Tomasz Maruszewski
Psychologia poznania
6WP
GDAŃSKIE
WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE Gdańsk 2001
Copyright © 2001 by Tomasz Maruszewski oraz Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2001.
Wszystkie prawa zastrzeżone.
Książka ani żadna jej część nie może być przedrukowywana ani w żaden inny sposób reprodukowana
lub odczytywana w środkach masowego przekazu bez pisemnej zgody Gdańskiego Wydawnictwa
Psychologicznego.
Wydanie drugie rozszerzone
Edytor: Anna Switajska
Redakcja: Małgorzata Jaworska
Korekta: Magda Witucka
Skład: Maria Chojnicka
Opracowanie graficzne: Agnieszka Wójkowska
ISBN 83-87957-51-8
Druk: Drukarnia Wydawnictw Naukowych SA Łódź, ul Żwirki 2
Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne s.c.
ul. Bema 4/la, 81-753 Sopot, tel7fax 058/551-61-04, 551-11-01
e-mail: gwp@gwp.gda.pl
http://www.gwp.pl
Spis treści
Wstęp 9
Rozdział 1. Problemy podstawowe 11
1.1. Dwa stówa na temat historii psychologii poznawczej 11
1.2. Szerokie i wąskie rozumienie procesów poznawczych 17
1.3. Czy istnieje paradygmat poznawczy 24
1.4. Czy istnieją specyficzne właściwości procesów poznawczych
występujących w interakcjach społecznych 28
Rozdział 2. Spostrzeganie 32
2.1. Problemy podstawowe 32
2.2. Fazy procesu spostrzegania 37
2.3. Spór o strukturę spostrzeżeń w psychologii klasycznej jako
wprowadzenie do analizy relacji między elementami sensorycznymi i percepcyjnymi 41
2.4. Spostrzeganie jako proces kategoryzacji percepcyjnej 50
2.4.1. Kategoryzacja sensoryczna - detektory cech i ich gatunkowezróżnicowanie. Specyficzność detektorów twarzy i ich roli w funkcjonowaniuspołecznym i emocjonalnym 50
2.4.2. Kategoryzacja w obrębie pamięci - schematy 53
2.4.3. Mechanizmy konfrontacji danych sensorycznych i pamięciowych
- koncepcja gotowości i obronności percepcyjnej 55
2.4.4. Cykl percepcyjny Neissera. Rola eksploracji w spostrzeganiu.Konsekwencje utrwalenia schematów eksploracyjnych dla spostrzegania
- psychologia reklamy 62
2.5. Koncepcja ekologiczna spostrzegania 67
2.5.1. Percepcja bezpośrednia i percepcja pośrednia 67
2.5.2. Percepcja bezpośrednia świata zewnętrznego 70
2.5.3. Percepcja bezpośrednia świata wewnętrznego 72
Rozdział 3. Uwaga 76
3.1. Funkcje uwagi 76
3.2. Fizjologiczne mechanizmy uwagi 82
3.3. Podstawowe rodzaje zjawisk analizowanych w badaniach nad uwagą 85
6 PS/CHOIWA POZNANIA
3.3.1. Czujność 85
3.3.2. Przeszukiwanie 89
3.3.3. Procesy selekcji - teorie selekcji uwagowej 91
3.3.3.1. Teoria filtra uwagowego Broadbenta 91
3.3.3.2. Teoria wielu filtrów uwagowych Treisman 94
3.3.4. Alokacja zasobów uwagi - teoria zasobów uwagi 96
3.4. Dystraktory 103
3.5. Czynności automatyczne i kontrolowane 106
3.6. Refleksyjność i bezrefleksyjność 109
Rozdział 4. Pamięć 117
4.1. Pamięć jako zdolność i pamięć jako proces 117
4.2. Fazy procesu pamięciowego 121
4.3. Rodzaje procesów pamięciowych wyodrębnionych ze względu na różne kryteria 126
4.3.1. Kryterium czasu przechowania: pamięć ultrakrótka, krótkotrwała i trwata 126
4.3.1.1. Pamięć ultrakrótka (sensoryczna) 128
4.3.1.2. Pamięć krótkotrwała 134
4.3.1.3. Pamięć trwata 141
4.3.1.4. Dowody odrębności pamięci krótkotrwałej i trwałej 148
4.3.2. Klasyfikacja pamięci ze względu na format przechowywanych
informacji - pamięć semantyczna i pamięć epizodyczna 152
4.3.3. Podział ze względu na formy przechowania i mechanizmy wydobycia
- pamięć deklaratywna i niedeklaratywna 160
4.3.4. Podział ze względu na kryterium mechanizmów wydobycia
- pamięć jawna i pamięć ukryta 162
Rozdział 5. Procesy pamięciowe 164
5.1. Pamięć niedeklaratywna 164
5.1.1. Warunkowanie 164
5.1.2. Efekt torowania (priming) 168
5.1.3. Pamięć proceduralna 170
5.1.4. Habituacja i sensytyzacja 171
5.2. Pamięć deklaratywna 172
5.2.1. Pamięć semantyczna 172
5.2.2. Pamięć epizodyczna - organizacja informacji 179
5.3. Podstawowe mechanizmy pamięci 182
5.3.1. Mechanizmy zapamiętywania 182
5.3.1.1. Zapamiętywanie w pamięci operacyjnej 185
5.3.1.2. Zapamiętywanie w pamięci trwałej 189
5.3.2. ...
deniu