Praca magisterska- Meble biurowe.doc

(165 KB) Pobierz

POLITECHNIKA ŁÓDZKA

WYDZIAŁ ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

KIERUNEK ZARZĄDZANIE I MARKETING

SPECJALIZACJA ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ

ROK AKADEMICKI 2000 / 2001

KSZTAŁTOWANIE NOWEGO WYROBU Z UWZGLĘDNIENIEM ZASAD ERGONOMII.

( MEBLE BIUROWE ).

PROMOTOR: PROF. DR HAB. INŻ. J. LECEWICZ - BARTOSZEWSKA

AUTOR : SYLWIA ZABOROWSKA NR ALBUMU 87173

PLAN PRACY.

1. Wstęp.

1.1. Uzasadnienie wyboru tematu.

1.2. Przegląd literatury.

1.3. Cel i zakres pracy.

2. Problematyka ergonomii przy projektowaniu nowego wyrobu.

2.1. Definicja ergonomii.

2.2. Cele i zadania ergonomii.

2.3. Wykorzystanie ergonomii w projektowaniu.

2.4. Kryteria ocen ergonomicznych.

3. Analiza rynku przemysłu meblarskiego.

3.1. Analiza producentów.

3.2. Analiza odbiorców.

3.3. Dostępne rozwiązania stosowane na rynku.

3.4. Pojęcia związane z produkcją mebli biurowych i wymagania stawiane przez ergonomię.

4. Charakterystyka produktu.

4.1. Proces technologiczny produkcji biurka.

4.2. Operacje procesu technologicznego.

4.3. Montaż gotowych elementów.

4.4. Czynnik materiałowy.

4.5. Dokumentacja techniczna wyrobu.

5. Przeprowadzenie badania.

5.1. Wybór metody badawczej.

5.2. Wybór użytkowników analizowanego produktu.

5.3. Opracowanie kwestionariusza.

» Stan obecny i związane z nim problemy;

» Stosunek pracowników do nowych rozwiązań zaproponowanych przez badającego;

» Propozycje zmian wniesionych przez pracowników.

6. Projekt konstrukcji biurka z uwzględnieniem zasad ergonomii.

» dobór materiału;

» podział elementów i podzespołów oraz wymagania techniczne;

» optymalizacja konstrukcji mebli przy pomocy metody systematycznego przeszukiwania, metody losowego błądzenia i metody Monte – Carlo.

» sporządzenie rysunku technicznego

» dokumentacja projektowa.

7. Podsumowanie.

8. Zakończenie.

1. WSTĘP.

1.1. UZASADNIENIE WYBORU TEMATU.

Sukces firmy osiąga się przede wszystkim dzięki wytrwałości i konsekwencji w działaniu lecz także dzięki umiejętności stworzenia pracownikom odpowiednich warunków i atmosfery sprzyjającej wydajnej pracy. Przeciętnie jedną trzecią życia człowiek spędza w pracy, dlatego biuro powinno wzmacniać dobre samopoczucie pracowników, zwiększając ich produktywność i potencjał.

Klasyczne piękno mebli połączone z trwałością i łatwością dopasowania ich do różnorodnych warunków pobudza efektywność i poprawia samopoczucie pracownika. Stąd też projektanci coraz większe znaczenie nadają „miękkim” ludzkim wartościom : wzornictwu, ergonomii i możliwości samodzielnego kształtowania miejsca pracy.

W XXI wieku meble biurowe muszą sprostać trzem podstawowym zadaniom :

» spełniać ostre wymagania ergonomii i bezpieczeństwa pracy;

» nadawać miejscu pracy przyjemny klimat i sprzyjać wytworzeniu pozytywnej energii;

» poprzez nowoczesną stylistykę i dbałość o szczegóły podkreślać prestiż i rangę biura.

Celem pracy jest opracowanie projektu biurka, spełniającego powyższe wymagania.

Głównym kryterium opracowania projektu będzie zastosowanie zasad ergonomii, które nie tylko wpływają na komfort pracy a co za tym idzie zwiększenie wydajności pracowników lecz także są jednym z ważniejszych , a w niektórych przypadkach najważniejszym kryterium jakości.

Coraz większe znaczenie przywiązuje się do zapewnienia właściwej organizacji stanowiska pracy, lecz na rynku polskim jest niewiele firm meblarskich, które prowadzą badania dotyczące wpływu konstrukcji wyrobów na pracowników. Najczęściej takie badania dotyczą siedziska lub stanowisk z monitorami ekranowymi, a przecież podstawą stanowiska pracownika administracyjnego (biurowego) jest biurko. To przy nim pracownik wykonuje większość zadań. Dlatego powinno być ono starannie dobrane zarówno do wymiarów antropometrycznych jak również do charakteru pracownika i jego pracy. Brak zainteresowania lub nieświadomość producentów, co do wagi zagadnienia oraz niedostateczny zakres literatury przyczyniły się do wyboru tego tematu .

1.2. PRZEGLĄD LITERATURY.

Współcześnie ergonomia stanowi obszar zainteresowania coraz szerszego kręgu osób. Jednakże nie zawsze jest rozumiana we właściwym tego słowa znaczeniu. Pojęcie ergonomii jest obecnie nadużywanym narzędziem reklamy, a przymiotnik „ergonomiczny” w rozumieniu potocznym znaczy tyle co sprzyjający zdrowiu. W przemyśle meblarskim coraz częściej zwraca się uwagę na ergonomiczność wyrobów lecz często kupujący nie wiedzą jakie znaczenie ma to określenie. Mimo iż w ciągu ostatnich lat coraz większego znaczenia nabiera zapewnienie pracownikom bezpiecznych warunków pracy, to nadal niewiele jest pozycji literaturowych poruszających tę problematykę. Dostępne pozycje pochodzą z lat 70–90 co może świadczyć iż mimo coraz szerszego zainteresowania wykorzystania ergonomii przy tworzeniu stanowisk pracy, niewiele ukazuje się nowych pozycji.

1.3. CEL I ZAKRES PRACY.

Celem pracy jest przedstawienie koncepcji biurka, dostosowanego w każdej sferze do potrzeb użytkownika by stworzyć przyjazne dla pracownika stanowisko pracy.

Efekty projektowania stają się widoczne dopiero po pewnym okresie czasu, dlatego w pracę konstruktorów muszą być wkalkulowane racjonalne, a często intuicyjne prognozy przyszłych potrzeb użytkowników. Poprawność przewidywania tych potrzeb zależy od doświadczenia konstruktorów, wyników badania rynku i zmieniających się trendów mody projektowania i konstruowania mebli, jako przedmiotów sztuki użytkowej musi uwzględniać zarówno wymagania estetyczne, funkcjonalne jak też sztywnościowo – wytrzymałościowe.

Tylko kopiowanie starych zaakceptowanych rozwiązań daje gwarancję minimalnego ryzyka wystąpienia błędów projektowo – konstrukcyjnych. Hamuje to rozwój twórczy i powoduje utratę zaufania konsumentów oczekujących na nowe formy plastyczne i użytkowe . Biorąc pod uwagę wielkość czynników decydujących o jakości mebla, wielokrotnie na plan pierwszy wysuwa się wymagania estetyczne i ergonomiczne zgodnie z ogólnie przyjętymi upodobnieniami lub kształtujące te upodobania. Wymagania funkcjonalne stawiane są w drugiej, a wytrzymałościowe w ostatniej kolejności.

Aby stworzyć wyrób uwzględniający wszystkie, a przynajmniej większość zasad ergonomii należy je przede wszystkim poznać. Dlatego pierwsza , teoretyczna część pracy poświęcona będzie określać pojęcie ergonomii ze szczególnym uwzględnieniem stanowiska pracy, zakres, cele i zasady ergonomii oraz kryteria ocen ergonomicznych.

Kolejnym etapem będzie zaznajomienie z przemysłem meblarskim, analiza aktualnej sytuacji oraz poszukiwanie nowych rozwiązań.

Następnie na podstawie obserwacji niedogodności jakie stwarza praca biurowa należy opracować kwestionariusz lub ankietę uwzględniając:

» stan obecny i związane z nim problemy;

» stosunek pracowników do nowych rozwiązań zaproponowanych przez badającego;

» propozycje zmian wniesionych przez pracowników.

Badanie zostanie przeprowadzone wśród użytkowników wyrobów przedsiębiorstwa produkcyjno – handlowego CHAWU. Po przeprowadzeniu analizy osiągniętych wyników badań należy zaprojektować konstrukcję mebli uwzględniając na każdym etapie zasady ergonomii. Projektowanie składać się będzie z następujących etapów :

» dobór materiału;

» podział elementów i podzespołów oraz wymagania techniczne;

» optymalizacja konstrukcji mebli przy pomocy metody systematycznego przeszukiwania, metody losowego błądzenia i metody Monte – Carlo.

» sporządzenie rysunku technicznego

» dokumentacja projektowa.

2. PROBLEMATYKA ERGONOMII PRZY PROJEKTOWANIU NOWEGO WYROBU.

2.1. DEFINICJA ERGONOMII.

Słowo „ergonomia” jest pochodzenia greckiego i składa się z dwóch członów:

ergon – praca

nomos – prawo.

