NOWE PRAWO z 2 kwietnia 10 (nr 65).pdf

nr 65 (2696) 2–5 kwietnia 2010

praktyka

nowe prawo

PRAKTYKA

PRZEPISY

SPIS TREŚCI

OBYWATEL PIENIĄDZE Komisja Nadzoru Finansowego

W jaki sposób wybierać fundusz inwestycyjny

Kiedy złożyć sprawozdanie

finansowe do urzędu skarbowego

» strona D2

Kiedy podzielić wynik finansowy

» strona D2

Inwestując regularnie niewielkie

kwoty oraz dzieląc swoje inwesty-

cje na strategie mniej i bardziej

agresywne, zmniejszamy ryzyko in-

westycji – zwraca uwagę Komisja

Nadzoru Finansowego. KNF pod-

kreśla, że ryzykowne może być in-

westowanie pieniędzy pochodzą-

cych z kredytu.

Czytelnik zamierza nabyć za zaosz-

czędzone pieniądze jednostki uczest-

nictwa w funduszu.

– Na co powinienem zwrócić uwagę

przy wyborze funduszu inwestycyjnego

– pyta pan Marcin z Wrocławia.

Fundusze inwestycyjne są alterna-

tywą m.in. dla osób, które nie są eks-

pertami od finansów albo nie mają

czasu na indywidualne poszukiwa-

nie najkorzystniejszych inwestycji

– przypomniała Komisja Nadzoru Fi-

nansowego w komunikacie z 18 mar-

ca 2010 r. w sprawie wyboru fundu-

szu inwestycyjnego. Jak podkreślo-

no, najważniejszymi zaletami fun-

duszy inwestycyjnych otwartych

(FIO) są:

■

widualne preferencje – potrzeby finan-

sowe i akceptowane ryzyko – zwraca

uwagę KNF. Ważny jest cel inwestycji,

horyzont czasowy i poziom akcepto-

wanej straty. Należy pamiętać, że im

większe potencjalne zyski z inwesty-

cji, tym wyższe jest ryzyko strat (np.

przy strategii akcyjnej). Inwestując re-

gularnie niewielkie kwoty oraz dzieląc

swoje inwestycje na strategie mniej

oraz bardziej agresywne, zmniejsza-

my ryzyko inwestycji. Ryzykowne mo-

że być inwestowanie pieniędzy pocho-

dzących z kredytu.

Ważne

Czy można żądać dostępu

do sprawozdania

» strona D2

Cel inwestycyjny określa, na co

chcemy przeznaczyć pieniądze

po zakończeniu inwestycji, np.

kupno mieszkania, odłożenie

środków na wakacje, zapewnienie

dzieciom startu w dorosłość.

Horyzont czasowy jest zakładanym

przez nas okresem inwestycji

Czy spółka z ograniczoną

odpowiedzialnością musi

przechowywać Monitor Sądowy

i Gospodarczy

» strona D2

znaczące, dlatego warto wziąć je pod

uwagę, wybierając fundusz. Strate-

gie akcyjne zwykle wiążą się z wyż-

szymi opłatami.

Klient (uczestnik funduszu) powi-

nien na bieżąco śledzić zmiany war-

tości jednostki uczestnictwa w fun-

duszu – czasem zyski lub straty po-

trafią rosnąć bardzo szybko.

Może się okazać, że klient osiągnął

już założony na początku cel (np. ze-

brał kwotę potrzebną na zakup nie-

ruchomości) lub straty są na tyle du-

że, że klient nie może sobie pozwolić

na dalsze ryzyko. Należy jednak pa-

miętać, że fundusze są przeznaczone

dla inwestorów długoterminowych

i czasem warto wykazać się cierpli-

wością.

Czy osoba fizyczna musi

ogłaszać sprawozdanie

» strona D2

Warto porównać dane

Decydując się na określone towarzy-

stwo funduszy inwestycyjnych (TFI),

warto porównać dane o historycz-

nych zyskach (lub stratach) z kilku

podmiotów. Nie oznacza to jednak, że

osiągnięte w przeszłości wyniki się

powtórzą.

Gdy klient już wie, jakie są jego po-

trzeby, i ma na oku kilka funduszy, po-

winien zapoznać się z prospektem in-

formacyjnym FIO lub jego skrótem.

Najważniejszy jest opis polityki inwe-

stycyjnej funduszu i związanego z nią

ryzyka. Każdy inwestor powinien li-

czyć się z faktem, że inwestycje na ryn-

ku finansowym są obciążone pewnym

poziomem ryzyka, które oznacza moż-

liwość poniesienia straty.

Fundusze nie są maszynką do za-

rabiania pieniędzy. W prospekcie

klient znajdzie także informację

o poziomie i sposobie pobierania

opłat za zarządzanie i obsługę fun-

duszu. Różnice w poziomie opłat

w różnych funduszach mogą być

Jak w ramach firmy rozliczać

przychody kapitałowe

Ekspert GP » strona D3

Kiedy instytucja finansowa

otrzyma gwarancję

lub zostanie przejęta

Ekspert GP » strony D4–D5

niski próg wejścia – aby inwestować

poprzez fundusze, nie trzeba dyspo-

nować znacznym kapitałem,

Jak uzyskać środki na założenie

spółdzielni socjalnej

Ekspert GP » strona D6

■

elastyczność – wpłat i wypłat można

dokonać praktycznie w każdym mo-

mencie, FIO mają obowiązek uma-

rzania jednostek uczestnictwa na

każde żądanie uczestnika,

Jak będą przekazywane

pieniądze na stypendia

Krzysztof Tomaszewski

» strona D7

■

przejrzystość – FIO muszą publiko-

wać codziennie wyceny jednostek.

Podstawa

Komunikat Komisji Nadzoru Finansowego

z 18 marca 2010 r. w sprawie wyboru fundu-

szu inwestycyjnego (www.knf.gov.pl).

Czy można cofnąć uznanie

powództwa

» strona D7

Indywidualne preferencje

Wybierając fundusz inwestycyjny,

trzeba wziąć pod uwagę własne, indy-

Czy można kwestionować

dopuszczenie dowodu

Prawo – strona D8

» strona D7

FIRMA DANE OSOBOWE Uprawnienia administratora

Czy można kontrolować przetwarzanie danych

Kto uzna kwalifikacje

do wykonywania zawodu

» strona D7

W jakiej wysokości zostanie

przyznana nagroda

» strona D7

Przedsiębiorca ma możliwość

sprawdzenia, czy podmiot, któremu

powierzył dane osobowe, przetwa-

rza je zgodnie z zawartą umową.

Czytelnik jest administratorem ser-

wisu internetowego i zamierza powie-

rzyć przetwarzanie danych zareje-

strowanych w nim użytkowników.

– Czy będę mógł kontrolować firmę,

której powierzę przetwarzanie da-

nych osobowych – pyta pan Paweł

z Lublina.

Tak. Jak stwierdził w jednej

z ostatnio wydanych decyzji Gene-

ralny Inspektor Ochrony Danych

Osobowych (sygn. DOLiS-035-

1894/09), administrator danych po-

nosi odpowiedzialność za bezpie-

czeństwo powierzonych innemu

podmiotowi danych. W związku

z tym powinien mieć możliwość kon-

troli tego, czy podmiot, któremu da-

ne powierzył, przetwarza je zgodnie

z postanowieniami zawartej między

nimi umowy.

Na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy

o ochronie danych osobowych, admi-

nistrator danych może powierzyć in-

nemu podmiotowi przetwarzanie da-

nych w drodze umowy zawartej na

piśmie.

Powierzenie przetwarzania danych

osobowych, w imieniu i na rzecz ad-

ministratora, odrębnemu podmioto-

wi może przebiegać tylko i wyłącz-

nie z zachowaniem zasad przewi-

dzianych w powołanym przepisie

ustawy o ochronie danych osobo-

wych. W zawieranej umowie powie-

rzenia przetwarzania danych powin-

no się szczegółowo określić obowiąz-

ki podmiotu, któremu powierzono

przetwarzanie danych.

