Źródła prawa zam. publ: ustawa; KC, KPC, ust. o fin. publ, ust. o dostępie do informacji publ, ust. prawo budowlane, ust. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publ, rozporządzenia Prezesa RM, bezpośrednio obowiązujące w polskim systemie prawnym unijne rozporządzenia.
Zamówienie publiczne – to odpłatna umowa zawierana między zamawiającym a wykonawcą, której przedmiotem jest usługa, dostawa lub robota budowlana.
Element przedmiotowy zam. publ:
1.Na co jest to zamówienie? (usługa, dostawa czy robota budowlana); nie wszystkie środki wydatkowane przez zamawiającego wymagają procedury przewidzianej przez ust. prawo zamówień publicznych – np. wypłata wynagrodzeń pracownikom
2.Zamówienia musi być w całości lub w części opłacane ze środków publ. Jeśli umowa jest nieodpłatna, nie ma mowy o zamówieniu publ. Nie ma obowiązku stosowania ustawy do zam. publ., których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 14 tys. euro.
Element podmiotowy:
1.Zamawiającym jest podmiot, który należy do zamkniętego określonego ustawą katalogu podmiotów.
2.Zamierza zawrzeć umowę, która spełnia ustawowe określenie zam. publ. (przedmiotem tej umowy musi być świadczenie odpłatne, nie należące do ustalonych w ustawie wyjątków) 3.Sfinansuje zamówienie środkami publicznymi. Podmioty zobowiązane do stosowania ustawy to szeroko rozumiane jednostki sektora fin. publ, ich jednostki organizacyjne posiadające i nie posiadające osobowości prawnej oraz inne podmioty dokonujące zamówienia finansowanego z udziałem środków publ.(sektor podmiotów publicznych, organy władzy publicznej). Najważniejszą grupę innych podmiotów stanowią tzw. instytucje prawa publ. i tzw. zamawiający sektorowi.
Instytucje prawa publicznego – to utworzone w szczególnym celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym lecz działające w reżimie prawa prywatnego osoby prawne zależne od szeroko rozumianego państwa, m.in. NBP, Poczta Polska, spółki państwowe i komunalne - np. wodociągi
Zamawiający sektorowi – są to zamawiający, prowadzący działalność w sektorze wodnym, energetyki, transportu.
O obowiązku stosowania ustawy decyduje łącznie zakres przedmiotowy i podmiotowy. Dwie grupy wśród zamawiających:
1.podmioty sektora fin. publ. zobowiązane w pełnym zakresie i w sposób bezwzględny do stosowania przepisów ustawy.
2.Podmioty, na których ciąży obowiązek stosowania ust. w sytuacji, gdy spełnione są określone wymienione w ustawie warunki, które dotyczą organu założycielskiego i sposobu sprawowania przez niego nadzoru właścicielskiego lub zakresu i charakteru zadań realizowanych przez ten podmiot lub źródeł jego finansowania.
Reżim zawierania umów odpłatnych przez określone podmioty: został określony w ustawie pr. zam. publ. Przedmiotem tych umów są usługi i dostawy bądź roboty budowlane. Reżim ten polega na określeniu zasad, sposobu, form postępowania w całym procesie udzielania zamówienia publicznego poczynając od jego przygotowania do realizacji w oparciu o zawartą umowę.
ü Na etapie przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia poprzez uregulowanie czynności zamawiającego w zakresie:
· określenia przedmiotu zamówienia,
· wyboru trybu jego udzielenia,
· sporządzenia Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ).
