2007.05.23 POS zagadnienia Wroclaw.doc

ZAGADNIENIA Z PRAWA OCHRONY ŚRODOWISKA na test jednokrotnego wyboru

Odpady uznajemy za niebezpieczne jeśli są:

a. palność (podatność odpadów do zapłonu i palenia się trwałym i silnym płomieniem),

b. korozyjność (niszczenie materiałów konstrukcyjnych),

c. reaktywność (zdolność do krótkoterminowych działań polegających na eksplozji, wydzielaniu toksycznych gazów, reakcji chemicznych pomiędzy odpadami a środowiskiem)

d. ekotoksyczność (zdolność do działań jak w pkt. c, ale powolnych długoterminowych),

Do najważniejszych konstytucyjnych regulacji z zakresu ochrony środowiska zaliczyć można m. in. art. 5, art. 68 ust. 4, art. 86:

Pojęcie poważnej awarii: rozumie się przez to zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem,

Aktualnie realizowany w ochronie środowiska UE jest program: Środowisko 2010: Nasza przyszłość, nasz wybór (chyba)

Do zasad ogólnych prawa ochrony środowiska sformułowanych w ustawie POŚ należą m.in. zasada:

Zasada zrównoważonego rozwoju

Zasada kompleksowej ochrony
Ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów (Art.5).
Zasada ta podkreśla przenikające całą ustawę podejście zintegrowane do ochrony środowiska. Najbardziej spektakularnym i szeroko komentowanym przejawem tego podejścia jest wprowadzenie instytucji zintegrowanego pozwolenia ekologicznego. Nie jest to jednak jedyny przykład stosowania tej zasady dotyczy ona też np. ustanawiania standardów jakości środowiska lub dopuszczenia odstępstw od granicznych wartości emisji.

Zasada prewencji
Kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu (Art.6. ust.1 ).
Najbardziej dobitnym wyrazem realizacji tej zasady są rozwinięte postanowienia dotyczące postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, zarówno w odniesieniu do konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych jak i planów, programów, polityk itp. dokumentów strategicznych.

Zasada przezorności
Kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze (Art. 6 ust.2).
Zasada przezorności stanowi swego rodzaju kolejny krok w stosunku do zasady prewencji odwracając niejako ciężar dowodu. O ile tam obowiązek zapobiegania wiąże się dopiero z dowiedzionym negatywnym oddziaływaniem, to przy zasadzie przezorności wygląda to inaczej - tutaj podjęcie działań zapobiegawczych jest wymagane zawsze, o ile nie jest dowiedziony brak negatywnych oddziaływań na środowisko. Z tą zasadą wiązać można nowatorską instytucję zabezpieczenia roszczeń w związku z podejmowaniem działalności mogącej pogorszyć stan środowiska w znacznych rozmiarach.

Zasada zanieczyszczający płaci (Art. 7)
1. Kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia.
2. Kto może spowodować zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.
Mamy tutaj do czynienia z rozwinięciem zasady odpowiedzialności za szkody w środowisku przewidzianej w art. 86 Konstytucji RP. Mamy tutaj dwa elementy: w przypadku czynu dokonanego (tzn. spowodowania zanieczyszczenia) w grę wchodzą koszty usunięcia skutków, w przypadku natomiast potencjalnego zanieczyszczenia chodzi o koszty zapobiegania zanieczyszczeniu. W tym drugim przypadku mamy niejako uzasadnienie dla rozbudowanych w ustawie obowiązków w zakresie monitorowania i raportowania nałożonych na podmioty prowadzące potencjalnie szkodliwą działalność.

GMO: GMO, czyli organizmy zmodyfikowane genetycznie to rośliny, zwierzęta i drobnoustroje, których geny zostały celowo zmienione przez człowieka. Rekombinacja DNA i inne pokrewne techniki pozwalają tworzyć organizmy o odmiennych właściwościach niż macierzysty gatunek.

Odpowiedzialność cywilnoprawna w ochronie środowiska obejmuje: szkody spowodowane oddziaływaniem na środowisko,

Odpowiedzialność w zakresie ochrony środowiska obejmuje odpowiedzialność: cywilna, karna, administracyjna

Sieć obszarów Natura 2000: został w Polsce wprowadzony w Ustawie o ochronie przyrody z 2004 roku:

Art. 25. 1. Sieć obszarów Natura 2000 obejmuje:

1) obszary specjalnej ochrony ptaków

2) specjalne obszary ochrony siedlisk.

2. Obszar Natura 2000 może obejmować część lub całość obszarów i obiektów objętych formami ochrony przyrody (wymienionych w ustawie).