Treść tej umowy powinna zostać

sporządzona indywidualnie, dla kon-

kretnego przypadku przetwarzania

danych, w sposób uwzględniający

wszystkie elementy gwarantujące

prawidłowe zabezpieczenie i prze-

twarzanie danych osobowych. Zgod-

nie z art. 31 ust. 2 ustawy, podmiot,

któremu powierzono dane, może je

przetwarzać wyłącznie w zakresie

i celu przewidzianym w umowie. Pod-

kreślić należy, że podmiot taki obo-

wiązany jest przed rozpoczęciem

przetwarzania danych podjąć środki

zabezpieczające zbiór danych.

W zakresie zabezpieczenia danych

osobowych podmiot, któremu po-

wierzono przetwarzanie danych, po-

nosi odpowiedzialność jak admini-

strator danych. Ponadto odpowiada

także wobec administratora danych

za przetwarzanie danych zgodnie

z umową.

Jak prawidłowo wnieść

odwołanie dotyczące zamówień

publicznych

» strona D8

Czy pośrednik turystyczny

może zawiesić działalność

» strona D8

Ile obecnie wynosi kara

za niepłacenie abonamentu

» strona D8

Adam Makosz

Jak wprowadzić środek

ochrony roślin do sprzedaży

» strona D8

Podstawa prawna

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie da-

nych osobowych (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz.

926 z późn. zm.).

Kiedy można reklamować

nieudane wczasy

» strona D8

Prawo – strona D8

D 2

Nowe prawo – Praktyka

2–5 kwietnia 2010 nr 65 (2696) www.gazetaprawna.pl

Podatki

PRZEDSIĘBIORCA KSIĘGI Przekazywanie raportów

Kiedy złożyć sprawozdanie

finansowe do urzędu skarbowego

FIRMA ZGROMADZENIE WSPÓLNIKÓW Zatwierdzenie raportu

Czy można żądać dostępu do sprawozdania

Dokumenty sprawozdawcze mu-

szą być wydawane akcjonariu-

szom na ich żądanie, najpóźniej

na 15 dni przed walnym zgroma-

dzeniem.

Zgromadzenie akcjonariuszy musi

zatwierdzić sprawozdanie finanso-

we nie później niż sześć miesięcy od

dnia bilansowego.

– Czy akcjonariusz może żądać udo-

stępnienia dokumentów sprawoz-

dawczych – pyta pan Zygmunt z Po-

znania.

Tak. Zgodnie z art. 395 par. 4 kodek-

su spółek handlowych odpisy spra-

wozdania zarządu z działalności spół-

ki i sprawozdania finansowego wraz

z odpisem sprawozdania rady nad-

zorczej oraz opinii biegłego rewiden-

ta muszą być wydawane akcjonariu-

szom na ich żądanie, najpóźniej na

piętnaście dni przed walnym zgroma-

dzeniem. Przekazania tych doku-

mentów w terminie nie krótszym niż

piętnaście dni przed walnym zgroma-

dzeniem wymaga również art. 68

ustawy o rachunkowości.

Spółka może udostępnić odpisy do-

kumentów w swojej siedzibie. Jednak

akcjonariusz ma prawo żądać dorę-

czenia odpisów, np. pocztą lub

e-mailem. Powinno to być jednak

zgłoszone w terminie umożliwiają-

cym spółce dotrzymanie ustawowe-

go terminu – piętnastu dni. W tym

przypadku jednak spółka może wy-

magać zwrotu kosztów sporządzenia

i doręczenia odpisów dokumentów.

Obowiązek udostępnienia doku-

mentów sprawozdawczych istnieje

w stosunku do każdego akcjonariu-

sza, niezależnie od tego, czy jest on

akcjonariuszem większościowym czy

mniejszościowym.

Spółka, która narusza te obowiązki,

może narazić się na zarzut naruszenia

przepisów o zwoływaniu walnych

zgromadzeń i tym samym na zaskar-

żenie uchwał walnego zgromadzenia.

Warto też zwrócić uwagę na art. 79

ustawy o rachunkowości. Przewiduje

on odpowiedzialność karną za nieudo-

stępnienie akcjonariuszom dokumen-

tów sprawozdawczych.

Zgodnie z tym przepisem ten, kto

nie udostępnia akcjonariuszom spra-

wozdania finansowego, opinii i rapor-

tu biegłego rewidenta oraz sprawoz-

dania rady nadzorczej lub komisji re-

wizyjnej albo organu administracyj-

nego podlega grzywnie albo karze po-

zbawienia wolności.

Przypomnijmy również, że zgodnie

z art. 402 par. 1 kodeksu spółek han-

dlowych, walne zgromadzenie zwo-

łuje się przez ogłoszenie w Monito-

rze Sądowym i Gospodarczym, któ-

re powinno być dokonane na mini-

mum trzy tygodnie przez terminem

walnego zgromadzenia.

Jedynie w przypadku, gdy wszyst-

kie akcje spółki są imienne, możliwe

jest zwołanie zgromadzenia za po-

mocą listów poleconych lub przesy-

łek kurierskich, a za zgodą akcjona-

riusza również pocztą elektronicz-

ną, przy czym zawiadomienia po-

winny być wysłane na minimum

dwa tygodnie przed terminem zgro-

madzenia.

Osoba fizyczna prowadząca księ-

gi rachunkowe składa sprawoz-

danie finansowe do urzędu skar-

bowego wraz z zeznaniem podat-

kowym, tj. do 30 kwietnia.

Przedsiębiorca będący osobą fizycz-

ną prowadzi księgi rachunkowe.

– Czy do urzędu skarbowego skła-

dam sprawozdanie w ciągu dziesię-

ciu dni od jego zatwierdzenia czy do

30 kwietnia – pyta pani Anna z Byd-

goszczy.

Podatnicy będący osobami fizycz-

nymi prowadzący księgi rachunko-

we do zeznania podatkowego muszą

dołączyć sprawozdanie finansowe.

Z kolei zeznanie o wysokości osią-

gniętego dochodu (poniesionej stra-

ty) w roku podatkowym składa się

w terminie do dnia 30 kwietnia roku

następującego po roku podatkowym.

Wynika to z art. 45 ustawy o podat-

ku dochodowym od osób fizycznych.

Oznacza to, że dokumenty te sporzą-

dzone za 2009 roku należy przeka-

zać w terminie do 30 kwietnia.

Termin przekazania sprawozdania

finansowego do urzędu skarbowego

w ciągu dziesięciu dni od daty za-

twierdzenia rocznego sprawozdania

finansowego dotyczy podatników

pełnego rocznego sprawozdania fi-

nansowego,

■ opinii i raportu podmiotu upraw-

nionego do badania sprawozdań fi-

nansowych, jeżeli sprawozdanie fi-

nansowe podlegało obowiązkowi

badania,

w przypadku spółek kapitałowych,

także odpisu uchwały zatwierdza-

jącej sprawozdanie finansowe.

W przypadku podatników będą-

cych osobami fizycznymi nie ma obo-

wiązku składania urzędom skarbo-

wym opinii i raportu biegłego rewi-

denta, nawet wtedy, gdy sprawozda-

nie finansowe było badane przez

biegłego rewidenta.

Agnieszka Pokojska

Podstawa prawna

Art. 68 ustawy z 29 września 1994 r. o ra-

chunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152,

poz. 1223 z późn. zm.).

Art. 395, art. 402 ustawy z 14 września

2000 r. – Kodeks spółek handlowych

(Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Agnieszka Pokojska

Podstawa prawna

Art. 45 ust. 1 i 5 ustawy z 26 lipca 1991 r.

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176

z późn. zm.).