ü Na etapie postępowania zmierzającego do wyłonienia wykonawcy danego zamówienia poprzez wskazanie zasad postępowania w zakresie:
· określania warunków i wymogów udziału wykonawców w postępowaniu
· oceny ważności ofert i samego postępowania
· zasad i kryteriów wyboru ofert
ü Na etapie realizacji zamówienia w oparciu o umowę przez uregulowanie kwestii:
· formy umowy
· czasu jej obowiązywania
· możliwości zmiany treści umowy i wprowadzania do niej nowych postanowień
· odstąpienia od zawartej umowy czy przesłanek jej nieważności
Zamawiający ma obowiązek podejmowania określonych działań faktycznych a także czynności prawnych. Ich niepodjęcie czy też spełnienie niezgodne z przepisami ustawy wywołuje skutek np. w postaci nieważności całego postępowania. Ponadto przestrzeganie reguł postępowania o udzielenie zamówienia publicznego przez zamawiającego poddane jest kontroli i ocenie dokonywanej przez:
Ø wykonawców w formie przyznanych im środków ochrony prawnej
Ø organ administracji rządowej tj. Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych
Ø NIK
Ø Regionalną Izbę Obrachunkową
Model podstawowego postępowania o udzielenie zam. publ:
1.Zamawiający, który udziela zamówienia publikuje ogłoszenie o zamiarze nabycia określonej dostawy, usługi lub roboty budowlanej [ogłoszenie o zamówieniu] 2.Zamawiający udostępnia informacje niezbędne do przygotowania oferty wykonawcom zainteresowanym wykonaniem tego zamówienia w tym informacje czym zamawiający będzie się kierował wybierając wykonawcę zamówienia [specyfikacja istotnych warunków zamówienia] SIWZ
3.Wykonawcy składają oferty
4.Zamawiający wybiera ofertę najkorzystniejszą i zawiera umowę na wykonanie zamówienia
Ofertą najkorzystniejszą jest oferta wybrana w oparciu o ustalone wcześniej i podane do wiadomości wykonawcom obiektywne i odnoszące się do przedmiotu zamówienia kryteria oceny ofert.
Uczestnikami rynku zam. publ. są z jednej strony zamawiający (czyli podmioty zobowiązane do stosowania procedur udzielania zam. publ. przy zakupie dostaw, usług czy robót budowlanych), a z drugiej strony wykonawcy (tj. podmioty ubiegające się o udzielenie zamówienia publ.) Wykonawcą może być każda osoba fizyczna, prawna, bądź jednostka org. nie posiadająca os. prawnej. Liczba potencjalnych wykonawców jest więc otwarta. Praktyka pokazuje, że zdecydowana większość zamówień jest możliwa do wykonania jedynie przez podmioty prowadzące działalność gospodarczą.
Istotnym elementem postępowania o udzielenie zamówienia publ., bez względu na rodzaj zamówienia czy tryb jego udzielania są generalne reguły udzielania zam. publ. W przypadku wątpliwości co do interpretacji poszczególnych przepisów ustawy znajdują zastosowanie zasady podstawowe postępowania:
Zasady zamówień publicznych:
1.Powszechności
2.Uczciwej konkurencji,
3.równego traktowania
4.Bezstronności i obiektywizmu,
5.Zasada prymatu przetargu nieograniczonego oraz przetargu ograniczonego
6.Pisemności,
7.Jawności i przejrzystości.
Ad.1.Powszechności – stosowanie ustawy dotyczy szerokiego kręgu podmiotów w enumeratywnie wskazanych w ust., wzmocnieniem tej zasady jest jeden z trybów podstawowych – przetarg nieograniczony (tryb, w którym w odpowiedzi na publ. ogłoszenie o zam. oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy)
Ad.2.Uczciwej konkurencji – zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę stanowiącą czyn nieuczciwej konkurencji, czyli działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża ono lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta. Czynem nieuczciwej konkurencji jest utrudnianie innym wykonawcom dostępu do rynku przez sprzedaż towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odsprzedaż poniżej kosztów zakupu w celu eliminacji innych wykonawców (dumping) Zamawiający nie może określać warunków udziału w post. o udziel. zamów. w sposób utrudniający uczciwą konkurencję. Opis przedmiotu zam. powinien być dokonany w sposób jednoznaczny i wyczerpujący za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, z uwzględnieniem wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty. Zakaz opisywania przedmiotów zamówienia za pomocą znaków towarowych, patentów lub pochodzenia.
Ad.3.Równości – na zamawiającym spoczywa obowiązek zapewnienia wykonawcom równego dostępu do inf. o zam. w szczególności przez: ogłaszanie zam., informowanie wykonawców, którzy złożyli oferty o wyborze najkorzystniejszej oferty, zawiadomienie o unieważnieniu postępowania równocześnie wszystkich wykonawców, przekazywanie wykonawcom wyjaśnień i modyfikacji specyfikacji istotnych warunków zam. oraz inf. o przedłużeniu terminu składania ofert na równych zasadach. Obowiązek równego traktowania odnosi się do wykonawców krajowych i zagranicznych.
Ad.4.Bezstronności i obiektywizmu – bezstronność zamawiającego stanowi gwarancję równego traktowania wykonawców. Ustawodawca wskazał przesłanki, w przypadku zaistnienia których osoby wykonujące czynności w postępowaniu o udzielenie zam. podlegają wyłączeniu. W tym celu osoby wykonujące te czynności są zobowiązane do złożenia oświadczenia o braku lub istnieniu okoliczności skutkujących wyłączeniem. Ad.7.Jawności i przejrzystości – postęp. o udziel. zamów. jest jawne, każda czynność powinna być odpowiednio udokumentowana. Z każdego postęp. sporządza się protokół. Niekwestionowany w swej treści protokół stanowi formalną podstawę zawarcia umowy z wykonawcą proponującym najkorzystniejsze warunki wykonania danego zam. Jawne i publiczne otwarcie ofert. Z zawartością ofert nie można zapoznać się przed upływem terminu składania ofert, a dniem otwarcia ofert jest dzień, w którym upływa termin ich składania sprecyzowany co do godziny – daje to pewność zainteresowanym potencjalnym wykonawcom, że treści ich propozycji nie znał wcześniej żaden z konkurentów. Zas.legalizmu działania zamawiającego – nakaz powierzenia wykonania zamówienia tylko takiemu wykonawcy, który uczestniczył w postępowaniu i został wyłoniony zgodnie z przepisami ust. Zamawiający nie może nawet za zgodą wykonawcy przenieść praw i obowiązków wynikających z uznania jego oferty za najkorzystniejszą na osobą trzecią, czyli umowa w sprawie zam. publ. nie może zostać zawarta z innymi podmiotami, niż wykonawca wybrany w odpowiedniej procedurze. Wykonawca po zawarciu umowy może przenieść swoje prawa, zwłaszcza prawa do wymagań na rzecz osoby lub osób trzecich. Zobowiązanym do spełnienia świadczenia nadal pozostaje wykonawca.
Istnieją wyjątki od zasady pisemności: oświadczenia, wnioski, zawiadomienia, informacje mogą być przekazywane zgodnie z wyborem zamawiającego nie tylko pisemnie ale też faksem lub drogą elektroniczną. Formę pisemną uznaje się za zachowaną, gdy na dokumencie obejmującym treść oświadczenia lub zawiadomienia składający zamówienie lub dokonujący zawiadomienia złoży własnoręczny podpis. Zwykła korespondencja elektroniczna w postęp. o zam. publ. nie musi być opatrzona bezpiecznym certyfikowanym podpisem elektronicznym. Tylko złożenie oferty dla zachowania jej ważności wymaga od wykonawcy opatrzenia jej bezpiecznym podpisem elektronicznym. Protokołu nie można prowadzić w formie elektronicznej.
Zasada prowadzenia postępowania w języku polskim: dotyczy to fazy przygotowania postępowania jak i jego prowadzenia. Również umowa w sprawie zamówienia publicznego powinna być sporządzona w języku polskim. Wykonawcy mają obowiązek przedstawienia wszelkich dokumentów również w języku polskim. W przypadku złożenia dokumentów wyłącznie w wersji obcojęzycznej zamawiający może wezwać wykonawcę do usunięcia tego braku i złożenia dokumentów również w wersji polskojęzycznej. Zamawiający może wyrazić zgodę na posługiwanie się jednym z języków używanych w handlu międzynarodowym. Wyrażenie zgody na wykonywanie określonych czynności w języku obcym nie uwalnia zamawiającego od przygotowania postępowania w języku polskim. Wykonawcy mogą za zgodą zamawiającego poprzestać na wykonywaniu czynności w języku obcym.
Zasada prymatu przetargowych trybów postępowania: podstawowe tryby udzielania zamówienia to przetarg nieograniczony i ograniczony. Pozaprzetargowe tryby zamówienia to: negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny, negocjacje bez ogłoszenia, zamówienia z wolnej ręki, zapytanie o cenę, licytacja elektroniczna.
Przetarg nieograniczony: tryb udzielania zamówienia w którym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy. Przetarg ten jest zasadą podstawową i może być stosowany w każdej sytuacji. Zalety: niewielkie skomplikowanie procedury (zamawiający ogłasza o przetargu, ze złożonych ofert wybierana jest najkorzystniejsza), do minimum ograniczona jest liczba etapów procedury.
Wady: ryzyko, że w postępowaniu weźmie udział bardzo wiele podmiotów. W każdym przypadku zamawiający jest zobowiązany zamieścić ogłoszenie o zamówieniu w miejscu publicznym dostępnym w swojej siedzibie oraz na stronie internetowej. Inne miejsca publikacji: biuletyn zamówień publicznych, dziennik urzędowy UE, dziennik lub czasopismo o zasięgu ogólnopolskim. Kluczowe w każdym przypadku są ogłoszenia publikowane w biuletynie zam. pub. Lub dzienniku rzędowym UE. Dlatego też ogłoszenia publikowane w innych miejscach: 1. nie mogą zostać zamieszczone lub publikowane przed dniem przekazania ogłoszenia Prezesom Urzędów Zam. Pub. Lub przed dniem przekazania urzędowi oficjalnych informacji wspólnot europejskich. 2. nie mogą zawierać informacji innych niż przekazanych prezesowi urzędów lub urzędowi oficjalnych publikacji UE. 3. powinny zawierać informację o dniu przekazania ogłoszenia Prezesowi urzędów lub urzędowi of. pub. UE. Wraz z publikacją ogłoszenia rozpoczyna się proces udostępniania SWIZ wykonawcom zainteresowanym udziałem w postępowaniu. Podstawowa forma SWIZ na stronie internetowej zamawiającego od dnia publikacji ogłoszenia o zamówieniu.
Termin składania ofert: Zamawiający określa w ogłoszeniu oraz w SWIZ termin i miejsce składania ofert z uwzględnieniem czasu niezbędnego na przygotowanie i złożenie oferty – najkrótszy termin 7 dni.
ZŁOŻENIE OFERTY: wykonawca składa ofertę pod rygorem nieważności w formie pisemnej albo za zgodą zamawiającego w postaci elektronicznej opatrzoną bezpiecznym podpisem elektronicznym. Każdy z wykonawców może złożyć wyłącznie jedną ofertę. Treść oferty musi odpowiadać treści SWIZ. Wraz z ofertą wykonawca składa oświadczenie o spełnieniu warunków udziału w postępowaniu. Jeśli wykonawca złoży ofertę i nie wycofa jej przed dniem otwarcia ofert będzie swoją ofertą zawiązany.
