02-CUKRZYCA.pdf

(258 KB) Pobierz
101402548 UNPDF
Cukrzyca
Czy wiesz, ¿e:
Ok. 2 milionów Polaków cierpi na cukrzycê
Około 10% chorych ma cukrzycê typu 1
Około 90% chorych ma cukrzycê typu 2, która w pocz±tkowym okresie czêsto przebiega bezobjawowo
40% chorych nie wie, ¿e ju¿ choruje
Czym jest cukrzyca?
Cukrzyca jest przewlekł± i podstêpn± chorob± spowodowan± brakiem lub nieprawidłowym działaniem
hormonu nazywanego insulin±. Insulina jest wytwarzana w organizmie człowieka przez specjalne skupiska
komórek znajduj±ce siê w trzustce. Komórki te nazywane s± komórkami β wysp trzustkowych. Insulina bierze
udział w regulacji procesów przemiany materii zachodz±cych w organizmie człowieka. Zapewnia ona stały
dopływ substancji od¿ywczych niemal do wszystkich komórek ciała. Jej biologiczne działanie
obejmuje przemianê wêglowodanów, tłuszczów i białek. Ka¿da z komórek do prawidłowego funkcjono-wania
potrzebuje odpowiedniej ilo¶ci materiału energetycznego (paliwa). Insulina kontroluje proces przemiany
przyjêtego pokarmu w energiê.
Cukrzyca - choroba metaboliczna?
Wszyscy wiemy, ¿e ka¿dy organizm ludzki potrzebuje energii niezbêdnej do utrzymania ¿ycia.
Energia ta pochodzi ze spalania składników dostarczanych z po¿ywieniem. Aby ka¿dy z nas mógł u¿ytkowaæ
glukozê jako ¼ródło energii, konieczna jest obecno¶æ odpowiedniej ilo¶ci prawidłowo działaj±cej insuliny.
Stanowi ona jakby klucz otwieraj±cy drzwi w komórce, przez które do jej wnêtrza wnikaj± cz±steczki glukozy.
Przy braku insuliny lub w przypadku jej nieprawidłowego działania komórki s± pozbawione materiału
energetycznego (cukier, tłuszcz) i budulcowego (białko). Jednocze¶nie nie mog± one wykorzystywaæ
glukozy, w zwi±zku z czym wzrasta jej stê¿enie we krwi chorego. Du¿a zawarto¶æ cukru we krwi uszkadza
tkanki i narz±dy, a mo¿e doprowadziæ nawet do ¶pi±czki i ¶mierci.
Rodzaje cukrzycy
Istnieje kilka typów cukrzycy, z czego najczê¶ciej spotykane s± dwa:
¡ cukrzyca typu 1 - rozpoznawana najczê¶ciej u ludzi młodych, gdy trzustka w ogóle nie produkuje
insuliny, co ma zwi±zek ze zniszczeniem komórek β.
¡ cukrzyca typu 2 - rozpoznawana jest najczê¶ciej u ludzi w ¶rednim i starszym wieku. Jest ona
spowodowana wadliwym działaniem komórek β wysp trzustkowych, skutkuj±cym zbyt mał± produkcj±
insuliny lub tak zwan± insulinooporno¶ci±, w której na skutek ró¿nych czynników patologicznych brak
wła¶ciwej odpowiedzi organizmu na ten hormon. Mechanizm tego typu wystêpuje w otyło¶ci.
Wystêpuj± równie¿ inne, ale rzadsze ju¿ typy cukrzycy, zwi±zane na przykład z operacyjnym usuniêciem
trzustki, chorobami endokrynologicznymi lub spowodowane przyjmowaniem niektórych leków (steroidów).
Specjaln± odmian± cukrzycy jest cukrzyca wystêpuj±ca u kobiet w ci±¿y, która na szczê¶cie mo¿e wycofaæ
siê po porodzie.
Objawy cukrzycy
Je¶li jeste¶my w wieku powy¿ej 45 roku ¿ycia, mamy nadwagê, nadci¶nienie têtnicze, nieprawidłowe
stê¿enia lipidów (cholesterolu, trójglicerydów), gdy nasi rodzice chorowali na cukrzycê, lub gdy
zauwa¿yli¶my, ¿e od pewnego czasu mamy zwiêkszone pragnienie, z niejasnych przyczyn tracimy na wadze,
czê¶ciej zapadamy na infekcje dróg moczowych, skóry i błon ¶luzowych to znaczy, ¿e powinni¶my
skontaktowaæ siê z lekarzem i zbadaæ poziom cukru we krwi.
Prawidłowa glikemia na czczo jest mniejsza ni¿ 100 mg%. Cukrzycê rozpoznaje siê, gdy 2-krotnie zostan±
wykazane warto¶ci glikemii na czczo równe lub przekraczaj±ce 126 mg%. Stê¿enia cukru mieszcz±ce siê w
granicach miêdzy 100 mg% a 125 mg%, okre¶la siê jako nieprawidłow± glikemiê na czczo. Ponadto,
cukrzycê mo¿na rozpoznaæ na podstawie 2-krotnego przypadkowego stwierdzenia stê¿enia cukru we krwi
wynosz±cego co najmniej 200 mg% w próbkach krwi pobranych o dowolnej porze dnia, niezale¿nie od czasu,
jaki upłyn±ł od przyjêcia posiłku. W przypadkach budz±cych w±tpliwo¶ci, zaleca siê badanie poziomu cukru w
2 godziny po doustnym podaniu roztworu glukozy (test obci±¿enia 75,0 g glukozy). U chorego na cukrzycê
stê¿enie cukru we krwi 120 minut po wykonaniu tego testu wynosi 200 mg% i wiêcej. U osób zdrowych w
120. minucie glikemia nie powinna przekraczaæ 140 mg%. Stê¿enie cukru miêdzy 140 a 200 mg% jest
Centrum Medyczne Puławska Sp. z o.o. www.cmp.med.pl 12.05.2009
podstaw± do rozpoznania stanu nieprawidłowej tolerancji glukozy, zaliczanego do stanu przedcukrzycowego.
Osoby obarczone czynnikami ryzyka powinny mierzyæ poziom cukru co najmniej raz w roku, natomiast
wszystkie osoby po 45 roku ¿ycia bez dodatkowych czynników ryzyka, przynajmniej raz na trzy lata powinny
oznaczyæ poziom cukru.
Dlaczego cukrzyca jest podstêpna?
Jest to niew±tpliwie gro¼na i podstêpna choroba, poniewa¿ nieleczona lub zaniedbana mo¿e doprowadziæ do
uszkodzenia wielu narz±dów, a nawet ¶mierci chorego.
Główn± przyczyn± przewlekłych powikłañ cukrzycy jest utrzymuj±cy siê przez długi czas zbyt wysoki poziom
cukru (hiperglikemia). Podwy¿szona glikemia powoduje uszkodzenie małych naczyñ krwiono¶nych oraz
du¿ych têtnic. Doprowadza to do zaburzeñ ukrwienia oraz uszkodzenia wielu narz±dów. Przewlekłe
powikłania naczyniowe cukrzycy dzieli siê na mikroangiopatyczne oraz makroangiopatyczne.
Do najczêstszych powikłañ mikroangiopatycznych mo¿emy zaliczyæ:
Uszkodzenie narz±du wzroku - zwi±zane ze zmianami w siatkówce, która jest odpowiedzialna za odbieranie
bod¼ców wzrokowych. U du¿ego odsetka chorych wystêpuj± zmiany na dnie oka. Dlatego te¿ w przypadku
wykrycia cukrzycy olbrzymie znaczenie ma konsultacja okulistyczna i leczenie powikłañ w pocz±tkowych ich
okresie, gdy¿ w konsekwencji mog± doprowadziæ do ¶lepoty.
Uszkodzenie kłêbuszków nerkowych - odpowiedzialnych za filtrowanie krwi i usuwanie z organizmu
zbêdnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Nieleczona cukrzyca mo¿e doprowadziæ do
niewydolno¶ci nerek, a tym samym konieczno¶ci zastosowania dializy. St±d te¿ konieczne jest kontrolowanie
glikemii, utrzymywanie jej prawidłowych warto¶ci i ocena parametrów nerkowych. Bardzo wa¿ne jest
utrzymywanie prawidłowych warto¶ci ci¶nienia têtniczego ( u chorych z cukrzyc± zalecane jest utrzymanie
ci¶nienia têtniczego poni¿ej 130/80), gdy¿ nadci¶nienie w znaczny sposób pogarsza wydolno¶æ nerek.
Obecnie stosuje siê ju¿ u chorych z prawidłowymi warto¶ciami ci¶nienia têtniczego leki maj±ce działanie
ochronne na kłêbuszki nerkowe. Do tej grupy leków zaliczamy losartan potasu, który zmniejsza ryzyko
nefropatii cukrzycowej o 28%. Lekami zmniejszaj±cymi warto¶ci ci¶nienia têtniczego, a tak¿e działaj±cymi
ochronnie na nerki s± leki nale¿±ce do grupy tzw. amlodipin.
Neuropatia - czyli uszkodzenie nerwów w ró¿nych miejscach ciała. Głównym problemem u pacjentów jest
bardzo silny ból, najczê¶ciej stóp (objaw skarpetek) lub dłoni (objaw rêkawiczek). W innych narz±dach,
uszkodzenie nerwów powoduje wyst±pienie innych objawów - zaburzenia rytmu serca, uporczywe biegunki,
zaburzenia w oddawania moczu czy w koñcu impotencja u mê¿czyzn.
Do powikłañ makroangiopatycznych nale¿±:
Choroba wieñcowa - spowodowana zwê¿eniem têtnic wieñcowych, odpowiedzialnych za ukrwienie serca.
Choroba ta mo¿e doprowadziæ do zawału serca. Jej objawami s± bóle (pal±ce, piek±ce) za mostkiem,
pocz±tkowo pojawiaj±ce siê zwykle po wysiłku fizycznym. Niestety, niektórzy chorzy na cukrzycê mog± nie
odczuwaæ ¿adnych dolegliwo¶ci. Czêste s± tzw. zawały bezbólowe. Chory dowiaduje
siê o przebytym zawale w chwili rozwiniêcia siê objawów niewydolno¶ci kr±¿enia.
Choroba niedokrwienna koñczyn dolnych - jest wywołana mia¿d¿yc± têtnic. Pocz±tkowo objawia siê bólami
nóg w czasie chodzenia. Jednym z bardzo gro¼nych powikłañ, wynikaj±cych z niedokrwienia koñczyn, z
jednoczesnym uszkodzeniem nerwów czuciowych (neuropatia) jest zespół stopy cukrzycowej, nierzadko
doprowadzaj±cy do konieczno¶ci amputacji stopy, a nawet całej koñczyny.
Choroba naczyñ mózgowych - jest spowodowana zaburzeniami ukrwienia mózgu. Mo¿e doprowadzaæ do
przej¶ciowych niedowładów oraz do udaru mózgu. Przy udarze mózgu wystêpuj± niedowłady i pora¿enia (np.
koñczyn).
Cukrzyca (zwłaszcza ta, na któr± choruj± osoby dorosłe) jest jedn± z czêstszych chorób przewlekłych
i obecnie jest nazywana chorob± cywilizacyjn±, poniewa¿ dotyczy zwłaszcza krajów uprzemysłowionych i
bogatych, co wi±¿e siê z nieprawidłowym od¿ywianiem w fastfoodach i brakiem ruchu. Niew±tpliwie jest to
choroba powa¿na, jednak dziêki osi±gniêciom współczesnej medycyny mo¿na zapobiegaæ jej gro¼nym
powikłaniom oraz doskonale kontrolowaæ, pozwalaj±c na prowadzenie normalnego ¿ycia.
W leczeniu cukrzycy istotn± rolê odgrywaj± witaminy i mikroelementy. Przyjmuj±c specjalny zestaw witamin
dla diabetyków, chorzy zaopatruj± swój organizm w witaminy B1, B2, B6, B12, kwas foliowy, niacynê, kwas
Centrum Medyczne Puławska Sp. z o.o. www.cmp.med.pl 12.05.2009
pantotenowy, biotynê, witaminê E i C oraz cynk i chrom. Składniki te s± odpowiedzialne za istotne reakcje
wła¶nie w procesie cukrów. Przyjêcie raz na dzieñ jednej tabletki witamin dla diabetyków uzupełnia czêsto
zwiêkszone zapotrzebowanie na witaminy, co wpływa pozytywnie na przemianê materii w Pañstwa
organizmie.
Konsultacja: lek. med. Ewa Gli¼niewicz
Diabetolog Centrum Medycznego Puławska
Centrum Medyczne Puławska Sp. z o.o. www.cmp.med.pl 12.05.2009

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin