Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl

Bank- jest osobą prawną, działającą na podstawie ustaw, utworzoną na podstawie zezwoleń uprawniających do wykonywania czynności bankowych obciążających ryzykiem środki powierzone pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym.

Rola banków:

a)    pośrednika- (rozróżnia ona trzy  podstawowe grupy klientów)

-         klienci, którym pieniądze w danym momencie są mniej potrzebne, mają ich za dużo;

-         klienci, którzy przychodzą po pieniądze;

-         bank jako pośrednik prowadzi do rozliczenia

b)   gwaranta- polega na tym, że bank jest postrzegany jako instytucja zaufania społecznego

c)    płatnika- polega między innymi na tym, że bank udzielając kredytu opłaca faktury od kredytobiorcy

d)   agenta rządowego- jako fundusz powierniczy (może być depozytariuszem).

e)    polityczna (BGŻ, PKO BP, BGK)

Banki w ramach swojej działalności prowadzą procesy transformacyjne, tj.:

-         transformacja środków- udzielanie kredytów;

-         transformacja terminów- jedną z zasad  jest zasada adekwatności poziomej bilansu polegającej na tym, że depozyty tego samego charakteru powinny być transformowane na kredyty tego samego rodzaju;

-         transformacja ryzyka;

-         transformacja przestrzennej alokacji środków i zależność od regionów;

-         transformacja informacyjna.

Czynności bankowe

a)  zastrzeżone:

-         przyjmowanie wkładów (terminowych i żądanie);

-         prowadzenie rachunków bankowych;

-         udzielanie kredytowi gwarancji bankowych;

-         przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych;

-         emitowanie bankowych papierów wartościowych.

b) banki poza wykonywaniem czynności  bankowych mogą także wykonywać:

-         operacje czekowe i wekslowe

-         udzielanie pożyczek pieniężnych

-         wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operacji przy ich użyciu;

-         terminowe operacje finansowe (np. futures);

-         nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych (np. factoring z regresem);

-         wykonywanie czynności obrotu dewizowego;

-         przechowywanie przedmiotów i papierów wart. oraz udostępnianie skrytek sejfowych;

c)   działalność komercyjna prowadzona nie tylko przez banki może:

-         obejmować lub nabywać akcje i prawa z akcji, udziały innej osoby prawnej nie będącej bankiem lub jednostki uczestnictwa w funduszach powierniczych, z tym że ich łączna wartość w stosunku do jednego podmiotu nie  może przekroczyć 15% funduszu własnego banku;

-         zaciągać zobowiązania związane z emisją papierów wartościowych;

-         dokonywać obrotu pap.wart.

-         dokonywać na warunkach uzgodnionych z dłużnikiem zamiany wierzytelności na składniki majątku dłużnika, z tym, że bank jest zobowiązany do ich sprzedaży w okresie nie dłuższym niż 3 lata od daty nabycia;

-         świadczyć usługi konsultacyjno-doradcze w sprawach finansowych;

-         świadczyć inne usługi finansowe.

  Klasyfikacja klientów instytucji bankowych:

1.    Kryterium kraju pochodzenia:

a)    rezydenci- osoby prawne lub fizyczne;

b)   nierezydenci- osoby prawne i fizyczne obcokrajowe

2.    Kryterium przynależności sektorowej (klienci klasyfikowani)

a)    podmioty finansowe:

-         banki

-         NBP

-         Kantory

-         Poczta

-         Międzynarodowe organizacje finansowe

b)   podmioty niefinansowe

-         przedsiębiorstwa (spółki, państwowe, spółdzielnie)

-         rolnicy indywidualni

-         wolne zawody

-         rzemieślnicy

-         osoby fizyczne (prowadzące działalność, gospodarstwa domowe)

-         inne podmioty niefinansowe (stowarzyszenia, fundacje, związki zawodowe)

c)    podmioty budżetowe (jednostki budżetowe samorządowe i rządowe)

Podział operacji bankowych według przedmiotu działania:

1.    Operacje bierne- pasywne (pozyskiwanie pieniędzy z rynku- kupno pieniądza)

-         mają odzwierciedlenie w pasywach w bilansie banku

-         przyjmowanie lokat

-         zaciąganie kredytów na rynku międzybankowym

-         emisja i sprzedaż bankowych papierów wart.

2.    Operacje czynne- aktywne (lokowanie pieniędzy pozyskiwanych przez bank- sprzedaż pieniądza)

-         odwierciedlenie w aktywach w bilansie banku

-         udzielanie kredytów i pożyczek

-         lokowanie środków pieniężnych w różne inwestycje finansowe

-         zakup papierów wartościowych (bony skarbowe, akcje, obligacje, certyfikaty depozytowe)

-         skup wierzytelności (factoring)

-         operacje na rynkach terminowych

-         udzielanie poręczeń i gwarancji

3.    Operacje  pośredniczące (w obrocie krajowym i zagranicznym; nie kupno i nie sprzedaż pieniądza, ale usługi w obrocie pieniądzem na rzecz klientów w banku, np. depozyty)

-         prowadzenie rozliczeń pieniężnych

-         doradztwo finansowe, podatkowe, inwestycyjne;

-         przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnienie skrytek sejfowych

-         wykonywanie czynności obrotu dewizowego

Operacje banku muszą być prowadzone w sposób uwzględniający dwie fundamentalne dla bankowości zasady:

-         minimalizowanie ryzyka bankowego

-         maksymalizowanie przychodów banku (lub wart. przedsięwzięcia bankowego)

Aktualne prawo bankowe formułuje wobec banków następujące obowiązki:

-         utrzymywanie płynności płatniczej;

-         zachowywanie należytej staranności w zakresie zapewniania bezpieczeństwa powierzonych bankowi środków;

-         zachowywanie tajemnicy bankowej;

-         przeciwdziałanie wykorzystywaniu działalności banków dla prania pieniędzy;

-         równe traktowanie wszystkich kontrahentów

-         publiczne ogłaszanie stosowanych przez bank  stawek oprocentowania depozytów, kredytów, prowizji i opłat za usługi bankowe

Działalność banku oparta jest na następujących zasadach:

1.    Samodzielność banków (oznacza autonomię banku, ale nie działanie bez ograniczeń)

-         zakres i rodzaje ograniczeń nakładają przepisy prawa bankowego

-         wynikające z potrzeby  zachowania bezpieczeństwa depozytów klientów

-         z potrzeby ukierunkowywania działalności banków, współdziałanie z organami państwowymi w realizacji polityki gospodarczej

2.    Samofinansowanie oznacza pokrywanie wydatków z przychodów, ale także ponoszenie wydatków na rozwój i wzrost wartości banku

-         główną determinantą rozwoju banku jest zysk osiągany z działalności

-         obciążenia banków są wyższe niż innych przedsiębiorstw (składki na BGF i rezerwa obowiązkowa)

3.    Uniwersalizm

-         jednakowe warunki dla prowadzenia wszystkich rodzajów czynności bankowych

-         prawo klientów do wyboru banku

-         jednakowy tryb dopuszczania do działalności bankowej

-         takie same zasady postępowania uzdrawiającego, upadłościowego i likwidacyjnego

4.    Zasada ochrony interesów klienta zgodna z przepisami UE

-         ochrona depozytów

-         licencjonowanie i nadzór nad bankami

-         zapisy umowy rach.bank., umowy kredytowe

-         publikowanie informacji o banku

Działalność banków (procedury bankowe) regulowana jest wieloma aktami prawnymi:

-         Ustawa Prawo Bankowe

-         Przepisy wykonawcze do tej ustawy wydawane przez Prezesa NBP i Komisję Nadzoru Bankowego, Radę Polityki Pieniężnej oraz Prezesów Banków

-         Inne ważne przepisy (k.c., kodeks spółek handlowych, prawo wekslowe, prawo czekowe, prawo działalności gosp., ustalenie ustawy prawo spółdzielcze, prawo dewizowe)

Prawa i obowiązki banku i klienta:

-         związane są z konkretnymi produktami powinny być czytelne dla obu stron;

-         muszą być sformułowane na piśmie;

-         nie mogą pozostawiać wątpliwości interpretacyjnej czy uznaniowej

-         klient musi się z nimi zapoznać i potwierdzić ten fakt własnoręcznym podpisem.

Zasady realizacji poszczególnych operacji bankowych nazywa się procedurami bankowymi:

-         opracowywane są przez banki

-         muszą być z jednej strony czytelna, w miarę proste i łatwe dla klienta, z drugiej zaś strony bezpieczne dla interesów banku; muszą być poddawane kontroli wewnętrznej w celu wykluczenia sytuacji naruszającej interes i dobre imię banku

-         przyjmują postać ogólnych warunków umów, instrukcji realizacji konkretnych produktów banku (instrukcji służbowych), regulaminów.

Bilans

-         to usystematyzowane, syntetyczne zestawienie majątku banku i źródeł jego finansowania (kapitał własny i zobowiązania) sporządzona na określony moment

-         przedstawia obraz majątku i kapitałów banku;

-         zamieszcza dane na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych po upływie poprzedniego roku obrotowego

-         układ bilansu ujednolica ustawa z dn. 29.09.94 (określa kolejność i sposób wykazywania składników aktywów i pasywów) oraz ustawa z dn. 9.11.00 o zmianie ustawy o  rachunkowości

Porządek prezentacji składników bilansu:

a)    aktywa- wg stopnia płynności (od najbardziej do najmniej płynnych)

b)   pasywa- wg stopnia wymagalności (od najbardziej do najmniej wymagalnych)

Najbardziej użyteczną metodą klasyfikacji aktywów i zobowiązań banku jest:

-         grupowanie ich według rodzaju

-         wyszczególnienie wg przybliżonego porządku ich płynności

-         w bankach nie dokonuje się podziału majątku na trwały i obrotowy

Uproszczony układ bilansu banku:

I Aktywa:

Środki pieniężne

Należności

Papiery wartościowe

Aktywa trwałe

Inne aktywa

II Pasywa

Zobowiązania

Inne aktywa i rezerwy

Kapitały (fundusze)

AKTYWA BANKU

1.    Środki pieniężne- to najbardziej płynna grupa środków gosp. Banku, a należą do nich:

-         gotówka w kasie

-         pozostałe środki w kasie (czeki podróżnicze obce, czeki bankierskie, złoto niemonetarne i inne materiały szlachetne, znaki wartościowe, np. blankiety wekslowe)

-         operacje z bankiem centralnym (środki znajdują się na rachunku nostro, czyli jest to rachunek bieżący banku komercyjnego w banku centralnym), rezerwy obowiązkowe, lokaty aukcyjne, czyli operacje warunkowej sprzedaży

2.    Należności obejmują kwoty z tytułu:

-         złożonych przez bank lokat

-         udzielonych kredytów i pożyczek

-         skupionych wierzytelności

-         zrealizowanych gwarancji i poręczeń

...