JOANNA CHMIELEWSKA
HAZARD
WARSZAWA 1997
Redaktorzy
Julita Jaske Anna Pawłowicz
Opracowanie graficzne i projekt okładki
DYLIS Studio
Skład i łamanie
Piotr Sztanderski
Copyright © by Joanna Chmielewska, Warszawa 1997
Ali rights reserved Wydanie I
Wydawnictwo „VERS"
05-510 Konstancin-Jeziorna l
Skrytka pocztowa 2
ISBN 83-7127-035-6
Druk: Zakłady Graficzne ATEXT S.A. Gdańsk, ul. Trzy Lipy 3 lei. (0-58) 32-57-69. (0-58) 32-64-41
WSTĘP (bardzo krótki)
Niech się nikomu nie wydaje, że piszę ten utwór bezinteresownie, żadne takie. Piszę go podstępnie, z wielką nadzieją na oddźwięk z kasyn. Mianowicie liczę na to, że wszystkie uczynią mnie honorowym gościem, ze wstępem gratis i wolnym drinkiem, co ich z pewnością nie zrujnuje, bo koniaku i szampana nie lubię, a więcej niż pół litra bardzo mi szkodzi.
Nie wiem tylko, czy te kasyna to w ogóle przeczytają...
UWAGI OGÓLNE
Zacznijmy delikatnie.
Hazard. Cóż to jest hazard?
Niewątpliwie rodzaj namiętności. Namiętności zaś bywają rozmaitego gatunku. Niekoniecznie muszą przybierać postać naganną i stawać się zgubne, zdarzają się nawet zgoła pożyteczne, ale uczucia budzą prawie dokładnie takie same.
Na przykład ryby.
Nikt nie przyrówna niewinnego wędkarza do hazardzis-ty-szaleńca, który fortunę przodków oraz własną puszcza z wizgiem w Monte Carlo, względnie w jakiejkolwiek innej jaskini rozpusty. Wędkarz jest to istota łagodna, niechętnie widziana wyłącznie przez ryby, które głosu nie mają i krzyku wielkiego z siebie nie zdołają wydobyć. No, może jeszcze małżonka wędkarza powie, co myśli...
A jednak...
To pikniecie w sercu, kiedy spławik zaczyna drgać, ta eksplozja nadziei, ten skok emocji, bierze...? Nie bierze...? Wzięła...!!! Ten dziki dreszcz, kiedy czuje się ciężar wędziska, ten wybuch entuzjazmu, kiedy na końcu żyłki pojawia się potwór... Dech zapiera!
Co prawda, na końcu żyłki może pojawić się zdewastowana uprząż dla konia, od dawna ugrzęźnięta w mule, lub też mocno przechodzony trup, sama radość dla twórcy-kry-minalisty, dla wędkarza raczej rozczarowanie, ale też sensacja, nie wdawajmy się jednak w wydarzenia aż tak nietypowe. Istotne są doznania. Nikt nie wie o wschodzie słońca,
Joanna Chmielewska
z czym wróci o zachodzie i wypisz wymaluj, to samo dotyczy wszystkich innych dziedzin.
A czymże są grzyby?
Idzie taki do lasu, oko mu biega dookoła głowy, noga za nogą, krok za krokiem i oto jest! O Boże! Prawdziwek jak byk...!!!
Kto nie zbierał, ten nie zrozumie. Łomot w sercu, gorąco wszędzie, rozkwit szczęścia i zachłanności, jest jeden, tuż blisko powinien być i drugi, więcej, więcej...!
Grzybiarze w zasadzie tępieni są tylko przez służbę leśną.
Albo jednostka płci odmiennej... Rodzaj wzruszeń poniekąd najbardziej rozpowszechniony i ogólnie dość znany. Oko wyławia taki cud natury, upragnioną postać, odpowie nam wzajemnością czy nie...? Spojrzy? Nie spojrzy? Zaprosi...? Przyjmie zaproszenie...?
Co tam, pewnie, że spojrzy, zaprosi, przyjmie, umówi się i tak dalej, nie to jest ważne, tylko owe doznania na kolejnych etapach, bez względu na to, czy idzie o ślub i dzieci, czy też o jedną upojną noc. Ta niepewność, wymieszana z nadzieją... Łowi się rybę...
Zaraz, bez przesady. Odczepmy się od wędkarzy i wróćmy do namiętności jako takich.
Kto ich nigdy nie zaznał, zmarnował życie i sam sobie jest winien.