Za autora terminu ergonomia uważa się Polaka, Wojciecha Jastrzębowskiego , który w 1857 roku w czasopiśmie „Przyroda i Przemysł” opublikował artykuł zatytułowany „Rys ergonomii, czyli Nauki o pracy, opartej na prawdach poczerpniętych z Nauki Przyrody”.

Jakkolwiek idee zawarte w nim odbiegają nieco od treści obecnie rozumianych pod pojęciem „ergonomia”, to można Jastrzębowskiego uważać za prekursora współczesnej ergonomii.

Na przestrzeni lat ergonomia poddawana była ewolucji. Zrodziła się jako ergonomia korekcyjna, której zadaniem była poprawa stanu już istniejącego. Sprecyzowane na jej podstawie przesłanki dały podstawy do wykształtowania się ergonomii koncepcyjnej ( zastosowanie wytycznych ergonomicznych w trakcie procesu projektowania ).

Obecnie ergonomia traktowana jest systemowo, czyli jest uwzględniana współzależność elementów biorących udział w procesie pracy.

Przedmiotem ergonomii jest relacja układu człowiek – elementy pracy w celu zapewnienia higieny, bezpieczeństwa i komfortu pracy, przy założeniu wysokiej sprawności procesu produkcyjnego. Tymczasem ergonomia to badanie wzajemnych zależności pomiędzy człowiekiem a jego środowiskiem pracy, a skutki tego oddziaływania mogą mieć charakter pozytywny lub negatywny. W ergonomii nakierowanej na człowieka podkreśla się pozytywną rolę pracy, w której podmiotem jest człowiek. Elementy otoczenia umożliwiające wykonanie danego zadania dostosowane są do osobniczych zdolności jednostki.

Wiedza o relacjach między elementami tego układu powinna obejmować zagadnienia: co robić, jak, jakie mogą się z tym wiązać zagrożenia oraz jak ich uniknąć.

Ergonomia jest dyscypliną techniczną humanistycznie zorientowaną. Zainteresowana jest poszukiwaniem najlepszych środków, sposobów, warunków środowiska, przy traktowaniu pracy jako narzędzia doskonalenia i wyzwolenia człowieka przy tworzeniu nowych wartości.

Posługując się metodami poszczególnych dziedzin składowych, ergonomia:

» przeprowadza analizę relacji zachodzących między pracownikiem, a pozostałymi elementami pracy;

» stawia diagnozę dotyczącą: stanu, przyczyny, znaczenia i rozwoju;

» określa na tej podstawie w jaki sposób systemowy syntetyczny projekt rozwiązań optymalnych.

Ergonomia jest typową dyscypliną pogranicza. Jak długo rozpatruje się człowieka w oderwaniu od środowiska produkcyjnego albo samo środowisko bez znajdujących się tam i pracujących ludzi, tak dług problemy ergonomiczne nie istnieją. Pojawiają się one dopiero na styku człowiek – środowisko.

2.2 CELE I ZADANIA ERGONOMII.

Niedostosowanie miejsca, warunków, wyposażenia i metod pracy odbija się na zdrowiu i samopoczuciu pracownika, ale ponieważ skutki zdrowotne są opóźnione w czasie, a nakłady na poprawę stanowiska duże, z uwagi na różnorodność cech psychofizycznych poszczególnych pracowników, problemy związane z ergonomią są często przesuwane na koniec listy. Sami zainteresowani, czyli pracownicy również nie wymuszają zmian w tym zakresie dlatego pierwszym i najważniejszym celem edukacji ergonomicznej powinna być przede wszystkim zmiana konwencjonalnego sposobu myślenia z odrębnego traktowania człowieka i szeroko rozumianego środowiska pracy, na połączenie ich w system człowiek – maszyna - środowisko, ze wszystkimi możliwymi interakcjami.

W następnej kolejności ergonomia powinna zajmować się humanistyczną i użytkową optymalizacją elementów pracy przez dostosowanie ich do właściwości organizmu ludzkiego, funkcjonującego w sztywnych granicach swego środowiska wewnętrznego. Ergonomia przede wszystkim oparta jest na znajomości samego człowieka. Z kolei wiedza ta znajduje zastosowanie do projektowania właściwego stanowiska pracy.

Jednym z głównych celów ergonomii jest wzrost wydajności pracy nie kosztem zwiększonego wysiłku człowieka, ale za pomocą umiejętnie stosowanych środków technicznych. Drugim ważnym celem ergonomii jest zapewnienie użytkownikowi maksimum bezpieczeństwa.

Zadaniem ergonomii jest racjonalne ukształtowanie stanowisk pracy przy jak najmniejszym koszcie biologicznym człowieka. Głównym przykazaniem ergonomisty jest troska o to, by człowiek pracujący nie był zmuszony tworzyć wartości niższych za cenę utraty wartości wyższych.

2.3. . WYKORZYSTANIE ERGONOMII W PROJEKTOWANIU.

Projektowanie ergonomiczne przyjęto rozpatrywać w skali mikro i makro. Projektowanie mikroergonomiczne określa się ergonomię pierwszej i drugiej generacji, przy czym do pierwszej zalicza się:

» Badanie zjawisk percepcji;

» Zagadnienia antropometrii;

» Analizę i projektowanie względnie wyizolowanych systemów człowiek - obiekt techniczny.

Do drugiej generacji zalicza się:

» Badanie procesów poznawczych i decyzyjnych człowieka;

» Interakcję człowiek – komputer.

Makroergonomia dotyczy procesów złożonych.

Działalność ergonomiczna polega na dostosowaniu środowiska roboczego w najszerszym tego słowa znaczeniu, do biologicznej specyfiki organizmu człowieka, co oznacza, że środowisko pracy należy dostosować do człowieka a nie odwrotnie.

Wiedza ergonomiczna musi wyrastać na podłożu praktyki. Inspirację do działalności ergonomicznej należy czerpać z obserwacji i doświadczeń w autentycznym środowisku pracy. Ono powinno być również poligonem, na którym sprawdzana jest przydatność osiągnięć ergonomicznych.

Ciało dorosłego człowieka jest bryłą o objętości 1/20 – 1/17 m3 . Objętość ta odnosi się do zwłok ludzkich. Żywy człowiek zajmuje znacznie większą przestrzeń. Wynika to z faktu, że utrzymanie postawy ciała, podtrzymywanie kończyn w określonym położeniu, szczególnie zaś wykonywanie ruchów wymaga znacznie więcej miejsca, niż wynikałoby to z podanej wyżej objętości. Przestrzeń ta zależy od wielu okoliczności.

Pracujący człowiek powinien mieć na stanowisku roboczym tyle miejsca, aby zmieściło się tam wygodnie nie tylko jego ciało, ale by mieścił się tam ponadto jego gabaryt ruchowy. Inaczej mówiąc chodzi o to, aby mógł on swobodnie wykonywać ruchy robocze, bez potrzeby zmiany ich trajektorii z powodu przeszkód, na jakie mogłyby natrafić jego kończyny.

Przystępując do rozpatrywania problematyki ograniczonej z punktu widzenia kształtu i gabarytów ciała ludzkiego należy od razu zwrócić uwagę na dwa podstawowe fakty. Po pierwsze, ciała różnych osób różnią się między sobą wymiarami. Po drugie, nie można projektować technicznych elementów środowiska na miarę. W związku z tym projektowi potrzebne są nie tylko wymiary ciała „średniego” człowieka, ale powinien on znać również zakres wymiarów populacji, dla której produkuje narzędzia ,urządzenia przemysłowe, maszyny itp.

Znaczna większość wymiarów antropometrycznych ma rozkład normalny, co oznacza, że wykres prawdopodobieństwa dla określonego wymiaru ciała ma kształt „ krzywej dzwonowej” ( krzywej Gaussa ).

Przystępując do projektowania urządzenia, w szczególności tych jego elementów, z którymi w jakikolwiek sposób będzie stykało się ciał pracującego człowieka, należy w pierwszym rzędzie wziąć pod uwagę kształt i wymiary powierzchni styku człowieka z urządzeniem. Przy projektowaniu biurka konieczne jest ustalenie w jakiej pozycji ciała będzie przy nim przebywał pracownik. W zależności od przewidywanej pozycji ciała pracującego, należy wymodelować powierzchnię styku między człowiekiem, a urządzeniem w taki sposób aby istniała zgodność kształtów i wymiarów obydwu elementów.

Dla siedzącego pulpit powinien mieć wysokość 74-76 cm, a powierzchnię styku należy wymodelowć w taki sposób, aby pod pulpitem mieściły się kolana pracującego. Należy zapewnić wgłębienie o wymiarach wysokość 65 cm, głębokość 42 cm i szerokość co najmniej 60 cm, w które to wgłębienie pracujący mógłby wprowadzić swe zgięte w kolanach nogi. Minimalna odległość sklepienia tego wgłębienia od powierzchni siedziska powinna wynosić 18 cm .wskazane jest tu zapewnienie dodatkowego miejsca na czubki stóp, o wymiarach 10 cm wysokości i 10 cm głębokości.

4. CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU.

4.1. PROCES TECHNOLOGICZNY PRODUKCJI BIURKA.