anglia,walia, irlandia północna.pdf

SYSTEMY EDUKACJI W EUROPIE – STAN

OBECNY I PLANOWANE REFORMY

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO – Anglia, Walia i Irlandia Północna

1. Populacja uczących się i język nauczania

W 2001/02 r. populacja uczących się stanowiła ok. 60% ludności Zjednoczonego Królestwa (włącznie

ze Szkocją) w wieku od 0 do 29 lat.

W Anglii językiem nauczania jest język angielski.

W Walii językiem nauczania jest język angielski lub walijski, lub oba języki jednocześnie. Rodzice

mogą na ogół, choć nie zawsze, kształcić dziecko zgodnie ze swymi preferencjami dotyczącymi języka

nauczania, wybierając określoną szkołę lub określony profil w szkole dwujęzycznej. W języku

walijskim prowadzi się również edukację przedszkolną w niektórych placówkach oraz niektóre kursy w

ramach tzw. further education (kształcenia na poziomie poniżej szkolnictwa wyższego dla osób, które

przekroczyły wiek obowiązku szkolnego) i programy studiów w szkolnictwie wyższym, choć nie we

wszystkich dziedzinach. Wszyscy uczniowie w Walii obowiązkowo uczą się języka walijskiego, jako

pierwszego lub drugiego języka, przez cały okres kształcenia obowiązkowego.

W Irlandii Północnej językiem nauczania jest język angielski, z wyjątkiem bardzo niewielkiej (ale

rosnącej) liczby szkół, w których naucza się w języku irlandzkim oraz oddziałów irlandzkich w szkołach

anglojęzycznych. Istnieją również placówki prowadzące edukację przedszkolną w języku irlandzkim.

2. Administracja i finansowanie edukacji

W 2001/02 r. ok. 96% uczniów szkół podstawowych i średnich oraz słuchaczy kursów further

education w Zjednoczonym Królestwie (włącznie ze Szkocją) uczęszczało do placówek publicznych.

W Zjednoczonym Królestwie istnieją także szkoły prywatne. Są to niedotowane placówki, w których

uczy się w pełnym wymiarze godzin pięciu lub więcej uczniów w wieku obowiązku szkolnego, znane

też jako szkoły niezależne ( independent schools ).

Szczebel krajowy

Za organizację usług w dziedzinie edukacji odpowiadają następujące urzędy: Ministerstwo

Edukacji i Umiejętności ( Department for Education and Skills, DfES ) w Anglii, Ministerstwo Edukacji,

Kształcenia Ustawicznego i Umiejętności ( Department for Education, Lifelong Learning and Skills,

DELLS ) Rządu Walijskiego Zgromadzenia Narodowego w Walii, a w Irlandii Północnej – Ministerstwo

Edukacji ( Department of Education, DE ) oraz Ministerstwo Zatrudnienia i Kształcenia ( Department for

Employment and Learning, DEL ).

Przeprowadzaniem inspekcji szkolnych w Anglii zajmuje się Urząd ds. Standardów Kształcenia

( Office for Standards in Education, Ofsted ), odrębna jednostka rządowa nie mająca statusu

ministerstwa, inspektorat do spraw dzieci i uczniów, do której zadań należy również nadzór nad

edukacją i opieką przedszkolną oraz organizacja kształcenia dla młodzieży w wieku 16-19 lat. Nadzór

nad placówkami prowadzącymi further education sprawuje Inspektorat ds. Kształcenia Dorosłych

( Adult Learning Inspectorate, ALI ), instytucja publiczna nie mająca statusu ministerstwa. Jednakże, w

związku z uchwaleniem Ustawy o Edukacji i Inspekcji ( Education and Inspections Bill ), zakres działań

ALI zostanie przekazany Ofsted i powstanie jeden ogólny inspektorat. Jednocześnie w kwietniu 2006

r. uruchomiono nową instytucję odpowiedzialną za zapewnianie jakości w further education – Agencję

Zapewniania Jakości ( Quality Improvement Agency, QIA ). Agencja opracowuje 3-letnią Strategię

Zapewniania Jakości we współpracy z instytucjami finansującymi szkolenia, inspektoratami i innymi

ważnymi partnerami. W Walii inspekcje w placówkach przedszkolnych, szkołach i placówkach further

education przeprowadza jedna instytucja – Estyn . W Irlandii Północnej Inspektorat ds. Edukacji

