Skrypt z prawa finansow publicznych - A. Borodo 2010.doc

- gospodarka finansowa państwa – uzyskiwanie środków pieniężnych i ich podział – kierowanie na poszczególne cele i zadania; jej przedmiotem jest przymusowe z reguły przejmowanie dochodów i dokonywanie wydatków związanych ze świadczeniem usług i dóbr zaspokajających potrzeby o charakterze publ.; dochody jej płyną z przymusowego i jednostronnego okrajania dochodów gospodarstw prywatnych,

- właściwości publ. gospodarki finansowej:

- państwowa własność zasobów finansowych

- zaspokajanie publ. potrzeb

- przymus państwowy lub nadrzędność państwa

- adm., polityczny i parlamentarny proces podejmowania decyzji ws. finansowych

- charakterystyczna jest dla niej metoda budżetowa – usługa świadczona przez podmioty sektora publ. nie jest określona przez zysk lecz w trybie politycznej i adm. procedury; jej przesłanką jest polityczno-administracyjny proces a nie osiąganie zysków – przeciwieństwo zasady rynku

- finanse – stosunki społeczne powstające w związku z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych

- funkcje i zadania publ. gospodarki finansowej

- funkcja fiskalna – dostarczanie państwu lub jst środków pieniężnych potrzebnych na wykonanie zadania

- funkcja redystrybucyjna – przejmowanie środków od jednych podmiotów i przekazywanie ich innym

- funkcja oddziaływania na stosunki społeczne i gospodarcze

- funkcja kontrolna – badanie, porównywanie i ocena procesów gromadzenia dochodów i dokonywania wydatków pieniężnych przez sektor publ.; rozwiązania z zakresu rachunkowości i sporządzanie sprawozdań

- podmioty prowadzące publiczną gospodarkę finansową:

*państwo – jego organy, urzędy i instytucje;

*wspólnoty terytorialne;

*instytucje ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, samorządy zawodowe (tu: izby lekarskie), związki zawodowe, związki pracodawców, organizacje pożytku publ., fundacje, stowarzyszenia

- decentralizacja administracji publ. – przekazanie zadań i odpowiadających im kompetencji ze sfery adm. rządowej do danego szczebla samorządu terytorialnego;

jej formami są: wyodrębnione prawnie zakłady publ., publ. szkoły wyższe, fundacje, stowarzyszenia, organizacje pożytku publ.

- przysługujące danym podmiotom adm. publ. kompetencje do podejmowania decyzji i realizacji zadań są potencjałem działalności adm.

- koncentracja lub dekoncentracja kompetencji dotyczy pozycji i znaczenia organów funkcjonujących w ramach jednej adm.

- koncentracja w administracji rządowej – skupienie kompetencji w ręku centralnych organów tejże adm.

- dekoncentracja – umieszczenie kompetencji wśród organów rządowych średniego i najniższego stopnia

- majątek publiczny – dysponuje nim państwo; tu: środki pieniężne, akcje, udziały, wierzytelności, budynki, drogi publ., budowle, nieruchomości, ruchomości

- Skarb Państwa – państwo w płaszczyźnie majątkowej działa jako SP; złożona osoba prawna reprezentująca państwo w stosunkach majątkowych z osobami fizycznymi i prawnymi; jego organizację i sposób zarządzania określa ustawa; reprezentowany głównie przez ministra SP i ministra finansów; ma władcze i właścicielskie uprawnienia

- Prokuratoria Generalna SP – utworzona w celu zapewnienia ochrony prawnej praw i interesów SP; zadania:

*zastępstwo procesowe SP przed sądami – obowiązkowe gdy wartość przedmiotu sprawy przewyższa 1 mln zł, wykonują radcowie PG

*wydawanie opinii prawnych w sprawach dot. ważnych praw lub interesów SP, opiniuje projekty umów, których stroną jest lub ma być SP.

- zasada posiłkowości / subsydiarności – publ. zadania powierza się wspólnocie terytorialnej niższego szczebla, której jednostki i przedsiębiorstwa powinny wykonać zadania efektywnie pod względem ekonomicznym i politycznym

- prawo finansowe – regulacje prawne odnoszące się do działalności finansowej organów państwa i samorządu oraz publ. instytucji i jednostek organizacyjnych; należy do niego prawo budżetowe, podatkowe i finansowe st, a także niektóre elementy prawa bankowego, ubezpieczeń społecznych
i zdrowotnych; wyróżniamy płaszczyznę ustrojową (powołanie organów finansowych państwa i urzędów zajmujących się gospodarką finansową, określenie ich pozycji i zadań), materialnoprawną (szczegółowe konstrukcje prawne poszczególnych instytucji; ukształtowanie odpowiednich uprawnień, obowiązków, form działania) i proceduralną (możliwość funkcjonowania instytucji prawa materialnego)

- ogólne założenia prawa finansowego RP: wolność działalności gospodarczej, własność prywatna, solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych

- dwie administracje publ.: adm. rządowa i samorząd terytorialny

- dualizm w systemie finansowoprawnym RP: obok dochodów, wydatków, budżetu i majątku Państwa – dochody, wydatki, budżet i majątek jst

- formy prawne działalności finansowej administracji rządowej i st: stanowienie przepisów prawa, wydawanie aktów indywidualnych, wydawanie uchwał przez organy samorządowe, czynności materialno-techniczne

- polskie ustawodawstwo podatkowe: ogólne ustawy podatkowe i szczególne ustawy podatkowe

- odpowiedzialność prawna: ustawa o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publ. i ustawa – KKS

- w polityce finansowej właściwe są 3 główne rodzaje środków działania: stanowienie prawa, ustalanie planów i praktyczna realizacja prawa i planów

- z eko punktu widzenia polityka finansowa realizowana jest w 3 sferach: stabilizacji gospodarki, alokacji czynników produkcji i redystrybucji dochodów między grupami społecznymi

- nauki finansowe: nauki opisowe, nauki historyczne, teoretyczne nauki finansowe, nauka prawa finansowego, nauka o polityce finansowej

Rozdział II: Prawo budżetowe państwa

- budżet państwa – roczny plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów uchwalany w formie ustawy budżetowej, stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa; jest on załącznikiem do ustawy budżetowej

- zasady budżetowe – trwałe właściwości budżetu, związane z jego istotą; postulaty nauki skierowane pod adresem budżetu

- zasada zupełności – ma on obejmować wszystkie dochody i wydatki państwa

- zasada równowagi – zachowanie odpowiedniego stosunku między dochodami a wydatkami budżetowymi; wydatki należy dostosować do możliwości dochodowych

- zasada jedności budżetu – ma występować 1 budżet stanowiący jedną całość organizacyjno-prawną, ujęty w jednym akcie prawnym; ma być podstawą gospodarki finansowej państwa

- zasada szczegółowości budżetu – ma być on szczegółowy, podzielony w uporządkowany sposób na szereg pozycji wydatkowych i dochodowych

- zasada specjalizacji budżetu – wydatki budżetowe powinny być przeznaczone na szczegółowo ustalone cele

- zasada jawności budżetu – jawność debaty budżetowej i debaty nad sprawozdaniem z wykonania budżetu państwa, opublikowanie ustawy budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu, przedstawienie wykazu kwot dotacji udzielonych z budżetu, ogłaszanie danych dotyczących długu publ.