W Polsce wyznaczono dotychczas 72 obszary specjalnej ochrony ptaków, a polski rząd zgłosił Komisji Europejskiej zamiar utworzenia 35 nowych obszarów ptasich oraz ok. 230 obszarów ochrony siedliskowych. Zdaniem przyrodniczych organizacji pozarządowych w Polsce powinno powstać około 140 obszarów "ptasich" i około 400 obszarów "siedliskowych". Organizacje pozarządowe skompilowały własną wersję listy potencjalnych obszarów Natura 2000, tzw. Shadow List (listę cieni), którą przesłały Komisji Europejkiej w formie oficjalnej skargi. W Polsce poziom wdrożenia programu jest niewystarczający[1][2][3]. Polska jest jednym z trzynastu państw członkowskich, do których Komisja Europejska wystosowała ostrzeżenie w związku z niedostatecznym poziomem wdrożenia programu Natura 2000. W kwietniu 2006 roku Komisja Europejska rozpoczęła "procedurę naruszeniową" przeciwko Polsce[4], a w grudniu przesłano Polsce tzw. uzasadnioną opinię, co może doprowadzić do procesu przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości i nałożeniem kar finansowych.

Do centralnych organów administracji rządowej z zakresu ochrony środowiska zaliczamy:

Trwale zrównoważoną gospodarkę leśną prowadzi się według:

Opłaty pobiera się za:

Istnieją następujące fundusze:

Do instrumentów niefinansowych ochrony zaliczyć można:

Zrównoważony rozwój w polskim prawodawstwie określony jest w: W Polsce przyjęto politykę ekorozwoju państwa do 2025 o czym mówi uchwała sejmu RP z dnia 8 maja 2003 r. (M.P. nr 33 poz. 433) [1]. Korzyści związane z ekorozwojem to zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii, stworzenie alternatywnych źródeł dochodów dla ludności, rozwój obszarów wiejskich, zmniejszenie bezrobocia oraz wzrost bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Aktualny katalog kar administracyjnych obejmuje:

1)        zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;

2)        usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;

3)      zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub krzewów.

Ochrona indywidualnych tworów przyrody obejmuje: pomniki przyrody - pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości naukowej, kulturowej, historyczno-pamiątkowej i krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je wśród innych tworów, jak np. sędziwe, okazałych rozmiarów drzewa i krzewy, wodospady, skałki, jary, głazy narzutowe, jaskinie.

Do odpadów niebezpiecznych zaliczamy:

Ochrona gruntów obejmuje: dziko występujących roślin, zwierząt i grzybów oraz ich siedlisk, gatunków rzadko występujących, endemicznych, podatnych na zagrożenia i zagrożonych wyginięciem oraz objętych ochroną na podstawie umów międzynarodowych, a także zachowanie różnorodności gatunkowej i genetycznej.

PPP regulowane jest:

Zielone Płuca Polski to obszar: w skrócie ZPP to organizacja ekologiczna utworzona w 1991 roku mająca na celu opracowywanie, promowanie i wdrażanie strategii ekorozwoju dla Warmii i Mazur oraz Suwalszczyzny. Zielone Płuca Polski obejmują swoim zasięgiem tereny ekologicznie nieskażone, leżące na terenie kilku województw: warmińsko-mazurskiego (bez jednej gminy), podlaskiego (całe województwo), mazowieckiego (północna część), kujawsko-pomorskiego (9 gmin) oraz pomorskiego (6 gmin).

Kary administracyjne wymierza: Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów

Klub Rzymski to: Klub Rzymski – międzynarodowa organizacja założona w 1968 roku, zajmująca się badaniem i publikowaniem globalnych problemów świata, w tym również związanych z zagrożeniami środowiska. W roku 1970 w raporcie Granice wzrostu Klub Rzymski zwracał uwagę na groźbę globalnej katastrofy ekologicznej.

Przesłankami ochrony środowiska są m. in. przesłanki: biologiczne, społeczne, ekonomiczne

Instrumentem ochrony powietrza jest: prawne, ekonomiczne, techniczne, organizacyjne

Parki krajobrazowe: Park krajobrazowy obejmuje obszar chroniony ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju. Na obszarach graniczących z parkiem krajobrazowym może być wyznaczona otulina. Utworzenie parku krajobrazowego lub powiększenie jego obszaru następuje w drodze rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, szczególne cele ochrony oraz zakazy właściwe dla danego parku krajobrazowego lub jego części wybrane spośród zakazów, o których mowa w art. 17 ust. 1, wynikające z potrzeb jego ochrony. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku krajobrazowego następuje w drodze rozporządzenia wojewody, po uzgodnieniu z właściwymi miejscowo radami gmin, z powodu bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych, historycznych i kulturowych oraz walorów krajobrazowych na obszarach projektowanych do wyłączenia spod ochrony. Projekt rozporządzenia w sprawie utworzenia, zmiany granic lub likwidacji parku krajobrazowego wymaga uzgodnienia z właściwą miejscowo radą gminy.

Opłata podwyższona o 500% jest ponoszona za: korzystanie ze środowiska bez wymaganych pozwoleń na wprowadzanie powietrza gazów lub pyłów, pobór wód lub wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi podmiot ponosi opłaty podwyższone o 500% (art. 292), wprowadzenie opłaty podwyższonej o 500 % ustalono na 2009r.