( Education and Training Inspectorate, ETI ), stanowiący część Ministerstwa Edukacji, przeprowadza

inspekcje zarówno w szkołach, jak i w placówkach further education . Na poziomie szkolnictwa

wyższego istnieje jeden niezależny organ, Agencja ds. Zapewniania Jakości w Szkolnictwie Wyższym

( Quality Assurance Agency for Higher Education, QAA ), który zajmuje się zapewnianiem jakości w

całym Zjednoczonym Królestwie. Instytucja ta jest niezależna wobec rządów Zjednoczonego

Królestwa i jest własnością organizacji reprezentujących rektorów uczelni wyższych.

W Anglii planowanie i finansowanie further education należy do zadań Rady ds. Kształcenia i

Umiejętności ( Learning and Skills Council, LSC ), odrębnej jednostki rządowej niemającej statusu

ministerstwa. LSC prowadzi aktualnie konsultacje dotyczące zmian w obecnym systemie finansowania

further education . Nowy narodowy system planowania i finansowania further education jest także

wprowadzony w Walii, gdzie Narodowa Rada ds. Edukacji i Szkoleń w Walii ( National Council for

Education and Training for Wales ) została połączona z Ministerstwem Edukacji, Kształcenia

Ustawicznego i Umiejętności ( Department forEducation, Lifelong Learning and Skills, DELLS ) Rządu

Walijskiego Zgromadzenia Narodowego w kwietniu 2006 r. W Irlandii Północnej planowanie i

finansowanie further education należy do zadań Ministerstwa Zatrudnienia i Kształcenia ( DEL ).

Organami odpowiedzialnymi za finansowanie szkolnictwa wyższego w Anglii i Walii są: Rada ds.

Finansowania Szkolnictwa Wyższego w Anglii ( Higher Education Funding Council for England,

HEFCE ) i Rada ds. Finansowania Szkolnictwa Wyższego w Walii ( Higher Education Funding Council

for Wales, HEFCW ). W Irlandii Północnej tymi sprawami zajmuje się Ministerstwo Zatrudnienia i

Kształcenia.

Szczebel lokalny

Na szczeblu lokalnym organizacją kształcenia w szkołach finansowanych ze środków publicznych

zajmują się 172 organy lokalnych władz edukacyjnych ( local education authorities, LEAs ) w Anglii i

Walii i 5 Rad ds. Edukacji i Bibliotek ( Education and Library Boards ) w Irlandii Północnej. Lokalne

władze edukacyjne odpowiadają również za zapewnianie jakości w prowadzonych przez siebie

szkołach oraz promowanie wysokich standardów kształcenia dla uczniów w wieku szkolnym na swym

terenie. Od czasu wprowadzenia rządowych programów „ Liczy się każde dziecko: Zmiany dla dzieci ”

( Every Child Matters : Change for Children, http://www.everychildmatters.gov.uk , DfES, 2004 r. ) (zob.:

pkt 9, Aktualne reformy i priorytety w dziedzinie edukacji) władze lokalne przejęły odpowiedzialność za

opiekę nad dziećmi ( Children’s Services Authorities, CSAs ), ze szczególnym naciskiem na

zapewnienie, że Ustawa o Dzieciach z 2004 r. ( Children Act 2004 ,

http://www.dfes.gov.uk/publications/childrenactreport/ ) jest realizowana na szczeblu lokalnym. Każda

CSA jest odpowiedzialna za wykonywanie zadań w czterech dziedzinach:

• Usługi edukacyjne

• Opiekaspołeczna

• Opiekazdrowotna

• Współpraca z innymi instytucjami

Szczebel placówek

Wszystkie placówki mają organ zarządzający, odpowiedzialny za ogólne kierowanie placówką, w

którego skład wchodzą przedstawiciele różnych zainteresowanych grup.

Wszystkie szkoły posiadają szeroką autonomię.

Zgodnie z przepisami szkoły w Anglii i Walii dzielą się na szkoły komunalne/publiczne ( community

schools ), szkoły społeczne ( voluntary schools ) oraz szkoły fundacyjne ( foundation schools ).

Większość stanowią szkoły komunalne/publiczne, które są zakładane i w całości finansowane przez

lokalne władze edukacyjne. Szkoły fundacyjne są również finansowane przez lokalne władze

edukacyjne, ale stanowią własność organu zarządzającego szkołą lub fundacji charytatywnej. Szkoły

społeczne były pierwotnie zakładane przez organizacje i instytucje społeczne, głównie kościoły, które

zachowały pewną kontrolę nad ich zarządzaniem, a obecnie są w znacznym stopniu finansowane

przez lokalne władze edukacyjne. Odrębne przepisy obowiązują w Irlandii Północnej, gdzie – pomimo

utworzenia szeregu szkół integracyjnych – w systemie szkolnym nadal wyraźna jest „segregacja”

placówek według podziałów religijnych.

Placówki prowadzące further education i uczelnie są w pełni autonomiczne. Ustawa z roku 1992 o

Further Education i Szkolnictwie Wyższym ( Further and Higher Education Act ) zapewniła niezależność

finansowanym ze środków publicznych kolegiom oferującym further education . Uczelnie wyższe są

niezależne i samorządne, upoważnione na podstawie dekretu królewskiego lub ustawy parlamentarnej

do opracowywania programów studiów i nadawania stopni akademickich.

3. Edukacja przedszkolna

Opiekę nad dziećmi w wieku od 3 miesięcy do 3 lat zapewnia się głównie w sektorze placówek

prywatnych i społecznych, a od rodziców pobiera się opłaty. Jeśli chodzi o dzieci w wieku od 3 do 5

lat, opieka jest oferowana w publicznych przedszkolach i oddziałach przedszkolnych w szkołach

podstawowych, a także w placówkach społecznych i prywatnych. W ostatnich latach rząd postawił

sobie za cel rozwój publicznej edukacji i opieki dla małych dzieci we współpracy z sektorem placówek

społecznych i prywatnych. W Anglii i Walii wszystkie 3- i 4-latki mogą obecnie, na życzenie rodziców,

uczęszczać bezpłatnie na zajęcia przedszkolne w niepełnym wymiarze, a w Irlandii Północnej dotyczy

to wszystkich dzieci na rok przed rozpoczęciem nauki w szkole. Dzieci, które mają prawo do

bezpłatnej opieki i edukacji, mogą zwykle uczęszczać pięć razy w tygodniu na zajęcia trwające 2,5

godziny przez 38 tygodni w roku. Podsumowując, większość 3- i 4-latków uczęszcza na zajęcia typu

przedszkolnego lub szkolnego (w Irlandii Północnej obowiązek nauki obejmuje dzieci 4-letnie, a w

Anglii i Walii 5-letnie). W Anglii i Walii wielu 4-latków uczęszcza do klas zerowych w szkołach

podstawowych przez 5 pełnych dni w tygodniu.

Na mocy Ustawy o Edukacji ( Education Act ) z 2002 r., w Anglii ustanowiono formalnie „Etap

przygotowawczy” ( Foundation Stage ) kształcenia, przewidziany dla dzieci w wieku od 3 lat do czasu

ukończenia klasy zerowej (zwykle w wieku 5 lat) w placówkach finansowanych ze źródeł publicznych.

Obecnie przepisy zobowiązują do tego, by dzieci na tym etapie kształcenia zmierzały do osiągnięcia

„celów edukacji wczesnoszkolnej”, które obejmują sześć kluczowych dziedzin programu nauczania.

4. Kształcenie obowiązkowe

(i) Etapy

Primary education (szkolnictwo podstawowe)

Wiek: 5-11 lat (Anglia/Walia)

Wiek: 4-11 lat (Irlandia Północna)

Secondary education (szkolnictwo średnie I stopnia)

Wiek: 11-16 lat

Kształcenie jest obowiązkowe w wieku od 5 (4 – w Irlandii Północnej) do 16 lat.

W Anglii i Walii wiele dzieci rozpoczyna naukę w klasie zerowej szkoły podstawowej w wieku 4 lat.

Większość uczniów przechodzi ze szkoły podstawowej ( primary school ) do szkoły średniej ( secondary

school ) w wieku 11 lat, choć w niektórych regionach Anglii uczniowie uczęszczają do middle school w

wieku, odpowiednio, od 8 lub 9 do 12 lub 13 lat.

Wiele szkół średnich I stopnia prowadzi również kształcenie na poziomie średnim II stopnia dla

uczniów w wieku od 16 lat i powyżej do 18 lat i powyżej.

(ii) Kryteria przyjęć

Za przyjęcie uczniów do szkół podstawowych i średnich finansowanych ze środków publicznych nie

można pobierać opłat.

Rodzice mogą składać podanie o przyjęcie dziecka do dowolnej szkoły.

Organ władz lokalnych lub organ zarządzający szkołą (zależnie od statusu prawnego szkoły) musi

opracować politykę przyjęć, w której przedstawia metodę przydziału miejsc w przypadku, gdy liczba

podań przekracza liczbę miejsc w szkole. Dokument „Zasady przyjęć do szkół” ( School Admissions

Code of Practice http://www.dfes.gov.uk/sacode/docs/DFES-School%20Admissions.pdf , DfES , 2003)

podaje zasady obowiązujące wszystkie władze edukacyjne zajmujące się przyjęciem uczniów do

szkół.

W polityce przyjęć pierwszeństwo przyznaje się na ogół dzieciom mieszkającym najbliżej szkoły,

mającym już rodzeństwo w szkole lub specjalne potrzeby, które można najlepiej zaspokoić w danej

szkole. W szkołach wspieranych finansowo przez fundacje religijne preferowani są często uczniowie

danej wiary lub wyznania. Do wszystkich szkół podstawowych przyjmuje się dzieci niezależnie od ich

zdolności. Również większość szkół średnich w Anglii i wszystkie szkoły średnie w Walii

( comprehensive schools ) przyjmują młodzież niezależnie od zdolności i dotychczasowych wyników w

nauce. Natomiast w Irlandii Północnej funkcjonują szkoły ( grammar schools) przeprowadzające

selekcję na podstawie wyników testu, do którego uczniowie przystępują w wieku 11 lat. Po

przeprowadzeniu szerokich konsultacji, Ministerstwo Edukacji podjęło decyzję o stopniowej likwidacji

systemu selekcji w szkolnictwie średnim do jesieni 2008 r. Zagadnienie to zostanie poddane

głosowaniu w Zgromadzeniu Irlandii Północnej (jeśli Zgromadzenie zbierze się do 24 listopada 2006

r.). W Anglii, w niektórych regionach kraju, także istnieją grammar schools . Większość szkół

podstawowych i średnich finansowanych ze środków publicznych to szkoły koedukacyjne.

(iii) Dzienny/tygodniowy/roczny wymiar zajęć

Szkoły muszą być czynne przez 190 dni w roku, natomiast dokładne terminy ustalają lokalne władze

edukacyjne lub organ zarządzający szkołą, zależnie od statusu prawnego szkoły. Rok szkolny trwa na

ogół od września do lipca. Szkoły prowadzą zwykle zajęcia przez pięć dni w tygodniu (od poniedziałku

do piątku). Obecnie zmierza się do ustanowienia ujednoliconego roku szkolnego, podzielonego na

sześć okresów. Szereg lokalnych władz edukacyjnych wprowadziło ten nowy model w roku szkolnym

2004/05, a inne są w trakcie jego wprowadzania lub je planują. Decyzje w tej sprawie pozostają w

gestii lokalnych władz edukacyjnych lub organu zarządzającego szkołą.

Minimalny zalecany tygodniowy wymiar zajęć dydaktycznych w Anglii i Walii wynosi 21 godzin (dla

dzieci w wieku 5-7 lat), 23,5 godziny (od 7 do 11 lat) i 24 godziny (25 godzin w Walii) (od 11 do 16 lat)

oraz 25 godzin (dla młodzieży w wieku od 14 do 16 lat). W Irlandii Północnej minimalny dzienny

wymiar zajęć wynosi 3 godziny dla uczniów w wieku poniżej 8 lat i 4,5 godziny dla dzieci w wieku

powyżej 8 lat. Większość szkół prowadzi zajęcia przez większą liczbę godzin niż proponowane

minimum. Dzień nauki w szkole rozpoczyna się na ogół ok. 9-ej, a kończy o 15- lub 16-ej. O

organizacji czasu w ciągu szkolnego dnia decyduje szkoła.

(iv) Wielkość klas/podział uczniów na klasy

Klasy dla dzieci w wieku od 5 do 7 lat (od 4 do 8 lat w Irlandii Północnej) mogą liczyć maksymalnie 30

uczniów. W Walii limit ten dotyczy także grupy wiekowej 7-11 lat. O organizacji grup dydaktycznych

decydują same szkoły. W klasach szkoły podstawowej uczą się najczęściej uczniowie o

zróżnicowanym poziomie zdolności, ale w obrębie takich klas wielu nauczycieli dzieli uczniów na

grupy według zdolności. W szkołach średnich lekcje niektórych przedmiotów prowadzi się zwykle w

grupach lub klasach podzielonych według uzdolnień uczniów do nauki danego przedmiotu, natomiast

innych przedmiotów uczy się w klasach o zróżnicowanym poziomie zdolności. Wszyscy nauczyciele

mają zapewnić odpowiednie warunki do indywidualnej pracy z wszystkimi uczniami, niezależnie od

poziomu ich zdolności. W szkołach podstawowych zajęcia dydaktyczne prowadzą przeważnie

nauczyciele przedmiotów zintegrowanych, natomiast w szkołach średnich uczą nauczyciele

poszczególnych przedmiotów.

(v) Programy i treści nauczania

We wszystkich sprawach związanych ze szkolnym programem nauczania Ministrowi ds. Edukacji i

Umiejętności w Anglii doradza Urząd ds. Kwalifikacji i Programów Nauczania ( Qualifications and

Curriculum Authority, QCA ), instytucja publiczna nie mająca statusu ministerstwa. Ministerstwo

Edukacji, Kształcenia Ustawicznego i Umiejętności (DELLS) wykonuje podobne zadania w Walii, a

Rada Irlandii Północnej ds. Programów Nauczania, Egzaminów i Oceny ( Northern Ireland Council for

the Curriculum, Examinations and Assessment, CCEA ) pełni te funkcje w Irlandii Północnej.

Wszystkie szkoły mogą samodzielnie opracować cały program nauczania w sposób odzwierciedlający

specyfikę ich potrzeb i warunków działania, są natomiast zobowiązane zadbać o to, by program był

odpowiednio zrównoważony i miał szerokie podstawy. W przepisach ustalono również specjalne

wymogi dotyczące określonych przedmiotów, które są takie same dla wszystkich szkół finansowanych

ze środków publicznych, włącznie ze szkołami stosującymi system selekcji uczniów. Nauczyciele

samodzielnie decydują o zastosowaniu odpowiednich metod nauczania i materiałów dydaktycznych.

Program kształcenia obowiązkowego w Anglii, Walii i Irlandii Północnej jest podzielony na cztery

kluczowe etapy ( key stages – KS ): KS1 (wiek: 5-7 lat; 4-8 lat w Irlandii Północnej), KS2 (7-11 lat; od 8

lat w Irlandii Północnej), KS3 (11-14 lat) i KS4 (14-16 lat).

W Anglii obowiązkowymi przedmiotami narodowego programu nauczania na etapach KS1–KS3 są:

język angielski , matematyka, przedmioty ścisłe i przyrodnicze, projektowanie i technika, technologie

informacyjno-komunikacyjne, wychowanie fizyczne, historia, geografia, wychowanie plastyczne i

projektowanie oraz wychowanie muzyczne. Na etapie KS3 obowiązkowym przedmiotem jest również

język obcy. Od września 2002 r., szkoły są także zobowiązane prowadzić lekcje wychowania

obywatelskiego, począwszy od etapu KS3.

Obowiązkowe są również trzy inne przedmioty, które nie wchodzą jednak w zakres narodowego

ramowego programu nauczania: religia – od etapu KS1 oraz wychowanie seksualne i orientacja

zawodowa – od etapu KS3.

Przedmiot „Rozwój indywidualny, przygotowanie do życia w społeczeństwie i edukacja zdrowotna” nie

jest wprawdzie obowiązkowy w Anglii, ale od szkół oczekuje się prowadzenia takich zajęć.

Na etapie KS4 liczba przedmiotów obowiązkowych jest mniejsza, są to: język angielski, matematyka,

nauki ścisłe i przyrodnicze, technologie informacyjno-komunikacyjne, wychowanie obywatelskie i

wychowanie fizyczne. Dodatkowo, w roku 2004 do listy dołączono następujące przedmioty: sztuka,

projektowanie, technika, nauki humanistyczne, oraz języki obce nowożytne. Szkoły są zobowiązane

organizować zajęcia z tych przedmiotów, jeśli uczniowie sobie tego życzą. W 2004 r. orientacja

zawodowa także stała się obowiązkowa na tym etapie nauki.

W Walii narodowy program nauczania na etapie KS1 obejmuje następujące przedmioty: język

angielski, język walijski, matematykę, nauki ścisłe i przyrodnicze, projektowanie i technikę, technologie

informacyjne, wychowanie fizyczne, historię, geografię, wychowanie plastyczne i wychowanie

muzyczne. Na etapie KS3 obowiązkowym przedmiotem jest również język obcy. We wrześniu 2003

przedmiot „rozwój indywidualny i przygotowanie do życia w społeczeństwie” (PSE) stał się

obowiązkowy dla wszystkich uczniów objętych kształceniem obowiązkowym.

Religia, mimo że nie została włączona do narodowego programu nauczania, jest w Walii obowiązkowa

od etapu KS1, a wychowanie seksualne – od etapu KS3. Orientacja zawodowa jest obowiązkowa dla

uczniów w ostatnim roku KS3 (13-14 lat).

W Walii na etapie KS4 obowiązkowe są następujące przedmioty: język angielski, język walijski,

matematyka, nauki ścisłe i przyrodnicze oraz wychowanie fizyczne. Zajęcia związane z przyszłym

zatrudnieniem stały się obowiązkowe na etapie KS4 w 2004 r.

Program nauczania dla Irlandii Północnej składa się z pięciu następujących obowiązkowych

„dziedzin kształcenia” na etapach KS1 i KS2: język angielski, matematyka, przedmioty ścisłe i

technika, środowisko i społeczeństwo oraz zajęcia rozwijające kreatywność i umiejętności ekspresji.

Na etapie szkolnictwa średniego języki nowożytne stanowią dodatkową dziedzinę kształcenia. W

obrębie tych dziedzin minimum programowe obejmuje: język angielski, matematykę, przedmioty ścisłe

i technikę (przy czym przedmioty ścisłe stanowią odrębny przedmiot w szkole średniej), historię,

geografię, wychowanie plastyczne i projektowanie, wychowanie muzyczne, wychowanie fizyczne i

religię. W szkole średniej obowiązkowo uczy się również języka nowożytnego. Ponadto w treści

najważniejszych przedmiotów nauczania należy wplatać następujące elementy edukacyjno-

wychowawcze: edukacja dla wzajemnego zrozumienia, dziedzictwo kulturowe, edukacja zdrowotna i

technologie informacyjne, a w szkole średniej również elementy wiedzy z zakresu ekonomii i

przygotowanie do pracy zawodowej. Ostatnio przyjęto propozycje zmian narodowego programu

nauczania dla wszystkich uczniów na etapach KS 1 - 4 (patrz również punkt 9).

W Anglii, Walii i Irlandii Północnej nie określa się w przepisach liczby godzin, jaką należy przeznaczyć

na poszczególne przedmioty w programie nauczania, i nie wydaje się centralnie ogólnych zaleceń w

sprawie metod nauczania czy materiałów dydaktycznych. Jednak od września 1998 r. szkoły

podstawowe w Anglii zachęca się do realizowania narodowego ramowego programu dotyczącego

umiejętności czytania i pisania, a umiejętności liczenia od września 1999 r. Oba programy są obecnie

włączone w jedną Narodową Strategię Kształcenia na Poziomie Szkoły Podstawowej ( Primary

National Strategy ). Podobne regulacje w sprawie nauczania matematyki i języka angielskiego

obowiązują w szkołach średnich w Anglii od września 2001 r. i są również wprowadzane w

przedmiotach ścisłych, informatyce i innych przedmiotach od września 2002 r. Te narodowe ramowe

programy nauczania zawierają szczegółowe wytyczne oraz pewne zalecenia dotyczące minimalnego

wymiaru zajęć dydaktycznych. W Irlandii Północnej wydaje się zalecenia w sprawie minimalnego

wymiaru zajęć w każdej dziedzinie kształcenia oraz lekcji religii na etapie KS4.

(vi) Ocena, promocja i kwalifikacje

Promocja do następnej klasy lub następnego kluczowego etapu odbywa się automatycznie i nie jest

uzależniona od wyników oceny.

Obecnie przepisy przewidują obowiązkową ocenę w I klasie szkoły podstawowej i przed

zakończeniem kluczowych etapów 1, 2 i 3. Obejmuje ona ocenę dokonywaną przez nauczycieli oraz,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: