WYCHOWANIE PRZEZ PRACĘ – zamierzony i celowo zorganizowany rodzaj działalności wychowawczej, wykorzystujący pracę przy oddziaływaniu na jednostkę i dokonywania zmian w jej osobowości.
Wychowanie przez pracę następuje w:
- rodzinie
- okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym
- szkole podstawowej, gimnazjalnej i licealnej
- placówkach opiekuńczo-wychowawczych
- organizacjach młodzieżowych
- okresie kształcenia zawodowego
- okresie studiów wyższych
- okresie aktywności zawodowej
Prace wykonywane w wychowaniu przez pracę:
- samoobsługa (jedzenia, ubieranie się, czynności fizjologiczne
- porządkowe
- usługowe z myślą o innych
- wytwórcze (produkcja wyrobów)
- badawcze i twórcze (produkcja wartości tzw. duchowych)
- organizacyjna – warunkująca prawidłowy i skuteczny przebieg czynności
1) doprowadzenie dzieci, młodzieży i dorosłych:
- zdobycia podstaw wiedzy o pracy człowieka, jej istocie i złożoności
- zrozumienia roli pracy w życiu każdego człowieka
- przekonania, że praca to nieodłączny element życia człowieka zdrowego psychicznie i fizycznie
2) włączenie dzieci i młodzieży w nurt codziennej pracy ludzkiej i kształtowanie w ten sposób:
- podstawowych umiejętności pracy, zwłaszcza praktycznych
- motywacji do pracy społecznie użytecznej
- odpowiedniego stosunku do pracy innych, pracy własnej i wytworów pracy
3) kształtowanie cech charakteru jednostki, takich jak: pracowitość, systematyczność, dokładność, uczciwość, zaradność, uczciwość, zaradność i innych warunkujących prawidłowe działanie relacji:
- pracownik – pracownik
- pracownik – przełożony
- pracownik – zadanie do wykonania
- pracownik – warunki materialne i społeczne pracy
4) kształtowanie kultury pracy jako składnika kultury człowieka i kultury cywilizacji
Spełnienie tych zadań zależy od wielu czynników, np. wychowawcy i systemu motywacyjnego pracujących.
Motywy prawidłowego uczestnictwa młodzieży w procesie pracy:
1) motywy poznawczo – kształcące:
- rozwijanie własnych zainteresowań
- pogłębianie szkolnej wiedzy
- uczenie się prawidłowej organizacji pracy
- doskonalenie posiadanych umiejętności
- uzyskanie warunków do przejawiania własnej inicjatywy
2) m moralno – społeczne:
- obywatelski obowiązek
- działalność odpowiedzialna
- osobisty wkład w rozwój społeczności
3) m ambicjonalne:
- nie chcą do bycia wyjątkiem
- lubią imponować nauczycielom i kolegom
- chcą zasłużyć na dobrą opinię w szkole
4) m praktyczno – osobiste:
- praca to szkolny obowiązek
- obawa przed karą za niewykonanie polecenia
- osobista korzyść
- szkoła nagradza pracę
EDUKACJA PROZAWODOWA – celowo zorganizowany proces edukacyjny, realizowany głównie w nowym typie szkoły średniej, zakładający przygotowanie ogólnozawodowe w powiązaniu z wybranym układem zawodów i specjalności. To etap wstępny w dążeniu do kwalifikacji i kompetencji zawodowych.
Kształcenie prozawodowe to pośrednia sytuacja edukacyjna między kształceniem przedzawodowym, a kształceniem zawodowym.
Zadania edukacji prozawodowej:
- doprowadzenie kształconych do rozpoznania ogólnych właściwości działalności zawodowej, zawodów specjalności i zadań zawodowych
- ukazanie całej złożoności pracy zawodowej, zwłaszcza w produkcji oraz w masowych usługach
- zapoznanie uczących się ze współczesną organizacją pracy zawodowej, jako realnej i prawnej możliwości zdobycia środków do życia, oraz kształtowania i wzbogacania własnej osobowości
- kształtowanie charakteru i systemu wartości sprzyjających w pracy
- zbliżanie kształconych do rzeczywistych sytuacji działalności zawodowej, traktowanej jako powinność człowieka
- kształtowanie przekonania wśród młodzieży, iż działalność zawodowa współczesnego człowieka może i powinna sprzyjać stawaniu się podmiotem w każdej sytuacji pracowniczej
- przygotowanie młodzieży do dalszego kształcenia specjalistycznego i w efekcie zdobycia zawodu oraz ustawicznego kształcenia w całym okresie dorosłości
obserwator223