FIRMA PUBLIKACJA SPRAWOZDAŃ Przechowywanie dokumentacji

Czy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością musi

przechowywać Monitor Sądowy i Gospodarczy

FIRMA DOCHODY Rozliczenia

Kiedy podzielić wynik finansowy

Uchwała o podziale zysku może

zostać podjęta po zatwierdzeniu

sprawozdania finansowego, nie-

koniecznie w tym samym dniu.

Spółka osiągnęła w ubiegłym ro-

ku zysk.

– Czy decyzja o podziale zysku mu-

si być podjęta w dacie zatwierdzenia

sprawozdania finansowego – pyta

pan Zbigniew z Torunia.

Kwestie podziału zysku lub pokry-

cia straty reguluje art. 53 ust.

3 i 4 ustawy o rachunkowości.

Zgodnie z tymi przepisami podział

lub pokrycie wyniku finansowego

netto jednostek może nastąpić po

zatwierdzeniu sprawozdania finan-

sowego przez organ zatwierdzają-

cy. W przypadku jednostek zobo-

wiązanych do poddania badaniu

przez biegłego rewidenta rocznego

sprawozdania finansowego, za-

twierdzenie tego sprawozdania mu-

si być dodatkowo poprzedzone wy-

rażeniem opinii o tym sprawozda-

niu bez zastrzeżeń lub z zastrzeże-

niami. Podział lub pokrycie wyniku

finansowego, dokonany bez speł-

nienia tego warunku, jest nieważny

z mocy prawa.

Niespełnienie warunku zatwierdze-

nia sprawozdania finansowego oraz

wydanie opinii negatywnej lub odmo-

wa wydania opinii przez biegłego re-

widenta (jeżeli sprawozdanie musia-

ło podlegać badaniu) uniemożliwia

podjęcie skutecznej decyzji dotyczą-

cej wyniku finansowego. W tym kon-

tekście warto pamiętać, że obowią-

zujące przepisy ustawy o rachunko-

wości wymagają, aby opinię, a także

raport z badania podpisywał kluczo-

wy biegły rewident (tj. taki, który od-

powiada za badanie w imieniu pod-

miotu uprawnionego do badania

sprawozdań).

Poza tymi regulacjami polskie pra-

wo bilansowe nie odnosi się do kwe-

stii terminu, w jakim ma być podjęta

decyzja o podziale zysku lub pokryciu

straty za dany rok obrotowy. Ozna-

cza to, że nie musi być ona dokonana

w dniu zatwierdzenia sprawozdania

finansowego.

W księgach rachunkowych nato-

miast w dacie zatwierdzenia spra-

wozdania finansowego podmiot do-

konuje przeksięgowania zysku

bądź straty za dany rok obrotowy

z konta 860 – Wynik finansowy na

konto 820 – Rozliczenie wyniku fi-

nansowego. Dodatni wynik finanso-

wy netto ujmuje się w następujący

sposób: strona Wn konta 860 – Wy-

nik finansowy, strona Ma konta 820

– Rozliczenie wyniku finansowego.

Z kolei stratę księguje się odwrot-

nym zapisem.

Natomiast pod datą podjęcia

uchwały o podziale zysku lub pokry-

ciu straty można dokonać dalszych

księgowań.

Spółka z o.o. jest zobowiązana

przechowywać w swojej siedzibie

Monitor Sądowy i Gospodarczy,

w którym zamieszczone są ogło-

szenia, które jej dotyczą.

Spółka z ograniczoną odpowiedzial-

nością sporządziła sprawozdanie fi-

nansowe.

– Czy musimy przechowywać Moni-

tor Sądowy i Gospodarczy, w którym

zostanie opublikowane sprawozdanie

finansowe firmy – pyta pani Zofia

z Warszawy.

Przedsiębiorca jest zobowiązany

przechowywać w lokalu swojej sie-

dziby numery Monitora Sądowego

i Gospodarczego, w którym zamiesz-

czone są ogłoszenia i obwieszczenia

dotyczące tego przedsiębiorcy. Taki

obowiązek wynika z art. 4 ust. 1 usta-

wy o wydawaniu Monitora Sądowe-

go i Gospodarczego. Przepisy nie

określają jednak terminu przechowy-

wania numerów Monitora.

Zgodnie z art. 1 ustawy o Monitorze

Sądowym i Gospodarczym, jest on

ogólnokrajowym dziennikiem urzę-

dowym przeznaczonym do zamiesz-

czania obwieszczeń lub ogłoszeń. Za-

mieszcza się w nim:

■ wszystkie wpisy do rejestru han-

dlowego, chyba że ustawa stanowi

inaczej,

wymagane lub dopuszczone przez

ustawy.

Roczne sprawozdanie finansowe

jest zatwierdzane przez odpowiedni

organ, a następnie składane do Kra-

jowego Rejestru Sądowego w ciągu

piętnastu dni od daty zatwierdzenia.

Natomiast wpis do Krajowego Reje-

stru Sądowego o złożeniu rocznego

sprawozdania finansowego podlega

obowiązkowemu ogłaszaniu w Moni-

torze Sądowym i Gospodarczym.

Agnieszka Pokojska

■

ogłoszenia wymagane przez ko-

deks spółek handlowych i kodeks

postępowania cywilnego,

Podstawa prawna

Art. 1 i 4 ustawy z 22 grudnia 1995 r. o wyda-

waniu Monitora Sądowego i Gospodarcze-

go (Dz.U. z 1996 r. nr 6, poz. 42 z późn. zm.).

■

inne obwieszczenia i ogłoszenia, je-

żeli ich ogłoszenie w Monitorze jest

PRZEDSIĘBIORCA KSIĘGI RACHUNKOWE Publikacja raportów

Czy osoba fizyczna musi ogłaszać sprawozdanie

Przedsiębiorca będący osobą fi-

zyczna nie składa sprawozdania

finansowego w organie prowa-

dzącym ewidencję działalności

gospodarczej.

Osoba fizyczna nie figuruje w Kra-

jowym Rejestrze Sądowym i nie

składa tam swoich sprawozdań.

Jest wpisana do ewidencji działal-

ności gospodarczej.

– Czy w związku z tym muszę skła-

dać sprawozdanie do gminy – pyta

pani Alina z Gdańska.

Przepisy ustawy o rachunkowości

stanowią, że dokumenty sprawoz-

dawcze składane są do rejestru sądo-

wego. Prawo bilansowe nie przewidu-

je obowiązku składania sprawozda-

nia w innym organie rejestrowym.

Obowiązek składania rocznego spra-

wozdania finansowego w rejestrze

sądowym zawarty w art. 69 ustawy

o rachunkowości i dotyczy wyłącznie

podmiotów zobowiązanych do uzy-

skania wpisu do KRS.

Przedsiębiorca będący osobą fizycz-

ną nie jest objęty tym rejestrem i po-

dejmuje działalność gospodarczą po

uzyskaniu wpisu do ewidencji dzia-

łalności gospodarczej. Ewidencja ta

prowadzona jest przez gminy. Osoby

fizyczne nie składają swoich spra-

wozdań finansowych organowi ewi-

dencyjnemu. Przepisy ustawy – Pra-

wo działalności gospodarczej, która

reguluje organizację i funkcjonowa-

nie ewidencji działalności gospodar-

czej, nie zawierają takiego wymogu.

Agnieszka Pokojska

Podstawa prawna

Art. 53 ust. 3 i 4, art. 65 ust. 7 ustawy

z 29 września 1994 r. o rachunkowości

(t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152, poz. 1223

z późn. zm.).

Podstawa prawna

Art. 69 ustawy z 29 września 1994 r. o ra-

chunkowości (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 152,

poz. 1223 z późn. zm.).

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

■

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w organizacji

Wtorek

6 kwietnia 2010 r.

■

Europejskie postępowanie nakazowe

podatku dochodowego od osób

prawnych. Wynika on z art. 27 ust.

