Psychologiczne przyczyny rodzicielstwa młodocianych
USA — liczba poczęć przez nastolatki jest wyższa niż w innych krajach. Im młodsze nastolatki tym rzadziej stosują środki antykoncepcyjne.
Fakt społeczny ,że dzieci mają dzieci jest tak złożony że został poddany licznym badaniom, które dotyczą:
a) wysuwanie argumentów na rzecz różnych podejść w ramach profilaktyki ciąż nastolatek:
promocja czystości przedmałżeńskiej, opracowywanie programów edukacji seksualnej, udostępnianie młodzieży środków antykoncepcyjnych, pomoc medyczno-socjalna dla młodych rodziców.
b) analizy demograficzne populacji nastolatków aktywnych seksualnie i młodych rodziców c) analizy czynników sprzyjających zjawisku przedwczesnego rodzicielstwa
d) przeżywania okresu ciąży, porodu, połogu, karmienia piersią przez młodociane matki e) badania psychologicznych, medycznych, społecznych konsekwencji ciąż nastolatek
f) konsekwencji przedwczesnego rodzicielstwa dla zdrowia i rozwoju dzieci
g) opracowywania programu pomocy i interwencji sytuacji poczęcia dziecka
h) funkcjonowania rodzin w których rodzice są osobami niepełnoletnimi
Ogólne spojrzenie na uwarunkowania rodzicielstwa nieletnich:
Młodociani rodzice są psychicznie niedojrzali do rodzicielstwa i ekonomicznie zależą od dorosłych, przedwczesne rodzicielstwo może więc skomplikować okres rozwojowy takiej osoby.
Jednym z najczęstszych sposobów uzasadniania przedwczesnego rodzicielstwa jest odwoływanie się do zmian hormonalnych, które odpowiedzialne są za napięcie seksualnej silny popęd płciowy niemożliwy do opanowania. Jest to złe myślenie ponieważ tylko mała część młodzieży reaguje: podnieta seksualna - rozładowanie napięcia przez aktywność seksualną. Dla większości młodzieży sprawy związane z dziedziną seksualną na tym etapie rozwojowym to: pierwsze wzruszenia w kontakcie z płcią przeciwna~, platoniczna miłość, zakochanie, marzenia i fantazje erotyczne, miłe odczucia związane z bliskością fizyczną czyli spojrzeniem, gestem, uśmiechem.
Zazwyczaj młodzież z problemem przedwczesnego rodzicielstwa to taka, której aktywność seksualna nie jest spowodowana burzą hormonalną, ale napięciami i konfliktami z rodzicami dorosłymi; problemami w układach koleżeńskich, problemami szkolnymi
Egzystencjalnymi. Podjęcie: współżycia seksualnego jest formą ucieczki przed: negatywnymi doświadczeniami emocjonalnymi jakim sprzyja wiele czynników osobowościowych, rodzinnych i sytuacyjnych.
Za granicą mówi się iż pokolenie dorosłych musi zgodzić się na to, że młodzież ma prawo do aktywności seksualnej „ natomiast obowiązkiem rodziców jest wyposażyć je w wiedzę i umiejętność stosowania środków antykoncepcyjnych i wczesnoporonnych. Przyczynę rodzicielstwa młodocianych upatruje się więc w braku lub błędnym używaniu zabezpieczeń
przed ciążą.
Natomiast rozpatrywane w tym artykule przyczyny wczesnego rodzicielstwa decydują zarówno o stosunku do aktywności seksualnej, do antykoncepcji jak i o poczęciu dziecka.
Czynniki związane ze zmianami procesów poznawczych.
Jednym ze sposobów ujęć przyczyn przedwczesnego rodzicielstwa jest wskazanie nie tyle na niedojrzałość związane z wiekiem „ ile na osiągnięte stadium rozwoju poznawczego.
Piaget mówił o myśleniu formalnym Obecnie mówi się o elementach myślenia formalnego, których słaby rozwój jest czynnikiem sprzyjającym przedwczesnemu rodzicielstwu:
1. Wysuwanie alternatyw działania —nastolatki mające trudności z generowaniem różnych sposobów zachowań oraz rozwiązywani trudnych sytuacji są bardziej narażone na wczesne rodzicielstwo.
