UKŁAD MOCZOWO – PŁCIOWY

Układ moczowy

1. Skład:

·          nerki

·          miedniczki nerkowe

·          moczowody

·          pęcherz moczowy

·          cewka moczowa

2. Nerka – największy parzysty narząd położony poza przestrzenią otrzewnową

a) budowa:

·          kielich nerkowy mniejszy

·          kielich nerkowy większy

·          miedniczka nerkowa

·          brodawka nerkowa

·          kora nerki (miąższ nerki)

·          rdzeń nerki (miąższ nerki)

·          piramida nerkowa

·          słup nerkowy

·          wnęka nerkowa (brzeg przyśrodkowy - wnika do niej moczowód i naczynia nerwowe)

·          powierzchnia przednia i tylna

·          koniec górny i dolny

·          brzeg boczny i przyśrodkowy

b) powierzchnia nerki:

·          pokryta jest torebką włóknistą

·          otacza ją torebka tłuszczowa

·          całość pokrywa powięź nerkowa

c) położenie:

·          prawa nerka (Th12 – L3)

·          lewa nerka (Th11 – L2)

·          12 kręg piersiowy

·          2 kręg lędźwiowy

·          3 kręg lędźwiowy

·          nerka lewa położona jest wyżej niż nerka prawa o wysokość jednego kręgu (wątroba)

d) unaczynienie:

·          t. nerkowa prawa i lewa (uchodzą od aorty brzusznej)

·          tt. międzypłatowe

·          tt. łukowate

·          tt. międzyzrazikowe

·          tętniczki proste

·          żyłki gwiaździste

·          żż. międzyzrazikowe

·          żż. łukowate

·          żż. międzypłatowe

·          ż. nerkowa prawa i lewa (uchodzą do żyły głównej dolnej)

e) nefron:

·          jednostka morfologiczno – czynnościowa

·          10-20% nefronów wystarczy do prawidłowego funkcjonowania nerek

·          ok. 1 mln w każdej nerce

·          w nefronie zachodzi resorbcja i sekrecja

·          wyróżniamy ciałko nerkowe, pętle nefronu (Henlego), kłębuszek oraz kanaliki (proste, 1-rzędu, 2-rzędu)

f) ciałko nerkowe:

·          utworzone przez kłębuszek i torebkę kłębuszka

·          posiada naczynia odprowadzające i doprowadzające (w nich aparat przykłębuszkowy)

·          w nim zachodzi filtracja

g) wymiary:

·          12x7x4 cm

h) masa:

·          mężczyźni – 125-170 gram

·          kobiety 115-155 gram

i) nadnercza:

·          znajdują się na górnych biegunach nerek

·          produkują aldosteron

·          posiadają żyłę nadnerczową

j) czynność wewnątrzwydzielnicza:

·          produkcja reniny

·          produkcja angiotensyny

k) urografia – badanie kontrastowe, podaje się środek kontrastowy do krwi, który przedostaje się do nerek

3. Miedniczka nerkowa – woreczek łącznotkankowy:

·          znajduje się we wnęce nerki

·          powstaje z 2-3 kielichów nerkowych większych a te z 9-10 kielichów nerkowych mniejszych

·          wyróżniamy trzy typy miedniczek:

o         bańkowy

o         pośredni

o         drewniany - rozgałęziony

4. Moczowody – łączą miedniczki z pęcherzem moczowym:

·          długość 33 cm

·          średnica 0,8 cm

·          składają się z dwóch części – brzusznej i miedniczej

·          w przebiegu moczowodu wyróżniamy trzy zwężenia:

o         zwężenie górne – nerkowe, miedniczka przechodzi w moczowód

o         zwężenie środkowe – skrzyżowanie z kością guziczną

o         zwężenie dolne – w ścianie pęcherza moczowego

·          ściana zbudowana z trzech warstw:

o         błona zewnętrzna

o         błona mięśniowa – mm. gładkie

o         błona śluzowa – nabłonek przejściowy

·          zaburzenia rozwojowe:

o         moczowód rozszczepiony

o         moczowód podwójny

o         moczowód uchodzący w różnych częściach pęcherza moczowego

5. Pęcherz moczowy – nieparzysty narząd zbierający mocz spływający do niego z moczowodu:

a) budowa:

·          więzadło pępkowo – pośrodkowe

·          szczyt

·          trzon

·          dno

·          szyja

b) położenie:

·          leży w miednicy mniejszej tuż za spojeniem łonowym

·          pełny – wewnątrzotrzewnowo

·          pusty – zewnątrzotrzewnowo

c) ściana pęcherza moczowego:

·          błona śluzowa – nabłonek przejściowy

·          błona mięśniowa – warstwa podłużna zewnętrzna, podłużna wewnętrzna, środkowa okrężna

·          błona surowicza

d) trójkąt pęcherza moczowego:

·          znajduje się w dole pęcherza

·          tworzy ujścia moczowodu i ujście wewnętrzne cewki moczowej

e) mięśnie:

·          zwieracz pęcherza

·          zwieracz cewki

·          wypierający pęcherz

f) mocz:

·          pojemność 700-1000 ml

·          parcie na pęcherz 300-400 ml

·          mocz ostateczny 125/1 ml

·          wstępne narzucanie moczu – refluks moczowy u dzieci

·         drogi wyprowadzające mocz:

o         przewody brodawkowe

o         kielichy nerkowe mniejsze

o         kielichy nerkowe większe

o         miedniczka nerkowa

o         moczowód

o         pęcherz moczowy

o         cewka moczowa

6. Cewka moczowa – odmienna u kobiet i mężczyzn:

a) cewka męska:

·          odprowadza mocz i nasienie

·          rozpoczyna się w pęcherzu moczowym ujściem wewnętrznym

·          kończy się ujściem zewnętrznym na żołędzi prącia

·          występuje przepona moczowo – płciowa, która podtrzymuje cewkę

·          dzieli się na trzy części:

o         sterczowa – przechodzi przez prostatę

o         błoniasta – przechodzi przez przeponę moczowo – płciową

o         gąbczasta – objęta przez ciało gąbczaste prącia

b) cewka żeńska:

·          długość 2-4 cm

·          przypomina część sterczową cewki męskiej

·          ujście wewnętrzne takie jak u mężczyzn

·          ujście zewnętrzne 2-3 mm poniżej łechtaczki

Układ płciowy męski

1. Narządy wewnętrzne:

·          jądra

·          najądrza

·          nasieniowody

·          pęcherzyki nasienne

·          gruczoł krokowy

2. Narządy zewnętrzne:

·          moszna

·          prącie

3. Jądro – parzysty narząd, który wytwarza plemniki:

a) budowa:

·          śródjądrze

·          przegródka

·          płacik

·          siatka

·          cewka nasienna prosta i kręta

·          koniec górny i dolny

·          powierzchnia boczna i przyśrodkowa

·          brzeg przedni i tylny

·          przewody odprowadzające

·          błona biaława – otacza jądro i dzieli jego miąższ na płaciki

b) unaczynienie:

·          t. jądrowa prawa i lewa (gałąź aorty brzusznej)

·          ż. jądrowa prawa i lewa (uchodzą do ż. głównej dolnej)

c) mięsień – dźwigacz jądra

d) wnętrostwo – nie zejście jądra do moszny (najczęściej u dzieci)

4. Najądrza – parzysty narząd odprowadzający plemniki, który jest jednocześnie ich magazynem:

·          budowa – głowa, trzon, ogon

·          otoczone są błoną surowiczą i cienką warstwą tkanki łącznej, która wnika w głąb najądrza i dzieli go na płaciki najądrza, tzw. stożki najądrza

·          płaciki najądrza utworzone są z przewodzików odprowadzających jądra

·          z przewodzików odprowadzających jądra powstaje przewód najądrza, który jest głównym magazynem plemników, przechodzi on w nasieniowód

·...