- zasada uprzedniości budżetu – powinien być uchwalony do końca roku poprzedzającego rok budżetowy

- zasada rocznego okresu budżetowego – uchwalany jest na 1 rok kalendarzowy

- art. 219 ust. 3 K: w wyjątkowych przypadkach dochody i wydatki państwa w okresie krótszym niż rok może określać ustawa o prowizorium budżetowym (z zasady są to 3 miesiące); ta ustawa ustanawia budżet prowizoryczny ograniczony do danego okresu i zawierający tylko niezbędne dla funkcjonowania państwa ustalenia dot. dochodów i wydatków; traci moc z chwilą wejścia w życie zwykłej ustawy budżetowej

- ustawa budżetowa nie wprowadza podatków

- wydatki budżetowe powinny mieć swoją podstawę prawną, tytuł prawny do wprowadzenia wydatku budżetowego w ramy ustawy budżetowej; podstawa prawna wydatku ustalonego w ustawie budżetowej powinna być wyznaczona w ustawie szczególnej (ustawa budżetowa sama w sobie nie stanowi podstawy prawnej do wprowadzenia wydatków)

- państwowe jednostki sektora finansów publicznych:

- jednostki budżetowe – jednostki organizacyjne sektora finansów publ., które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z budżetu państwowego, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek dochodów budżetu państwa; są one ujęte w ramach budżetu, wszystkimi swoimi dochodami i wydatkami, na zasadzie budżetowania brutto; one nie prowadzą działalności gospodarczej – nie sprzedają usług publ.; ich wydatki (osobowe, rzeczowe, inwestycyjne) są wydatkami budżetu państwa przekazanymi do ich dyspozycji; mogą one dokonywać wydatków tylko do wysokości zakreślonej dla nich w obowiązującym budżecie i planie finansowym – jak nie: to będzie to naruszenie dyscypliny finansów publ.; podstawą
ich gospodarki finansowej jest plan dochodów i wydatków, który ma być zbieżny z ustawą budżetową; tworzą je, łączą, przekształcają i likwidują ministrowie, kierownicy urzędów centralnych i wojewodowie oraz in. organy; powinna mieć swój statut; wyposażona jest w mienie przekazywane jej przez zarząd; nie mają osobowości prawnej; np.: sądy, jednostki wojskowe, urzędy państwowe, jednostki organizacyjne prokuratury, policji, ośrodki pomocy społecznej;

- państwowe fundusze celowe – powołane tylko w drodze ustawy; jego przychody (osiągają przychody a nie dochody) pochodzą ze środków publ.; zastosowanie funduszowego mechanizmu finansowania: wyodrębnienie zadań, wydzielenie dochodów i wydatków z budżetu ogólnego; nie posiada osobowości prawnej; jest wyodrębnionym rachunkiem bankowym, którym dysponuje organ wskazany w ustawie tworzącej fundusz;

niektóre z nich mogą działać jako osoby prawne; są zależną od budżetu instytucją; jego niewykorzystane środki przechodzą jako pozostałości na następny rok i mogą być wydatkowane w kolejnym roku; tu: F Pracy, F Rozwoju Kultury Fizycznej, KF Drogowy, F Modernizacji Sił Zbrojnych, F Reprywatyzacji, F Restrukturyzacji Przedsiębiorców, F Pomocy Postpenitencjarnej, FSP, F Nauki i Technologii Polskiej, F Ochrony Gruntów Rolnych, KF Mieszkaniowy, Państwowy F Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, F Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, F Wsparcia Policji

- agencje wykonawcze – państwowe osoby prawne powołane na podstawie odrębnych ustaw w celu realizacji zadań państwowych; kontrola parlamentu nad ich działalnością jest ograniczona; ich działalność oparta jest na środkach publ.; tu: Agencja Rynku Rolnego, A Nieruchomości Rolnych, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, A Mienia Wojskowego, Wojskowa A Mieszkaniowa, A Rezerw Materiałowych, Polska A Rozwoju Przedsiębiorczości, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

- uczelnie publiczne – osoby prawne finansowane z dotacji z budżetu państwa, z opłat za usługi edukacyjne, badawcze i specjalistyczne, z działalności gospodarczej i in. źródeł

Skrypt z prawa finansow publicznych - A. Borodo 2010.doc

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: