Międzynarodowa ochrona praw człowieka.doc

8.10.2007

DEMOKRACJA – to w rozumieniu praw człowieka obiekt nieporozumień

Po co mamy zajmować się prawami człowieka skoro mamy demokrację?

              Demokracja – to rzady większości, a dowodem jej istnienie SA przeprowadzone uczciwe, wolne wybory.

Rządy takie mogą być okrutne ale dla pojedynczych pojedynczych i wszelkiego typu mniejszości:

              Sokratesa na śmierć skazała większość demokracji Aten.

Stąd za demokracje uznajemy ograniczone rządy większości

Ø       ograniczone zbiorem praw i wolności przysługującym poszczególnym ludziom

Ø       praw tych i wolności jednostki, naruszać nie wolno większości

Ø       zasada władzy ograniczonej nazywana jest zasadą konstytucjonalizmu – obecnie przejawia się w formie spisanych rozdziałów w konstytucjach

Ø       są to rozdziały opisujące prawa i wolności człowieka

Ø       Ograniczają one władzę ustawodawcy

Prawa i wolności człowieka wytyczają granice władzy większości w społeczeństwie demokratycznym.

PAŃSTWO PRAWA – to drugie ważne pojęcie

              Państwo prawa to państwo w którym reguły gry miedzy jednostką i władzą SA jasne, stabilne i powszechnie znane.

Obywatel z dużym prawdopodobieństwem może przewidzieć jaka będzie reakcja władz na jego postępowanie

W państwie rządzi przejrzyste prawo, a nie arbitalna wola urzędnika czy funkcjonariusza.

Prawa i wolności człowieka występują wyłącznie w relacjach jednostki z państwem

              - działają wertykalnie

- opis stosunków między ludźmi nie powiodły się -> horyzontalne działanie praw

Prawa człowieka to prawa indywidualne

·          Ich przedmiotem jest indywidualny człowiek

·          Nie można mówić w obrębie praw człowieka o prawach mniejszości narodowych lecz o prawach osób należących do mniejszości narodowych

·          Tylko 1 prawo ma odmienny charakter – jest to prawo narodów do samostanowienia

Rozróżnia się 2 zasadnicze grupy praw człowieka:

1.        prawa Materialne – konkretne prawa przysługujące człowiekowi: np. wolność słowa, sumienia

2.        prawa proceduralne – dostępne człowiekowi sposoby działania i związane z nimi instytucje

22.10.2007

PRAWA MATERIALNE:

Ø       prawa (prawo pozytywne) – to obowiązek rządzących zrobienia czegoś dla mnie dla każdego każdego nas

Ø       wolności (prawo negatywne) – to nałożenie dla rządzących zakazy ingerowania w określone obszary naszego życia np. wolność wyznania

W grupie praw materialnych niektóre z praw określa się jako niezbywalne. To te prawa z których nie może jednostka zrezygnować:

- prawo do życia (problem eutanazji, kary śmierci, aborcji, własnego samobójstwa (jest to skutek utraty sensu życia; 75-80% to samobójstwa mężczyzn))

- zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

- zakaz tortur i innych form nieludzkiego poniżającego traktowania (tyczy się to także sprawiania bólu fizycznego)

- prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego.

FILOZOFIA – natury praw człowieka

1. Pierwotna jest władza i to ona z łaskawości i dobroci swojej nadaje ludziom pewne prawa:

§          Ten model to Europa XIX w.

§          Państwa „Komunistyczne”

2. Model umowy społecznej:

§          Władza -> z drugiej strony lud rozumiany jako zbiór jednostek

§          Rządzeni godzą się świadomie świadczyć cos na rzecz władzy (np. płaćić podatki)

§          Władza zobowiązuje się robić coś dla ludzi i wstrzymać się od ingerencji w niektóre obszary ich życia

§          Umowa to to konstytucja

3. Ludzie wyposażeni są w niektóre, wynikające z istoty ich człowieczeństwa wolności i prawa, postanawiają utworzyć państwo, powołać władzę by lepiej im się żyło

§          aby państwo mogło działaś niektóre prawa ograniczaja dobrowolnie

§          to typowe myślenie amerykańskie

Podstawowym pojęciem w koncepcji praw człowieka jest NIEZBYWALNA GODNOŚĆ OSOBOWA CZŁOWIEKA.

§          Jest ona związana z samą istotą człowieczeństwa, z faktu bycia człowiekiem

§          Posiada ja niemowle, które niczego dobrego ani złego nie uczyniło

§          Największy zbrodniarz

Godność osobowa –> to nie godność osobista

GODNOŚĆ OSOBISTA –> to pojęcie bliskie honorowi – na to trzeba zapracować

              Rośnie, gdy postępujemy szlachetnie

              Maleje, gdy postępujemy podle, możemy ją stracić

§          Uzasadnienie godności osobowej możemy szukać w religiach religiach filozofiach

§          Jednak metody jej uzasadnienia mogą być różne

§          W końcowym efekcie otrzymamy bardzo zbliżone katalogi wolności i praw

§          Te prawa i wolności stanowią otoczkę chroniącą godność każdego człowieka przed zamachami władzy

§          Prawa człowieka nie gwarantują tego, że będziemy kochani, szczęśliwi i bogaci

§          Chronią nas jedynie przed upokorzenie, zamachem na naszą godność

§          Prawa człowieka pozwalają zachować indywidualizm, być osobą niepowtarzalną – nigdy dotąd nie było nigdy, nie będzie kogoś takiego jak każdy z nas

Z godności osobistej człowieka wyprowadza się 2 podstawowe pojęcia: wolność i równość.

1.      WOLNOŚĆ

Wolność od państwa to koncepcja amerykańska:

- w preambule Demokracji Niepodległości pojawił się zapis o prawie do szczęścia

- prawie rozumianym jako prawo negatywne: „Amerykanin jest wolny w swym dążeniu do szczęścia, a państwo ma mu w tym nie przeszkadzać”.

W Europie powstała koncepcja wolności przez państwo:

- towarzyszyło jej oczekiwanie, iż państwo uszczęśliwi każdego z obywateli

- pojawiły się rządy, które wierzyły iż wiedzą co dobre jest dla ludzi i jak można ich uszczęśliwić.

2.      RÓWNOŚĆ

Słowo „równość” w koncepcji praw człowieka oznacza równość praw – równość przed prawem. Równość praw to pojęcie bliskie zakazowi dyskryminacji.

Dyskryminacja to każde nie uzasadnione racjonalne, fizycznie lub biologicznie zróżnicowanie praw lub uprawnień.

Rozważania nad równością i wolnością są punktem wyjścia do formułowania katalogów materialnych i budowania instytucji i procedur gwarantujących przestrzeganie przez państwo treści tych katalogów.

Większość praw materialnych to prawa ograniczone. Ograniczenia te dopuszczalne są jednak tylko ze względu na konkretne wskazane cele (może to zrobić jedynie ustawa) sam rząd nie może wprowadzać takich ograniczeń. Dopuszczalne jest jedynie najmniejsze ograniczenie wystarczające dla ochrony dobra, z którym realizacja prawa znalazła się w kolizji. Forma ograniczenia musi być dopuszczalna w demokratycznym społeczeństwie.

Prawa człowieka rozwijają się czasem i katalog ich poszerza się tak w wewnętrznych systemach prawnych państw jak i prawie międzynarodowym.

prawo międzynarodowe określa zawsze minimalny standard ochrony.

Skłonność do ograniczania praw, jednostek jest immanentną cechą władzy.

29.10.2007

WSPÓŁCZESNE KATALOGI PRAW CZŁOWIEKA

·          Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (Rzym 1950)
Polska nie odpowiada za czyny i wykroczenia od tego dokumentu przed 1.04.1994, a od tego momentu protokół nr 1 będzie obowiązywał w Polsce
*Tylko Białoruś w bloku wschodnim nie jest członkiem Rady Europy

Trzy zasady do spełnienia, by być w radzie Europy:
Wolne Wybory
Gospodarka wolnorynkowa
Przestrzeganie praw człowieka

·          Międzynarodowy pakt praw osobistych osobistych politycznych (1966)
Ma charakter uniwersalny ONZ

·          Afrykańska karta praw człowieka i ludów (znosi karę śmierci) 1981

·          Konwencja Amerykańska Praw człowieka (1969)

Wszystkie te konwencja wynoszą swe podstawy z powszechnej deklaracji Praw Człowieka (10.12.1948)

PROMOWANIE PRZESTRZEGANIA PRAW CZŁOWIEKA:

·          Od 05.04.1994 -  Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych ds. praw człowieka – Genewa

·          Organizacje regionalne:

§      Organizacja jedności afrykańskiej (teraz Unia Afrykańska)

§      Organizacja państw Afrykańskich

§      Rada Europy, Unia Europejska, OBWE (które skupia 55 Państw)

§      ONZ – organizacja uniwersalna

3 GENERACJE PRAW CZŁOWIEKA:

I generacja – wokół wartości jaką jest WOLNOŚĆ; to „klasyczne” „stare” prawa człowieka; prawa obywatelskie zwane osobistymi, chronią samą egzystencję człowieka;

Prawo do: sądu, życia, obywatelstwa, sumienia i wyznania, słowa, bezpieczeństwa osobistego, integralności fizycznej, wolnych wyborów, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej
Cechą tych praw jest to, że wymagają one od państwa zaniechania pewnych działań

II generacja – zbudowano wokół wartości jaką jest RÓWNOŚĆ (by istniała wyższa jakość życia);

§         prawa ekonomiczne:

- prawo do pracy

- prawo do „odpowiednich” warunków życia

- wolność związkowa i prawo do strajku

§         prawa socjalne:

- prawo do zabezpieczenia socjalnego

- prawo rodziny do ochrony i opieki

- prawo do ochrony zdrowia

§         prawa kulturalne:

- prawo do nauki             

- prawo do udziału w życiu kulturalnym

- wolność nauki i sztuki.