2 ustawy o podatku dochodowym od

osób prawnych. Taki termin związa-

ny jest z tym, że podatnicy ci zobo-

wiązani sa do przekazania:

■

2–5 kwietnia 2010 nr 65 (2696) www.gazetaprawna.pl

Nowe prawo – Praktyka

D 3

Ekspert GP

PODATKI PRZYCHODY Z DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Instrumenty finansowe

Jak w ramach firmy rozliczać

Dopisywane do rachunku firmowego odsetki bankowe stanowią przychód

przedsiębiorcy, ale przychody z obrotu akcjami czy kontraktami terminowymi

można rozliczać w ramach działalności, jeśli będą służyć pomnażaniu czy

zabezpieczeniu majątku firmowego.

Przykład: Jak rozliczać kontrakty terminowe

Spółka posiada w portfelu 10 tys. akcji pewnej spółki gieł-

dowej. W celu zabezpieczenia wartości portfela przed krót-

koterminowym spadkiem cen spółka otwiera krótką pozy-

cję i sprzedaje 10 kontraktów terminowych (na kontrakt ak-

cyjny przypada 100 akcji danej spółki). Stawka podatku

CIT wynosi 19 proc.

kazaniu w rocznym zeznaniu

PIT-38. Dla przedsiębiorców

lokujących środki finansowe

czy też zawierających kon-

trakty służące zabezpiecze-

niu przychodów czy majątku

jest to niekorzystna interpre-

tacja. Korzyści, jakie mogliby

uzyskać przedsiębiorcy roz-

liczając te przychody w ra-

mach działalności gospodar-

czej, są oczywiste i jak naj-

bardziej racjonalnie uzasad-

nione. Taki przedsiębiorca

mógłby kumulować przycho-

dy i koszty z bieżącej działal-

ności operacyjnej (produk-

cyjnej czy handlowej) z przy-

chodami i kosztami z inwe-

stycji kapitałowych, dzięki

czemu mógłby np. wykazać

wyższą zdolność kredytową

dla innego rodzaju inwestycji.

czywiste wykonywanie dzia-

łalności w tym zakresie. Ta-

kie stanowisko, z korzyścią

dla przedsiębiorców, potwier-

dzone jest jednak w orzecz-

nictwie podatkowym.

jące walory typowe inwesty-

cyjne, jest ściśle związane

z przychodami z działalności

poprzez zabezpieczenie źró-

dła przychodów. Takie trans-

akcje kapitałowe oparte na

papierach wartościowych

czy instrumentach pochod-

nych są niezbędne i gospo-

darczo uzasadnione w pro-

wadzeniu działalności gospo-

darczej i dopisywane wyniki

z tych transakcji do rachunku

firmowego stanowią podsta-

wę do rozliczenia tych przy-

chodów w ramach działalno-

ści przedsiębiorcy.

Przemysław Molik

przemyslaw.molik@infor.pl

20 zł – rynkowa cena akcji

22 zł – kurs kontraktu z wykonaniem za 3 miesiące (otwar-

cie krótkiej pozycji i sprzedaż kontraktów)

200 000 zł – wartość portfela akcji

Rozliczenie podatkowe

przychodów z instrumentów

finansowych (papiery warto-

ściowe, instrumenty pochod-

ne) może sprawiać przedsię-

biorcom wiele problemów.

Organy podatkowe inaczej

kwalifikują przychody uzy-

skiwane przez podatników

prowadzących indywidualną

działalność gospodarczą,

czyli podatników PIT, a ina-

czej przychody uzyskiwane

przez podatników CIT, czyli

np. spółki kapitałowe.

Zabezpieczenie przychodów

Istotne jest to, że wszelkie

transakcje na instrumentach

finansowych dokonywane

z udziałem środków firmo-

wych przedsiębiorcy są roz-

liczane poprzez firmowy ra-

chunek bankowy, który służy

przedsiębiorcy do prowadze-

nia danej działalności gospo-

darczej.

Ustawa o PIT określa, że od-

setki od wkładów oszczędno-

ściowych i środków na rachun-

kach bankowych lub w innych

formach oszczędzania, prze-

Stan po dwóch miesiącach

17 zł – rynkowa cena akcji

18 zł – kurs kontraktu terminowego (zamknięcie krótkiej

pozycji i odkupienie kontraktu)

170 000 zł – wartość portfela akcji

(22 zł – 18 zł) x 10 x 1000 = 40 000 zł (zyski z kontraktów)

170 000 zł – 200 000 zł = – 30 000 zł (wirtualna strata

z akcji)

Podatek z zamknięcia kontraktu

40 000 zł x 19 proc. = 7600 zł

Podatnicy CIT

Problemów z kwalifikacją po-

datkową przychodów ze zby-

cia instrumentów finanso-

wych nie ma w przypadku

spółek kapitałowych i innych

podmiotów opodatkowanych

podatkiem dochodowym od

osób prawnych. Spółki, które

lokują środki pieniężne w ak-

cje czy instrumenty pochod-

ne, uzyskiwane przychody

opodatkowują na zasadach

ogólnych, podobnie jak inne

przychody związane z dzia-

łalnością gospodarczą.

Dla podatników CIT przy-

chodem są otrzymane pienią-

dze, wartości pieniężne, w tym

również różnice kursowe.

W przypadku papierów war-

tościowych przychód powsta-

je dopiero w momencie ich od-

płatnego zbycia. Wtedy też

rozpoznawany jest koszt uzy-

skania przychodu związany

z nabyciem zbywanych papie-

rów wartościowych (zakup

akcji czy certyfikatów depozy-

towych jest więc kosztem od-

roczonym). Podobnie w przy-

padku odkupienia tytułów

uczestnictwa lub jednostek

uczestnictwa w funduszach

kapitałowych albo umorzenia

jednostek uczestnictwa, tytu-

łów uczestnictwa oraz certy-

fikatów inwestycyjnych w fun-

duszach kapitałowych.

W przypadku lokowania

środków spółki w papiery

dłużne, np. obligacje, przy-

chodem z tytułu ich wykupu

Podatnicy PIT

Ocena przepisów podatko-

wych w zakresie przychodów

kapitałowych dokonywana

przez fiskusa jest niekorzyst-

na dla podatników prowadzą-

cych indywidualną działal-

ność gospodarczą (w tym

w ramach spółek osobowych).

Zdaniem urzędów skarbo-

wych, jeżeli jednym z przed-

miotów działalności przedsię-

biorcy nie jest inwestowanie

w instrumenty finansowe, to

przychód uzyskany z lokowa-

nia środków pieniężnych na

rynku kapitałowym stanowić

będzie przychód z kapitałów

pieniężnych.

Zgodnie z takim stanowi-

skiem przychód ten opodat-

kowany jest odrębnie 19-proc.

stawką podatku i podlega wy-

przez emitenta są otrzymane

pieniądze, wartości pieniężne

w pełnej kwocie uzyskanej

z tego tytułu.

kiem CIT uważa się dzień wy-

dania rzeczy, zbycia prawa

majątkowego lub wykonania

usługi albo częściowego wy-

konania usługi, nie później niż

dzień wystawienia faktury al-

bo uregulowania należności.

Praktyka interpretacyjna or-

ganów podatkowych pokazuje

jednak, że w zakresie rozlicze-

nia instrumentów pochodnych

podatnicy nie mają pewności,

kiedy powstaje przychód do

opodatkowania. Co do zasady

jednak dla spółki przychód po-

winien powstać w dniu osta-

tecznego rozliczenia kontrak-

tu (wartość zamknięcia trans-

akcji), w tym samym dniu roz-

poznane zostaną też koszty

uzyskania przychodów (war-

tość zawarcia transakcji).

Ważne W przypadku lokowania środków spółki w papiery dłużne,

np. obligacje, przychodem z tytułu ich wykupu przez emitenta są

otrzymane pieniądze, wartości pieniężne w pełnej kwocie

uzyskanej z tego tytułu

Powstanie przychodu

W praktyce podatnicy naj-

większe problemy mają z okre-

śleniem momentu powstania

przychodu z transakcji na po-

chodnych instrumentach fi-

nansowych. Ustawa o CIT de-

finiuje instrumenty pochodne

jako prawa majątkowe, któ-

rych cena zależy bezpośrednio

lub pośrednio od ceny walo-

rów bazowych: towarów, wa-

lut obcych, waluty polskiej, zło-

ta dewizowego, platyny dewi-

zowej lub papierów wartościo-

wych, albo od wysokości stóp

procentowych lub indeksów,

a w szczególności opcje i kon-

trakty terminowe.

Pochodne instrumenty fi-

nansowe podzielić można na

rzeczywiste oraz nierzeczy-

wiste instrumenty finansowe.

Instrumenty rzeczywiste

rozliczane są poprzez fizycz-

ną dostawę instrumentu ba-

zowego (waluty, towary, su-

rowce), natomiast instru-

menty nierzeczywiste (w tym

będące przedmiotem obrotu

na rynku regulowanym) po-

przez różnicę między ceną

umowną a ceną rzeczywistą

instrumentu bazowego.

Za datę powstania przycho-

du do opodatkowania podat-

Przepisy podatkowe nie

uzależniają jednak wprost

rozliczenia takich przycho-

dów w ramach przychodów

firmowych od prowadzenia

działalności w zakresie obro-

tu instrumentami finansowy-

mi (z czym związane jest uzy-

skanie zezwolenia na obrót

instrumentami finansowy-

mi). Powinien liczyć się prze-

cież faktyczny zamiar, tj. rze-

chowywania lub inwestowanie

stanowią przychody z kapita-

łów pieniężnych (rozliczenie

w deklaracji PIT-38), z wyjąt-

kiem środków pieniężnych

związanych z wykonywaną

działalnością gospodarczą.

Zasada ta ma zastosowanie

zarówno do przedsiębiorców

opodatkowanych na zasadach

ogólnych (według skali), jak

i tych korzystających z opcji

opodatkowania podatkiem li-

niowym. W przypadku podat-

ników opodatkowanych w spo-

sób ryczałtowy odsetki na fir-

mowych rachunkach banko-

wych nadal traktowane są jako

przychody z działalności.

Zgodnie z ustawą o dochodo-

wym podatku podlegają one

jednak opodatkowaniu stawką

ryczałtu w wysokości 3 proc.

wartości odsetek.

Lokowanie firmowych środ-

ków pieniężnych, np. w in-

strumenty pochodne służące

zabezpieczeniu wartości kon-

traktów handlowych czy też

w akcje przedsiębiorstw ma-

Papiery wartościowe i instrumenty pochodne

Podstawa prawna

Art. 14 ust. 2 pkt 5; art. 17 ust. 1 pkt

2; art. 30b ust. 4 ustawy z 26 lipca

1991 r. o podatku dochodowym od

osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r.

nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

Art. 12 ust. 1 pkt 5 lit e) ustawy

z 20 listopada 1998 r. o zryczałto-

wanym podatku dochodowym od

niektórych przychodów osiąganych

przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r.

nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Art. 12 ust. 1 pkt 1, ust. 3a; art. 15

ust. 1; art. 15a; art. 16 ust. 1 pkt 8,

8b; art. 16 ust. 1b ustawy z 15 lute-

go 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych (Dz.U. z 2000 r.

nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Przykładowe papiery wartościowe: akcje, prawa poboru,

prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, obligacje, certy-

fikaty inwestycyjne

Przykładowe instrumenty pochodne: kontrakt forward,

kontrakt futures, opcja, kontrakt swap

Powstanie przychodów z transakcji

Kiedy powstaje przychód z transakcji na instrumentach

pochodnych

■ Zbycie pochodnego instrumentu finansowego

■ Realizacja prawa wynikająca z instrumentu

■ Rezygnacja z prawa wynikająca z instrumentu

przychody kapitałowe

D 4

Nowe prawo – Praktyka

2–5 kwietnia 2010 nr 65 (2696) www.gazetaprawna.pl

Ekspert GP

PRAWO BANKI I ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ Postępowanie naprawcze

Kiedy instytucja finansowa otrzyma

GP ODPOWIADA

Gdy w ramach postępowania naprawczego konieczne jest zwiększenie funduszy

własnych, instytucja finansowa może uzyskać odpowiednią gwarancję Skarbu

Państwa. Jeżeli natomiast wystąpią okoliczności grożące utratą wypłacalności

instytucji finansowej, to Rada Ministrów może w imieniu Skarbu Państwa przejąć

taką instytucję.

Który bank będzie uprawniony

do prowadzenia rozliczeń

Który bank może prowadzić rozliczenia z akcjonariu-

szami przejętej instytucji finansowej?

Rozliczenia z akcjonariuszami przejętej instytucji finanso-

wej prowadzi, w imieniu Skarbu Państwa, Bank Gospodar-

stwa Krajowego. Szczegółowe warunki rozliczeń i zasad fi-

nansowania określa umowa zawarta między ministrem wła-

ściwym do spraw instytucji finansowych a Bankiem Gospo-

darstwa Krajowego.

Z ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji finanso-

wych wynika ponadto, że rozliczenia z tytułu wykonania

gwarancji oraz rozliczenia, o których wyżej wspomniano,

następują w formie pieniężnej lub skarbowych papierów

wartościowych.

Emisja wspomnianych skarbowych papierów wartościo-

wych następuje z dniem zarejestrowania skarbowych papie-

rów wartościowych w depozycie papierów wartościowych

oraz w kwocie równej wartości nominalnej wyemitowanych

papierów wartościowych.

Krzysztof Tomaszewski

krzysztof.tomaszewski@infor.pl

nych, na zasadach określo-

nych w ustawie.

Zwiększenie funduszy włas-

nych objętych gwarancją pole-

ga na emisji akcji, obligacji lub

bankowych papierów warto-

ściowych skierowanych do jej

dotychczasowych akcjonariu-

szy bądź udziałowców lub pod-

miotów trzecich.

Ustawa stanowi, że termin do

zapisywania się na akcje nie

może być dłuższy niż dwa ty-

godnie od dnia otwarcia sub-

skrypcji.

W przypadku subskrypcji

zamkniętej termin do wyko-

nania prawa poboru następu-

je w jednym terminie, który

wynosi dwa tygodnie od dnia

ogłoszenia.

Warunkiem udzielenia gwa-

rancji Skarbu Państwa jest ak-

ceptacja programu napraw-

czego przez Komisję Nadzoru

Finansowego.

Emisja obligacji lub banko-

wych papierów wartościo-

wych przez instytucję finan-

sową może być objęta gwa-

rancją, jeśli spełnia warunki

zobowiązania podporządko-

wanego albo pożyczki pod-

porządkowanej określonych

w odpowiednich przepisach

ustawy – Prawo bankowe

oraz ustawy o działalności

ubezpieczeniowej.

Wykonanie umowy gwaran-

cji następuje, gdy wyemitowa-

ne przez instytucję finansową

akcje, obligacje lub bankowe

papiery wartościowe w cało-

ści lub w części nie znajdą na-

bywców między dotychczaso-

wymi akcjonariuszami bądź

udziałowcami lub podmiota-

mi trzecimi.

Wysokość gwarancji nie mo-

że być wyższa niż kwota

zwiększenia funduszy włas-

nych określona w programie

naprawczym.

W przypadku gdy gwaran-

cja dotyczy objęcia przez

Skarb Państwa wyemitowa-

nych obligacji instytucji fi-

nansowej lub bankowych pa-

pierów wartościowych, wy-

konanie umowy gwarancji

następuje przez objęcie cało-

ści lub części wyemitowa-

nych obligacji lub bankowych

papierów wartościowych,

nieobjętych przez dotychcza-

sowych akcjonariuszy bądź

udziałowców lub podmioty

trzecie.

Jeżeli gwarancja dotyczy ob-

jęcia przez Skarb Państwa wy-

emitowanych akcji instytucji

Uprzywilejowane akcje

Od 16 marca 2010 r. obowią-

zuje ustawa o rekapitalizacji

niektórych instytucji finan-

sowych. Jej przepisy określa-

ją zasady, warunki i tryb re-

kapitalizacji niektórych in-

stytucji finansowych polega-

jącej na:

■

udzielaniu przez Skarb Pań-

stwa gwarancji zwiększania

funduszy własnych instytu-

cji finansowych;

Jeżeli instytucja finansowa

wypłaca akcjonariuszom

dywidendę, akcje objęte

przez Skarb Państwa

w wyniku wykonania gwa-

rancji są uprzywilejowane

w zakresie dywidendy

i przyznają:

■ w pierwszym roku, za

który Skarbowi Państwa

przysługuje prawo do

dywidendy – dwukrot-

ność,

■ w drugim roku, za który

Skarbowi Państwa przy-

sługuje prawo do dywi-

dendy – trzykrotność,

■ w trzecim i następnych

latach, za które Skarbo-

wi Państwa przysługuje

prawo do dywidendy –

czterokrotność

– dywidendy przeznaczo-

nej do wypłaty akcjonariu-

szom uprawnionym z akcji

nieuprzywilejowanych.

Akcje objęte przez Skarb

Państwa w wyniku wyko-

nania gwarancji są uprzy-

wilejowane co do głosu

i przyznają dwa głosy na

jedną akcję podczas gło-

sowania uchwały o podzia-

le zysku.

■

przejmowaniu przez Skarb

Państwa instytucji finanso-

wych.

Podstawa prawna

Art. 17 i 18 ustawy z 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych insty-

tucji finansowych (Dz.U. nr 40, poz. 226).

Bank i zakład ubezpieczeń

Zgodnie z użytymi w ustawie

określeniami:

■ instytucja finansowa to

bank krajowy, o którym mo-

wa w odpowiednich przepi-

sach ustawy – Prawo ban-

kowe, oraz krajowy zakład

ubezpieczeń, o którym mo-

wa w ustawie o działalności

ubezpieczeniowej, w sto-

sunku do których spełnione

są odpowiednie ustawowe

przesłanki;

■ postępowanie naprawcze to

postępowanie naprawcze,

o którym mowa w odpowied-

nich regulacjach ustawy –

Prawo bankowe, albo postę-

powanie naprawcze, o któ-

rym mowa w regulacjach

ustawy o działalności ubez-

pieczeniowej;

Czy w przejętej instytucji można

ustanowić zarząd komisaryczny

finansowej, wykonanie gwa-

rancji następuje:

■

w przypadku gdy dotychcza-

sowi akcjonariusze lub pod-

mioty trzecie objęły nie wię-

cej niż 50 proc. wielkości

emisji akcji – przez objęcie

całości lub części wyemito-

wanych akcji;

Minister właściwy do spraw

instytucji finansowych udzie-

la w drodze umowy gwaran-

cji, po zasięgnięciu opinii Ko-

misji Nadzoru Finansowego

i prezesa Narodowego Banku

Polskiego, a w przypadku

banków – również Bankowe-

go Funduszu Gwarancyjnego,

określając jej warunki oraz

wysokość.

Warunkiem zawarcia umo-

wy gwarancji między mini-

strem właściwym do spraw

instytucji finansowych oraz

instytucją finansową jest uzy-

skanie zgody walnego zgro-

madzenia tej instytucji na

związanie umową.

Umowa dotycząca gwarancji

w szczególności:

■

Czy w instytucji finansowej przejętej przez Skarb Pań-

stwa można ustanowić zarząd komisaryczny?

Ustawa o rekapitalizacji niektórych instytucji finansowych

przewiduje, że minister właściwy do spraw instytucji finanso-

wych może wystąpić do Komisji Nadzoru Finansowego z wnio-

skiem o ustanowienie w instytucji finansowej przejętej przez

Skarb Państwa zarządu komisarycznego.

Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego rada nad-

zorcza zostaje zawieszona, członkowie zarządu instytucji fi-

nansowej zostają odwołani z mocy prawa, a ustanowione wcze-

śniej prokury i pełnomocnictwa wygasają. Na czas trwania

zarządu komisarycznego kompetencje innych organów insty-

tucji finansowej zostają zawieszone.

Członkom zarządu pełniącym funkcje przed przejęciem in-

stytucji finansowej przysługuje odprawa w wysokości nie wyż-

szej niż jednomiesięczne wynagrodzenie obliczone jak ekwi-

walent za urlop wypoczynkowy.

w przypadku gdy dotych-

czasowi akcjonariusze lub

podmioty trzecie objęły

więcej niż 50 proc. wielko-

ści emisji akcji – przez obję-

cie obligacji instytucji finan-

sowej lub bankowych papie-

rów wartościowych o łącz-

nej wartości nominalnej

stanowiącej różnicę między

wysokością gwarancji oraz

łączną wartością akcji obję-

tych przez dotychczaso-

wych akcjonariuszy lub

podmioty trzecie.

Szczegółowe warunki udzie-

lenia gwarancji, w tym warun-

ki emisji akcji, obligacji insty-

tucji finansowej lub banko-

wych papierów wartościowych

przez instytucję finansową

oraz ich objęcia przez Skarb

Państwa, określa umowa.

■

program naprawczy to pro-

gram postępowania na-

prawczego, o którym mowa

w ustawie – Prawo banko-

we, albo plan przywrócenia

prawidłowych stosunków

finansowych, program na-

prawczy oraz krótkotermi-

nowy plan wypłacalności,

o których mowa w ustawie

o działalności ubezpiecze-

niowej;

zapewnia ministrowi wła-

ściwemu do spraw instytu-

cji finansowych odpowiedni

wpływ na politykę finanso-

wą instytucji finansowej,

w tym udział wyznaczo-

nych przez niego przedsta-

wicieli w organach instytu-

cji finansowej;

Podstawa prawna

Art. 15 i 16 ustawy z 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych insty-

tucji finansowych (Dz.U. nr 40, poz. 226).

Kto określi warunki emisji

Rozliczenia dotyczące przejętej instytucji finansowej mają na-

stępować w formie pieniężnej lub skarbowych papierów war-

tościowych. Kto może określić warunki emisji skarbowych pa-

pierów wartościowych?

Jak wynika z ustawy o rekapitalizacji niektórych instytucji

finansowych, minister właściwy do spraw finansów publicz-

nych określi przez wydanie listu emisyjnego warunki emisji

skarbowych papierów wartościowych oraz sposób realizacji

świadczeń z nich wynikających.

List emisyjny powinien zawierać m.in.: datę emisji, powoła-

nie podstawy prawnej emisji, jednostkową wartość nominal-

ną, walutę, w której może następować emisja, lub sposób okre-

ślenia waluty emisji, cenę lub sposób jej ustalenia.

określa sposób obliczenia ce-

ny obejmowanych akcji, wa-

runki emisji obligacji insty-

tucji finansowej lub banko-

wych papierów wartościo-

wych, w tym termin ich

zapadalności, cenę emisyjną

i oprocentowanie;

■ określa wysokość udzielonej

gwarancji;

■

fundusze własne to fundu-

sze własne w rozumieniu

ustawy – Prawo bankowe

albo kapitał własny zakła-

dów ubezpieczeń, o którym

mowa w ustawie o rachun-

kowości.

Wniosek instytucji finansowej

Gwarancji może udzielić na

wniosek instytucji finansowej,

w imieniu Skarbu Państwa,

minister zajmujący się spra-

wami instytucji finansowych.

Wniosek powinien zawierać

w szczególności:

■

wskazuje cele wykorzysta-

nia środków pochodzących

z emisji akcji, obligacji in-

stytucji finansowej lub ban-

kowych papierów warto-

ściowych;

Na zwiększenia funduszy

W przypadku gdy w ramach

postępowania naprawczego

konieczne jest zwiększenie

funduszy własnych, instytu-

cja finansowa może uzyskać

gwarancję Skarbu Państwa

zwiększenia funduszy włas-

nazwę podmiotu;

■

przedmiot gwarancji;

■

wysokość wnioskowanej

kwoty gwarancji;

Podstawa prawna

Art. 19 ustawy z 12 lutego 2010 r. o rekapitalizacji niektórych instytucji

finansowych (Dz.U. nr 40, poz. 226).

■

informacje o aktualnej sytu-

acji ekonomiczno-finanso-

wej podmiotu, w tym ostat-

nie sprawozdanie finansowe.

■

określa ograniczenia w za-

kresie wypłaty dywidendy

bądź nadwyżki bilansowej;

Krzysztof Tomaszewski, ekspert Gazety Prawnej

■

2–5 kwietnia 2010 nr 65 (2696) www.gazetaprawna.pl

Nowe prawo – Praktyka

D 5

gwarancję lub zostanie przejęta

określa ograniczenia w za-

kresie polityki płacowej wo-

bec członków organów insty-

tucji finansowej oraz kadry

kierowniczej, z zastrzeże-

niem ust. 7;

■ wskazuje obowiązek nie-

zwłocznego dostosowania

przepisów statutu i regulacji

wewnętrznych instytucji fi-

nansowej, w celu uwzględ-

nienia emisji akcji, obligacji

instytucji finansowej lub

bankowych papierów warto-

ściowych oraz postanowień

umowy gwarancji;

Warunki umowy

tymi akcjami na rynku re-

gulowanym;

cji finansowej następuje

przez przymusowy wykup

akcji od dotychczasowych

akcjonariuszy przez Skarb

Państwa.

Prezes Narodowego Banku

Polskiego, przewodniczący

Komisji Nadzoru Finansowe-

go, a w przypadku banków

– również Bankowy Fundusz

Gwarancyjny przekazują opi-

nię w terminie dwóch dni od

dnia doręczenia wniosku

o wydanie opinii.

PRAWO PROCEDURY Finanse

Jak długo można podejmować

działania naprawcze

iloczyn ceny nabycia tych ak-

cji i współczynnika korygu-

jącego.

Za średnią cenę rynkową,

o której była mowa, uważa się

cenę będącą średnią arytme-

tyczną ze średnich, dziennych

cen ważonych wolumenem

obrotu.

Jeżeli instytucja finansowa

nie wywiązuje się z warun-

ków umowy gwarancji, mi-

nister właściwy do spraw

instytucji finansowych ma

prawo do:

■ złożenia wniosku do Ko-

misji Nadzoru Finanso-

wego o ustanowienie za-

rządu komisarycznego;

■ przedłożenia posiada-

nych akcji do umorzenia;

■ przedłożenia posiada-

nych obligacji instytucji

finansowej lub banko-

wych papierów warto-

ściowych do przedtermi-

nowego wykupu.

Krzysztof Tomaszewski

krzysztof.tomaszewski@infor.pl

Ważna zmiana

Przewidziano również

zmiany w ustawie – Pra-

wo bankowe. Zgodnie

z nowym brzmieniem

przepisów, w razie po-

wstania straty bilanso-

wej bądź groźby jej na-

stąpienia albo powstania

niebezpieczeństwa nie-

wypłacalności lub utraty

płynności, zarząd banku

niezwłocznie zawiada-

mia o tym Komisję Nad-

zoru Finansowego oraz

przedstawia jej program

postępowania napraw-

czego, zapewniając jego

realizację.

Działania polegające na

udzielaniu przez Skarb Pań-

stwa gwarancji zwiększania

funduszy własnych instytu-

cji finansowych oraz ich

przejmowaniu – zasadniczo

– mogą być podejmowane

nie dłużej niż do 31 grudnia

2010 r.

Emisji skarbowych papierów

wartościowych, o których

mowa w ustawie o rekapitali-

zacji niektórych instytucji fi-

nansowych, nie wlicza się do

limitów określonych w usta-

wie budżetowej.

Wartość nominalną zobo-

wiązań z tytułu wyemitowa-

nych skarbowych papierów

wartościowych, o których

mowa w ustawie, zalicza się

do długu Skarbu Państwa,

zgodnie z ustawą z 27 sierp-

nia 2009 r. o finansach pu-

blicznych.

Minister zajmujący się

sprawami instytucji finanso-

wych przedstawi komisji

sejmowej właściwej do

spraw finansów publicznych

kwartalną informację o po-

dejmowanych działaniach

będących realizacją posta-

nowień niniejszej ustawy

w terminie 30 dni od zakoń-

czenia kwartału.

Opłata prowizyjna

Skuteczność gwarancji jest

uzależniona od wniesienia

przez instytucję finansową

opłaty prowizyjnej od gwaran-

cji. Opłata prowizyjna jest na-

liczana od objętej gwarancją

kwoty zobowiązania.

Opłata prowizyjna od gwa-

rancji jest wpłacana na rachu-

nek rezerw poręczeniowych

i gwarancyjnych Skarbu Pań-

stwa prowadzony przez Bank

Gospodarstwa Krajowego.

Ustawa przewiduje, że mini-

ster właściwy do spraw insty-

tucji finansowych określi,

w drodze rozporządzenia, spo-

sób wyznaczenia współczynni-

ka korygującego oraz nalicza-

nia i pobierania opłaty prowi-

zyjnej od gwarancji oraz wyso-

kość tej opłaty, uwzględniając

w szczególności:

■

Przymusowy wykup

Akcjonariusze, których ak-

cje podlegają przymusowe-

mu wykupowi, powinni,

w terminie dwóch tygodni od

daty wydania decyzji, złożyć

w spółce dokumenty akcji

lub dowody ich złożenia do

rozporządzenia spółki. Jeże-

li akcjonariusz nie złożył do-

kumentu akcji w terminie,

zarząd unieważnia ją w try-

bie art. 358 ustawy z 15 wrze-

śnia 2000 r. – Kodeks spółek

handlowych, a nabywcy wy-

daje nowy dokument akcji

pod tym samym numerem

emisyjnym.

Po uiszczeniu ceny wykupu

zarząd powinien niezwłocz-

nie przenieść wykupione ak-

cje na Skarb Państwa. Do

dnia uiszczenia całej sumy

wykupu akcjonariusze zacho-

wują wszystkie uprawnienia

z akcji.

Decyzja o przejęciu instytu-

cji finansowej jest natychmiast

wykonalna.

Wystąpienie o opinię Komi-

sji Nadzoru Finansowego sta-

nowi wypełnienie warunków,

o których mowa w odpowied-

nich przepisach ustawy – Pra-

wo bankowe oraz ustawy

o działalności ubezpieczenio-

wej, oraz stanowi dokonanie

zawiadomienia, o którym mo-

wa w regulacjach ustawy

o ofercie publicznej i warun-

kach wprowadzania instru-

mentów finansowych do zor-

ganizowanego systemu obro-

tu oraz o spółkach publicz-

nych (Dz.U. z 2009 r. nr 185,

poz. 1439).

Do ustalenia ceny przymuso-

wego wykupu akcji stosuje się

odpowiednio przepisy ustawy

z 30 sierpnia 1996 r. o komer-

cjalizacji i prywatyzacji w za-

kresie ustalenia ceny akcji

w ramach prywatyzacji po-

średniej.

określa sposób rozliczenia

straty instytucji finansowej

za okresy ubiegłe.

Miesięczne wynagrodzenie

członka organu instytucji fi-

nansowej nie może prze-

kraczać 12-krotności przecięt-

nego wynagrodzenia w sekto-

rze przedsiębiorstw bez wy-

płat nagród z zysku w IV

kwartale roku poprzedniego,

ogłoszonego przez prezesa

Głównego Urzędu Statystycz-

nego, a wszelkie dodatkowe

składniki wynagrodzenia nie

mogą przekraczać w skali ro-

ku trzykrotności miesięczne-

go wynagrodzenia danego

członka organu instytucji fi-

nansowej.

Odmowa udzielenia gwaran-

cji nie stanowi podstawy rosz-

czeń instytucji finansowej ani

osób trzecich wobec Skarbu

Państwa.

Zwiększenie funduszy wła-

snych w wyniku wykonania

gwarancji następuje z dniem

objęcia akcji, obligacji instytu-

cji finansowej lub bankowych

papierów wartościowych

przez Skarb Państwa.

Prawa z objętych przez

Skarb Państwa akcji, obligacji

instytucji finansowej oraz ban-

kowych papierów wartościo-

wych wykonuje minister zaj-

mujący się sprawami instytu-

cji finansowych.

rów wartościowych do

przedterminowego wykupu.

W przypadku natomiast ra-

żącego naruszenia warunków

umowy gwarancji przez insty-

tucję finansową Skarbowi

Państwa przysługuje prawo do

przejęcia instytucji finansowej,

o którym mowa w ustawie.

Wspomniane umorzenie

następuje za wynagrodze-

niem ustalonym przez za-

rząd instytucji finansowej

zgodnie z zasadami ustalony-

mi w ustawie.

Umorzenia akcji, przedter-

minowego wykupu obligacji

instytucji finansowej lub ban-

kowych papierów wartościo-

wych dokonuje zarząd insty-

tucji finansowej, w terminie

30 dni od dnia złożenia wnio-

sku przez ministra właściwe-

go do spraw instytucji finan-

sowych.

uzależnienie wysokości opła-

ty prowizyjnej od okresu,

na który udzielana jest gwa-

rancja;

niem zmian umowy spółki

(aktu założycielskiego, statu-

tu spółki).

Działania polegające na

udzielaniu przez Skarb Pań-

stwa gwarancji zwiększania

funduszy własnych instytucji

finansowych oraz przejmo-

waniu przez Skarb Państwa

instytucji finansowych, o któ-

rych mowa w ustawie – za-

sadniczo – mogą być podej-

mowane nie dłużej niż do

31 grudnia 2010 r.

ryzyko związane z działal-

nością instytucji finanso-

wej, będącej beneficjentem

gwarancji;

■ ustalenie stawek opłaty pro-

wizyjnej od gwarancji, któ-

rej udzielenie nie stanowi

pomocy publicznej w rozu-

mieniu przepisów o pomo-

cy publicznej.

Do gwarancji, o której mowa

w ustawie, nie stosuje się prze-

pisów ustawy z 8 maja 1997 r.

o poręczeniach i gwarancjach

udzielanych przez Skarb Pań-

stwa oraz niektóre osoby

prawne (Dz.U. z 2003 r. nr 174,

poz. 1689 z późn. zm.), z wyjąt-

kiem art. 31 tej ustawy.

Możliwość dokapitalizowania

W uzasadnieniu do projektu

ustawy o rekapitalizacji nie-

których instytucji finanso-

wych podkreślono, że ko-

nieczne jest zapewnienie

możliwości dokapitalizowa-

nia przez Skarb Państwa in-

stytucji finansowych, które

są zagrożone utratą płynno-

ści lub niewypłacalnością.

Przedstawione rozwiązania

mają umożliwić natychmia-

stową reakcję na wspomnia-

ne zagrożenia, m.in. przez

wykup akcji instytucji finan-

sowej po cenie wynikającej

z aktualnej wyceny.

Jednocześnie w uzasadnie-

niu do projektu tej ustawy

do wyceny akcji w instytu-

cjach finansowych zapropo-

nowano przyjęcie rozwiązań

analogicznych jak w przy-

padku wyceny prywatyzo-

wanych spółek Skarbu Pań-

stwa na podstawie ustawy

z 30 sierpnia 1996 r. o ko-

mercjalizacji i prywatyzacji

(Dz.U. z 2002 r. nr 171,

poz. 1397 z późn. zm.).

Realizacja praw

Środki uzyskane z realizacji

praw z akcji, obligacji insty-

tucji finansowej i banko-

wych papierów wartościo-

wych stanowią dochody bu-

dżetu państwa.

Natomiast środki ze sprze-

daży, umorzenia lub wykupu

akcji, obligacji instytucji fi-

nansowej lub bankowych pa-

pierów wartościowych sta-

nowią przychody budżetu

państwa.

Rada Ministrów, na wniosek

ministra właściwego do

spraw finansów publicznych,

może, po zasięgnięciu opinii

komisji sejmowej właściwej

do spraw budżetu, w drodze

rozporządzenia, dokonywać

przeniesienia planowanych

wydatków budżetowych mię-

dzy częściami i działami bu-

dżetu państwa w celu realiza-

cji zadań wynikających

z przepisów ustawy.

Czynności cywilnoprawne

dokonywane w celu wyko-

nania postanowień ustawy

nie podlegają opodatkowaniu

podatkiem od czynności cy-

wilnoprawnych, z wyłącze-

Ustalenie ceny sprzedaży

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy,

do ustalenia ceny sprzedaży

akcji instytucji finansowej ob-

jętych przez Skarb Państwa

w wyniku wykonania gwaran-

cji stosuje się odpowiednio

przepisy ustawy z 30 sierpnia

1996 r. o komercjalizacji i pry-

watyzacji (Dz.U. z 2002 r. nr

171, poz. 1397 z późn. zm.) w za-

kresie ustalenia ceny akcji

w ramach prywatyzacji po-

średniej, z określonym za-

strzeżeniem.

Otóż jeżeli wykup akcji insty-

tucji finansowej objętych

przez Skarb Państwa w wyni-

ku wykonania gwarancji na-

stępuje na podstawie uchwały

walnego zgromadzenia o przy-

musowym wykupie akcji, cena

akcji jest nie niższa niż najwyż-

sza z wartości:

■

Ustanowienie kuratora

W przypadku wykonania

umowy gwarancji minister

właściwy do spraw instytucji

finansowych może wystąpić

do Komisji Nadzoru Finanso-

wego z wnioskiem o ustano-

wienie kuratora nadzorujące-

go wykonanie programu na-

prawczego.

Z ustawy wynika, że gdy in-

stytucja finansowa nie wywią-

zuje się z warunków umowy

gwarancji, minister właściwy

do spraw instytucji finanso-

wych ma prawo do:

■

Gdy zagrożona wypłacalność

W przypadku wystąpienia

okoliczności grożących utra-

tą wypłacalności instytucji fi-

nansowej Rada Ministrów,

na wniosek ministra właści-

wego do spraw instytucji fi-

nansowych, kierując się ko-

niecznością zapewnienia sta-

bilności krajowego systemu

finansowego, może, w drodze

decyzji, po zasięgnięciu opi-

nii prezesa Narodowego

Banku Polskiego i przewod-

niczącego Komisji Nadzoru

Finansowego, a w przypadku

banków – również Bankowe-

go Funduszu Gwarancyjne-

go, dokonać, w imieniu Skar-

bu Państwa, przejęcia takiej

instytucji. Przejęcie instytu-

złożenia wniosku do Komisji

Nadzoru Finansowego

o ustanowienie zarządu ko-

misarycznego;

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r.

o rekapitalizacji niektórych

instytucji finansowych (Dz.U. nr 40,

poz. 226).

Ustawa z 29 sierpnia 1997 r.

– Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2002 r.

nr 72, poz. 665 z późn. zm.).

Ustawa z 22 maja 2003 r.

o działalności ubezpieczeniowej

(t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 11, poz. 66).

cena ustalona zgodnie ze

wspomnianym art. 10 ust.

1 ustawy;

■

przedłożenia posiadanych

akcji do umorzenia;

■

średnia cena rynkowa

z okresu 3 miesięcy poprze-

dzających uchwałę walnego

zgromadzenia, w czasie któ-

rych dokonywany był obrót

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o rekapi-

talizacji niektórych instytucji finan-

sowych (Dz.U. nr 40, poz. 226).

■

przedłożenia posiadanych

obligacji instytucji finanso-

wej lub bankowych papie-

■

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: