Metodologia badań społecznych część 2

Paradygmaty w naukach społecznych

Paradygmaty – fundamentalne modele czy układy odniesienia, które stosujemy, by uporządkować nasze obserwacje i rozumowanie

( E. Babbie)

Badacze społeczni aby uporządkować swój sposób badania życia społecznego korzystają z różnych paradygmatów.

Paradygmat pozytywistyczny

·         możemy w sposób naukowy odkryć reguły rządzące życiem społecznym

·         ograniczenie poznania naukowego do faktów bezpośrednio obserwowalnych zmysłowo

·         uogólnianie na drodze indukcji, poprzez gromadzenie obserwacji

     coraz liczniejszych faktów a następnie klasyfikowanie ich wg      podobieństw

·         prawa naukowe to tezy o zależnościach między obserwowalnymi faktami albo o współwystępowaniu faktów lub ich następowaniu po sobie

·         z praw naukowych wyprowadzamy przewidywanie przyszłych zjawisk

·         z praw naukowych wyprowadzamy dyrektywy praktyczne nt. zapobiegania lub wywoływania nowych faktów

( August Comte)

Paradygmat humanistyczny

·         nauka nie może sprowadzać się tylko do obserwowalnych faktów, musi sięgać do nieobserwowalnych znaczeń i wartości, nadawanych faktom przez ludzi

·         znaczenia nadawane faktom przez ludzi może ujawnić dopiero rozumowa interpretacjafakty społeczne, w odróżnieniu od przyrodniczych są związane z działalnością jakichś ludzi, mieszczą się w obrębie doświadczeń jednostek lub zbiorowości

·         społeczeństwo trzeba badać z uwzględnieniem „współczynnika humanistycznego”

        (  Max Weber, F. Znaniecki/W. Thomas)

( Pilch, Bauman, 2001, s. 70 i nast., s.267 i nast.)

Paradygmat konfliktu

·         zachowania społeczne to proces, w którym stale dochodzi do konfliktu – prób zdominowania z jednej strony i uniknięcia dominacji z drugiej

·         wszędzie tam, gdzie występują grupy o przeciwstawnych interesach pojawia się konflikt

     ( K. Marks, H. Spencer)

Paradygmat symbolicznego interakcjonizmu

·         centralną kategorią paradygmatu są interakcje między ludźmi

·         ludzie mają zdolność do „przyjmowania postaw innych” , wyobrażania sobie co czują inni i jak mogliby się zachować w pewnych sytuacjach ( koncepcja ‘uogólnionego innego”)

·         badamy jak uznawane znaczenia i wzorce społeczne są rozwijane w toku społecznej interakcji

·         poczucie przynależności dzielimy z członkami grup pierwotnych

( G. Simmel. G.H. Mead, Ch. Cooley)

Paradygmat strukturalnego funkcjonalizmu

·         społeczeństwo może być postrzegane jako organizm;  podobnie jak inne organizmy składa się z części, z których każda przyczynia się do funkcjonowania całości

·         ważne jest szukanie „funkcji”, jakie pełnią różne składniki społeczeństwa w całym systemie

( E. Durkheim,  K. Davis/W. Moore, )

Paradygmaty feministyczne

·         podstawą analizy są różnice między płciami oraz to, w jaki sposób wiążą się z resztą organizacji społecznej

·         dotychczasowe wyobrażenia rzeczywistości często były wynikiem doświadczeń męskich i męskiej perspektywy widzenia

(E. Babbie, 2007, s. 59 i nast.)