Lel i Polel.doc

(13 KB) Pobierz

Lel i Polel


Para nierozłącznych braci bliźniaków. Wspierają darzących ich szacunkiem wojowników. Jako Waligóra i Wyrwidąb wędrują po świecie dając świadectwo swojemu braterstwu i niezwykłej sile. Bogowie ci najwyraźniej nie stronią od biesiad i hucznych zabaw skoro do dziś znany jest, poświęcony im staropolski toast i okrzyk: "Leli Poleli!".

Źródła historyczne:

- Kronika Miechowity (1521), (Lel i Polel, autor widział ich połamane posągi w Krakowie).
- Stryjkowski (1564), (Lelus i Polelus).
- Gwagnin (1578), (Lel i Polel, informacja o toastach ku ich czci w Wielkopolsce).

Powiązania:

- "Leli, Poleli" i "Lelum, Polelum" to stary polski przyśpiew lub okrzyk/toast biesiadny (L.Kolankiewicz).
- Liczne polskie podania ludowe o bliźniaczych braciach (np. Waligóra i Wyrwidąb).
- Polskie wycinanki Leluje/Lalki przedstawiają bliźniacze postacie adorujące Drzewo Życia i/lub kobiecą postać.
- Staroindyjskie "lālāyati" to pieścić, piastować (bliźniacy ukołysani/wychowani przez boginię-matkę?).
- Na wyspie Fischerinsel (Tollensee, dawniej jezioro dołęckie) w Meklemburgii odkryto (1969) słowiański posąg wyobrażający bliźnięta, a kojarzony z Lelem i Polelem (A.Gieysztor).
- Analogiczny motyw bliźniąt jest popularny w wielu innych wierzeniach (bałtyjskie, rzymsko-greckie itd).

Andrzej Kempiński w cenionej Encyklopedii mitologii ludów indoeuropejskich na temat bóstw Lela i Polela pisze następująco (s. 255):

"... w mitologii zachodniosłowiańskiej (pol.) (pseudo.?) bóstwa, bracia bliźniacy, synowie Łady identyfikowani przez Macieja Miechowitę (1519) z Kastorem (Lel) i Polukusem (Polel). Istnienie kultu Lela i Polela jest podawane w wątpliwość, ale zwraca uwagę, po pierwsze, przypuszczalny etymologiczny związek ich imion z ros. lelek >zdrowy, silny młodzieniec<, a po drugie - znane od 1969r. słowiańskie figuralne wyobrażenie >syjamskich< braci (zrośniętych głowami i tułowiami) odkryte na Fischerinsel (wyspa na Tollensee w Meklemburgii)".

 

Zgłoś jeśli naruszono regulamin