27 września 2001 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG, 83/349/EWG oraz

86/635/EWG w zakresie zasad oceny rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych niektórych rodza-

jów spółek, a także banków oraz innych instytucji finansowych (Dz.Urz. WE L 283 z 27.10.2001),

2) dyrektywy 2003/38/WE z dnia 13 maja 2003 r. zmieniającej dyrektywę 78/660/EWG w sprawie rocznych sprawozdań

finansowych niektórych rodzajów spółek w odniesieniu do kwot wyrażonych w euro (Dz.Urz. WE L 120 z 15.05.2003),

3) dyrektywy 2003/51/WE z dnia 18 czerwca 2003 r. zmieniającej dyrektywy 78/660/EWG, 83/349/EWG, 86/635/EWG

oraz 91/674/EWG w sprawie rocznych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych niektórych rodzajów spółek,

banków i innych instytucji finansowych oraz zakładów ubezpieczeń (Dz.Urz. WE L 178 z 17.07.2003).

Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie – z dniem uzyska-

nia przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzę-

dowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.

* Hasła w klamrach pochodzą od redakcji.

1 lutego 2011 r.

dodatek do B R nr 3(123)

art. 3 II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI

6) osób zagranicznych, oddziałów i przedsta-

wicielstw przedsiębiorców zagranicznych,

w rozumieniu przepisów o swobodzie dzia-

łalności gospodarczej;

7) jednostek niewymienionych w pkt 1–6, jeże-

li otrzymują one na realizację zadań zleco-

nych dotacje lub subwencje z budżetu pań-

stwa, budżetów jednostek samorządu tery-

torialnego lub funduszów celowych – od po-

czątku roku obrotowego, w którym dotacje

lub subwencje zostały im przyznane.

2. Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycz-

nych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki

partnerskie mogą stosować zasady rachunko-

wości określone ustawą również od początku

następnego roku obrotowego, jeżeli ich przy-

chody netto ze sprzedaży towarów, produktów

i operacji finansowych za poprzedni rok obroto-

wy są niższe niż równowartość w walucie

polskiej 1 200 000 euro. W tym przypadku oso-

by te lub wspólnicy przed rozpoczęciem roku

obrotowego są obowiązani do zawiadomienia

o tym urzędu skarbowego, właściwego w spra-

wach opodatkowania podatkiem dochodowym.

3. Jednostki sporządzające sprawozdania fi-

nansowe zgodnie z Międzynarodowymi Stan-

dardami Rachunkowości, Międzynarodowymi

Standardami Sprawozdawczości Finansowej

oraz związanymi z nimi interpretacjami ogło-

szonymi w formie rozporządzeń Komisji Euro-

pejskiej, zwanymi dalej „MSR”, stosują przepi-

sy ustawy oraz przepisy wykonawcze wydane

na jej podstawie, w zakresie nieuregulowanym

przez MSR.

3a) przepisach o obrocie papierami wartościo-

wymi – rozumie się przez to przepisy usta-

wy o obrocie instrumentami finansowymi,

ustawy o nadzorze nad rynkiem kapitało-

wym, ustawy o ofercie publicznej i warun-

kach wprowadzania instrumentów finanso-

wych do zorganizowanego systemu obrotu

oraz o spółkach publicznych;

3b) zakładzie reasekuracji – rozumie się przez

to jednostkę prowadzącą działalność re-

asekuracyjną na podstawie przepisów

o działalności reasekuracyjnej;

4) udziałach lub udziałowcach – rozumie się

przez to również odpowiednio akcje lub

akcjonariuszy;

5) krajowych środkach płatniczych, walutach

obcych i dewizach – rozumie się przez to

krajowe środki płatnicze, waluty obce i de-

wizy, o których mowa w przepisach Prawa

dewizowego;

5a) członku organu jednostki – rozumie się

przez to osobę fizyczną, pełniącą funkcję

członka zarządu lub innego organu zarzą-

dzającego, członka rady nadzorczej lub in-

nego organu nadzorującego, jak również

innego organu administrującego jednostki,

powołaną do pełnienia tej funkcji zgodnie

z postanowieniami umowy spółki, statutu

lub innymi obowiązującymi jednostkę prze-

pisami prawa;

6) kierowniku jednostki – rozumie się przez

to członka zarządu lub innego organu za-

rządzającego, a jeżeli organ jest wielooso-

bowy – członków tego organu, z wyłącze-

niem pełnomocników ustanowionych

przez jednostkę. W przypadku spółki jaw-

nej i spółki cywilnej za kierownika jednost-

ki uważa się – wspólników prowadzących

sprawy spółki, w przypadku spółki partner-

skiej – wspólników prowadzących sprawy

spółki albo zarząd, a w odniesieniu do

spółki komandytowej i spółki komandyto-

wo-akcyjnej – komplementariuszy prowa-

dzących sprawy spółki. W przypadku oso-

by fizycznej prowadzącej działalność go-

spodarczą za kierownika jednostki uważa

Art. 3. [Definicje]

