Bhp użytkowania drabin.pdf

Health and Safety

Executive

Bezpieczeństwo użytkowania

drabin przystawnych i rozstawnych

Wytyczne dla pracodawców

Wstęp

1 Jedna trzecia wszystkich zgłaszanych wypadków związanych z upadkiem z wysokości

to wypadki przy pracy z użyciem drabin przystawnych lub rozstawnych – oznacza

to przeciętnie 14 zgonów oraz 1200 poważnych obrażeń odnotowywanych wśród

pracowników każdego roku. Do wielu z tych obrażeń dochodzi na skutek niewłaściwego lub

nieprawidłowego użycia drabin. Niniejsze wytyczne mają za zadanie pomóc pracodawcom:

■

podjąć decyzję o tym kiedy należy skorzystać z drabiny,

■

dobrać odpowiednią drabinę do danej pracy,

■

użytkować drabinę w odpowiedni sposób,

■

przeprowadzać stosowną konserwację drabiny oraz

■

podejmować rozsądne środki ostrożności.

Wersja broszury INDG042

przystosowana do potrzeb

publikacji w Internecie

2 Inspektorat Zdrowia i Bezpieczeństwa Pracy (HSE) uważa, iż niewłaściwe użytkowanie

drabin w pracy można częściowo tłumaczyć sposobem użytkowania drabin w domu. Tak

jak w przypadku wszelkiego sprzętu roboczego, użytkownicy powinni zostać odpowiednio

pouczeni i przeszkoleni w zakresie bezpiecznego użytkowania drabin przystawnych i

rozstawnych. Konieczne jest zapewnienie odpowiedniego nadzoru, aby zapewnić stałe

stosowanie bezpiecznych praktyk w pracy.

3 Wytyczne te nie obejmują drabin mocowanych na stałe (np. na budynkach, urządzeniach

lub pojazdach), innych środków stałego dostępu (schodki metalowe itp.), specjalistycznych

drabin strażackich, drabin dachowych, taboretów, schodów magazynowych/schodów

jezdnych, bądź też schodów tymczasowych lub stałych.

Kiedy drabina jest najbardziej odpowiednim

środkiem dostępu?

4 Wybór odpowiedniego środka dostępu powinien uwzględniać następującą

hierarchię ryzyka: 1

■

w pierwszej kolejności, o ile to możliwe, należy unikać prac na wysokości,

■

następnie należy zapobiegać upadkom z wysokości, a jeśli to nie poskutkuje,

■

należy ograniczać skutki upadku.

5 W przypadku gdy prace na wysokości są konieczne, należy sprawdzić czy drabina

jest bardziej odpowiednim środkiem dostępu niż inne dostępne rozwiązania. Należy

w tym celu przeprowadzić ocenę ryzyka uwzględniając powyższą hierarchię.

6 Planując użycie drabiny przystawnej lub rozstawnej, należy wziąć pod uwagę

następujące czynniki:

1 z 7 stron

Health and Safety

Executive

Czy jest to odpowiednia praca?

7 Dotyczy to rodzaju oraz czasu trwania pracy. Drabinę należy stosować tylko:

■

przez maksymalnie 30 minut, jeśli ciało pozostaje w jednej pozycji,

■

w „pracach lekkich” – drabiny nie nadają się do wykorzystania w pracach uciążliwych

✗

■

i ciężkich. Jeśli dana praca wymaga przenoszenia przez pracownika ciężaru o wadze

powyżej 10 kg (pełne wiadro) po szczeblach drabiny lub schodach, konieczne jest

przeprowadzenie szczegółowej oceny ryzyka związanego z transportem ręcznym, aby

sprawdzić taka praca jest dopuszczalna;

jeśli dostępne są uchwyty do rąk;

■

jeśli możliwe jest utrzymanie trzech punktów kontaktu (ręce i stopy) w pozycji roboczej.

W przypadku drabiny przystawnej, gdzie uchwycić się rękoma można tylko przez krótki

czas, konieczne jest zastosowanie innych środków ostrożności, aby zapobiec upadkowi

lub ograniczyć jego ewentualne skutki. W przypadku drabiny rozstawnej, gdzie nie ma

możliwości uchwycenia się rękoma, konieczne jest przeprowadzenie oceny ryzyka, w celu

sprawdzenia czy zastosowanie takiej drabiny jest bezpieczne (bardziej szczegółowe

informacje znajdują się w par. 10).