Kara biegnąca jest wymierzana w skali doby za przekroczenie określonej w pozwoleniu ilości odprowadzanych: gazów lub pyłów

Park narodowy: Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody jest celem publicznym w rozumieniu ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543, z późn. zm.2). Park narodowy obejmuje obszar wyróżniający się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, społecznymi, kulturowymi i edukacyjnymi, o powierzchni nie mniejszej niż 1 000 ha, na którym ochronie podlega cała przyroda oraz walory krajobrazowe. Park narodowy tworzy się w celu zachowania różnorodności biologicznej, zasobów, tworów i składników przyrody nieożywionej i walorów krajobrazowych, przywrócenia właściwego stanu zasobów i składników przyrody oraz odtworzenia zniekształconych siedlisk przyrodniczych, siedlisk roślin, siedlisk zwierząt lub siedlisk grzybów. Park narodowy jest państwową jednostką budżetową w rozumieniu przepisów o finansach publicznych. Minister właściwy do spraw środowiska, w drodze zarządzenia, nadaje parkowi narodowemu statut określający jego strukturę organizacyjną. Utworzenie parku narodowego, zmiana jego granic lub likwidacja następuje w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, które określa jego nazwę, obszar, przebieg granicy, otulinę i nieruchomości Skarbu Państwa nieprzechodzące w trwały zarząd parku narodowego. Rada Ministrów, wydając rozporządzenie, kieruje się rzeczywistym stanem wartości przyrodniczych obszaru. Likwidacja lub zmniejszenie obszaru parku narodowego następuje wyłącznie w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych i kulturowych jego obszaru.

Państwowy monitoring środowiska prowadzi: Główny Inspektor Ochrony Środowiska

·         dotrzymywaniu standardów jakości środowiska oraz obszarach występowania przekroczeń tych standardów,

·         skuteczności realizowanych programów naprawczych,

·         skuteczności realizowania polityk, programów i strategii ochrony środowiska na każdym szczeblu zarządzania,

·         występujących zmian jakości wszystkich elementów środowiska i ich przyczynach,

·         powiązaniach przyczynowo-skutkowych występujących pomiędzy emisją i imisją w celu określenia trendów zmian środowiska.

Ochrona ścisła: W ochronie przyrody określenie ochrona ścisła oznacza: sposób ochrony całości lub części terenu rezerwatu przyrody lub parku narodowego polegający na nie ingerowaniu w naturalne procesy i zabezpieczeniu przed wpływami zewnętrznymi. Por. także ochrona czynna. W ochronie gatunkowej roślin, grzybów lub zwierząt status ochronny, przy którym zezwolenia na ewentualne odstępstwa od zakazów może udzielić wyłącznie Minister Środowiska.

Erozja to proces: (łac. erosio - wygryzanie, żłobienie) naturalne zjawisko mechanicznego niszczenia powierzchni skorupy ziemskiej - zarówno skał jak i gleb, poprzez różne czynniki zewnętrzne, oraz towarzyszące temu zjawisku przenoszenie produktów erozji.

Podmiotem prowadzącym rejestr terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi jest: starosta

Stawki za usunięcie drzew i krzewów z terenów zarejestrowanych jako zabytkowe są: 100% wyższe

Pierwszy park narodowy na świecie: Yellowstone

Rezerwat tworzony jest: Utworzenie lub powiększenie obszaru parku narodowego lub rezerwatu przyrody obejmujące obszary, które stanowią nieruchomości niebędące własnością Skarbu Państwa, następuje za zgodą właściciela, a w razie braku jego zgody - w trybie wywłaszczenia określonym w ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. Na obszarach graniczących z rezerwatem przyrody może być wyznaczona otulina. Uznanie za rezerwat przyrody obszarów, o których mowa w ust. 1, następuje w drodze rozporządzenia wojewody, które określa jego nazwę, położenie lub przebieg granicy i otulinę, jeżeli została wyznaczona, cele ochrony oraz rodzaj, typ i podtyp rezerwatu przyrody, a także sprawującego nadzór nad rezerwatem. Wojewoda, w drodze rozporządzenia, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska i po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady ochrony przyrody, może zmniejszyć lub zwiększyć obszar rezerwatu przyrody, zmienić cele ochrony, a w razie bezpowrotnej utraty wartości przyrodniczych, dla których rezerwat został powołany - zlikwidować rezerwat przyrody.

Ochrona humanitarna zwierząt: Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę. Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała,odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.

2. Uwięź, na której jest trzymane zwierzę, nie może powodować u niego urazów ani cierpień oraz musi mu zapewnić możliwość niezbędnego ruchu. zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.

1. Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania.

2. Warunki chowu i hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i uszkodzeń ciała lub innych cierpień.

3. Zabrania się podawania zwierzętom w karmie hormonów wzrostu.

4. Zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby.

...