100 Technik Plastycznych - Lewicka J.pdf

(6242 KB) Pobierz
CENTRALNA
PORADNIA
AMATORSKIEGO
RUCHU
ARTYSTYCZNEGO
JANINA LEWICKA
100
TECHNIK
PLASTYCZNYCH
NASZA
KSIĘGARNIA
1969
SŁOWO
WSTĘPNE
Metoda pobudzania i rozwijania inwencji plastycznej i inicjatywy
twórczej przez zajęcia plastyczne, oparte w dużej mierze na wyobraźni
i fantazji własnej wychowanka, nię^Jzaś na obiwzorcowywaniu natury,
jest obecnie powszechnie stosowana w postępowej pedagogice plastycz­
nej. W praktyce dydaktycznej charakteryzuje ją posługiwanie się róż­
norakimi technikami plastycznymi i różnymi środkami kształtowania.
Godzi się tu wspomnieć, że powstanie i ugruntowanie się tej metody
to plan pionierskiej pracy polskich pedagogów, prowadzonej od r. 1915
z dziećmi i młodzieżą robotniczą przez prof. Antoniego Buszka, od
r. 1912 z młodzieżą rzemieślniczą i wyższych szkół plastycznych przez
prof. Wojciecha Jastrzębowskiego, a w latach 1926 —7939 z młodzieżą
szkół zawodowych przez absolwentów kursu pedagogicznego warszaw­
skiej ASP. W Polsce Ludowej — poza średnim i wyższym szkolnictwem
plastycznym — metoda ta była stosowana w wielu ośrodkach pozaszkol­
nych (ogniska i koła plastyczne dla dzieci i młodzieży). Skuteczność
jej została wielokrotnie potwierdzona przez opinię fachową: w licznych
konkursach międzynarodowych prace plastyczne dzieci polskich —
z reguły powstałe w tych ośrodkach pozaszkolnych — zdobyły wiele
(
nagród i wyróżnień.
Dopiero w latach ostatnich — dzięki reformie, której podlega obecnie
nasze szkolnictwo — metoda ta znalazła swój wyraz w obowiązujących
programach szkolnych. Dla wielu pedagogów, pracujących dotąd w ogra­
niczonym przez dawny program zakresie technik plastycznych, zmiana
ta jest źródłem uzasadnionego niepokoju.
r Celem „100 technik plastycznych" jest odpowiedzieć najpilniejszej po­
trzebie: służyć pomocą przede wszystkim nauczycielom przy realizacji
nowych programów „wychowania plastycznego" w szkole i instrukto­
rom prowadzącym pozalekcyjne zajęcia plastyczne z dziećmi i mło­
dzieżą.
Autorka — której talent pedagogiczny i dydaktyczne "doświadcze­
nie znane są i poza granicami kraju — ograniczyła zestaw omówionych
technik do takich, których stosowanie nie wymaga kosztownych urzą-
5
dzeń, specjalistycznych narzędzi i trudno dostępnych materiałów, a któ­
rych uprawianie jest celowe dla dzieci i młodzieży od lat 18 (z tego
względu np. technika malarstwa olejnego została pominięta).
Rzetelność zawodowa winna uchronić nauczyciela od traktowania
tej książki jako podręcznika 'dla wychowanków, od „przerabiania" po­
danych w niej przykładowych zadań a la lettre lub posługiwania się
wyjaśniającymi ilustracjami jako wzorcami do naśladowania. Po za­
znajomieniu się praktycznie z nową dla niego techniką znajdzie on nie­
wątpliwie własne, najwłaściwsze 'dla niego i jego wychowanków sło­
wa wyjaśnień i celowe środki dydaktyczne.
Należy też życzyć tej tak skromnie, a z dużym znawstwem opraco­
wanej publikacji, aby trafiła do rąk tych wszystkich-, którym prawidło­
wy i bogaty rozwój młodego pokolenia leży na sercu.
HALINA
JASTRZĘBOWSKASIGMUND
ROZDZIAŁ
I
TECHNIKI RYSUNKOWE
l. Rysowanie ołówkiem
Ołówki są różnej twardości. Ołówki specjalne — w lepszych gatun­
kach — przeznaczone dla studiów i rysunków kreślarskich, oznaczone
są literami i numerami. Ołówki oznaczone literą B są miękkie, ozna­
czone literą H — twarde. Przed literami znajdują się cyfry, np. 2H, 3B
itp., oznaczające stopień twardości lub miękkości. 3H jest ołówkiem
twardszym aniżeli 2H, 2B jest bardziej miękki niż B lub HB itd. Zwykłe,
tzw. szkolne ołówki nie mają na ogół oznaczeń twardości.
Do rysowania odręcznego najczęściej używa się ołówków miękkich.
Rysowanie ołówkiem jest techniką najbardziej powszechną, dostępną
w każdych niemal warunkach i pomimo pozornej łatwości — jedną
z najtrudniejszych do uzyskania efektu plastycznego. Kreska rysowa­
na ołówkiem jest nikła. Nieco silniejszą w walorze kreskę można
osiągnąć przez przyciśnięcie ołówka do papieru. Zbyt mocne naciśnięcie
może tworzyć na papierze rowki Szpecące rysunek. Kreski narysowa­
nej ołówkiem nigdy nie trzeba rozcierać palcem ani watą. Zamazane
plamy nie odpowiadają charakterowi techniki rysowania ołówkiem.
Jeżeli oprócz konturów chcemy w rysunku zaznaczyć zróżnicowany
walor, możemy to uzyskać przez różne zagęszczenie kresek.
Ważną sprawą jest właściwe trzymanie ołówka podczas rysowania.
Gdy rysujemy małe kształty, trzymamy ołówek w taki sposób, w jaki
się trzyma pióro czy długopis podczas pisania. Przy sporządzaniu szki­
ców na większych arkuszach papieru (szczególnie na początku szkico­
wania) ołówek trzeba trzymać w dłoni lekko wszystkimi palcami. Ła­
two rysuje się wtedy długie linie. Przy rysowaniu ołówkiem dzieci za­
zwyczaj zbyt często używają gumki. Zaledwie narysują kilka linii, na­
tychmiast je wycierają. Należy to zwalczać. W szkicach z natury można
zostawiać pierwsze linie wyznaczające kierunki, jakieś linie pomocnicze,
lekko rysowane. Poszukiwania kierunków, proporcji, narastanie ry-
7
sunku powinny być widoczne w pracach uczniów. Gumkę, gdy jest nie­
zbędna, można zastosować pod koniec pracy.
Technika rysowania ołówkiem nadaje się raczej dla starszych dzieci
do wykonywania szkiców i dla bardziej zaawansowanej młodzieży do
studiów z natury, szkiców, szybkich notatek itp.
Rysowanie ołówkiem nie jest dla dzieci atrakcyjne. Ołówkiem dzieci
rysują, przeważnie w domu, małe kształty na małych arkuszach papieru.
Na zajęcia w kółkach plastycznych czy w szkole bardziej nadają się
techniki plastyczne pozwalające na używanie dużych arkuszy papieru.
2. Rysowanie kredką
Podobnie jak ołówkiem rysuje się kredką. Kredki są w różnych ko­
lorach, ale najprzyjemniejszy dla oka jest rysunek wykonany kredką
czarną lub brązową. Bardzo dobrym gatunkiem czarnej kredki jest
kredka negro. Wysokim gatunkiem kredek o odcieniach brązowych są
sangwina i sepia. Przy rysowaniu kredką nie powinno się używać
w ogóle gumki.
Rysowanie kredką lepiej nadaje się dla dzieci (zwłaszcza starszych)
niż rysowanie ołówkiem.
3. Rysowanie węglem
Węgiel do rysowania można nabyć w handlu. Do rysowania węglem
najlepsze są papiery o powierzchniach nieco szorstkich. Do celów
szkolnych nadają się papiery pakowe szare lub białe w dużych forma­
tach. Rysujemy na szorstkiej stronie. Przy rysowaniu węglem można
uzyskać kreski o różnych walorach: od jasnoszarej do czarnej. Jeżeli
położymy kawałek węgla na papierze i będziemy nim posuwać, to uzy­
skamy szare i czarne płaszczyzny zależnie od stopnia przyciskania wę­
gla. Gdy rozpoczyna się pracę, należy rysować bardzo lekko. Niepo­
trzebne linie dadzą się wtedy łatwo usunąć kawałkiem flaneli lub spra­
nego płótna. Szmatka musi być sucha, bo wilgotna zamaże rysunek.
Ewentualnie do rysunku węglem używa się specjalnych gumek do
węgla, ale można je doskonale zastąpić kawałkiem świeżego, ugniecio­
nego chleba.
Nie trzeba pokrywać całej powierzchni papieru węglem, lecz zosta­
wiać plamy czystego papieru. Są one również ważnym elementem
w kompozycji przez kontrastowe działanie z szarymi i czarnymi plama­
mi. Jeżeli cały papier jest pokryty węglem, zuboża to kompozycję
i działanie rysunku jest słabsze.
Aby zachować rysunek węglem, trzeba go utrwalić. Najprostsze jest
utrwalanie ustnym lub ręcznym rozpylaczem, takim jak do wody koloń-
skiej. Do utrwalania rysunków węglem służy fiksatywa. Można ją do-
8

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin