CZĘŚĆ A
WYKŁADY
1. Nauka jako dziedzina działalności społecznej człowieka - charakterystyka , klasyfi-
kacje, funkcje, sztuka badań naukowych. Nauczyciel jako badacz.
2. Charakterystyka metodologiczna pedagogiki jako nauki - modele kreowania peda-
gogiki na naukę ; dyskusje i polemiki wokół jej teoretyczności.
3. Model poznania ( badania ) naukowego. Teoretyczne podstawy badań - zasady
badań pedagogicznych.
4. Etapy postępowania badawczego, projektowanie badań - plan i koncepcja, konstru-
kcja pracy dyplomowej.
5. Pomiar w badaniach pedagogicznych - podstawowe zagadnienia pomiaru i skal po-
miarowych w badaniach pedagogicznych. Techniki opracowywania materiałów żródłowych i danych z badań empirycznych - sporządzanie tabel i wykresów, przypisy,
mapy.
KONWERSATORIA
1. Procedury, metody, techniki i narzędzia badawcze w pedagogice (Kunowski, Jano-
wski, Łobocki, Pilch, Skorny) - typologie, nadrzędności, podrzędności.
2. Typy badań pedagogicznych i prac naukowych.
3-4. Możliwości i warunki zastosowania znanych (wybranych) metod badawczych do
analizy zjawisk wychowawczych.
5. Problemy i hipotezy w badaniach pedagogicznych - rodzaje i sposoby ich formuło-
wania, kryteria poprawności.
6. Zmienne, wskaźniki oraz strategie poszukiwania związków między nimi na wybra-
nych przykładach prac badawczych.
7. Prezentacja grupowych lub indywidualnych koncepcji badań z propozycjami tabela-
rycznego i graficznego ujęcia danych - schemat i wymogi pracy zaliczeniowej.
8. Kanony organizacji badań terenowych oraz konstrukcji narzędzi badawczych
LITERATURA PODSTAWOWA
1. T. Pilch. Zasady badań pedagogicznych. Wyd. Żak. Warszawa 1995.
2. W. Zaczyński. Praca badawcza nauczyciela. WSiP. Warszawa 1995.
3. M. Łobocki. Metody badań pedagogicznych. PWN. Warszawa 1982.
4. J. Sztumski. Wstęp do metod i technik badań społecznych. Śląsk.
Katowice 1995.
5. A. Janowski. Poznawanie uczniów. (wyd. IV. zmienione) WSiP. Warszawa 1991.
6. W. Dutkiewicz. Praca magisterska z pedagogiki. Wyd. Strzelec. Kielce 1995.
7. Z. Skorny. Prace magisterskie z psychologii i pedagogiki. WSiP.
Warszawa 1984.
8. E. Hajduk. Hipoteza w badaniach pedagogicznych. (wyd. V. zmienione). WSiP.
Zielona Góra 1996.
9. Metodologia pedagogiki społecznej. pod red. T. Pilcha i R. Wroczyńskiego (1974).
10. S. Kunowski. Podstawy współczesnej pedagogiki. Wyd. Salezjańskie.
Warszawa 1993.
11. Ewolucja tożsamości pedagogiki. pod red. H. Kwiatkowskiej.
Polskie Towarzystwo Pedagogiczne. Warszawa 1994.
12. Dylematy metodologiczne pedagogiki. pod red. T. Lewowickiego.
Wydział Pedagogiczny i Instytut Pedagogiki Uniwersytetu Śląskiego
Filii w Cieszynie.
Warszawa-Cieszyn 1995.
13. S. Palka. Teoria pedagogiczna a praktyczne doświadczenia nauczycieli.
Warszawa 1989.
14. J. Gnitecki. Elementy metodologii badań w pedagogice hermeneutycznej.
WSP. Zielona Góra 1995.
15. Cz. Nowaczyk. Podstawy metod statystycznych dla pedagogów. Warszawa 1985.
16. D. Łaniec. Podstawy metod statystycznych dla pedagogów. WSP. Olsztyn 1995.
17.A. Krajewska. Statystyka dla pedagogów - wybrane zagadnienia. Trans Humana. Białystok 1995.
CZĘŚĆ B
PROBLEMATYKA WYKŁADÓW
1. Nauka jako dziedzina działalności społecznej człowieka. Funkcje i kryteria nauki.
Pedagogika jako nauka. Pojęcie badań naukowych i poznania naukowego. Model poz-
nania naukowego. Poznanie naukowe a poznanie potoczne.
2. Etapy badania naukowego. Etapy postępowania badawczego w pedagogice. Formułowanie problemów i hipotez badawczych oraz warunki ich poprawności.
3. Koncepcja badań w pedagogice - jej składniki. Układ problemów i hipotez a struk-
tura pracy promocyjnej (dyplomowej, magisterskiej). Teoretyczne podstawy badań. Prezentacja i sposoby wykorzystania literatury problemu.
4. Metody jakościowe i ilościowe w badaniach pedagogicznych. Cechy i proces badania jakościowego. Język, wyobraźnia i intuicja w badaniach jakościowych. Wykorzystanie metod jakościowych w pedagogice (otwarty wywiad pogłębiony, metoda biograficzna, obserwacja uczestnicząca, jakościowa analiza treści).
5. Wykorzystanie metod ilościowych w badaniach pedagogicznych. Podstawowe zagadnienia pomiaru i skal pomiarowych. Określanie zmiennych i wariantów ich występowania . Opis i analiza zmiennych jakościowych - wykorzystanie wskaźników struktur i natężenia. Zmienna ilościowa - grupowanie statystyczne. Tabelaryczna i graficzna prezentacja wyników badań.
6. Podstawy wnioskowania statystycznego. Rozkład normalny. Hipotezy statystyczne. Weryfikacja hipotez statystycznych. Związek cech ilościowych i jakościowych. Obliczanie i interpretacja współczynnika korelacji miarowej Pearsona i rangowej Spearmana.
7. Testy parametryczne istotności. Zastosowanie testu T- Studenta. Testy nieparame-tryczne. Zastosowanie testu niezależności chi-kwadrat (dla tablic czteropolowych i wielopolowych) . Związek między cechami jakościowymi. Obliczanie i interpretacja współczynnika kontyngencji (zbieżności) C i współczynnika (fi).
PROBLEMATYKA ĆWICZEŃ
1. Etapy badania naukowego. Proces badawczy w naukach pedagogicznych. Procedura, metoda, technika i narzędzie badawcze w pedagogice. Rodzaje metod, technik i narzędzi badawczych. Typy badań pedagogicznych.
2. Etapy postępowania w badaniach pedagogicznych. Problemy i hipotezy badawcze- istota, rodzaje, warunki poprawności, funkcje i sposoby formułowania. Zmienne i wskaźniki w pedagogice .
3. Schemat koncepcji badań w pedagogice. Określenie przedmiotu i celu badań. Analiza poprawności formułowanych problemów, zmiennych i wskaźników.
4. Charakterystyka metod, technik i narzędzi badawczych stosowanych w badaniach pedagogicznych: eksperyment pedagogiczny, metoda indywidualnych przypadków, monografia pedagogiczna, sondaż diagnostyczny, obserwacja, techniki socjo-metryczne.
5. Charakterystyka metod, technik i narzędzi badawczych stosowanych w badaniach pedagogicznych - cd.: ankieta i kwestionariusz, wywiad i rozmowa, analiza dokumen-tów, skale ocen.
6. Pomiar i skale pomiarowe w pedagogice. Zmienne i warianty ich występowania. Prezentacja materiału empirycznego - rodzaje tablic i wykresów. Układ i analiza danych zawartych w tablicy. Opis i analiza zmiennych jakościowych poprzez wyko-rzystywanie wskaźników struktury. Prezentacja zmiennej ilościowej - grupowanie statystyczne.
7. Opis rozkładu cechy ilościowej - obliczanie i interpretacja niektórych miar przeciętnych i rozproszenia: średnia arytmetyczna, mediana, dominanta, odchylenie standardowe Rozkład normalny.
8. Współzależność zjawisk w badaniach pedagogicznych. Związek cech jakościowych i ilościowych. Obliczanie i interpretacja współczynnika korelacji miarowej Pearsona i rangowej Spearmana. Podstawy wnioskowania statystycznego i weryfikacji hipotez statystycznych.
9. Testy parametryczne istotności. Zastosowanie testu T - Studenta. Testy nieparame-tryczne. Zastosowanie testu niezależności chi-kwadrat (dla tablic czteropolowych i wielopolowych). Związek między cechami jakościowymi. Obliczanie i interpretacja współczynnika C i (fi).
10. Przedstawienie własnej koncepcji badań z propozycją analizy jakościowej i ilościowej wyników badań.
LITERATURA
1. J. Pieter. Zarys metodologii pracy naukowej. Warszawa 1971.
2. M. Łobocki. Metody badań pedagogicznych. Warszawa 1986.
3. T. Pilch. Zasady badań pedagogicznych. Warszawa 1995.
4. W. Zaczyński. Praca badawcza nauczyciela. Warszawa 1995.
5. W. Dutkiewicz. Praca magisterska z pedagogiki. Kielce 1994.
6. J. Sztumski . Wstęp do metod i technik badań społecznych. Katowice 1995.
7. A. Góralski (red.). Metody badań pedagogicznych w zarysie. Warszawa 1994.
8. Cz. Nowaczyk. Podstawy metod statystycznych dla pedagogów. Warszawa 1985.
9. G.Clauss, H.Ebner. Podstawy statystyki dla psychologów, pedagogów i socjologów.
10. A. Krajewska. Statystyka dla pedagógw - wybrane zagadnienia. Białystok 1997.
CZĘŚĆ C
1. Pojęcie pedagogiki jako nauki; podział nauk pedagogicznych.
2. Metody badań pedagogicznych (wg S. Kunowskiego, A. Janowskiego, M. Łoboc-kiego, T. Pilcha); inne podziały oraz nadrzędność i podrzędność metod, technik i narzędzi badawczych.
3. Etapy postępowania badawczego (wg Janowskiego, Łobockiego, Pilcha).
4. Zmienne, wskaźniki oraz strategie poszukiwania związków między zmiennymi; konstrukcja pracy dyplomowej.
5. Od studium jednego przypadku do analizy wieloczynnikowej i badań porównaw-czych w zespołach międzynarodowych.
ĆWICZENIA
1. Techniki opracowywania materiałów źródłowych i badawczych (przypisy, tabele statystyczne, wykresy, mapy, korzystanie z literatury).
2. Wyznaczanie i stosowanie wartości średnich.
3. Miary odchylenia i zmienność; krzywa normalna rozkładu częstości.
4. Korelacja rangowa Spearmana i momentu iloczynowego Pearsona.
5. Istotność statystyczna, klasyfikacja danych, test "t - Studenta",
6. Interpretacja współczynników korelacji.
7. Testy nieparametryczne - test "chi - kwadrat".
8. Dobór próbki, reprezentatywność, typy skal pomiarowych.
9. Schemat i wymogi pracy zaliczeniowej.
10. Analiza założeń, metodologii i wyników konkretnych badań.
11. Powtórzenie niektórych elementów materiału ćwiczeniowego.
1. T. Pilch. Zasady badań pedagogicznych . Ossolineum 1977
oraz Wydawnictwo Żak 1995.
2. S. Kunowski. Podstawy współczesnej pedagogiki. Wydawnictwo Salezjańskie.
Warszawa 1993, 1995.
3. M. Łobocki. Metody badań pedagogicznych. PWN. Warszawa 1978.
4. A. Janowski. Zarys metodologii badań pedagogicznych. IBP . Warszawa 1979.
5. F. Clagg. Po prostu statystyka. WSiP. Warszawa 1994.
6. J. D. Łaniec. Elementy statystyki dla pedagogów. WSP. Olsztyn 1994.
7. J.P. Guilford. Podstawowe metody statystyczne w psychologii i pedagogice. PWN.
Warszawa 1960.
8. H. Muszyński. Wstęp do metodologii pedagogiki. PWN. Warszawa 1971.
9. W. Dutkiewicz. Praca magisterska z pedagogiki. Przewodnik metodyczny.
Dom Wydawniczy Strzelec. Kielce 1994.
10. M. Święcicki. Jak studiować, Jak pisać pracę magisterską. PWN. Warszawa 1971.
11. J. Brzeziński. Elementy metodologii badań psychologicznych.
PWN. Warszawa 1997.
kowal226