Racjonalne Żywienie A Stan Zdrowia - nieścisły.doc

Racjonalne Żywienie A Stan Zdrowia – 03.12.2008r.

Racjonalne Żywienie

Oznacza systematyczne dostarczanie organizmowi z pożywieniem, wszystkich składników niezbędnych do życia, we właściwej ilości i proporcji oraz odpowiedniej jakości biologicznej.

Racjonalne odżywianie warunkuje prawidłowy rozwój, funkcjonowanie organizmu. Zachowanie zdrowia i opóźnienie procesów starzenia.

W racjonalnym żywieniu dieta powinna być:

* urozmaicona, tzn. skomponowana z różnych produktów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego (pochodzących z różnych grup artykułów pokarmowych).

* zróżnicowana ilościowo i jakościowo zależnie od płci, wieku, stresu fizjologicznego i rodzaje aktywności psychofizycznej.

* rozdzielona w sposób właściwy na posiłki

* przygotowana zgodnie z zasadami sanitarno - higienicznymi.

Grupy składników pokarmowych:

1. Składniki odżywcze:

- białka

- węglowodany

- tłuszcze

- witaminy

- sole mineralne

2. Związki nie ulegające strawieniu - błonnik

3. Związki o dużych walorach organoleptycznych

4. Składniki antyodżywcze

5. Związki szkodliwe lub trujące

6. Składniki nieniezbędne, ale obecne w pokarmach (np. skrobia, sacharoza, tłuszcze, aminokwasy, alkaloidy, kwasy organiczne.

Udział poszczególnych składników odżywczych w pokryciu zapotrzebowania energetycznego organizmu:

BIAŁKA                             10-15%

WĘGLOWODANY               50-65%

TŁUSZCZE              20-30%

Funkcje składników pokarmowych

Niezbędne składniki odżywcze

Rozkład Całodziennej Racji Pokarmowej Na

Poszczególne Posiłki W Zależności

Od Ich Liczby I Rodzaju (%)

Podstawowym Celem Odżywiania Jest Zaspokojenie Potrzeb Energetycznych Ustroju Związanych Z:

·         podtrzymywaniem podstawowych funkcji życiowych

(podstawową przemianą materii, PPM) 60-75%

·         termoregulacją 10%

·         aktywnością fizyczną 15-30%

Całkowita przemiana materii (CPM) – wydatki energetyczne człowieka związane z jego minimalnym funkcjonowaniem w środowisku i pracą zawodową.

Podstawowa przemiana materii (PPM) – najniższy poziom przemian energetycznych, warunkujący dostarczenie energii niezbędnej do zachowania podstawowych funkcji życiowych w optymalnych warunkach bytowych.

Czynniki warunkujące wielkość PPM

Wzrost i masa ciała –

Wiek – z wiekiem ↓PPM (u dorosłego o 2% / 10 lat życia)

Płeć – u kobiet o 7% mniejsza przemiana ze względu na skład ciała

              ↑PPM w czasie menstruacji, w drugiej połowie ciąży (20-23%), ↓w czasie karmienia piersią

Stan zdrowia – w stanach gorączkowych ↑PPM o 12% / 10C ponad 370C

Stan odżywienia organizmu – u osób niedożywionych ↓PPM

Układ endokrynologiczny –               niedoczynność tarczycy ↓PPM o 30-40%

                                                        Nadczynność tarczycy ↑PPM o 80%

                                                        ↑ adrenaliny (stres, złość) ↑PPM

Leki – amfetamina, beta-blokery ↓PPM

Czynniki genetyczne – istotne różnice o 10%

Wzory obliczeń wskaźnika podstawowej przemiany materii (PPM) na podstawie masy ciała