Są to prawa pozytywne – wymagają od państwa pewnych działań.

III generacja – wokół wartości typu Braterstwa międzynarodowego;

- prawo do pokoju (do życia bez wojen)

- prawo do środowiska

- prawo do rozwoju

- prawo do wspólnego dziedzictwa ludzkości

- prawo do pomocy humanitarnej.

Prawa te to „wielka propozycja”.

05.11.2007

1. Prawo Narodów do samostanowienia.

Ø      Jego zagwarantowanie to warunek poszanowania praw indywidualnych, ich promocji i umacniania;

Ø      Prawo to daje swobodę w określaniu statusu politycznego, rozwoju gospodarczego i kulturalnego;

Ø      Procedury krajowe: konstytucyjne i polityczne umożliwiają korzystanie z tego prawa;

Ø      Swobodne rozporządzanie swymi bogactwami „naturalnymi” naród nie może być pozbawiony środków egzystencji.

Ø      państwa powinny się powstrzymać od ingerencji w wewnętrzne sprawy innych państw.

Realizacja tego prawa nie podlega procedurze kontrolnej przewidzianej w Protokole Fakultatywnym.

2. Równość praw, jednakowa ochrona prawna i zakaz dyskryminacji.

Ø      Zasada niedyskryminacji ma charakter fundamentalny i powszechny w sferze praw człowieka;

Ø      Ma takie samo znaczenie jak równość wobec prawa;

Ø      Państwa zobowiązane są do zagwarantowania praw określonych paktem bez względu na różnice takie jak: rasa, kolor skóry, płeć, język, religia, poglądy polityczne, pochodzenie społeczne;

Ø      Zakaz wszelkiej propagandy nawołującej do nienawiści  narodowej, rasowej, religijnej itp.

3. Prawo do życia.

Ø      Jest to prawo najwyższe które nie może być  uchylone;

Ø      Przedmiotem ochrony jest istota ludzka – nie odnosi się to do dziecka poczętego, a więc jeszcze nie narodzone;

Ø      Pakt przewiduje jedynie ochronę dziecka poczętego, którego matka została skazana na śmierć;

Ø      Prawo do życia chronione jest przez postanowienie dotyczące wymierzania kary śmierci oraz klauzulę zakazującą arbitralnego pozbawiania życia;

Ø      Art.6 ustanawia ograniczenia przedmiotowe - tylko za największe zbrodnie i podmiotowe – młodociani, kobiety ciężarne;

Ø      Zobowiązanie do utworzenia przepisów pozwalających na uniknięcie kary śmierci – amnestia prawo łaski, zamienienie kary;

Ø      II Protokół Fakultatywny zobowiązuje państwa do podjęcia niezbędnych środków celem zniesienia kary śmierci.

4. Zakaz tortur.

Ø      Jest to ochrona prawa do poszanowania integralności psychicznej, moralnej, fizycznej osób aresztowanych;

Ø      Brak definicji tortur w Pakcie ale jest sprecyzowane w konwencji o zakazie tortur i innych rodzajów okrutnego niehumanitarnego traktowania;

Ø      Tortura to każde fizyczne bądź psychiczne cierpienie zadawane umyślnie w celu uzyskania od niej lub osoby trzeciej informacji bądź zeznania, a także w celu zaostrzenia lub wywarcia nacisku na nią lub osobę trzecią gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego lub innego urzędnika lub z ich polecenia lub wyraźną lub milczącą zgodą;

Ø      Nikt nie będzie poddany bez zgody doświadczeniom naukowym lub lekarskim.

5. Wolność osobista.

Ø      Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego;

Ø      Nikt nie może być arbitralnie zatrzymany lub aresztowany;

Ø      Nikt nie może być pozbawiony wolności inaczej jak tylko na zasadach i trybie ustalonym w ustawie;

Ø      Zatrzymany powinien być poinformowany o przyczynach zatrzymania i zarzutach;

Ø      Jeżeli ktoś popełnił przestępstwo to w najkrótszym czasie postawiony przed sędzią pozbawiony ma prawo do odwołania się do sądu celem uzyskania legalności pozbawienia wolności;

Ø      Każdy kto został pokrzywdzony, niezgodne z prawem ma prawo do odszkodowania;

Ø      Zakaz pracy przymusowej lub obowiązkowej i niewolnictwa.

6. Humanitarne traktowanie.

Ø      Każda osoba pozbawiona wolności będzie traktowana w sposób humanitarny z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka;

Ø      Osoby oskarżone będą oddzielone od skazanych;

Ø      Małoletni będą oddzieleni od dorosłych.

7. Swoboda poruszania się i prawa dla cudzoziemców (Art. 12,13).

Ø      Każdy, kto legalnie przebywa na terytorium państwa ma prawo do swobodnego poruszania się i swobodnego wyboru miejsca zamieszkania;

...