72_028.pdf

Elektor w EdW

Editorial items appearing on pages 28−29 are the copyright property of © Segment B. V. Beek, The Netherlands, 1998, which reserves all rights.

Ładowarka baterii jednorazowych

Baterie alkaliczne albo alkaliczno−mangano−

we nie są przeznaczone do wielokrotnego ła−

dowania. Jednak od lat podejmuje się mniej

lub bardziej poważne próby regeneracji ta−

kich baterii przez ich ładowanie. Oczywiście,

producenci baterii milczą na ten temat i nie−

odmiennie twierdzą, że baterii ładować się

nie da. Ciekawskich eksperymentatorów

ostrzega się nawet przed niebezpieczeń−

stwem eksplozji.

Przedstawionym układem autor dodaje je−

den niewielki, ale pożyteczny głos do dysku−

sji na ten kontrowersyjny temat. W zapropo−

nowanym układzie można ładować jednora−

zowe baterie alkaliczne nie raz, tylko cztery

do 20 razy, zależnie od wieku i typu.

Najważniejsze jest, że baterie ładowane są

nie prądem stałym, tylko zmiennym. Łado−

wanie znacznym prądem stałym rzeczywi−

ście może prowadzić do wzrostu temperatu−

ry, ciśnienia, a nawet eksplozji. W tym wy−

padku bateria jest dołączona do źródła napię−

cia zmiennego 12V przez dwie diody włą−

czone antyrównolegle. Dodatnia polówka ła−

duje ogniwo, ujemna rozładowuje. Prądy są

wyznaczone przez rezystancje R C (charge −

ładowanie) oraz R D (discharge – rozładowa−

nie), które oczywiście nie są jednakowe. Prąd

ładowania nie powinien przekraczać 1/25,

a prąd rozładowania 1/100 pojemno−

ści baterii.

Oto przykład obliczeń. Typowa ba−

teria alkaliczna R6 (AA, Mignon) ma

pojemność około 2000mAh. Prąd ła−

dowania nie powinien więc przekra−

czać 80mA (2000/25), a prąd rozłado−

wania 20mA. Na rezystorach R C , R D

występuje napięcie zmienne 12V, po−

mniejszone o spadek napięcia na dio−

dzie i baterii – w sumie około 10V.

Prądy ładowania i rozładowania płyną

tylko w połowie okresu, więc trzeba

przyjąć rezystancję dwukrotnie mniej−

szą, niż wynika z podzielenia napięcia

10V przez prąd. Wartości R C =86

Ω

są dobrym wyborem. Warto jednak

sprawdzić uzyskany prąd za pomocą dobrego

miernika (wartości skutecznej), odłączając na

czas pomiaru najpierw R C , potem R D .

Przy doborze rezystorów trzeba też ko−

niecznie uwzględnić moc strat. Przy prądach

powyżej 20mA rezystory powinny mieć ob−

ciążalność 1W.

Także obliczenie czasu ładowania nie jest

trudne. Należy władować do ogniwa około

140% jego nominalnej pojemności. W przy−

padku baterii całkowicie pustej i średnim

prądzie ładowania około 1/33 pojemności

Ω

baterii, ładowanie powinno trwać około

1,4 x 33 = 46 godzin. Znacznie lepsze efekty

uzyskuje się jednak, jeśli bateria nie jest cał−

kowicie rozładowana.

Potrzebne napięcie o wartości około

12V można uzyskać z dowolnego zasilacza

(napięcia zmiennego) lub z transformatora.

Dodatkowy obwód z mostkiem diodowym

i przekaźnikiem zapobiegnie rozładowaniu

świeżo naładowanych baterii przez uzwoje−

nie transformatora w przypadku zaniku na−

pięcia sieci.

Ferreira de Almeida

Lampowe radio z ECC86

W zasadzie czas lamp elektronowych się

skończył. Ale lampy się nie poddają. Wiele

odbiorników lampowych nadal funkcjonuje,

i niejedna lampa czeka jeszcze w zapomnia−

nym pudełku na swoje ponowne zastosowa−

nie. Gdyby tylko nie były potrzebne wysokie

napięcia!

Na szczęście jest lampa, która pracuje

przy napięciu 6V – ECC86!

Na początku lat 60. przemysł elektroniczny

stanął przed problemem. Właśnie narodził się

tranzystor i można było budować radia samo−

chodowe bez przetwornicy wysokiego napię−

cia i ciężkich transformatorów. Niestety, czę−

stotliwość graniczna pierwszych tranzystorów

Elektronika dla Wszystkich

iR D =330

Elektor w EdW

była mała i w żadnym wypadku nie nadawały

się one na przykład do mieszaczy w głowicach

UKF. W ten sposób w układzie tranzystoro−

wym musiała być zastosowana lampa. Była

nią ECC86, przeznaczona do stopni wejścio−

wych i samowzbudnych mieszaczy w odbior−

nikach samochodowych zasilanych wprost

z akumulatora. Według karty katalogowej

można wykorzystać napięcie anodowe o war−

tości... 6,3V lub 12,6V. Napięcie żarzenia wy−

nosi zawsze 6,3V. Temu elektronicznemu wą−

skiemu gardłu zawdzięczamy niskonapięcio−

wą lampę ECC86.