WADIUM: to kwota pieniężna, którą zamawiający może zatrzymać wraz z ewentualnymi odsetkami albo domagać się jej wypłaty jeśli wykonawca którego oferta została wybrana: 1. odmówił podpisania umowy na warunkach określonych w ofercie. 2. nie wniósł zabezpieczenia należytego umowy. 3. zawarcie umowy w sprawie zam. pub. stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy. Wysokość wadium nie większa niż 3 % wartości zamówienia. Wadium powinno być wniesione przed upływem terminu składania ofert. Po upływie terminu składania ofert zamawiający dokonuje otwarcia ofert. Następnie ich oceny oraz w zależności od wyniku tych działań następuje albo wybór najkorzystniejszej oferty albo unieważnienie postępowania. Rezultatem postępowania w przypadku wyboru oferty najkorzystniejszej jest zawarcie umowy w sprawie zamówienia pub. pomiędzy zamawiającym a wykonawcą
Przetarg ograniczony: tryb udzielania zamówienia, w którym w odpowiedzi na publiczne ogłoszenie o zamówieniu kierowane do nieograniczonego kręgu wykonawców, wykonawcy składają wnioski o dopuszczenie do udziału w przetargu, dołączając oświadczenia i dokumenty potwierdzające spełnienie warunków udziału w postępowaniu. Na postawie złożonych wniosków zamawiający sporządza listę rankingową wykonawców, dokonuje selekcji wykonawców do drugiego etapu postępowania, i zaprasza do składania ofert wybierając tych wykonawców, którzy najlepiej spełniają warunki wskazane w ogłoszeniu. Ze złożonych ofert dokonuje wyboru najkorzystniejszej. Kryteria selekcji muszą być jasne, jawne, obiektywne. Zamawiający powinien co do zasady zaprosić do drugiego etapu nie mniej niż 5 i nie więcej niż 20 wykonawców. Zazwyczaj wraz z zaproszeniem do składania ofert wysyłana jest SIWZ. Zastosowanie tego trybu jest możliwe w każdej sytuacji. W tym trybie zamawiający nie prowadzi z wykonawcami jakichkolwiek negocjacji.
Tryb negocjacji z ogłoszeniem: tryb udzielenia zamówienia w którym zamawiający zaprasza wykonawców dopuszczonych do udziału w postępowaniu do składania ofert wstępnych nie zawierających cen. Prowadzi z nimi negocjacje a następnie zaprasza do składania ofert ostatecznych. Jest to tryb szczególnie przydatny gdy zamawiającemu trudno jest z góry określić szczegółowe cechy zamawianych usług. Zastosowanie tego trybu umożliwia zamawiającemu zorientowanie się jaki jest zakres usług oferowanych przez poszczególnych wykonawców i doprecyzowanie swoich wymagań. Prowadzone negocjacje mają charakter poufny, żadna ze stron bez zgody drugiej strony nie może ujawnić informacji technicznych i handlowych związanych z negocjacjami. Przebieg procedury: zamawiający ogłasza o zamówieniu publicznym kierując do nieograniczonego kręgu potencjalnych wykonawców zaproszenie do składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Odpowiedzi na ogłoszenie zainteresowani wykonawcy składają wnioski w oparciu o które zamawiający kwalifikuje wybrany z nich do dalszego udzialu w postępowaniu. Wybrani wykonawcy zapraszani są do negocjacji a wraz zaproszeniem otrzymują od zamawiającego specyfikację istotnych warunków zamówienia (SIWZ) w oparciu o którą sporządzają oferty wstępne, które są podstawą negocjacji. Przedmiotem negocjacji są warunki umowy określone przez zamawiającego w SIWZ. Po przeprowadzeniu negocjacji ma miejsce modyfikacja postanowień SIWZ. Następnie wykonawcy z którymi zamawiający prowadził negocjacje składają oferty ostateczne tym razem określając już ceny. Zamawiający wybiera najkorzystniejszą z nich. Zamawiający może udzielić ogłoszenia w trybie negocjacji z ogłoszeniem, jeśli zachodzi minimum jedna z następujących okoliczności: 1. w postępowaniu prowadzonym uprzednio w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego albo dialogu konkurencyjnego wszystkie oferty zostały odrzucone, a pierwotne warunki zamówienia nie zostały w istotny sposób zmienione. SIWZ – dokument, w którym zamawiający przedstawia swoje oczekiwania wobec przyszłego wykonawcy. Na podstawie SIWZ (wyliczenia – wymienia się szczegóły na które trzeba zwrócić uwagę) wykonawca przygotuje swoja ofertę. 2. W wyjątkowych sytuacjach gdy charakter dostaw, usług lub robót budowlanych lub związane z nimi ryzyko uniemożliwia wcześniejsze dokonanie ich wyceny. Tryb ten można zastosować wówczas, gdy ze względu na oryginalność przewidywanej technologii, potrzebę stosowania unikatowych technologii i materiałów, szczególne wymogi jakościowe niemożliwe jest wcześniejsze ustalenie wartości zamówienia. 3. nie można z góry określić szczegółowych cech zamawianych usług w taki sposób, by umożliwić wybór najkorzystniejszej oferty w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego. Potencjalni wykonawcy zaproszeniu do negocjacji mają dostarczyć informacji koniecznych do ścisłego i obiektywnego okręcenia kryteriów użytych później do charakteryzowania przedmiotów zamówienia. 4. Przedmiotem zamówienia sa roboty budowlane prowadzone wyłącznie w celach badawczych, a nie w celu zapewnienia zysku lub pokrycia poniesionych kosztów badań lub rozwoju. Ten tryb można stosować także do dostaw niezbędnych do wykonania takich robót (zakup przez instytut aparatury służącej do celów badawczych). 5. Zamówienia, których wartość nie przekracza kwot progowych określonych w rozporządzeniu Prezesa RM (133 tyś. Euro 0,5 mln zł, dla robót budowlanych poniżej 20 mln.)
DIALOG KONKURENCYJNY: to tryb udzielenia zamówienia, w którym po publicznym ogłoszeniu o zamówieniu, zamawiający prowadzi z wybranymi przez siebie wykonawcami dialog a następnie zaprasza ich do składania ofert.
PRZEBIEG POSTEPOWANIA: Postępowanie rozpoczyna się publikacją ogłoszenia o zamówieniu w odpowiedzi na ogłoszenie. Zainteresowani składają wnioski o dopuszczenie ich do udziału w postępowaniu. Złożone wnioski są podstawą do zaproszenia wykonawców do udziału w dialogu konkurencyjnym (co najmniej 3 wykonawców). Po zakończeniu dialogu zamawiający zaprasza wykonawców do złożenia ofert wraz z zaproszeniem uczestniczących w dialogu przekazuje SWIZ. Jest to tryb przewidywany zwłaszcza dla tych sytuacji w których zamawiający ma trudności z precyzyjnym opisem przedmiotu zamówienia. Prowadzi dialog do momentu w którym będzie w stanie precyzyjnie określić rozwiązania które najlepiej spełniają jego potrzeby. Każdy z wykonawców może przedstawić większą liczbę rozwiązań. Bez zgody wykonawcy zamawiającemu nie wolno ujawniać innym uczestnikom dialogu proponowanych przez nich indor. technicznych.
Dla zastosowania tego trybu wymagane jest równoczesne spełnienie aż 2 przesłanek:
1. nie jest możliwe udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieogr. lub ogr. ponieważ ze względu na szczególnie włożony charakter zamówienia nie można opisać przedmiotu zamówienia zgodnie z wymogami ustawy lub obiektywnie określić uwarunkowań prawnych lub finansowych wykonania zamówienia.
2. Cena nie jest jedynym kryterium wyboru oferty najkorzystniejszej.
NEGOCJACJE BEZ OGŁOSZENIA: to tryb udzielania zamówienia w którym zamawiający negocjuje warunki umowy z wybranymi przez siebie wykonawcami a następnie zaprasza ich do składania ofert. Nie występuje publiczn...
kociak.k