Rysunek 1a Nieprawidłowo

– użytkownik jest nadmiernie

wychylony i nie utrzymuje

3 punktów kontaktu

8 W przypadku użytkowania drabiny przystawnej lub rozstawnej nie należy:

■

przeciążać drabiny – waga użytkownika wraz z towarzyszącym mu ciężarem nie

■

może przekraczać maksymalnego dopuszczalnego obciążenia podanego na drabinie,

nadmiernie się wychylać – sprzączka paska (pępek) powinna się znajdować między

bocznicami drabiny, a obie stopy na tym samym szczeblu aż do zakończenia pracy

(patrz: Rysunki 1a oraz 1b).

✓

9 Podczasużytkowaniadrabiny rozstawnej należy unikać prac, które wymagają

obciążenia bocznego, takich jak wiercenie w pełnym materiale (np. cegły lub beton)

bokiem do drabiny, poprzez takie ustawienie drabiny, aby jej stopnie znajdowały się

na wprost wykonywanej pracy (patrz: Rysunek 2a oraz 2b). Jeśli nie można uniknąć

obciążenia bocznego , należy zabezpieczyć drabinę przed przewróceniem się, na

przykład przymocowując stopnie do odpowiedniego punktu. Jeśli nie jest to możliwe,

należy zastosować inny, bardziej odpowiedni środek dostępu.

Rysunek 1b Prawidłowo –

użytkownik utrzymuje 3 punkty

kontaktu

10 Należy także unikać wchodzenia na drabinę z zajętymi rękoma (na przykład dzięki

zastosowaniu pasów na narzędzia):

■ drabinie przystawnej, jeśli konieczne jest trzymanie czegoś w ręku, należy zapewnić

drugą rękę wolną, aby możliwe było uchwycenie się drabiny;

■ drabinie rozstawnej, jeśli nie ma możliwości uchwytu (np. dzięki odłożeniu pudła

z narzędziami na półkę), należy rozważyć zastosowanie tej drabiny biorąc pod uwagę

następujące kwestie:

- wysokość na jakiej wykonywana jest praca,

- dostępność bezpiecznego miejsca uchwytu dla rąk na drabinie,

- charakter wykonywanej pracy – czy jest to praca lekka czy ciężka (patrz: par. 7),

- czy możliwe jest uniknięcie bocznego obciążania drabiny (patrz: par. 9),

- czy nie dochodzi do zbytniego wychylenia ciała (patrz: par. 8),

- czy stopy użytkownika mają zapewnione pełne oparcie, a także

- czy możliwe jest przymocowanie drabiny (patrz: par. 16).

✗

Rysunek 2a Nieprawidłowo –

drabina jest ustawiona bokiem

do wykonywanej pracy

Wybór/zakup bezpiecznych drabin i elementów podporowych

✓

11 Kupując nową drabinę, należy brać pod uwagę najgorszy rodzaj podłoża występujący

w pracy (np. gładkie, mokre płytki podłogowe). Producenci powinni określać rodzaj

powierzchni, na której ich produkty mogą być użytkowane bez zabezpieczenia (mocowania).

Należy kupować tylko takie drabiny oraz pomocnicze elementy podporowe, których

producent zapewnia, że będą dostatecznie stabilne bez konieczności zabezpieczenia

w najgorszych warunkach możliwych w danej pracy. W innym przypadku należy podjąć

dodatkowe środki w celu zabezpieczenia drabiny (patrz: par. 14-16).

Rysunek 2b Prawidłowo

– stopnie drabiny znajdują

się na wprost wykonywanej

pracy

Bezpieczne użytkowanie drabin przystawnych i rozstawnych. Przewodnik dla pracodawców

2 z 7 stron

Health and Safety

Executive

12 HSE oraz BERR (Ministerstwo ds. Biznesu, Przedsiębiorczości i Reformy Regulacyjnej)

rekomendują stosowanie w pracy drabin przystawnych lub rozstawnych klasy 1 2,3

(przemysłowej) lub zgodnych z normą EN131 4 . Należy zapewnić, aby wysokość drabiny

była odpowiednia dla danej pracy (patrz: par. 9 oraz 22).

Levelling

device

✓

Czy użycie drabiny przystawnej lub rozstawnej

w tym miejscu jest bezpieczne?

Rysunek 3 Maksymalny kąt

drabiny 16° w przypadku

ustawienia powyżej poziomu

terenu oraz 6° w przypadku

ustawienia poniżej poziomu

terenu

13 Punkt ten dotyczy konkretnego miejsca, w którym drabina ma zostać ustawiona i być

użytkowana. Drabinę przystawną lub rozstawną należy użytkować tylko:

■

na twardej powierzchni lub konieczne jest równomierne rozłożenie ciężaru (np. dzięki

wykorzystaniu płyty),

na równej powierzchni – w przypadku

■

drabiny rozstawnej należy postępować zgodnie

z zaleceniami producenta, w przypadku drabiny przystawnej maksymalny bezpieczny

kąt nachylenia terenu o odpowiedniej powierzchni (o ile producent nie określi inaczej)

jest następujący:

- kąt 16° w przypadku ustawienia drabiny powyżej poziomu terenu – przy czym wciąż

konieczne jest wypoziomowanie drabiny (patrz: Rysunek 3);

- kąt 6° w przypadku ustawienia drabiny poniżej poziomu terenu (patrz: Rysunek 3);

na czystych, utwardzonych powierzchniach (płyty chodnikowe, podłogowe itp.).

✓

■

Powierzchnie takie powinny być czyste (nie mogą być zatłuszczone, omszone ani pokryte

liśćmi lub materiałami luzem takimi jak piasek, opakowania, itp.), tak by zapewnić dobrą

przyczepność stóp. Błyszczące powierzchnie podłogowe mogą być śliskie, nawet jeśli nie

są zabrudzone;

jeśli została odpowiednio zabezpieczona.

Rysunek 4 Mocowanie na

wysokości górnych końców

bocznic (prawidłowo do pracy,

nie do dostępu)

■

14 Możliwości zabezpieczenia drabiny są następujące:

■

przymocowanie drabiny do odpowiedniego punktu, przy czym konieczne jest

■

przymocowanie obu bocznic (patrz: Rysunki 4, 5, 6 i 7);

o ile przymocowanie drabiny nie jest możliwe, należy korzystać z bezpiecznej

■

nieprzymocowanej drabiny lub drabiny wyposażonej w odpowiednie elementy

podporowe (patrz: par. 11);

jeśli nie jest to możliwe, należy bezpiecznie skutecznie zaklinować drabinę, na

✓

■

przykład przy ścianie;

jeśli żadne z powyższych rozwiązań nie jest możliwe, należy zablokować drabinę

stopą. Jest to ostateczność, której w miarę możliwości należy unikać i stosować

inne rozwiązania.

Rysunek 5 Mocowanie

w połowie wysokości

✓

Rysunek 6 Mocowanie przy

podstawie

✓

Rysunek 7 Zabezpieczenie

podstawy drabiny

Bezpieczne użytkowanie drabin przystawnych i rozstawnych. Przewodnik dla pracodawców

3 z 7 stron

Health and Safety

Executive

15 Drabiny przystawne wykorzystywane w celu uzyskania dostępu na inny poziom

należy przymocować (patrz: Rysunek 8). Drabin rozstawnych nie należy stosować w celu

uzyskania dostępu na inny poziom, o ile nie są przeznaczone do tego celu.

16 Należy zapewnić przymocowanie drabiny rozstawnej o ile jest to możliwe i korzystne dla

wykonywanej pracy (np. w przypadku pracy bokiem lub jeśli praca wymaga dwóch wolnych rąk).

17 Drabiny przystawne i rozstawne należy stosować tylko w następujących przypadkach:

■

drabina została zabezpieczona przed uderzeniem przez pojazd za pomocą odpowiednich

■

barierek lub pachołków ostrzegawczych;

drabina została zabezpieczona przed uderzeniem przez inne elementy, takie jak drzwi lub

✓

■

okna, poprzez zabezpieczenie drzwi (nie mogą to być wyjścia awaryjne) oraz okien przed

otwieraniem, tam gdzie jest to możliwe. Jeśli nie jest to możliwe, należy wyznaczyć osobę

odpowiedzialną za pilnowanie drzwi lub poinformować pracowników o zakazie otwierania

okien do momentu odwołania takiego zakazu;

drabina została zabezpieczona przed ruchem pieszym (pod drabiną lub w jej pobliżu)

poprzez umieszczenie barierek, pachołków ostrzegawczych, a w ostateczności

wyznaczenie osoby, która będzie stała przy podstawie drabiny i pilnowała dostępu do niej;

jeśli

Rysunek 8 Drabiny

wykorzystywane jako środek

dostępu na inny poziom

należy przymocować i

powinny one wystawać na

wysokość conajmniej 1 m

powyżej poziomu oparcia

■ drabinę przystawną można ustawić pod prawidłowym kątem 75°. Kąt należy określić

posługując się wskaźnikiem zaznaczonym na bocznicy w przypadku niektórych drabin

lub kierując się zasadą 1 na 4 (tj. odsunięcie podstawy drabiny od ściany na szerokość

jednego odcinka na cztery odcinki wysunięte w górę, tak jak to pokazano na Rysunku 10);

pod warunkiem, że możliwe jest pełne otwarcie elementów mocowania umieszczonych na

■

drabinach rozstawnych. Konieczne jest też aktywowanie wszelkich blokad.