Bo niby dlaczego facet włazi na cholernie wysoką górę, narażając co najmniej zdrowie, a może i resztę, chociaż nie ma na samym szczycie żadnego sensownego interesu? Płaci mu kto? Po diabła skacze ze spadochronem, chociaż mu nikt nie każe? Po jaką cholerę przepływa Atlantyk na tratwie, chociaż, skoro już tak lubi wodę, taniej by mu pewnie wypadło przebyć tę trasę pierwszą/klasą na luksusowym transatlantyku, a już gwarantowane, że wygodniej.
Hazan
Czemuż zatem te dziwne, uciążliwe i niebezpieczne wysii ki czyni, pozornie bez żadnego racjonalnego powodu?
A otóż namiętność takiego pcha. Tak jest, namiętność nic innego!
Hazard zaś to również rodzaj namiętności. I to wyjął kowo solidnego gatunku.
Hazard ma różne oblicza...
No dobrze już, niech będzie. Przystąpmy do tego naj bardziej potępianego, trwogę budzącego i zgrozę, a takż gorzkie łzy różnych dam, nie pojmujących sedna rzecz) Zważywszy, iż osobiście prezentujemy płeć żeńską, łzy dar nie robią na nas właściwego wrażenia. Było nie wiązać si z hazardzistą.
(Także z alkoholikiem, dziwkarzem, sadystą, harpagc nem, półgłówkiem, histerykiem, pederastą, kaskaderem, k niem, naciągaczem i tak dalej, i dalej. Prywatnie mogę wj znać, iż wolę hazardzistę.)
Ogólnie biorąc, hazard kojarzy się ściśle z grą.
Poniekąd słusznie. Bez gry nie ma hazardu, a gra, jak taka, też może być rozmaita. W karty, w ruletkę, w totc -lotka, na giełdzie, w golfa, w bilard, na wyścigach, może te polegać na podkładaniu dużej świni zwierzchnikowi w miej scu pracy, ale z góry informuję, że tym ostatnim rodzajer nie będziemy się zajmować w najmniejszym stopniu, główni dlatego, iż brakuje nam doświadczeń osobistych. PozostaJ rodzaje mamy mniej więcej opanowane.
W celu wzięcia udziału w grze musimy wyasygnowa jakieś pieniądze i bez tego się nie obejdzie. Wyżej wymienię ne pieniądze możemy stracić.
Zatem hazard, jeszcze bardziej ściśle, kojarzy się z utrat pieniędzy.
Mniemanie wysoce złudne i zgoła niesmaczne.
Zaspokajanie namiętności stanowi przyjemność olbrzymią, o czym doskonale wiedzą, na przykład, dziwkarze. Także, na przykład, smakosze. Także rozmaite osoby o charakterze towarzyskim i rozrywkowym, które uwielbiają knajpy i restauracje, kolacyjki i obiadki w miłym gronie, dobre wina i wątróbki po żydowsku, setkę pod śledzika i zwykłe pół litra pod golonkę lub kotlecik schabowy. Albo kawkę i szarlotkę z bitą śmietaną.
I nikomu jakoś nie przychodzi do głowy, że nie było wypadku, by jakiś kelner po spożytym posiłku zwrócił biesiadnikom wydatkowane pieniądze, obojętne, za szarlotkę czy za pół litra. Co wydali, przepadło na wieki.
A hazard niekiedy zwraca.
Nie dość, że zwraca, czasem nawet dokłada.
Taka sama przyjemność jak każda inna, tyle że większa i. rzecz wstrząsająca, niekiedy nawet intratna.
Zatem, jak powyższymi zdaniami zostało naukowo udowodnione, nader niesłusznie hazard cieszy się powszechnym potępieniem (pomijając oczywiście fakt, że potępieniem powinien się raczej martwić) i poglądy na temat tego rodzaju namiętności są w najwyższym stopniu błędne oraz godne głębokiej nagany.
Spróbujemy je zmienić.
Nie da się ukryć, że hazardowi ogromnie zaszkodzili mężczyźni.
Kto bowiem, grzecznie pytam, gromadził się w spelu-nach, przegrywał dobra ziemskie i zawierał pakta ze złym duchem? Może kobiety, co? Akurat. Kobiet do tych apartamentów w ogóle nie wpuszczano, nie miały szans.
Co nie znaczy, że chęci. Wbrew pozorom, kobieta to też człowiek.