Za jej pomocą zbudowany jest tu niemal

klasyczny audion na fale średnie. Jako

źródło zasilania służy akumulator żelowy

6V. Schemat odpowiada wzmacniaczowi

dwustopniowemu. W rzeczywistości pierw−

szy stopień służy jako demodulator

i przedwzmacniacz. Drugi stopień jest

wzmacniaczem m.cz. i bezpośrednio steruje

słuchawką o oporności 2kΩ. Kondensator

C4 (470pF) dba o to, by sygnały w.cz. nie

przedostały się do drugiego stopnia.

W przeciwnym wypadku lampa pracowała−

by według pierwotnego przeznaczenia – ja−

ko samowzbudny mieszacz dla zakresu

UKF.

Anteną jest 10−cm pręt ferrytowy o śre−

dnicy 10mm, na który nawinięto 50 zwojów

izolowanego drutu.

Radio ma ładny dźwięk i odbiera lokalne

stacje średniofalowe, a wieczorem z wystar−

czająco długą anteną także liczne europej−

skie. Użytkownik czuje się, jakby cofnął się

w czasie o kilkadziesiąt lat.

B. Kainka

Wielofunkcyjna kontrolka

Układ sterowania kontrolką włączenia zasila−

nia i przepalenia bezpiecznika jest rozwinię−

ciem projektu z roku 1999. Ma mniejsze wy−

miary i jest tańszy, choć przeznaczony jest do

pracy przy napięciu sieci.

Typowa dwukolorowa dioda LED ze

wspólną katodą świeci kolorem zielonym

podczas normalnej pracy. Przepalenie bez−

piecznika sygnalizowane jest światłem kolo−

ru czerwonego (rot). Rezystor R1 ogranicza

prąd do wartości około 2mA. Przy takim prą−

dzie dioda LED świeci jeszcze stosunkowo

dobrze. Aby zwiększyć jej jasność, można

nieco zmniejszyć wartość R1. Dioda Zenera

D1 zapobiega świeceniu diody czerwonej ra−

zem z zieloną. Gdy bezpiecznik jest sprawny,

diody są w rzeczywistości połączone równo−

legle, przez co wyższe napięcie przewodze−

nia zielonej diody mogłoby powodować

świecenie diody czerwonej nawet w obe−

cności diody D3.

Diody D3, D4 zapobiegają uszkodze−

niu diod wysokim napięciem (wstecz−

nym) – układ jest zasilany napięciem sie−

ci i wykorzystuje tylko jedną połówkę na−

pięcia zmiennego. Przy prądzie stałym

diody te można pominąć.

Przy wykorzystaniu tego układu do

kontroli bezpiecznika sieciowego należy

pamiętać, że elementy nie są oddzielone

od sieci. Występuje na nich wysokie na−

pięcie względem ziemi, groźne dla życia.

Należy koniecznie zastosować wymagane

środki ostrożności określone w przepi−

sach bezpieczeństwa!

Stefan Lenke

Prosty wyłącznik pomocniczy

do PC−ta

Dawniej wszystko było lepsze: większość

komputerów była wyposażona w gniazdo sie−

ciowe pozwalające automatycznie wyłączać

monitor po wyłączeniu komputera. Wyjście to

było sterowane przez wyłącznik główny kom−

putera, więc monitor był włączany/wyłączany

wraz z komputerem. Dziś rzadko spotyka się

takie gniazda – raczej wskutek nostalgii, a nie

ze względów praktycznych. Nawet gdy takie

gniazdo jest, wyłączane jest za pomocą małe−

go trudno dostępnego wyłącznika umieszczo−

nego na tylnej ściance, a nie wyłącznika kom−

putera, umieszczonego z przodu obudowy.

Krótko mówiąc: po wyłączeniu komputera

monitor nadal jest włączony.

Na szczęście tej wadzie można w dość

prosty sposób zaradzić. Na 15−pinowym

gnieździe Gameport (typu D−sub) podczas

pracy komputera występuje napięcie zasilają−

ce +5V. Napięcie +5V występuje na nóżkach

1,8, 9, 15, a potencjał masy na nóżkach 4 i 5.

To wystarczy do wysterowania przekaźnika

5−woltowego. Odpowiedni przekaźnik wy−

starczy do sterowania takich urządzeń jak

monitor, drukarka oraz wszystkie inne ze−

wnętrzne peryferia.

P. van Geens

Elektronika dla Wszystkich

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: