BARTŁOMIE NOWAK
ZARZĄDZANIE LOGISTYKĄ
Zastosowanie informatyki w logistyce na podstawie przedsiębiorstwa produkcyjnego Valeo Electric and Electronic Systems Sp. z o. o.
Praca dyplomowa napisana
pod kierunkiem naukowym
dr Moniki Odlanickiej Poczobutt
Bielsko-Biała 2008 r.
Oświadczenie
Oświadczam, że pracę dyplomową wykonałem samodzielnie i osobiście. Wszystkie informacje umieszczone w pracy, uzyskane ze źródeł pisanych oraz informacje ustne pochodzące od innych osób, zostały udokumentowane w wykazie literatury oraz odpowiednimi odnośnikami.
.................................................
podpis
SPIS TREŚCI
Wstęp 4
1. Podstawowe zagadnienia dotyczące logistyki 6
1.1. Istota, pojęcie i funkcje logistyki 6
1.2. Miejsce i rola logistyki w zarządzaniu produkcją 12
1.3. Strategie logistyczne w przedsiębiorstwie produkcyjnym i usługowym 14
2. Rozwiązania informatyczne dla logistyki 23
2.1. Informatyka w logistyce 23
2.2. Systemy informatyczne wspomagające logistykę i ich cechy 28
2.2.1. Systemy automatycznej identyfikacji – kody kreskowe 30
2.2.2. Elektroniczna wymiana danych – EDI 34
2.2.3. Systemy klasy MRP/ERP 37
3. Wdrożenie systemu informatycznego SAP w przedsiębiorstwie produkcyjnym Valeo Electric and Electronic Systems Sp. z o. o. 42
3.1. Charakterystyka branży 42
3.2. Charakterystyka firmy 43
3.2.1. Historia i rozwój 44
3.2.2. Struktura Organizacyjna 46
3.3. Opis systemu usprawniającego procesy logistyczne – funkcjonalność przedsiębiorstwa przed i po wdrożeniu systemu. 47
3.4. Wdrożenie systemu – problemy wdrożeniowe 57
Podsumowanie 62
Bibliografia 64
Spis rysunków 67
Spis tabel 67
Sprawne funkcjonowanie przedsiębiorstw, w związku z konkurencją rynkową, wskazuje na rosnące znaczenie stosowania nowoczesnych systemów informatycznych, które w sposób kompleksowy wspomagają procesy zarządzania. Konieczność właściwych rozwiązań widoczna jest również w zakresie łańcucha logistycznego, a szerzej zarządzania logistycznego. Umiejętne wdrożenie i wykorzystanie tychże systemów umożliwia, drogą uzyskania przewagi konkurencyjnej, maksymalizowanie zysków zarówno w firmie, w ogniwie łańcucha logistycznego, jak i w całym łańcuchu. Nie można sobie już dzisiaj wyobrazić przetwarzania i przesyłania towarzyszącego przepływom materialnym ogromu informacji, bez wykorzystania nowoczesnych technologii komputerowych i telekomunikacyjnych. Zastosowanie tych technologii doprowadziło do całkowitej automatyzacji procesów przetwarzania i przesyłania danych, w których rola człowieka sprowadza się jedynie do sprawowania nadzoru. Nowoczesne technologie ułatwiają, zatem pracę, wymianę informacji z klientem, skracają czas trwania procesów logistycznych i eliminują błędy ludzkie. Również sterowanie coraz bardziej skomplikowanymi procesami produkcyjnymi, w których wykorzystuje się zaawansowane technologicznie maszyny i urządzenia, automatyzację i robotyzację wielu procesów przy coraz większych wymaganiach rynku, wymusza stosowanie rozwiązań informatycznych.
Współczesna technologia informacji i komunikacji, tj. sprzęt komputerowy, oprogramowanie, systemy komunikacyjne, połączenia kablowe, przekazy satelitarne itd., przyczyniła się w istotnym stopniu do skrócenia czasu realizacji zadań logistycznych. Przyszłość rysuje się jeszcze bardziej obiecująco, ponieważ w wyniku rozwoju technologii informatycznych, kablowych i komunikacyjnych następuje przystosowywanie sieci informacyjnej lub infostrady do przesyłania danych i stymulowania działań. Firmy muszą zatem wdrażać do swojej działalności narzędzia informatyczne, które wspomogą w odpowiedni sposób zachodzące w nich kluczowe procesy.
Celem pracy jest udowodnienie, że niezbędne jest wdrażanie i stosowanie systemów informatycznych w przedsiębiorstwach, gdyż ich brak uniemożliwia prawidłowe funkcjonowanie firm. Mechanizmy te konieczne są do uzyskania przewagi konkurencyjnej, utrzymania odpowiedniego poziomu obsługi klienta i obniżenia kosztów działalności firmy. Wpływają również na usprawnienie zarządzania, nie tylko logistycznego i produkcyjnego, ale całego przedsiębiorstwa. Rozważania te zostaną przedstawione na podstawie zakładu produkcyjno VALEO Electric and Electronic Systems Sp. z o. o. Tak postawiony cel wyznaczył strukturę pracy, na którą składają się trzy rozdziały. Dwa pierwsze rozdziały mają charakter teoretyczny i obejmują prezentację podjętej w pracy problematyki na podstawie wybranej literatury przedmiotu. W pracy zostanie zwrócona uwaga głównie na przedsiębiorstwo produkcyjne, gdyż usługi oferowane przez zakład VALEO Electric and Electronic Systems Sp. z o. o. są związane z procesem produkcyjnym.
W rozdziale pierwszym zinterpretowane zostały podstawowe pojęcia logistyczne, w tym podstawowe funkcje logistyki, istota oraz jej miejsce i rola w zarządzaniu produkcją. Zostały również omówione strategie logistyczne w przedsiębiorstwie produkcyjnym i usługowym.
Rozdział drugi został poświęcony systemom informatycznym. Na początku została przedstawiona rola informatyki w logistyce, a następnie zaprezentowano wybrane systemy oraz ich cechy, mające duże znaczenie dla sprawności funkcjonowania organizacji i wspomagania zarządzania logistycznego.
Rozdział trzeci ma charakter praktyczny i obejmuje opis wdrożonego systemu informatycznego w przedsiębiorstwie produkcyjnym VALEO Electric and Electronic Systems Sp. z o. o. W pierwszej części tegoż rozdziału przedstawiono charakterystykę firmy, jej ogólną działalność logistyczną oraz zaprezentowano zadania pracowników działu logistyki oraz działu IT, dbającego o sprawne funkcjonowanie systemu. Następnie przedstawiono wdrożony w firmie system informatyczny SAP R/3, jego wady i zalety oraz korzyści z wprowadzenia systemu. Porównano również funkcjonowanie przedsiębiorstwa przed i po wprowadzeniu mechanizmu. Na koniec rozdziału omówiono problemy występujące w trakcie wdrażania systemu oraz ich rozwiązania.
Pracę kończą wnioski i spostrzeżenia autora, które sformułowano bazując na zgromadzonym materiale przedstawionej firmy jak i przeprowadzonym w części teoretycznej studium literatury przedmiotu.
1.1. Istota, pojęcie i funkcje logistyki
Etymologia słowa „logistyka" wiąże się z greckim słowem - logos, logicos czy logistikós (oznaczającym sztukę liczenia, prawidłowe myślenie, człowieka myślącego według reguł logicznych) oraz z francuskim - logistique, wywodzącym się z terminologii wojskowej i oznaczającym „praktyczną sztukę przemieszczania armii, obejmującą także ciągłe jej zaopatrywanie, prace inżynierskie i sztabowe".[1] Początkowo logistyka miała zastosowanie w działaniach wojskowych i w VIII/IX wieku terminem logistyka określano działania dotyczące rozpoznania przeciwnika i terenu, przygotowania wojsk do przegrupowania oraz ich zaopatrywania.[2]
Zarówno w literaturze zagranicznej, jak i krajowej nie ma dotychczas powszechnie przyjętej definicji logistyki. Poszczególni autorzy akcentują różne znaczenia tego pojęcia, odnosząc je zarówno do praktyki gospodarczej, jak i do dziedziny wiedzy ekonomicznej. Na przykład F.J. Beier i K. Rutkowski stwierdzają, że przez logistykę rozumie się z reguły pojęcie oznaczające zarządzanie działaniami przemieszczania i składowania, które mają ułatwić przepływ produktów z miejsc pochodzenia do miejsc finalnej konsumpcji, jak również związaną z nimi informacją w celu zaoferowania klientowi odpowiedniego poziomu obsługi po rozsądnych kosztach.[3] B. H. Kortschak przedstawia logistykę jako naukę o koordynacji aktywnych i pasywnych elementów przedsiębiorstwa przy najniższych kosztach czynnika czasu w celu poprawy elastyczności i zdolności adaptacyjnych (dostosowawczych) przedsiębiorstwa do zmieniających się warunków ramowych i rynku.[4] Według H. Ch. Pfohla logistyka to suma wszystkich działań, dzięki którym dokonuje się kształtowanie, sterowanie i kontrola procesów ruchowych i procesów magazynowania w określonej sieci. Poprzez harmonizacje tych działań winien zostać uruchomiony strumień przepływu przez sieć w taki sposób, aby przestrzeń i czas mogły zostać efektywnie wykorzystane.[5] D. Bak określa logistykę jako „proces zarządzania całym łańcuchem dostaw”. Natomiast T. Wojciechowski traktuje logistykę „ jako logicznie skonstruowany dla mikro- lub mezoskali i wyposażony w niezbędne kanały przepływu informacji użytkowy system fizycznego przemieszczania (transferu) dóbr, zapewniający ich dopływ do pośrednich i końcowych ogniw „łańcucha dostaw” w potrzebnych ilościach i ściśle ustalonych terminach, pozwalający na minimalizację zapasów we wszystkich ogniwach tego procesu i najtańszy w eksploatacji”[6].
Jak można zauważyć istnieje wiele sposobów definiowania logistyki, ale łączy je następująca koncepcja: „Logistyka to proces strategicznego zarządzania zaopatrzeniem, przechowywaniem i transportem materiałów, części oraz gotowych produktów (wraz z odpowiednią dokumentacją) w ramach organizacji oraz poprzez jej kanały marketingowe, zapewniający maksymalizację obecnych i przyszłych zysków oraz najbardziej efektywną realizację zamówień”.[7] Za podstawową definicję uważa się jednak definicję sformułowaną przez międzynarodową Radę Zarządzania Logistycznego (Council of Logistics Management, CLM), zgodnie, z którą logistyka to „proces planowania, realizacji i kontrolowania sprawności i ekonomicznej efektywności przepływu surowców, produkcji niezakończonej i wyrobów gotowych oraz związanych z tym informacji od miejsca pochodzenia do miejsc konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klientów".[8]
Zakres znaczeniowy ulega wciąż modyfikacjom, co jest normalne w dziedzinach odnoszących się do zmieniających się obszarów działalności, dlatego najnowsze określenie logistyki jest następujące: Logistyka to proces zarządzania całym łańcuchem dostaw. Występujące w definicji określenie „łańcuch dostaw" jest rozumiane jako działalność związana z przepływem produktów i usług - od jego oryginalnego źródła, przez wszystkie formy pośrednie, aż do postaci, w której produkty i usługi są konsumowane przez ostatecznego klienta. Istota logistyki sprowadza się, więc do integrowania zarządzania z tradycyjnymi obszarami produkcji, finansów i marketingu.[9] Ostatnia zaprezentowana definicja logistyki to prosta zasada 7R: dostarczenie właściwemu klientowi, właściwego towaru, we właściwej ilości, we właściwej jakości, we właściwym czasie, we właściwe miejsce po właściwych kosztach.[10]
Z przytoczonych definicji wynika, że nie istnieje jedno powszechnie przyjęte pojęcie logistyki, można jednak powiedzieć, iż „jej istotą jest przepływ dóbr materialnych i informacji, z czym wiąże się: kształtowanie intensywności strumieni, stopień ich ciągłości i niezawodności, sterowanie zapasami itp.”[11] Uogólniając poglądy powszechnie wyrażane w literaturze, można wyróżnić trzy podstawowe koncepcje logistyki:
§ Logistyka to procesy fizycznego przepływu dóbr materialnych - surowców, materiałów, półfabrykatów, wyrobów gotowych - w przedsiębiorstwie, a także między przedsiębiorstwami, oraz przepływy strumieni informacyjnych odzwierciedlające procesy rzeczowe i wykorzystywane w sterowaniu tymi procesami.
§ Logistyka to pewna koncepcja, filozofia zarządzania procesami realnymi (przepływem dóbr), oparta na zintegrowanym, systemowym ujmowaniu tych procesów.
§ Logistyka to dziedzina wiedzy ekonomicznej, badająca prawidłowości i zjawiska przepływu dóbr i informacji w gospodarce, a także w poszczególnych jej ogniwach.
Wydaje się, że wymienione trzy koncepcje nie tylko się wzajemnie nie wykluczają, lecz - wprost przeciwnie - uzupełniają.
Z przedstawionych wcześniej definicji logistyki można już wyznaczyć pewne jej zadania. Podsumowując te rozważania do podstawowych zadań logistyki zalicza się:
§ usprawnienie zarządzania procesami przepływu dóbr rzeczowych i w konsekwencji pełne zaspokojenie materialnych potrzeb uczestników procesów logistycznych;
§ podporządkowanie czynności logistycznych wymogom obsługi odbiorcy (klienta);
§ zwiększenie efektywności przepływu, co się wyraża przede wszystkim obniżeniem kosztów przepływu, a ujmując jak najszerzej – kosztów logistycznych.[12]
Wymienione zadania są równoważne, wzajemnie powiązane i uwarunkowane. Sprawność przepływu to przede wszystkim dostarczenie dóbr materialnych kolejnym uczestnikom procesów gospodarczych, w sposób płynny, z wymaganą intensywnością, tak aby gromadzone zapasy, jako stabilizatory tych procesów, umożliwiały zaspokojenie potrzeb w każdym miejscu, czasie i w pożądanej ilości.
Zatem naczelnym zadaniem, jakie stawia sobie logistyka jest skrócenie i ...
stary_hipis