ROZBICIE DZIELNICOWE (1138 – 1320)
Rozbicie dzielnicowe spowodowało decentralizację mennictwa piastowskiego. Okres rozbicia dzielnicowego to czas wzmożonej emisji menniczej poszczególnych książąt dzielnicowych w formie denarów i brakteatów. Ubytek kruszcu, świadczył o „psuciu” się pieniądza, a malejąca siła nabywcza o inflacji. Okres rozbicia dzielnicowego doprowadził do znacznego zubożenia społeczeństwa. Spowodowane to było polityką monetarną i fiskalną książąt, którzy nawet po parę razy do roku przeprowadzali wymianę pieniądza polegającą na wycofaniu z obiegu dotychczasowych monet i wprowadzeniu na ich miejsce nowej monety o mniejszej zawartości srebra. Dało to w rezultacie znaczny obieg brakteatów, a nie denarów i wywołało w końcu XIII wieku inflację pieniężną. Pieniądz stracił 30-40% swej wartości. Wiek XIII jest w numizmatyce polskiej najmniej rozpoznanym. Wiele monet nie zostało do tej pory określone co do pochodzenia i chronologii. W obiegu były tylko denary. Monety o różnych nominałach pojawiły się później, w następnych systemach pieniężnych.
Książęta Mazowieccy długo zachowali niezależność i własną monetę.
Numizmatyka Śląska nie wchodzi w skład mennictwa PL.
Koniec rozbicia dzielnicowego – stabilizacja i unifikacja monety. Reforma Kazia Wielkiego.
Święty a sprawa polska ;) Każdy król pielgrzymował do grobu św. Stanisława na Skałkę. Istniał pewien rodzaj kultu Mieszka I i Bolesława Chrobrego jako krzewicieli chrześcijaństwa w PL a także delikatne ślady kultu Jagiełły i Jadwigi, jednakże brak było świętego dynasty w PL (chociaż byłoby to wskazane).
Księga – stały atrybut osób duchownych. Z biegiem czasu także infuła, pastorał, a druga ręka błogosławi.
Dużo odmian monet. Zwykle:
AW: książę – różnicowanie przedstawień
REW: bp
W ramach typu – odmiany i warianty odmian.
Ze sceną walki
AW: władca na tronie a obok ktoś … lub władca do pasa z atrybutami władzy (tarcza, chorągiew) i hełmem (lub odkrytą głową)
REW: książę walczący ze lwem
ð władca odważny, dobry chrześcijanin etc. Nawiązuje do typu ikonografii ojca
typ 51
AW: biskup (św. Wojciech). Święty nie ma nimbu
REW: rycerz (X) do pasa, z mieczem, tarczą, hełmem lub odkrytą głową, czasem z chorągwią
Walka 2 osób
AW: 1 osoba zamierza się mieczem, druga w geście obrony prosi o łaskę
REW: orzeł atakujący zająca
ð orzeł jako X, zając jako jego przeciwnik. Symbole zwierzęce skorelowane z postaciami z awersu
typ 54 i 55: X zasiadający na tronie
głowa św. Wojciecha w ramce (?). Innowacyjne przedstawienie w ikonografii
ð współgra z wydarzeniem odnalezienia głowy św. Wojciecha, której nie wywieźli najeźdźcy
2 osobnicy siedzący za stołem, podnoszą coś (jabłko? Kula? Symbol panowania ? (?)) do góry (na innej odmianie 3 osobników) – przedstawienie uczty. Środkowa postać wyższa i wyexponowana.
Typ 58 – przedstawienie cesarza. Wynik hołdu lennego. Czasem w ręce zamiast berła gałązka palmowa
tomek3tam