18 Użytkując drabinę przystawną lub rozstawną:

■

nie należy pracować w odległości 6 m poziomo od wszelkich przewodów wysokiego

■

napięcia, o ile właściciel przewodów nie odłączył ich lub nie pokrył tymczasową izolacją.

Jeśli występuje konieczność regularnego wykonywania danej pracy, należy sprawdzić czy

nie ma możliwości usunięcia przewodów wysokiego napięcia;

należy w każdym przypadku stosować drabinę lub stopnie wykonane z materiałów nie

■

drabin przystawnych na górnej wysokości o nietrwałe elementy

(np. szyby lub rynny plastikowe). Można ewentualnie zastosować rozpórki lub elementy

zapewniające odpowiednią odległość od ściany (patrz: Rysunek 9).

Rysunek 9 Element

zapewniający odpowiednią

odległość od ściany i

maksymalna wysokość pracy

na drabinie

Czy użytkowanie drabiny przystawnej lub rozstawnej

jest bezpieczne?

19 Przed rozpoczęciem użytkowania drabiny należy sprawdzić czy stan techniczny drabiny

pozwala na jej bezpieczne użytkowanie. Należy stosować tylko drabiny, które:

■

są pozbawione widocznych defektów. Stan drabiny należy kontrolować każdego dnia

■

roboczego przed rozpoczęciem użytkowania;

są na bieżąco poddawane szczegółowej inspekcji wzrokowej. Inspekcję taką należy

przeprowadzać zgodnie z zaleceniami producenta. Drabiny, które stanowią element

rusztowania powinny być obejmowane inspekcją co 7 dni;

nadają się do użytku profesjonalnego. Powinny to być drabiny klasy przemysłowej 1

■

2,3 lub

zgodne z normą EN 131 4 , ponieważ drabiny do użytku domowego (klasa 3 2,3 ) nie nadają

się zwykle do użytkowania w pracy;

są konserwowane i przechowywane zgodnie z zaleceniami producenta.

■

Na czym polegają kontrole przed użytkowaniem oraz szczegółowe inspekcje wzrokowe?

✓

20 Celem kontroli przed użytkowaniem oraz inspekcji wzrokowej, jest zidentyfikowanie

oczywistych i widocznych defektów, różnią się one tylko poziomem szczegółowości.

Zarówno kontrolę, jak i inspekcję można przeprowadzić w miejscu użytkowania (szkolenie

użytkownika powinno obejmować kontrolę przed użytkowaniem). Szczegółowe inspekcje

wzrokowe wymagają sporządzenia stosownego protokołu. Kontrolą i inspekcją należy też

objąć elementy podporowe oraz inne akcesoria, zgodnie z zaleceniami producenta. Kontrolą

Rysunek 10 Prawidłowy

kąt ustawienia drabiny wg

zasady 1 na 4 (zabezpieczenia

pominięto w celu lepszej

przejrzystości rysunku)

Bezpieczne użytkowanie drabin przystawnych i rozstawnych. Przewodnik dla pracodawców

4 z 7 stron

przewodzących prąd, w przypadku wykonywania wszelkich koniecznych 5 prac pod napięciem;

nie należy opierać

✓

Health and Safety

Executive

należy objąć dolne końce drabiny. Odgrywają one kluczową rolę w zabezpieczeniu podstawy

drabiny przystawnej przed poślizgiem. Brakujące dolne końce drabiny rozstawnej powodują

jej chybotliwość. Dolne końce drabiny powinny być:

■

w dobrym stanie (nie mogą być poluzowane, odłamane, połamane, nadmiernie zużyte,

■

niezabezpieczone itp.), a także

czyste – dolne końce drabiny muszą być w kontakcie z gruntem.

21 Dolne końce drabiny przystawnej należy także sprawdzić podczas przenoszenia drabiny

z miękkiego/nieutwardzonego podłoża (np. skopana ziemia, sypki piasek/kamienie, brudny

warsztat) na gładkie, utwardzone podłoże (np. płyty chodnikowe), aby zapewnić, że to dolne

końce drabiny a nie brud (np. piasek, zaklinowane kamienie lub opiłki) są w kontakcie z gruntem.

✓

Czy pracownicy użytkujący drabiny wiedzą jak z nich

korzystać w bezpieczny sposób?

22 Punkt ten określa podstawowe zasady ustawiania i użytkowania drabin pod

bezpośrednią kontrolą użytkownika. Użytkownicy powinni też zostać pouczeni

o ograniczeniach omówionych w pozostałych punktach tej broszury. Pracownicy

powinni użytkować drabinę przystawną, rozstawną lub element podporowy tylko jeśli:

Rysunek 11 Prawidłowo –

2 widoczne szczeble drabiny.

Użytkując drabinę rozstawną

tego typu nie należy pracować

na wyższych szczeblach.

■

są kompetentni – powinni zostać przeszkoleni i poinstruowani w zakresie bezpiecznego

■

użytkowania danego sprzętu;

drabina przystawna lub rozstawna ma odpowiednią długość –

■

w przypadku drabin przystawnych:

- nie należy korzystać z 3 ostatnich szczebli (patrz: Rysunek 9);

- drabiny służące do dostępu na wyższy poziom powinny wystawać na wysokość

co najmniej 1 m powyżej poziomu oparcia i powinny być przymocowane; w innym

przypadku konieczne jest zapewnienie bezpiecznego i stabilnego miejsca uchwytu

dla rąk (patrz: Rysunek 8);

w przypadku drabin rozstawnych:

- nie należy korzystać z 2 ostatnich stopni drabiny rozstawnej, o ile nie ma odpowiedniego

uchwytu dla rąk (patrz: Rysunek 11);

- nie należy korzystać z 3 ostatnich stopni drabiny rozstawnej jednostronnej lub

dwustronnej, w której stopień stanowi jednocześnie szczyt drabiny (patrz: Rysunek 12);

szczeble lub stopnie drabiny przystawnej lub rozstawnej są równe. Można to ocenić gołym

✓

■

okiem. Drabiny przystawne można wypoziomować posługując się specjalnie do tego

przeznaczonymi urządzeniami poziomującymi, ale nie wolno do tego celu wykorzystywać

cegieł ani innych materiałów dostępnych w miejscu pracy;

warunki atmosferyczne są odpowiednie – nie należy korzystać z drabin w przypadku

silnego lub porywistego wiatru (należy postępować zgodnie z zaleceniami producenta

w zakresie bezpiecznych praktyk);

użytkownicy są wyposażeni w odpowiednio mocne obuwie (np. półbuty/buty lub obuwie

Rysunek 12 Prawidłowo –

3 widoczne stopnie drabiny.

Użytkując drabinę rozstawną

tego typu nie należy pracować

na wyższych stopniach.

■

sportowe ochronne). Podeszwy nie mogą być oberwane, sznurowadła zbyt długie lub

rozwiązane, a buty nie powinny być zabłocone czy też zabrudzone w inny sposób

ograniczający ich przyczepność do podłoża;

użytkownicy wiedzą jak zabezpieczyć drabiny przed nieupoważnionym dostępem osób

■

trzecich oraz pozostałych pracowników;

użytkownicy posiadają dostateczną sprawność fizyczną – użytkowanie drabin może być

■

zabronione w przypadku niektórych chorób, przyjmowania leków, znajdowania się pod

wpływem alkoholu lub substancji odurzających. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości

należy się skonsultować z lekarzem medycyny pracy;

użytkownicy wiedzą jak należy odpowiednio przymocować drabinę przystawną lub rozstawną.

23 Korzystając z drabiny przystawnej lub rozstawnej, nie wolno:

■

przesuwać drabiny stojąc na jej szczeblach/stopniach;

■

mocować drabiny korzystając ze szczebli lub stopni znajdujących się przy podstawie;

■

zsuwać się po bocznicach drabiny;

■

rozstawiać drabiny na ruchomym podłożu, takim jak palety, cegły, dźwigi, rusztowania

■

wieżowe, łyżka koparki, samochód dostawczy lub ruchome podesty robocze;

przedłużać drabiny przystawnej stojąc na jej szczeblach.

Bezpieczne użytkowanie drabin przystawnych i rozstawnych. Przewodnik dla pracodawców

5 z 7 stron

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: