hiszpania.pdf

SYSTEMY EDUKACJI W EUROPIE – STAN

OBECNY I PLANOWANE REFORMY

HISZPANIA

1. Populacja uczących się i język nauczania

Zgodnie z danymi Państwowego Instytutu Statystyki łączna liczba osób zameldowanych w Hiszpanii

do 31 grudnia 2004 r. wynosiła 42 935 001, a 50,84% ludności stanowiły kobiety. Liczba osób w wieku

poniżej 24 lat wynosiła 11 509 228 (26,81% ludności), wśród których 48,70% stanowiły kobiety.

Zgodnie z danymi Ministerstwa Edukacji i Nauki, w roku szkolnym 2004/05 na wszystkich poziomach

szkolnictwa kształciło się 8 430 939 uczniów i studentów. Rozkład uczniów i studentów na różnych

poziomach przedstawiono w poniższej tabeli.

Przedszkola

Szkoły

Podstawowe

Szkoły

średnie I

stopnia

Szkoły

specjalne

Szkoły

średnie II

stopnia

zawodowe

Szkoły

średnie II

stopnia

prowadzące

do matury

Szkoły

wyższe

Wszystkie

poziomy

1 419 307 2 494 598 1 876 322 29 283

516 504

632 154 1 462 771 8 430 939

Zgodnie z hiszpańską Konstytucją językiem urzędowym Hiszpanii jest Castellano (kastylijski). W

związku z tym wszyscy obywatele hiszpańscy muszą znać ten język i mają prawo go używać. Oprócz

Castellano w niektórych Wspólnotach Autonomicznych istnieją inne języki urzędowe: Catalán

(kataloński), Gallego (galicyjski), Valenciano (walencki) lub Euskera (baskijski). We Wspólnotach, w

których obowiązuje taki drugi język urzędowy, zarówno ten język, jak i Castellano uznaje się za

obowiązkowe języki nauczania na wszystkich poziomach edukacji poza szkolnictwem wyższym.

Języka Wspólnoty Autonomicznej jako języka nauczania używa się w poszczególnych Wspólnotach w

różnym zakresie, zależnie od stopnia rozpowszechnienia danego języka oraz polityki językowej danej

Wspólnoty.

2. Administracja i finansowanie edukacji

W roku szkolnym 2004/05 71,6% ogółu uczniów i studentów na wszystkich poziomach edukacji

uczęszczało do placówek publicznych. Jak wynika z poniższej tabeli, odsetek ten jest nieco inny na

poszczególnych poziomach szkolnictwa.

ŁĄCZNA

liczba

uczniów

Liczba uczniów

w placówkach

PUBLICZNYCH

% uczniów w

placówkach

PUBLICZNYCH

Liczba uczniów

w placówkach

PRYWATNYCH

% uczniów w

placówkach

PRYWATNYCH

Przedszkola 1 419 307

926 689

65,3

492 618

34,7

Szkoły

Podstawowe

2 494 598

1 660 520

66,6

834 078

33,4

Szkoły

średnie I

stopnia

1 876 322

1 242 604

66,2

633 718

33,8

Szkoły

specjalne

29 283

15 353

52,4

13 930

47,6

Szkoły

średnie II

stopnia

zawodowe

516 504

387 310

129 194

Szkoły

średnie II

stopnia

prowadzące

do matury

632 154

476 466

75,4

155 668

24,6

Szkoły

wyższe

1 462 771

1 330 574

2 259 226

32,4

Wszystkie

poziomy

8 430 939

6 039 516

71,6

2 391 423

29,4

Władze centralne zachowały odpowiedzialność za ogólne uregulowania dotyczące systemu edukacji,

ale od 1978 r. większość zadań została przekazana 17 samorządom regionalnym (Wspólnotom

Autonomicznym). Zasadniczym aspektem hiszpańskiego systemu edukacji jest społeczne

uczestnictwo w edukacji. Zarówno na szczeblu krajowym, regionalnym, jak i lokalnym oraz w

poszczególnych szkołach tworzy się rady szkolne, które mają zachęcać do uczestnictwa w

konsultacjach społecznych wszystkie grupy zainteresowane edukacją.

Na szczeblu ogólnokrajowym istnieje Państwowa Rada Szkolna, która umożliwia przedstawicielom

społeczeństwa udział w ogólnym planowaniu oświaty oraz doradza w sprawie projektów ustaw i

innych aktów prawnych proponowanych lub wydawanych przez rząd. W każdej szkole finansowanej

ze środków publicznych funkcjonuje Rada Szkolna, która jest organem przedstawicielskim różnych

grup tworzących środowisko edukacyjne, zajmującym się zarządzaniem i nadzorem nad daną

placówką. W jej skład wchodzi kierownictwo placówki oraz przedstawiciele nauczycieli, uczniów,

rodziców, personelu administracyjnego i technicznego, jak również – w przypadku placówek

prywatnych finansowanych ze środków publicznych – przedstawiciele właścicieli placówki. Do zadań

rady szkolnej należy m.in. podejmowanie decyzji w sprawie naboru uczniów, zatwierdzanie budżetu

placówki i analizowanie jej funkcjonowania; radę informuje się także o przedstawianych władzom

edukacyjnym wnioskach o mianowanie i zwalnianie członków kierownictwa.

Ogólnokrajowym organem doradczym i przedstawicielskim szkolnictwa wyższego jest Uczelniana

Rada Koordynacyjna. Ponadto, oprócz innych komplementarnych form uczestnictwa przy każdej

uczelni funkcjonuje Rada Społeczna.

Monitorowaniem spraw związanych ze strukturą i organizacją kształcenia zajmuje się inspektorat

oświatowy centralnego szczebla, natomiast funkcjonujący w każdej Wspólnocie Autonomicznej

inspektorat regionalny zapewnia zgodność działań z zasadami ustanowionymi przez państwo i

ogólnymi przepisami prawa. Dzięki temu spełnione są podstawowe warunki gwarantujące równość

wszystkich obywateli hiszpańskich wobec praw i obowiązków związanych z edukacją. Każda

Wspólnota Autonomiczna odpowiada za organizację i funkcjonowanie inspektoratu na swoim terenie

oraz za wszystkie placówki edukacyjne, zarówno publiczne, jak i prywatne.

3. Edukacja przedszkolna

Edukacja przedszkolna stanowi pierwszy szczebel systemu edukacji. Obejmuje dzieci w wieku 0-6 lat i

jest podzielona na dwa trzyletnie cykle. Wprawdzie edukacja przedszkolna jest nieobowiązkowa,

zajęcia na tym poziomie mają charakter dydaktyczny i są bezpłatne w II cyklu, tj. dla dzieci w wieku 3-

6 lat, zarówno w placówkach publicznych, jak i w placówkach prywatnych finansowanych ze środków

publicznych.

Odsetek dzieci uczęszczających do placówek przedszkolnych (netto) według wieku, rok szkolny

2000/01.

Wiek: < 1

rok

Wiek: 1 rok Wiek:

Wiek:

Wiek: 5 lat

lata

Edukacja przedszkolna

2,2%

9,2%

20,7%

92,9%

100%

4. Kształcenie obowiązkowe

a) Etapy

Szkoła podstawowa

Wiek: 6-12 lat

Szkoła średnia I stopnia

Wiek: 12-16 lat

Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16 lat i dzieli się na dwa poziomy: kształcenie na

poziomie podstawowym, składające się z trzech dwuletnich etapów, oraz kształcenie na poziomie

średnim I stopnia, trwające cztery lata.

b) Kryteriaprzyjęć

Naukę w szkole podstawowej mogą rozpocząć dzieci, które ukończyły 6 lat. W przypadku gdy liczba

kandydatów jest większa niż liczba miejsc, stosuje się określone kryteria przyjęć (dochód w rodzinie,

rejon szkoły i rodzeństwo w szkole). Przejście ze szkoły podstawowej do szkoły średniej I stopnia

odbywa się automatycznie. Kształcenie obowiązkowe jest bezpłatne zarówno w placówkach

publicznych, jak i placówkach prywatnych finansowanych ze środków publicznych.

c) Dzienny/tygodniowy/rocznywymiarzajęć

Kalendarz szkolny ustalają poszczególne Wspólnoty Autonomiczne, należy jednak przestrzegać

pewnych minimalnych standardów, które gwarantują ujednolicone funkcjonowanie placówek. Rok

szkolny trwa 180 dni w szkole podstawowej i 175 dni w szkole średniej, od połowy września do drugiej

połowy czerwca. Szkoły są czynne pięć dni w tygodniu, a średni tygodniowy wymiar zajęć wynosi 25

lekcji w szkole podstawowej i 30 lekcji w szkole średniej. Lekcja trwa 55 minut w szkole podstawowej i

60 minut w szkole średniej. Minimalny roczny wymiar zajęć dydaktycznych wynosi 810 godzin w

szkole podstawowej i 906 godzin w szkole średniej I stopnia.

d) Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Klasy mogą liczyć maksymalnie 25 uczniów w szkole podstawowej i 30 uczniów w szkole średniej.

Uczniów dzieli się na klasy według wieku. W niektórych obszarach wiejskich, gdzie klasy są bardzo

małe, istnieją grupy o zróżnicowanym wieku. Klasy w szkole podstawowej mają jednego nauczyciela

do wszystkich przedmiotów z wyjątkiem wychowania muzycznego, wychowania fizycznego i języków

obcych, natomiast lekcje w szkole średniej prowadzą nauczyciele przedmiotu.

e) Programyitreści nauczania

W zakresie programów nauczania istnieje pewna autonomia, która wyraża się w tym, że programy

tworzy się na trzech poziomach. Przyjmując za punkt wyjścia podstawy programowe, które władze

centralne ustalają dla całego kraju, każda Wspólnota Autonomiczna opracowuje własny oficjalnie

obowiązujący program nauczania (pierwszy poziom tworzenia programu). Następnie, na drugim

poziomie tworzenia programu nauczania, placówka edukacyjna dostosowuje do swoich potrzeb i

dopracowuje ten „wspólnotowy” program nauczania. Trzeci poziom tworzenia programu stanowi

„programowanie w klasie”, na które składa się szereg jednostek dydaktycznych opracowywanych

przez nauczyciela dla każdej konkretnej grupy uczniów.

Przedmiotami obowiązkowymi w szkole podstawowej są: środowisko naturalne, społeczne i kulturowe,

wychowanie artystyczne, wychowanie fizyczne, język i literatura hiszpańska, drugi język urzędowy i

literatura danej Wspólnoty Autonomicznej (jeśli dotyczy), języki obce i matematyka. Placówki szkolne

są również zobowiązane prowadzić zajęcia z religii katolickiej, ale uczęszczanie na te zajęcia nie jest

obowiązkowe dla uczniów. Podstawa programowa w szkole średniej I stopnia obejmuje język i

literaturę hiszpańską, drugi język urzędowy i literaturę danej Wspólnoty Autonomicznej, języki obce,

matematykę, wychowanie fizyczne, przedmioty przyrodnicze, edukację plastyczną, wiedzę o

społeczeństwie, geografię i historię, technikę oraz wychowanie muzyczne. Zajęcia z religii katolickiej

są obowiązkowo prowadzone przez placówki, ale nieobowiązkowe dla uczniów.

W grudniu 2000 r. rząd przyjął Dekret królewski 3473/2000, zgodnie z którym treści nauczania w

szkole średniej I stopnia (ESO) powinny być opracowane w podziale na poszczególne lata nauki, a

kryteria oceny są ustalane odrębnie dla I cyklu i każdej klasy II cyklu.

Jeśli chodzi o roczny wymiar zajęć, na lekcje matematyki oraz języka i literatury hiszpańskiej

przeznaczono po 35 godzin więcej, natomiast roczny wymiar zajęć edukacji plastycznej oraz

wychowania muzycznego zmniejszono o 35 godzin. Zmiany dotyczące rocznego wymiaru zajęć

obowiązują od roku szkolnego 2001/02, natomiast pozostałe zmiany zostały wprowadzone w roku

2002/03 w klasach I i III oraz w roku 2003/04 w klasach II i IV szkoły średniej I stopnia.

f) Ocena, promocja i kwalifikacje

Nie istnieje ogólnokrajowy ani regionalny system przeprowadzania sprawdzianów. Podstawowe

wytyczne dotyczące oceny, która stanowi integralną część programu nauczania, są zawarte w

podstawie programowej.

W szkole podstawowej ocena musi być prowadzona w sposób ciągły i uwzględniać postępy ucznia w

różnych dziedzinach. O promocji decyduje wychowawca klasy. Warunkiem przejścia do kolejnego cyklu

kształcenia w szkole podstawowej jest osiągnięcie przez ucznia standardów przewidzianych w

programie nauczania, chociaż uczniowie mogą w razie potrzeby powtarzać klasę. Uczniowie, którzy

przechodzą do następnego cyklu z negatywną oceną z jednego lub kilku przedmiotów, otrzymują

odpowiednią pomoc lub uczestniczą w dodatkowych zajęciach, aby nadrobić zaległości. W ramach

kształcenia na poziomie podstawowym należy zwracać szczególną uwagę na wczesną diagnozę

problemów oraz stosowanie mechanizmów wspomagających naukę, aby zapobiegać niepowodzeniom

w szkole we wczesnym wieku.

W szkole średniej I stopnia ocena ma charakter ciągły, ale jest prowadzona oddzielnie dla każdego

przedmiotu. Uczniowie mogą zdawać dodatkowy egzamin z przedmiotów, których nie zaliczyli na

zakończenie roku, w terminach ustalonych przez Wspólnoty Autonomiczne. Po zakończeniu przez

uczniów nauki poszczególnych przedmiotów na danym etapie, zespół oceniający podejmuje decyzję o

promocji uczniów do kolejnej klasy, uwzględniając ich dojrzałość, możliwości nadrobienia zaległości i

przewidywane postępy w następnych latach. Uczniowie, którzy po dodatkowym egzaminie nadal mają

do zaliczenia więcej niż dwa przedmioty, muszą kontynuować naukę tych przedmiotów przez kolejny

rok. Cykl nauki każdego przedmiotu można powtarzać tylko raz. Jeżeli po powtórzeniu takiego cyklu

uczeń nadal nie spełnia warunków przejścia do kolejnej klasy, zespół oceniający, zgodnie ze

wskazówkami zespołu doradczego i za zgodą rodziców, podejmuje decyzję o promocji do następnej

klasy na warunkach określonych przez władze oświatowe, zgodnie z potrzebami edukacyjnymi ucznia.

Po ukończeniu kształcenia obowiązkowego uczniowie otrzymują Graduado en Educación Secundaria

Obligatoria (świadectwo ukończenia kształcenia obowiązkowego na poziomie średnim). To

świadectwo otrzymuje się po zaliczeniu wszystkich przedmiotów na tym etapie lub, w wyjątkowych

przypadkach, bez spełnienia tego wymogu – zgodnie z warunkami ustalonymi przez władze

oświatowe. Świadectwo ukończenia kształcenia obowiązkowego na poziomie średnim uprawnia do

podjęcia kształcenia kończącego się egzaminem maturalnym lub specjalistycznego kształcenia

zawodowego na poziomie średniozaawansowanym.

5. Szkolnictwo średnie II stopnia i policealne

a) Rodzajekształcenia

Kształcenie maturalne (prowadzące do egzaminu maturalnego) - Bachillerato

Wiek: 16-18 lat

Specjalistyczne kształcenie zawodowe na poziomie średniozaawansowanym

Wiek: 16-18 lat

Te dwa rodzaje kształcenia można prowadzić odrębnie lub w tych samych placówkach, przy czym są

to z kolei te same placówki, które prowadzą kształcenie obowiązkowe. Kształcenie maturalne trwa

dwa lata, natomiast specjalistyczne kształcenie zawodowe na poziomie średniozaawansowanym ma

różną długość (na ogół 1,5 roku), uzależnioną od specyfiki profilu zawodowego.

b) Kryteriaprzyjęć

Warunkiem podjęcia obydwu rodzajów kształcenia jest posiadanie świadectwa ukończenia kształcenia

obowiązkowego na poziomie średnim I stopnia. W placówkach finansowanych ze środków

publicznych nie pobiera się czesnego, ale w niektórych wypadkach rodzice pokrywają koszty

materiałów dydaktycznych, przewozu uczniów lub posiłków, zależnie od poziomu swych dochodów.

c) Programyitreści nauczania

Minimum programowe dotyczące kształcenia maturalnego ustala się na poziomie krajowym, ale władze

oświatowe Wspólnot Autonomicznych i szkoły uzupełniają oraz dostosowują program nauczania do

potrzeb i warunków lokalnych. Kształcenie maturalne prowadzi się w czterech następujących profilach:

artystyczny, przyrodniczo-zdrowotny, humanistyczno-społeczny oraz techniczny.

W grudniu 2000 r. rząd przyjął Dekret królewski 3474/2000, który wprowadza zmiany dotyczące

struktury, minimum programowego i wymiaru zajęć dydaktycznych w szkolnictwie średnim II stopnia.

Określono w nim również wspólne przedmioty dla każdej klasy. Postanowienia Dekretu królewskiego

zostały wdrożone w roku 2002/03 w I klasie, a w roku 2003/04 w II klasie szkoły średniej II stopnia.

W 2002 r. rząd przyjął Ustawę o kształceniu zawodowym i kwalifikacjach zawodowych, która

ustanawia „Państwowy system kwalifikacji i kształcenia zawodowego” oraz przewiduje reformę tych

rodzajów kształcenia w celu połączenia obecnie istniejących podsystemów w jednolity system

kształcenia zawodowego. Podstawę funkcjonowania systemu stanowić będzie „ Catálogo Nacional de

Cualificaciones Profesionales ” (Państwowy katalog kwalifikacji zawodowych). Ma on ułatwić

dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, realizację procesu uczenia się przez całe życie,

mobilność pracowników oraz tworzenie jednolitego rynku pracy.

d) Ocena, promocja i kwalifikacje

Ocena uczniów w ramach kształcenia maturalnego ma charakter ciągły, ale jest prowadzona w różny

sposób zależnie od przedmiotu. Uczniowie, którzy nie zaliczyli przedmiotu na zakończenie roku, mogą

zdawać dodatkowy egzamin. Zgodnie z przepisami dotyczącymi promocji i powtarzania klasy

uczniowie mogą pozostać maksymalnie cztery lata na tym etapie kształcenia. Uczniowie, którzy nie

zaliczą więcej niż dwóch przedmiotów w I klasie lub więcej niż trzech przedmiotów w II klasie, muszą

powtarzać klasę, natomiast uczniowie, którzy nie zaliczyli mniej niż trzech przedmiotów, muszą

uczęszczać jedynie na zajęcia z tych przedmiotów. Uczniowie, którzy zaliczyli wszystkie przedmioty,

otrzymują świadectwo Bachiller . Ocenę ciągłą prowadzi się również w ramach kształcenia

zawodowego, a uczniowie, którzy uzyskali pozytywne wyniki, otrzymują świadectwo Técnico w danej

specjalizacji.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: