Węglany
1. Kwaśne – trona: Na3H(CO3)2*H2O
2. Proste – kalcyt: CaCO3
3. Bezwodne zawierające inny anion – azuryt: Cu3(CO3)2(OH)2
4. Uwodnione – soda rodzima: NaCO3*10H2O
5. Uwodnione zawierające inny anion – hydromagmezyt: Mg5(CO3)4(OH)2*4H2O
Polimorfy CaCO3
· Kalcyt – trygonalny
· Aragonit – rombowy
· Vateryt- heksagonalny, rzadki składnik szkieletów niektórych organizmów, utwory hydrotermalne niskich temperatur)
Grupa kalcytu:
Kalcyt CaCO3
o Układ: trygonalny
o Pokrój(lub/i wykształcenie): postać romboedru, często nazywana psim zębem, romboedry mogą być bardzo wydłużone, lub bardzo spłaszczone. Często tworzy bliźniaki.
o Łupliwość: doskonała według romboedru;
o Połysk: szklisty
o Barwa: bezbarwny, zabarwiony, od Mn lub Co na różowo, na żółto lub brązowo od Fe, na zielono od Cu
o Rysa: biała
o Twardość: 3J
o Gęstość:
o Występowanie( i parageneza): utwory hydrotermalne niskich temperatur (z arsenem rodzimym, barytem, pirytem, chalkopirytem, siarkosolami) pegmatyty; wypełnia pustki bazaltów, melafirów i ryolitów ( z kwarcem i barytem); skały osadowe jako składnik szkieletów, muł wapienny, nacieki w jaskiniach, osady gorących źródeł; skały metamorficzne: marmury erlany, skarny; skały magmowe: karbonatyty – powstałe z wapiennego stopu magmowego.
o
o Wykorzystanie:
Magnezyt MgCO3
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy rzadkie, zazwyczaj skupienia grubokrystaliczne lub zbite, ziemiste
o Łupliwość: doskonała według romboedru; przełam muszlowy
o Barwa: biały, brunatnawy, żółtawy, szarawy
o Twardość: 3,5-4,5
o Występowanie( i parageneza): utwory hydrotermalne niskich temperatur, produkt wietrzenia i serpentyzacji perydotytów (masywy ofiolitowe) z kwarcem.
o Zbite odmiany mogą być zmieszane z kwarcem i wykazyac większa twardość
Syderyt FeCO3
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy romboedryczne; skupienia zbite i ziarniste, skupienia soczewkowate-sferosyderyty
o Łupliwość: doskonała według romboedru; przełam nierówny
o Barwa: szary, żółtawy, brunatny, powierzchnia utleniana niemal czarna
o Twardość: 3,5 - 4,5
o Występowanie( i parageneza): utwory hydrotermalne niskich temperatur, matemorfoza wapienii i dolomitów, wytrąca się z wód morskich w formie pokładów i konkrecji (sferosyderyty i syderyty ilaste)
Rodochrozyt MnCO3
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy romboedryczne; skupienia zbite, ziarniste, promieniste, naskorupienia
o Barwa: różowy, malinowoczerwony, brunatnawy
o Twardość: 3,5 – 4
o Występowanie( i parageneza): utwory hydrotermalne niskich temperatur z siarczkami i siarkosolami Pb, Cu, Fe, utwory metasoamtyczne, wytrąca się w morzu na dużej głębokości, w towarzystwie konkrecji Mn - Fe
Smithsonit ZnCO3
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy o pokroju romboedrów lub skalenoedrów rzadkie, zazwyczaj skupienia naciekowe, nerkowe, skrytokrystaliczne
o Łupliwość: doskonała według romboedru
o Połysk: szklisty w skupieniach: morowo – jedwabisty
o Barwa: bezbarwny, biały, lub lekko zabarwiony na odcienie brunatnawe, zielonawe, żółtawe;
o Twardość: 5
o Występowanie( i parageneza): galmany węglanowe, z wietrzenia sfalerytu; minerał strefy kruszcowej złóż kruszców Zn występujących w obrębie węglanów.
Grupa aragonitu
Aragonit CaCO3
o Układ: rombowy
o Pokrój(lub/i wykształcenie): igiełki, słupki, niekiedy osobniki pseudoheksagonalne; skupienia zbite, snopki i szczotki, skupienia pierzaste
o Łupliwość: wyraźna według (010)
o Połysk:
o Barwa: bezbarwny; białawy żółtawy;
o Występowanie( i parageneza): w strefach hipergenicznych (np. w jaskiniach); w żyłach hydrotermalnych; występuja wraz ze złożami siarki organogenicznej.
Cerusyt PbCO3
o Pokrój(lub/i wykształcenie): tabliczkowe, bipiramidalne, cienkoigiełkowe, częste bliźniaki
o Połysk: diamentowy
o Barwa: bezbarwny, biały, szarawy z domieszka galeny czarny
o Twardość: 3 – 3,5
o Występowanie( i parageneza): strefy wietrzenia galeny
o Wykorzystanie: w starożytności wykorzystywany jako puder
Grupa dolomitu
CaX(CO3)2
X – Mn, Fe, Mg, Zn
· Utwory hydrotermalne niskich temperatur (z siarczkami, kwarcem, kalcytem)
· Skały osadowe
· Pokrój romboedryczny
Węglany bezwodne zawierające inny anion:
Malachit Cu2CO3(OH)2
o Układ: jednoskośny
o Pokrój(lub/i wykształcenie): twoży formy graniaste, naskorupienia, skupienia zbite
o Łupliwość: wyraźna
o Barwa: zielony
o Rysa: zielona
o Występowanie( i parageneza): wtórny minerał w strefie hipergenicznej, występuje w paragenezie z: kuprytem, siarczkami Cu, azurytem, ch….
o Burzy z HCl
Azuryt Cu3(CO3)2(OH)2
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy słupkowe, tabliczki, blaszki; skupienia graniaste, nerkowate, „rozetkowe”, sferolityczne, druzy
o Łupliwość: dokładna i niewyraźna
o Barwa: intensywnie niebieski
o Rysa: niebieska
o Występowanie( i parageneza): minerał strefy utlenienia kruszców Cu
o Burzy z HCl, powolnie; w warunkach długotrwałego działania czynników atmosferycznych (CO2) przechodzi w malachit.
Inne węglany
Trona – rzadka, występuje w warunkach pustynnych i półpustynnych
Azotany:
Nitronatryt NaNO3 – saletra sodowa, chilijska
Nitrokalit KNO3 – saletra potasowa, indyjska, nitryt
Obszary suche
Siarczany i pokrewne:
Siarczany bezwodne
Baryt BaSO4
o Pokrój(lub/i wykształcenie): kryształy odznaczają się bogactwem postaci; skupienia ziarniste zbite, rzadziej skorupowe, naciekowe, lub ziemiste
o &...
brzezinka