Udary mózgu
Udar mózgu – zawał mózgu spowodowany przez niedokrwienie lub krwotok, a prowadzący do zaburzenia czynności. Charakteryzuje się nagłym ubytkiem neurologicznym, a cechą charakterystyczną jest porażenie połowicze.
Udar może być następstwem zaburzenia przedniego krążenia czyli t.szyjnej i jej głównej gałęzi lub też tylnego obszaru krążenia, który obejmuje tętnice kręgowe podstawowe oraz tętnice mózgu tylne.
· Udar dla t.szyjnej występuje w 80% przypadków prowadząc do osłabienia jednej połowy ciała .
· Udary w obszarze krążenia tylnego zwane też udarami pionowymi są następstwem zakrzepicy i zatkania drobnych tętniczek, które odchodzą bezpośrednio od tętnic kręgowo-podstawowych.
Udary stoją na 3 miejscu za chorobami serca i rakiem jako przyczyny śmierci.
Wyróżnia się 4 podstawowe choroby naczyniowe mózgu :
Ad.1) Udary zakrzepowe – spowodowane są przez miażdżycowe zamknięcie lub zwężenie t.szyjnej lub t.środkowej mózgu. Wystąpienie ubytku neurologicznego może być poprzedzone napadami przemijającego niedokrwienia lub też narastać stopniowo.
Ad.2) Udary zatorowe – są zjawiskiem nagłym wywołanym przez zamknięcie jednego z dystalnych naczyń kory przez płytki krwi. Udary te występują w przebiegu zawału serca i są spowodowane przez czopy zatorowe odrywające się ze ścian serca.
Ad.3) Udary jamiste – są to bardo drobne obszary zawału o obszarze mniejszym niż 1cm., dochodzi do nich wskutek zamknięcia drobnych tętniczek odchodzących bezpośrednio od dużych naczyń.
Ad.4) Udary krwotoczne – jest postacią najcięższą, obszary mózgu, w których do nich dochodzi pokrywają się z okolicami powstawania udarów jamistych.
Czynniki ryzyka wystąpienia udaru mózgu :
ü wiek
ü nadciśnienie tętnicze
ü cukrzyca
ü napadowe przemijające niedokrwienie mózgu
Uszkodzenia w obszarze przedniej t.mózgu prowadzą do :
Ø upośledzenia osądu i samooceny
Ø nietrzymania stolca lub moczu
Ø ataksji
Ø porażenia KD po str. przeciwległej, możliwy niedowład ramienia
Zawał w obrębie t.środkowej mózgu prowadzi do :
Ø dysfazja
Ø niedowidzenie połowicze
Ø przeciwster. porażenie połowicze
Ø agnozja
Ø korowe osłabienie czucia
Ø porażenie twarzy
Zawał w obrębie t.tylnej mózgu :
Ø porażenie III nerwu czaszkowego
Ø aleksja
Ø zaburzenia pamięci
Ø ślepota korowa
Istnieje wiele metod oceny stanu chorego, jedną z najczęściej stosowanych jest tzw. wskaźnik Barthela – wskaźnik używanych testów kodowych do oceny ogólnej sprawności pacjenta.
CZYNNOŚĆ
WYKONUJE
SAM
PRZY POMOCY
1. Spożywanie posiłków
10
5
2. Przenoszenie się z wózka na łóżko i z powrotem
15
10-5
3. Czynności toaletowe (mycie zębów, czesanie się itp.)
0
4. Siadanie i wstawanie z sedesu oraz wykonywanie czynności toaletowych
5. Kąpanie się
6. Kroczenie po powierzchni równej, płaskiej (jeżeli pacjent nie chodzi to porusz się na wózku)
7. Wchodzenie i schodzenia po schodach
8. Ubieranie się
9. Kontrolowane oddawanie stolca
10. Kontrolowane oddawanie moczu
Na podstawie najczęściej stosowanych skal stworzono skalę uszkodzeń REPTY i wskaźnik funkcjonalny REPTY.
W skali uszkodzeń LEPTY wyróżniono 15 pkt. :
1. świadomość
2. pytanie o miesiąc i wiek
3. polecenia zamknięcia, otwarcia oczu i zgięcia palców
4. ruchy gałek ocznych
5. pole widzenia
6. niedowład nerwu twarzowego
7. siła mm KG
8. siła mm KD
9. ataksja
10. czucie bólu
11. reakcje na bodźce wzrokowe, czuciowe lub słuchowe
12. dyzartria – zaburzenia aparatu wykonawczego czynności mówienia
13. afazja – zaburzenia mechanizmów programowania czynności mowy u człowieka, który opanował tą czynność
14. napięcie mm.
15. czynność zwieraczy
Wskaźnik funkcjonalny REPTY :
· spożywanie posiłków
· dbałość o wygląd zewn. i higienę osobistą
· kąpiel
· ubieranie górnej części ciała i dolnej
· toaleta
· oddawanie moczu
· oddawanie stolca
· w przechodzeniu z łóżka na krzesło
· siadanie na ubikację
· wychodzenie pod prysznic lub do wanny
· chodzenie lub jazda na wózku
· schody
· rozumienie słuchowe lub wizualne
· mowa werbalna
...
mkryszka