10
Hazard
Do hazardu zaś kobiety nadają się lepiej z jednego bardzo prostego powodu. Istnieje mianowicie pewne prawo natury i sama już nie wiem, gdzie należy o nim napisać: na początku, w środku, na końcu, czy byle gdzie. Powiedzmy, że byle gdzie.
Prawo natury ściśle dotyczy różnicy płci, w związku z czym uprzejmie proszę, żeby kobiety niniejszy utwór przeczytały. Mężczyzn zachęcać nie będziemy, oni sami z siebie od początku w tym siedzą.
Otóż natura jako taka stworzyła uczciwy podział zajęć. Różnie rozłożony, ale to nie przeszkadza. Lwica lęgnie małe i karmi, lew, chcąc nie chcąc, musi złapać antylopę, żarcie przytargać i nie ma inaczej. Ptaszki siadują na jajkach rozmaicie, co ma swój sens, bo niech ta baba też sobie trochę polata, a modliszki przesadnie eksponować nie zamierzamy. Ogólnie jednak jednostka płci żeńskiej tkwi w dzieciach, jednostka płci męskiej odwala zaś inną robotę. A przynajmniej powinna odwalać.
Być może z racji naturalnego przystosowania się do obowiązków, kobiety mają w sobie barierę biologiczną. Nikt nigdy nie słyszał o głównej księgowej, lub też kasjerce, która wzięła z kasy instytucji wszystkie pieniądze, przegrała je na wyścigach i potem strzeliła sobie w łeb. Nie było w dziejach świata takiego wypadku. A główni księgowi i kasjerzy płci męskiej...? Ho, ho...! Kobieta owszem, te pieniądze z kasy może wydać na futro, względnie ruski brylant, potem usiądzie i zacznie płakać, żądając od mężczyzny, żeby coś zrobił, ale w kasynie ich nie przegra. A nawet jeśli przegra, w łeb sobie nie strzeli.
A w ogóle nie przegra wszystkich. Mężczyzna rzuci na stół ruletki ostatni tysiąc złotych (dolarów, franków, marek, yenów, funtów, czy jaka tam waluta akurat chodzi) w całości, ryzykując jednym kopem ostatnią szansę, kobieta przenigdy. Podzieli tę ostatnią szansę na tyle kawałków, ile zdoła, i zawsze sobie coś tam w zapasie zostawi, bodaj możliwość.
11
Joanna Chmiełewska
Wyjątki...? Kto powiedział, że wyjątki się nie zdarzają! Oczywiście, potwierdzają regułę.
Ponadto kobieta, w przeciwieństwie do Inężczyzny, nie wyniesie z domu ostatniej łyżki i ostatniego prześcieradła w celach rozrywkowych, nie przegra własnego futra i własnego samochodu. Namiętność do stanu posiadania zrównoważy w niej namiętność do hazardu i konflikt wewnętrzny, acz nerwy jej zszarpie, to jednak szkodliwość zgubnej przyjemności znacznie złagodzi. I już ten hazard schowa pazury.
Chociaż... Z drugiej znów strony... Kto nie ryzykuje, ten nie je...
No dobrze, już dobrze, bez krzyku proszę. Sama znam jedną, w której hazard zdołał przełamać prawa natury, pozbawiając ją posiadanego uprzednio mienia, druga zaś podobno znalazła się nawet taka, co, postradawszy wszelkie dobra, z własnej woli opuściła ten padół. Nie, nie strzelała. Posłużyła się jakimś paskudztwem nasennym, a możliwe, że narkotycznym.
Im bardziej rażący wyjątek, tym silniej potwierdzona reguła...
Wspomniana wyżej bariera biologiczna przybiera niekiedy postać zwyczajnego lęku, baba się boi. Szaleństwo w niej, co prawda, wrze, pcha do ulubionej gry, zmusza do wrzucania pieniędzy w paszczę molocha z pominięciem nawet kosmetyków, ale gdzieś tam, w samej głębi duszy, podświadomości i wątroby istnieje i kąsa okropna obawa straty. Rękę i umysł paraliżuje.
Ten gatunek bariery stanowczo należy przełamać, co wcale nie oznacza, iż nakłaniamy główne księgowe do nabywania broni palnej. Zadziwiające jest jednakże, iż na rzecz tak ulotną i nietrwałą jak uroda kobieta wyda majątek bez chwili wahania i bez najmniejszej szansy na zwrot, tam zaś,
12
...
Agi-ja