2. Ocena alternatyw działania- trudności w myśleniu przyczynowo-skutkowym, brak umiejętności perspektywicznego planowania- przyczyny poczęcia dziecka przez młodzież
3. Uwzględnianie perspektywy innych osób-trudności z wzięciem pod uwagę konsekwencji własnych działań, egocentryzm myślenia, chęć natychmiastowego zaspokajania własnych potrzeb bez liczenia się z potrzebami innych
4. Ocena prawdopodobieństwa zdarzeń- trudności w ocenie możliwych szans i strat oraz prawdopodobieństwa wystąpienia określonych konsekwencji działań np. wiązania możliwości poczęcia dziecka z odbytym stosunkiem płciowym.
Tendencje poznawcze które pogłębiają powyższe cechy myślenia:
5. Myślenie życzeniowe- brak myślenia perspektywicznego i przyczynowo-skutkowego, życie chwilą obecną, nie przewidywanie możliwych skutków działań.
6. Tendencja do podejmowania zachowań ryzykownych- odczuwanie swoistej przyjemności ze stawiania czoła sytuacjom trudnym i niebezpiecznym, podejmowanie zachowań ryzykanckich np. aktywność seksualna ma często miejsce w okolicznościach uprzednio nieprzewidzianych, przy podnieceniu seksualnym i wtedy racjonalne myślenie zostaje wyłączone.
Trudności poznawcze nastolatków mogą zależeć tez od wpływów środowiska które nie wpływają pozytywnie na ich rozwój poznawczy i nie zachęca do refleksyjności.
Przyczyny przedwczesnej aktywności seksualnej i poczęcia dziecka przez osoby niepelnoletnie:
1. czynniki związane ze zmianami emocjonalnymi:
§ trudności w adekwatnej ocenie rzeczywistości
§ niedojrzałość uczuciowa
§ niskie pojęcie o sobie oraz niska samoocena
- wyraz protestu przeciw dominacji dorosłych i systemowi wartości, który uważają za
ważny. Młodzież poprzez współżycie seksualne lub decyzję o przerwaniu ciąży chce
zrealizować pragnienia decydowania o sobie i korzystania z przywilejów
zarezerwowanych dla dorosłych.
§ kryzys dotychczasowych ról społecznych, trudność w kształtowaniu się identyfikacji
§ płciowej, współżycie seksualne jako forma dookreślenia swej tożsamości płciowej. Pogląd
§ iż cechą „nowoczesnej kobiecości czy męskości” jest aktywność seksualna.
§ poczęcie i urodzenie dziecka może podświadomie służyć ucieczce od obowiązku
§ szkolnego i dotychczasowych wymagań rodziców.
wykorzystywanie współżycia seksualnego jako sposobu na poprawienie samopoczucia,
§ przy obniżonym nastroju narasta potrzeba bliskości fizycznej „ także silny stres jak np.
§ śmierć bliskiej osoby, rozwód „utrata pracy w rodzinie.
§ poniżenie się poziomu religijności co sprzyja swobodzie seksualnej.
2. czynniki związane z relacjami rówieśniczymi:
§ szukanie modeli zachowań w grupie rówieśniczej, aktywność seksualna i sprzeciwianie się woli dorosłych może być sposobem zdobyci akceptacji ze strony rówieśników, np. imponowanie kolegom.
3. czynniki wynikające z więzi z ojcem dziecka:
§ dla wielu dziewcząt poczęcie dziecka jest konsekwencją współżycia podjętego w celu zaspokojenie bliskości i odczucia że jest się kochaną i pożądaną.
§ czasami dziedzina seksualna jest tą w której osoby zakompleksione, niepewne i nieśmiałe szukają rozwiązania problemów osobowościowych przez np. sprawdzenie swojej atrakcyjności czy odczucie wygranej w walce o partnera.
§ często dziewczyna decyduje się na współżycie gdyż nie chce utracić partnera, który grozi odejściem w razie odmowy.
§ dziewczyna może chcieć także zapewnić sobie stałość związku przez poczęcie dziecka i wymusza tym zawarcie małżeństwa.
4. Czynniki rodzinne:
§ wrogie i napięte kontakty z matką
§ chłód uczuciowy
§ brak komunikacji
§ skłonność do stosowania przemocy
§ nieobecny ojciec
§ konfliktowe układy z rodzeństwem
§ częste przebywanie młodzieży poza domem
Zachowania seksualne nastolatków mają często na celu skompensowanie potrzeb uczuciowych, me zaspokojonych we własnej rodzime
§ przez poczęcie dziecka nastolatek stara się podświadomie przetestować miłość rodzicielską, czy jest ona bezwarunkowa, czy rodzice potępią czy pomogą
§ poczęcie dziecka może być podświadomie upragnione jako sposób na dostarczenie rodzinie obiektu wspólnej miłości ponieważ okres ciąży zwykle zbliża pokolenia do siebie.
§ poczęcie dziecka może też być realizacja podświadomego pragnienia~ aby zerwania więzi z własną matką lub ojcem, które odczuwane są jako zbyt zaborcze i dominujące.
§ poczęcie dziecka może też być zachowaniem mającym na celu zwrócenie uwagi na siebie i zyskanie uwagi rodziców
§ podjęcie współżycia seksualnego może też być wyrazem rozpaczliwego poszukiwania kogoś, przez kogo mogłoby się być kochanym, kto obdarzyłby troską i uczuciem, którego nie zaznało się we własnym domu.
§ dziewczyna może też podświadomie pragnąć własnego dziecka gdyż chce mieć kogoś kogo mogłaby obdarzyć uczuciem.
§ nastoletnie matki częściej niż rówieśnice doświadczyły rozwodu czy też pochodzą z rozbitych rodzin
§ przyczyną mogą być też zachowania ojca lub jego brak: groźny, oziębły, wycofujący się. Dziewczyny takie są szczególnie wrażliwe na przejawy zainteresowani, życzliwości czułości ze strony kolegów, narażone są na związki zależnościowe, w których są wykorzystywane.
§ złość i agresja do rodziców których tą~ „nieślubna ciążą” chce się ukarać za doznane w odczuciu nastolatki- krzywdy.
§ poczęcie dziecka może być podświadomie traktowane jako spełnienie opinii rodziców o „niedobrej córce”, ; „niedobrym synu”
§ czasem córka czując że jest bezwartościowa i nie może wiele ofiarować matce chce jej jakby symbolicznie dać coś od siebie „ coś najbliższego co wymaga poświecenia i jest to dziecko.
§ chłodni rodzice nie dający wsparcia dziecku mogą przyczyniać się do stanów depresyjnych córki co z kolei powoduje że córka może podjąć wczesną inicjację seksualną i zajść w ciąże.
poczęcie dziecka może być wynikiem swobody seksualnej „ danej nastolatkom przez rodziców, a także braku rozmów z dziećmi na temat seksu, wstrzymywanie się od ocen moralnych tego co robi dziecko
§ ogromny wpływ mają faktyczne postawy rodziców wobec spraw związanych z seksem. Jeśli rodzice sami wcześnie rozpoczęli współżycie, mają liberalne poglądy nt. czystości seksualnej, antykoncepcji „ aborcji, wierności małżeńskiej to dzieci mogą przejąć te postawy.
Czynniki rodzinne w ujęciu psychoanalitycznym
Psychoanalityczne ujęcie nt. wczesnego rodzicielstwa skupia się na sytuacji rozwojowej dziewczyny, pomijając chłopca. Ważne są doświadczenia związane z kobiecością i macierzyńskością jej własnej matki, ze zdolnością matki do „matkowania” oraz ze stosunkiem matki do własnej kobiecości i kobiecości córki. Jeśli w stadium przededypalnego rozwoju matka nie zaspokoiła potrzeb córki lub to córka musiała zaspokajać potrzeby matki wtedy nie było warunków sprzyjających wykształceniu się stałego poczucia satysfakcji z doznań jakich dostarcza własne ciało. Jeśli matka jest dla dziewczyny słabym modelem roli kobiecej, wtedy zostaje utrudniony proces identyfikacji co sprzyja przedwczesnemu współżyciu aby potwierdzić własne „ja”.
laleczka1514