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) jednostce – rozumie się przez to podmioty

i osoby określone w art. 2 ust. 1;

2) banku – rozumie się przez to jednostkę

działającą na podstawie przepisów Prawa

bankowego;

3) zakładzie ubezpieczeń – rozumie się przez

to jednostkę prowadzącą działalność ubez-

pieczeniową na podstawie przepisów

o działalności ubezpieczeniowej;

www.br.infor.pl

II. USTAWA O RACHUNKOWOŚCI art. 3

się tę osobę; przepis ten stosuje się odpo-

wiednio do osób wykonujących wolne za-

wody. Za kierownika jednostki uważa się

również likwidatora, a także syndyka lub

zarządcę ustanowionego w postępowaniu

upadłościowym;

7) organie zatwierdzającym – rozumie się

przez to organ, który zgodnie z obowiązu-

jącymi jednostkę przepisami prawa, statu-

tem, umową lub na mocy prawa własności

jest uprawniony do zatwierdzania spra-

wozdania finansowego jednostki. W przy-

padku spółki osobowej, z wyjątkiem spółki

komandytowo-akcyjnej, oraz spółki cywil-

nej przez organ zatwierdzający rozumie

się jej wspólników;

8) okresie sprawozdawczym – rozumie się

przez to okres, za który sporządza się spra-

wozdanie finansowe w trybie przewidzia-

nym ustawą lub inne sprawozdania sporzą-

dzone na podstawie ksiąg rachunkowych;

9) roku obrotowym – rozumie się przez to rok

kalendarzowy lub inny okres trwający

12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzo-

wych, stosowany również do celów podat-

kowych. Rok obrotowy lub jego zmiany

określa statut lub umowa, na podstawie

której utworzono jednostkę. Jeżeli jed-

nostka rozpoczęła działalność w drugiej

połowie przyjętego roku obrotowego, to

można księgi rachunkowe i sprawozdanie

finansowe za ten okres połączyć z księga-

mi rachunkowymi i sprawozdaniem finan-

sowym za rok następny. W przypadku

zmiany roku obrotowego pierwszy po

zmianie rok obrotowy powinien być dłuż-

szy niż 12 kolejnych miesięcy;

10) dniu bilansowym – rozumie się przez to

dzień, na który jednostka sporządza spra-

wozdanie finansowe;

11) przyjętych zasadach (polityce) rachunko-

wości – rozumie się przez to wybrane i sto-

sowane przez jednostkę rozwiązania

dopuszczone ustawą, w tym także określo-

ne w MSR, zapewniające wymaganą

jakość sprawozdań finansowych;

12) aktywach – rozumie się przez to kontrolo-

wane przez jednostkę zasoby majątkowe

o wiarygodnie określonej wartości, po-

wstałe w wyniku przeszłych zdarzeń, które

spowodują w przyszłości wpływ do jed-

nostki korzyści ekonomicznych;

13) aktywach trwałych – rozumie się przez to

aktywa jednostki, które nie są zaliczane

do aktywów obrotowych, o których mowa

w pkt 18;

14) wartościach niematerialnych i prawnych

– rozumie się przez to, z zastrzeżeniem pkt 17,

nabyte przez jednostkę, zaliczane do akty-

wów trwałych, prawa majątkowe nadające

się do gospodarczego wykorzystania,

o przewidywanym okresie ekonomicznej

użyteczności dłuższym niż rok, przezna-

czone do używania na potrzeby jednostki,

a w szczególności:

a) autorskie prawa majątkowe, prawa po-

krewne, licencje, koncesje,

b) prawa do wynalazków, patentów, zna-

ków towarowych, wzorów użytkowych

oraz zdobniczych,

c) know-how.

W przypadku wartości niematerialnych

i prawnych oddanych do używania na podsta-

wie umowy najmu, dzierżawy lub leasingu,

wartości niematerialne i prawne zalicza się do

aktywów trwałych jednej ze stron umowy,

zgodnie z warunkami określonymi w ust. 4. Do

wartości niematerialnych i prawnych zalicza

się również nabytą wartość firmy oraz koszty

zakończonych prac rozwojowych;

15) środkach trwałych – rozumie się przez to,

z zastrzeżeniem pkt 17, rzeczowe aktywa

trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym

okresie ekonomicznej użyteczności dłuż-

szym niż rok, kompletne, zdatne do użytku

i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zali-

cza się do nich w szczególności:

a) nieruchomości – w tym grunty, prawo

użytkowania wieczystego gruntu, bu-

dowle i budynki, a także będące odręb-

ną własnością lokale, spółdzielcze włas-

nościowe prawo do lokalu mieszkalnego

1 lutego 2011 r.

dodatek do B R nr 3(123)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: