Źródła prawa wspólnotowego:
- prawo traktatowe
- ogólne zasady prawa
- umowy międzynarodowe
- prawo pochodne (rozporządzenia, dyrektywy)
- umowy między krajami członkowskimi
Rada Europejska:
- najważniejszy organ wspólnoty, organ pozastatutowy
- określa zasady i ogólne kierunki wspólnej polityki zagranicznej i wspólnej polityki bezpieczeństwa
- zbiera się co najmniej dwa razy do roku
- skład rady: szefowie państw/rządów krajów członkowskich, przewodniczący i wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, ministrowie spraw zagranicznych państw Unii
Rada Unii Europejskiej (dawniej Rada Ministrów)
- zapewnia koordynacje ogólnej polityki gospodarczej Państw Członkowskich
- posiada prawo podejmowania decyzji, uchwał
- przekazuje komisji, w przyjętych przez nią aktach prawnych, uprawnienia do realizacji przepisów, które rada wydaje. Rada może nałożyć określone wymagania odnośnie do wykonywania tych uprawnień. Rada może również w szczególnych przypadkach zastrzec sobie prawo do samodzielnego wykonywania tych uprawnień. Powyższa procedura musi być zgodna z zasadami i przepisami ustanowionymi wcześniej przez Radę działającą jednomyślnie na wniosek Komisji i po uzyskaniu opinii Parlamentu Europejskiego.
- Upoważniona do zawierania umów międzynarodowych z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi
- funkcje rady można podzielić na:
a) legislacyjne (dotyczące formułowania polityki), Rada ma harmonizować działania komisji i rządów narodowych, dotyczące szczególnej polityki gospodarczej państwa członkowskich; Rada współpracuje ściśle z komisją, która przedstawia jej regularne raporty i inne dokumenty, przyjmując określoną politykę; Rada przekazuje komisji, poprzez przyjmowane przez siebie akty prawne, kompetencje wykonywania ustanowionych przez siebie przepisów prawnych; Rada może zażądać od komisji podjęcia wszelkich działań uważanych przez nią za niezbędne do osiągnięcia wspólnych celów i przekazać jej wszystkie propozycje, Rada określa status prawny wszystkich przewidzianych Traktatami Komitetów.
b) decyzyjne (dotyczące wprowadzania jej w życie)
Komisja Europejska
W celu zapewnienia sprawnego działania i rozwoju wspólnego rynku, Komisja spełnia następujące zdania:
- czuwa nad stosowaniem postanowień traktatu, jak również postanowień powziętych przez instytucję na jego podstawie
- udziela zaleceń lub opinii w sprawach stanowiących przedmiot niniejszego traktatu, jeśli traktat wyraźnie to przewiduje lub jeżeli komisja uzna to za niezbędne
- ma kompetencje w zakresie podejmowania decyzji i uczestniczy w kształtowaniu środków podejmowanych przez Radę i Parlament Europejski w sposób przewidziany w niniejszym Traktacie
- wykonuje kompetencje przyznane jej przez Radę w celu wykonania przepisów przez nią ustanowionych
- Komisja ma prawo inicjatywy, opracowuje nowe polityki, proponuje nowe regulacje prawne, dyrektywy, decyzje
- Komisja ma prawo wykonywania polityk.
- Komisja ma prawo zaciągania pożyczek na inwestycje w energetyce, na realizację projektów w przemyśle i infrastrukturze, niezbędnych przy urzeczywistnianiu ważnych celów gospodarczych
- Komisja nadzoruje właściwe wprowadzanie w życie traktatów i decyzji. W przypadku, gdy Komisja stwierdzi, ze jakaś firma lub kraj członkowski naruszyły reguły Wspólnoty, wtedy zaprasza winnego by wyjaśnił swoje postępowanie. Jeżeli nie otrzyma wystarczających wyjaśnień, Komisja występuje o wstrzymanie naruszania prawa. W niektórych przypadkach nakłada grzywnę. Gdy to nie skutkuje, Komisja wszczyna postępowanie przed Trybunałem Wspólnoty.
Parlament Europejski:
- Uprawnienia w procesie legislacyjnym
- Uprawnienia budżetowe
- Uprawnienia kontrolne
- Największą liczbę delegatów w Parlamencie Europejskim mają Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania (prawie 70%)
Trybunał Sprawiedliwości:
Zapewnia poszanowanie prawa w interpretacji stosowaniu niniejszego traktatu. Skład: 15 sędziów + 1 adwokat generalny. Rada Unii Europejskiej może zwiększyć na wniosek Trybunału Sprawiedliwości liczbę sędziów i rzeczników generalnych. Co trzy lata następuje częściowa zmiana składu. Sędziowie powołują spośród siebie na trzy lata Przewodniczącego trybunału.
