Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl
I Pojecie administracji publicznej i prawa administracyjnego
Ujęcie
Podmiotowe (organizacyjne)
- naczelne i centralne organy administracji rządowej
- terenowe organy administracji rządowej (wojewoda)
- organy administracji samorządowej (JST) np. prezydent miasta, wójt gminy
- inne podmioty wykonujące zadania z zakresu administracji powołane na mocy ustaw lub na zlecenie
Przedmiotowe (materialne)
Są to sprawy administracyjne, zadania i kompetencje w zakresie władzy wykonawczej – definicja pozytywna[1]
Działalność państwa, która pozostaje po wyodrębnieniu działalności ustawodawczej i sądowniczej – definicja negatywna[2]
Formalne
Jest to cała działalność organów administracji publicznej
Podział administracji publicznej na ujęcie podmiotowe i przedmiotowe ma istotne znaczenie z tego powodu, iż wiąże się z zasadą podziału władzy. Zasada podziału władzy polega na przydzieleniu określonych działań państwa określonym organom państwowym.[3]
Cechy administracji publicznej:
- jest ukierunkowana na interes publiczny (w PRL „interes społeczny”)
- cechuje ją aktywność, inicjatywa (wykonuje zadania, które nie są szczegółowo określone ustawą np. budowa dróg), działanie ukierunkowane na przyszłość (administracja wykonuje ustawy, czyli to co ustawodawcza określa generale i abstrakcyjnie, administracja ma przekształcić w rzeczywistość)
- administracja podejmuje konkretne środki do regulowania spraw jednostkowych i urzeczywistniania określonych przedsięwzięć (ta cecha odróżnia administracje od ustawodawstwa, które jest abstrakcyjne i generalne)
Władztwo (imperium) administracyjne – możliwość użycia przymusu bezpośredniego (czyli beż udziału sądu) przez organy administracji publicznej dla realizacji ich jednostkowych rozstrzygnięć (zarządzeń).
Delegacja władztwa: organy administracji publicznej w zakresie zadań zleconych jednostkom samorządu terytorialnego
Akty administracyjne, w celu użycie bezpośredniego przymusu, korzystają z domniemania ważności. Podmiot, którego akt dotyczy, jest zobowiązany dostosować się do niego, a jedynie inny organ państwowy, z reguły organ wyższego stopnia, posiadający odpowiednie kompetencje, może taki akt znieść albo zastąpić innym aktem, zwalniając w ten sposób adresata aktu od obowiązku zastosowania się do aktu poprzedniego.
1. Podział ze względu na kryterium środków stosowanych przez administrację publiczną dla realizacji jej zadań
a) administracja władcza (zwierzchnia) – realizacja zadań administracji publicznej poprzez wydawanie jednostronnych aktów prawnych (z wykorzystaniem atrybutu przymusu), czyli ingerencja w sferę prawną obywatela np. prawo o ruchu drogowym, wywłaszczenie, zobowiązania podatkowe.
b) administracja nie władcza (zwiadowcza) – jest to działanie przez stosowanie środków prawa cywilnego lub działań faktycznych w realizacji zadań administracji np. środki prawa cywilnego - umowa sprzedaży, umowa najmu, umowa zlecenie, umowa o dzieło; działania faktyczne – mandat
c) administracja świadcząca – zapewnia obywatelowi określone świadczenia i inne korzyści np. pomoc społeczna (MOPS), dotacje i subwencje
2. Podział wg kryterium rzeczowego (przedmiotowego) podziału zadań (wg działów administracji publicznej):
- oświata
- obronność
- sądownictwo
- gospodarka morska
- infrastruktura
- ochrona zdrowia
- bezpieczeństwo i porządek publiczny
- rolnictwo
- itd.
3. Podział wg kryterium podmiotowego
a) administracja rządowa – naczelne i centralne organy administracji publicznej
b) administracja samorządowa (trzy stopniowa)
Prawo[4] administracyjne
1. Zbiór norm prawnych, które regulują administracyjną działalność państwa
2. Gałąź prawa, która reguluje działalność organów państwowych, podejmowaną w celu wykonania ustalonych prawem zadań organizatorskich wypełnianych w swoistych formach działania
Normy prawa materialnego (normy te dotyczą konkretnych działów administracji publicznej np. prawo budowlane, górnicze)
Normy prawa formalnego – procesowego (normy te bezpośrednio dotyczą toku działania organów administracyjnych)
Normy prawa ustrojowego (normy te bezpośrednio dotyczą organizacji aparatu administracyjnego)
- określa prawa i obowiązki obywateli oraz innych podmiotów wynikające z faktu funkcjonowania w państwie i określonej zbiorowości zobowiązując jednocześnie organy administracji publicznej do określonych zachowań
- określają zadania organów administracji publicznej
- regulują ochronę dóbr zbiorowych i wolności obywatelskich, kształtują podstawy do ingerencji państwa w sferę tych wolności tworząc jednocześnie instrumenty obrony przed ingerencją nie znajdującą podstaw w prawie
WNIOSEK: Kształtują prawa i obowiązki.
PRZYKŁAD: prawo obywatela do uzyskania pozwolenia na budowę – obowiązek organu administracji publicznej wydania takiego pozwolenia przy spełnieniu przez obywatela wymagań stanowiących przez prawo budowy
- określają tryb (sposób) dochodzenia określonych praw i roszczeń publiczno prawnych
- precyzują, w jaki sposób i w jakich terminach ma być załatwiona konkretna sprawa obywatela czy określonej jednostki administracyjnej
WNIOSEK: Decydują o wszczęciu postępowania w sprawie, o terminie i trybie sprawy, o odwołaniach itd.; kształtują system organizacji procedur dochodzenia praw i nakładania obowiązków.
PRZYKŁA: decyzja odmowna na pozwolenie na budowę
- kształtują system organizacji i funkcjonowania administracji publicznej
- wskazują organ właściwy do załatwiania określonej sprawy (właściwość organu będzie następstwem jego miejsca w systemie organizacji administracji publicznej i będzie pochodną regulacji między organami administracji wyznaczonych zakresem decentralizacji funkcji
II Stosunek administracyjno – prawny
Przedmiot stosunku administracyjno – prawnego to działania leżące w sferze prawem określonych zadań administracyjnych objęte kompetencją jednego z podmiotów administracyjnych.
Podmioty:
a) organ administracyjny uprawniony do żądania określonego zachowania lub świadczenia ze strony drugiego podmiotu
b) osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, do której skierowany jest nakaz lub zakaz, lub, która żąda określonego zachowania się od organu administracji publicznej
Cechą charakterystyczną stosunków administracji prawnej jest ich nie równorzędność. Obowiązki lub uprawnienia administracyjne mają charakter obowiązków lub uprawnień osobistych i wygasają wraz ze śmiercią zobowiązanego lub uprawnionego z wyjątkiem zobowiązań podatkowych i roszczeń odszkodowawczych wobec skarbu państwa.
Obowiązki i uprawnienia organy administracji publicznej realizują w trzech formach:
- poprzez działanie
- poprzez zaniechanie
- poprzez znoszenie
O tym, w jakiej formie są realizowane przesądzają przepisy prawa materialnego (nie ma tu dowolności).
Sposoby nawiązywania stosunków administracyjno – prawnych:
1. z mocy ustawy – ex lege, czyli bezpośrednio, np. z mocy ustawy nakładane są podatki, obowiązek szkolny, kodeks drogowy
2. poprzez akt administracyjny, czyli poprzez konkretyzację i indywidualizację obowiązku lub uprawnienia określonego w ustawie w sposób generalny i abstrakcyjny, np. zgoda na wcześniejsze przyjęcie dziecka do szkoły, czyli przed ukończeniem 7 lat w danym roku kalendarzowym
3. w drodze umowy administracyjnej
4. w wyniku działań faktycznych np. sam fakt dopuszczenia do korzystania z gminnego urządzenia publicznego
Materialne (Prawo administracji materialnej)
Proceduralne
Stosunki administracyjne
Indywidualizacja i konkretyzacja praw i obowiązków na podstawie (wynikających) z prawa materialnego - administracyjnego
- podstawą jest Kodeks Postępowania Administracyjnego
- ma charakter czasowy, przejściowy
- rozpoczyna się w chwili wszczęcia postępowania na wniosek zainteresowanej strony lub podjęcia czynności z urzędu i trwa do chwili wydania aktu administracyjnego
- konflikt interesów
Stosunki sporno - administracyjne
- podstawą są przepisy prawa dopuszczające zaskarżenie aktów administracyjnych do sądu
- mają charakter czasowy (rozpoczyna się, gdy petent zaskarża akt administracyjny (wnosi skargę), kończy się na wydaniu orzeczenia przez sąd
- w tym stosunku podmioty są równorzędne
Stosunki administracyjne:
1. jednorazowe, krótkoterminowe (ad hoc) np. pokazanie biletu w autobusie
2. trwałe:
a) związane z prawami osobistymi np. obowiązek szkolny, służba wojskowa
b) stosunek służbowy urzędnika, czyli podrzędność urzędnika
c) zawiązane z prawami majątkowymi np. podatki, pomoc społeczna
d) korzystanie z zakładów użyteczności publicznej np. wodociągi, komunikacja
3. nadzoru np. administracja wewnętrzna – organ wyższy nad niższym
4. egzekucyjny – realizacja przymusu
Źródło prawa jest to forma, w której norma prawna powstaje i jest ogłaszana np. ustawy, rozporządzenia, konstytucja.
Źródła poznania prawa – organy publikacyjne (dzienniki ustaw) ustawa z dnia 20.07.2000 o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych aktów prawnych
System źródeł prawa administracyjnego – całokształt źródeł prawa we wzajemnych powiązaniach
a) źródła prawa stanowione przez centralne organy administracji rządowej:
- sejm i senat
- prezydent – rozporządzenia, zarządzenia
- premier
- rada ministrów
- ministrowie
b) źródła prawa stanowione przez organy terenowe:
- organy rządowej administracji ogólnej
- organy rządowej administracji specjalnej (niezespolonej)
- organy samorządu terytorialnego
Podział konstytucyjny źródeł prawa
Źródła prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 K):
ü Konstytucja
ü Ustawa
ü Ratyfikowane umowy międzynarodowe
ü Rozporządzenia
ü Akty prawa międzynarodowego
Źródła prawo wewnętrzne (art. 93 K) – źródła prawa wewnętrznego regulują stosunki wewnątrz organów administracyjnych
A Źródła prawa stanowione przez organy centralne
...
stary_hipis