Sąd pierwszej instancji rozpatruje spory:
- pomiędzy Wspólnotami a ich pracownikami
- miedzy komisją a przedsiębiorcami
- między komisją a organizacjami
Trybunał pełni funkcję sądu konstytucyjnego, jest sądem międzynarodowym o wyłącznych kompetencjach w zakresie rozstrzygania sporów pomiędzy państwami członkowskimi. Trybunał pełni funkcje sądu administracyjnego, orzeka o sprawach dotyczących wynagrodzenia szkód wyrządzonych przez funkcjonariuszy i instytucje Wspólnot w związku z ich działalnością. Jest także sądem apelacyjnym w stosunku do Sadu Pierwszej Instancji.
Orzeczenie Trybunału jest ostateczne i podlega obowiązkowemu wykonaniu na terytorium państw członkowskich. Organem techniczno-administracyjnym trybunału jest Sekretariat. Trybunał i Sekretariat mają swoją siedzibę w Luksemburgu.
Trybunał Rewidentów Księgowych:
W skład wchodzi piętnastu członków mianowanych na szcześcioletnią kadencję przez Radę podejmująca decyzje jednomyślnie, po porozumieniu z Parlamentem Europejskim. Trybunał Rewidentów kontroluje rachunki dotyczące dochodów i wydatków Wspólnot oraz ich instytucji. Potwierdza wobec Parlamentu Europejskiego i Rady wiarygodność, zgodność z prawem i prawidłowość podstawowych transakcji. Bada czy dochody uzyskano w sposób prawidłowy i czy środkami finansowymi zarządzano rozsądnie. Po zamknięciu roku sporządza sprawozdanie roczne, które przedkłada instytucjom Wspólnot. Pomaga w zakresie kontroli nad realizacją budżetu
Komitet Ekonomiczno-Społeczny
Składa się z przedstawicieli różnych dziedzin życia gospodarczego i społecznego, w szczególności z przedstawicieli producentów, rolników, przewoźników, kupców, pracowników, rzemieślników, wolnych zawodów oraz osób reprezentujących inne grupy społeczne. Komitet mianuje Rada, na okres czterech lat. Członkowie Komitetu są niezależni w wykonywaniu swoich obowiązków, działają w ogólnym interesie Wspólnoty. Posiedzenia komitetu zwołuje Przewodniczący na wniosek Rady lub Komisji. Może on się także zbierać z własnej inicjatywy.
Komitet Regionów
Jest organem o charakterze doradczym. Składa się z reprezentantów organów regionalnych i lokalnych państwa członkowskich. Kadencja trwa 4 lata, członkowie są niezależni i działają w interesie Wspólnot. Komitet udziela konsultacji Radzie i Komisji, a także formułuje opinie na ich wniosek.
Co może być przedmiotem preferencji wspólnoty?
- preferencje celne w zakresie artykułów przemysłowych (na zasadzie wzajemności lub jednostronnie)
- ulgi celne w zakresie artykułów rolnych
- preferencje w zakresie reguły pochodzenia
- zniesienie niektórych barier pozataryfowych
- pomoc finansowa
- współpraca gospodarcza
- współpraca polityczna
- współpraca naukowo-badawcza
Deklaracja Barcelońska 1995 rok
Podpisana między wspólnotą a 12 krajami nie członkowskimi Basenu Morza Śródziemnego MED. (Algieria, Maroko, Tunezja, Egipt, Jordan, Liban, Syria, Izrael, Autonomia palestyńska, Cypr, Malta i Turcja). Cele nowego wymiaru współpracy:
- utworzenie do 2010 roku Europejsko-Śródziemnomorskiej strefy wolnego handlu
- wielostronny polityczny, ekonomiczny i społeczny dialog
- zawarcie porozumień stowarzyszeniowych
- partnerstwo polityczne, kulturalne i społeczne
- współpraca w dziedzinie polityki gospodarczej i socjalnej
- pomoc finansowa w ramach programu MEDA
Główne postanowienia Układu Europejskiego:
a) handel towarami
- ustanowienie stref wolnego handlu artykułami przemysłowymi w ciągu dziesięciu lat od daty wejścia w życie części handlowych poszczególnych układów (poprzez stopniowe wyeliminowanie ceł i innych ograniczeń handlowych)
- selektywna (wybrane towary) i częściowa (a nie pełna) liberalizacja handlu artykułami rolnymi
- reguła asymetrii w procesie liberalizacji handlu wyrobami przemysłowymi, tj. wcześniejsze rozpoczęcie i zakończenie znoszenia barier przez Wspólnotę
- zasada standstill w handlu wyrobami przemysłowymi, tj. nie wprowadzanie nowych i nie podwyższanie istniejących barier handlowych,
- klauzule ochronne, tj. możliwość powrotu do wyższego poziomu protekcji (np. w razie trudności płatniczych, nadmiernego wzrostu importu, który powoduje szkodę krajowym producentom, dla ochrony przed negatywnymi skutkami dumpingu lub subsydiów itd.), ale zawsze w ściśle określonych sytuacjach i na określony z góry czas.
b) przepływ pracowników
- niedyskryminacyjne traktowanie osób już legalnie zatrudnionych
- możliwość negocjowania liczby pracowników w dwustronnych umowach z państwami UE
c) przepływ kapitału
- swoboda płatności rejestrowanych na rachunku bieżącym bilansu płatniczego w odniesieniu do transakcji liberalizowanych na mocy układu
- swoboda przepływu kapitału związanego z inwestycjami bezpośrednimi, ich likwidacją i transferem zysku
- kraje stowarzyszone rozważą możliwość wprowadzenia pełnej swobody przepływu kapitału w drugim etapie stowarzyszenia (w przypadku trudności płatniczych kraje stowarzyszone mają prawo wprowadzić ograniczenia dewizowe)
d) zakładanie przedsiębiorstw i świadczenie usług
- prawo do prowadzenia stałej działalności gospodarczej za granicą ma zasadnicze dla rozwoju usług, zwłaszcza tych, których nie można świadczyć na odległość
- instrumentem usuwania barier działalności gospodarczej prowadzonej przez firmy zagraniczne jest traktowanie narodowe
- swobodzie zakładania przedsiębiorstw towarzyszy swoboda przepływu pracowników w charakterze tzw. personelu kluczowego oraz formie samo zatrudnienia
e) zbliżania przepisów prawa
- jest warunkiem wstępnym do integracji krajów stowarzyszonych ze Wspólnotami; w niektórych dziedzinach Układy przewidują harmonogram pełnego dostosowania przepisów państw stowarzyszonych do wymogów WE (np. prawo celne, ochrona własności intelektualnej), a w innych – tempo i zakres dostosowań zależy od woli tych krajów
f) współpraca gospodarcza
- deklaracje stron co do celowości wspierania współpracy w wielu wymienionych dziedzinach, czego efektem będzie zbliżanie krajów stowarzyszonych do Wspólnot
g) wspólne instytucje
- każdy Układ przewidywał utworzenie Rady Stowarzyszenia, która nadzoruje realizację Układu. Rada ma prawo podejmowania decyzji w sprawach przewidzianych w Układzie. Rada jest wspomagana przez Komitet Stowarzyszenia. Na mocy każdego z Układów utworzono też Parlamenty Komitetu Stowarzyszenia.
POLITYKA HANDLOWA
Wspólna polityka handlowa obejmuje zespół działań, których celem jest oddziaływanie na rozmiary, kierunki oraz strukturę obrotów handlowych z zagranicą. Głównym celem polityki handlowej jest zapewnienie ochrony krajowej produkcji i zatrudnienia oraz bilansu płatniczego. Opiera się na jednolitych zasadach, zwłaszcza w zakresie:
- stawek celnych
- zawierania układów celnych i handlowych
- działań ułatwiających dostęp do rynku
- działań chroniących przed dumpingiem i subwencjami
- polityki eksportowej
Wymiana handlowa z krajami trzecimi jest kształtowana w UE w ramach wspólnej polityki handlowej. Przekazanie narodowych kompetencji, w tej dziedzinie, na szczebel wspólnotowy sprawia, ż e poszczególne państwa członkowskie nie mogą m. in. Zawierać umów handlowych z partnerami czy różnicować zakresu protekcji. Równoległe, jednostronne działanie ze strony pojedynczego kraju, w kwestii zewnętrznej polityki handlowej, jest niedopuszczalne. Gdyby nie było takiego rozwiązania, importerzy mogliby wykorzystywać bardziej otwarte kraje Wspólnoty do penetracji najbardziej chronionych rynków. Wspólna polityka handlowa jest realizowana przez Komisję Europejską , która działa z upoważnienia Rady Europejskiej.
Cele Wspólnej polityki handlowej:
a) cel wewnętrzny – integracyjny
- zabezpieczanie rynku wewnętrznego
- zapewnienie niezbędnej ochrony producentom Unii przy zachowaniu zasady otwartości gospodarek z wolną konkurencją
- ochrona interesu wspólnoty
- wyrównanie pola gry
- jednolite reguły, jednolity obszar
- wzmacnianie konkurencyjności przemysłu Wspólnoty
- zabezpieczenie realizacji Wspólnej Polityki Rolnej
- zabezpieczanie realizacji polityki konkurencji
b) cel zewnętrzny
- integracja krajów nie członkowskich przez strefy wolnego handlu, unie celne lub stowarzyszenie
- wspomaganie rozwoju krajów słabiej rozwiniętych przez system preferencji szczególnych i zgeneralizowanych GSP
- wspomaganie celów polityki zagranicznej przez embargo, bojkot, kontrolę, dyskryminację
- działanie na rzecz wielostronnej liberalizacji handlu dobrami i usługami
Preferencje handlowe wspólnoty:
a) w ramach bilateralnych umów/porozumień, które prze...
stary_hipis