PUŁAWSKA SZKOŁA WYŻSZA
z siedzibą w Puławach
Kierunek: Pedagogika
na podstawie wybranej placówki oświatowej w Puławach
„Oświadczam, że niniejsza praca została napisana przeze mnie samodzielnie w oparciu o cytowane materiały i źródła uzyskane w sposób zgodny z obowiązującymi przepisami. Praca ta nie była wcześniej przedmiotem procedur związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w wyższej uczelni i jest identyczna ze złożoną wersją elektroniczną”.
Puławy 2011
Spis treści
Spis treści………………………………………………………………………….1 Wstęp………………..……………………………………………………………..2
Rozdział I. Małoletnie rodzicielstwo……………………………………………...9
1.1. Edukacja seksualna……………………………………..………………...9
1.2. Inicjacja seksualna……………………..………………………………...19
1.3. Wieloaspektowy kontekst przyczyn wczesnego macierzyństwa……..….29
Rozdział II. Zjawisko małoletniego rodzicielstwa i jego konsekwencje………...38
2.1. Prawne aspekty ciąży małoletniej…………………………………………...38
2.2. Społeczne, medyczne, psychologiczne aspekty ciąży nastoletnich dziewczyn…………………..……………………………………………………49
Rozdział III. Metodologia i analiza wyników badań własnych………………….71
3.1. Przedmiot i cele badań………………………………………………………71
3.2. Metody i techniki badawcze………………………………………………...72
3.3 Charakterystyka próby badawczej..………………………………………….76
3.4. Analiza i interpretacja wyników kwestionariusza ankiety, porównania z informacjami z literatury…………………………………………………………77
Zakończenie……………………………………………………………………...92
Aneksy…………………………………………………………………………...96
Bibliografia……………………………………………………………………..121
Spis rysunków…………………………………………………………………..126
Spis tabel ……………………………………………………………………….127
Spis załączników………………………………………………………………..128
Wstęp
Ostatnio często obserwujemy niewłaściwe zachowania dzieci i młodzieży. Agresja, wulgaryzmy, wandalizm, alkoholizm, palenie papierosów, narkotyki - to najczęściej spotykane zjawiska.[1]
Mamy problemy z dorastającymi dziećmi, bo nie potrafimy być konsekwentni. Nie potrafimy właściwie stosować metod wychowawczych: nagrody i kary.[2]
Jak mówił Jan Paweł II W wychowaniu chodzi właśnie o to, żeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem - o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał, aby więc poprzez wszystko, co ma, posiada umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale i dla drugich.[3]
Osoby dorosłe - rodzice, nauczyciele, wychowawcy - często są sprawcami problemów wychowawczych dzieci. To ich postawy kształtują zachowanie najpierw małych, a potem coraz większych dzieci. To, co zwykle nazywane jest problemami wychowawczymi, najczęściej stanowi efekt ich błędów wychowawczych[4].
Błędy wychowawcze Wszyscy je popełniają. Błędy w dziedzinie wychowania popełniają nawet specjaliści od wychowania, czyli pedagodzy.[5]
Ważne jest jednak, aby mieć świadomość, że niektóre zachowania, reakcje czy brak reakcji mogą mieć konsekwencje wychowawcze.[6]
Trudności wychowawcze najczęściej pojawiają się u dzieci z rodzin wielodzietnych, z rodzin alkoholików, z rodzin niepełnych, gdzie prawnym opiekunem jest tylko matka lub ojciec, a także u dzieci, które wychowują się warunkach spartańskich. Zdarza się, że owe trudności występują również u dzieci z tzw. rodzin normalnych. Wówczas do wystąpienia tych trudności przyczyniło się środowisko, które je otacza, w którym dziecko się rozwija.[7]
Ogólnie mówiąc trudności wychowawcze to defekty osobowości manifestujące się we wszelkich negatywnych zachowaniach, które pozostają w wyraźnej sprzeczności z ideałem wychowawczym.[8]
O trudnościach wychowawczych w sensie społecznym możemy mówić wtedy, gdy dziecko nie potrafi nawiązać poprawnych stosunków społecznych z otaczającym go środowiskiem na skutek, czego popada z nim w częste konflikty.[9]
Z trudnościami wychowawczymi w sensie wychowawczym mamy do czynienia wtedy, gdy dziecko sprawia kłopoty w szkole i jest obojętne na wszelkie upomnienia i uwagi nauczyciela.[10]
Trudności wychowawcze w tym wieku bywają różnego rodzaju i występują z różnym nasileniem. Zdaniem Reginy Łapińskiej i Marii Żebrowskiej: najbardziej jaskrawą grupę trudności stanowią fakty zachowania się związane ze stosunkiem do ludzi dorosłych, przede wszystkim rodziców i wychowawców, do reprezentowanych przez nich wymagań. Do grupy tej należą wszystkie przejawy niezdyscyplinowania, nie podporządkowania się zarządzeniom rodziców, przekraczania regulaminu szkolnego, lekceważenia wszelkiego rodzaju poleceń, rozkazów i zakazów. Przeciwstawienie się woli dorosłych może przybierać charakter mniej lub bardziej ostry- od braku uprzejmości i opanowania w kontaktach codziennych aż do aroganckich wystąpień.[11]
Inna kategoria trudności wiąże się ze stosunkiem młodocianych do grupy rówieśniczej, zwłaszcza do rówieśników innej płci. Dotyczy to odrzucenia przez grupę rówieśniczą i w związku z tym całkowite osamotnienie. Sytuacja przeciwna, polegająca na silnym związaniu z grupą i całkowitym jej podporządkowaniu pociąga za sobą konflikt między wymaganiami grupy a wymaganiami szkoły lub rodziny. Niektórzy młodzi poświęcają zbyt dużo czasu dla rówieśników, rezygnując z uzyskania lepszych wyników w nauce.[12]
Inną trudnością z punktu widzenia wychowawczego jest przedwczesne nawiązywanie kontaktów z osobnikami innej płci. Prowadzą one do zaniedbywania obowiązków szkolnych, nadmiernego poświęcania uwagi sprawom wyglądu zewnętrznego. Nadmierne zainteresowanie drugą płcią prowadzi do przedwczesnych stosunków płciowych i dalszych ich konsekwencji.[13]
Do niepokojących zjawisk w zachowaniu się młodzieży zalicza się: negatywne postawy wobec wzorów postępowania przekazywanych przez dorosłych, często spotykanie odrzucenie w ogóle wzorów i norm moralnych, cynizm, negatywny stosunek do pracy, skłonność do alkoholizmu, niszczenia mienia społecznego, nieprowokowanej agresji.[14]
Mieczysław Łobocki do najczęstszych przejawów trudności wychowawczych zalicza spóźnianie się na lekcje, wychodzenie z klasy bez pozwolenia, wagarowanie, bawienie telefonem komórkowym, wyłudzanie pieniędzy, niszczenie szkolnego sprzętu.[15]
Stanisław Michałowski przedstawił rodzaje trudności wychowawczych, jako typy trudności związane z zaburzeniami aktywności i zaburzeniami emocjonalnymi, nieumiejętnością nawiązywania kontaktów międzyludzkich, niepowodzeniami szkolnymi, wykolejeniem społecznym i moralnym oraz okresem dojrzewania. Natomiast, jako najczęstsze przejawy owych trudności wymienia: negatywny stosunek do obowiązków szkolnych, wagary, palenie papierosów i spożywanie alkoholu, niepowodzenia szkolne, agresją, nadpobudliwość ruchową, kradzieże, lękliwość, nieśmiałość oraz wulgarny język.[16]
Tematem mojej pracy licencjackiej jest – Problem macierzyństwa wśród nieletnich dziewczyn – jedna z trudności wychowawczych. Jedni uważają to zjawisko za normę, inni zaś za patologię społeczną.
We współczesnych czasach ciąża u nieletniej nie jest zjawiskiem rzadkim.[17] Warto, więc zwrócić uwagę na ten problem, ponieważ po 2005 r. odnotowany jest w Polsce powolny wzrost liczby potomstwa wydanego na świat przez nastolatki, przy jeszcze szybszym tempie wzrostu płodności wśród kobiet mających mniej niż 17 lat.[18] A nie powinno być tak, żeby dzieci rodziły dzieci.
Powodem tego jest brak dostatecznej wiedzy o własnym układzie rozrodczym, wymuszenie stosunków seksualnych oraz sporadyczna, niewłaściwie stosowana antykoncepcja, lub wręcz jej brak, powodują, że coraz młodsze dziewczęta zachodzą w ciąże i rodzą dzieci.[19]
W swojej pracy licencjackie pragnę przedstawić przyczyny rozpoczęcia wczesnej inicjacji seksualnej, jej konsekwencje, skupiając uwagę w szczególności na problem nieletnich matek. Warto tu wspomnieć o przyczynach tego zjawiska, konsekwencjach a także losie tych dziewczyn.
Pisząc tą pracę rozumiem, co te młode dziewczyny mogą czuć, gdy dowiadują się, że są w ciąży. Mając zaledwie 24 lata, dowiedziała się, że zostanę mamą. Był to dla mnie ogromy szok. Mimo ogromnej wiedzy na temat antykoncepcji, ciąży i seksu dziś jestem mamą.
W mojej szkole zajęcia wychowania do życia w rodzinie miałam 2 razy, w czwartej klasie szkoły podstawowej, a na rozmowę z rodzicami nigdy nie mogłam liczyć, jak większość młodych ludzi. Wiedzę zdobywałam tak jak oni z Internetu, książek, czasopism oraz znajomych.
Często wspominam reakcje rodziców i ojca dziecka, których się wcale nie spodziewałam. Z ich ust padły słowa: Ja wychowywać nie będę!, Czy to moje dziecko?. Dziś ta sytuacja się zmieniła, jestem szczęśliwą mamą i mężatką. Mam wsparcie w każdej sytuacji ze strony ojca dziecka i rodziny. Niestety nie każda dziewczyna może na to liczyć.
W tej kwestii nie ważny jest, kiedy dowiadujemy się, że zostaniemy rodzicami. Będąc osobą pełnoletnią czy jeszcze nie możemy spodziewać się takiej samej reakcji najbliższego otoczenia. Dlatego pragnę w swojej pracy opisać losy dziewcząt, które zostają matkami mając zaledwie 18 lat.
W swojej pracy wykorzystałam wiele publikacji, do najważniejszych należą prace: Ekspertyza: Zdrowotne następstwa przedwczesnej inicjacji seksualnej u dziewcząt; Ciąża młodocianych – problem medyczny i społeczny; Nastoletnie matki: aspekty ciąży, porodu i połogu; Ciąża nieletnich i ryzykowne zachowania seksualne; Charakterystyka porównawcza wybranych cech osobowości młodocianych matek i uczennic liceum ogólnokształcącego; Małoletnie rodzicielstwo jako problem psychospołeczny; Metody i techniki badań pedagogicznych; Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych; Zasady badań pedagogicznych – strategie ilościowe i jakościowe; Dzienniki Ustaw i kodeksy[20] oraz wiele innych książek, artykułów i przyczynek.
W rozdziale I Małoletnie rodzicielstwo opisuję edukację seksualną w rodzinie i polskich szkołach, przyczyny i konsekwencje inicjacji seksualnej. A także przyczyny ciąż wśród nastolatek, na które składają się środki masowego przekazu, relacje interpersonalnie i wiele innych przyczyn.
Kolejny rozdział poświęcony jest zjawisku małoletniego rodzicielstwa i jego konsekwencji. Opisane zostały w nim takie zagadnienia jak: aborcja, zawarcie małżeństwa, opieka nad dzieckiem, stosunki seksualne z nieletnimi w świetle polskiego prawa. Jak również społeczne, medyczne i psychologiczne aspekty ciąży, porodu i połogu.
Ostatni rozdział to Metodologia i analiza wyników badań własnych. Zawarte są w nim takie informacje jak: przedmiot i cel badań, metody oraz techniki badawcze, charakterystyka próby badawczej, jak i analiza i interpretacja wyników kwestionariusza ankiety oraz porównanie z informacjami z literatury.
Praca zakończona jest podsumowaniem, w którym zawarte są moje przemyślenia na temat analizowanego zagadnienia, wnioski i refleksje.
Praca moja została napisana na seminarium licencjackim prowadzonym w Puławskiej Szkole Wyższej.
Podziękowania składam na ręce Kierownika Seminarium prof. Dr hab. Andrzeja Felchnera za sprawowaną opiekę podczas pisania niniejszej pracy. Dziękuję za okazaną pomoc i cierpliwość oraz merytoryczny nadzór nad właściwym kształtem pracy licencjackiej.
Dziękuje również koleżankom i kolegom z grupy seminaryjnej, którzy chętnie służyli mi swoją pomocą i radą.
Serdecznie dziękuję Zespołowi Szkół nr 1 im. Stefanii Sempołowskiej w Puławach oraz pielęgniarce tamtejszej szkoły, pani Sabinie Furga za możliwość i pomoc w przeprowadzeniu ankiet oraz poświęcony czas.
Dziękuje Rodzicom za wsparcie duchowe, pomoc i wiarę w moje możliwości, za wiele cennych uwag oraz poświecony czas.
Rozdział I
Małoletnie rodzicielstwo
1.1. Edukacja seksualna
W polskiej pedagogice nie ma jednej przyjętej definicji edukacji i wychowania seksualnego.
Edukacja seksualna jest bardzo szerokim pojęciem. Dotyczy płciowości człowieka, jego funkcji rozrodczej oraz właściwego ukierunkowania jego zdrowia i rozwoju. Polega na dostarczaniu wiedzy, kształtowaniu umysłu i emocji oraz zachowań. Edukacja seksualna bywa używana na przemian z wychowaniem seksualnym.[21]
Według I. Obuchowskiej i A. Jaczewskiego edukacja seksualna to dostarczenie pewnego zasobu wiedzy niezbędnej do prawidłowego zachowania seksualnego. Wiedza ta dotyczy biologii człowieka, psychologii, pewnych elementów medycyny - ginekologii, psychiatrii, seksuologii oraz socjologii i prawa.[22] Natomiast wychowanie seksualne jest procesem kształtowania postaw, norm i wartości, a także umiejętności wartościowania postaw i zachowań innych ludzi.[23] Jako jedna z dziedzin wspierająca rozwój psychoseksualny ma na celu przygotowanie dorastającego pokolenia do dorosłego życia i pełnienia ról zgodnych z obowiązującymi normami w danym społeczeństwie. Zadania, jakie stoją przed rodzicami, wychowawcami, pedagogami oraz innymi osobami pracującymi z dziećmi i młodzieżą zajmującymi się wychowaniem seksualnym, to:
v przekazywanie im niezbędnych informacji,
v uczestniczenie w kształtowaniu opinii i poglądów,
v uwrażliwienie i podnoszenie poziomu świadomości w sferze wartości i norm związanych z daną dziedziną życia, zgodnie z filozofią wychowania.[24]
Polskie Towarzystwo Seksuologiczne celami wychowania seksualnego określiło:
v przygotowanie do życia w małżeństwie i rodzinie,
v osiąganie integracji i wszechstronnego rozwoju osobowości,
v formowanie świadomości płciowej,
v formowanie samoopanowania seksualnego,
v edukacja seksualna,
v kształtowanie systemu wartości seksualnych oraz promowanie zdrowia seksualnego wg zaleceń WHO.[25]
Edukacja seksualna istnieje od prawie 10 lat w rzeczywistości szkolnej, jako wychowanie do życia w rodzinie. Zgodnie z planami Ministerstwa Edukacji Narodowej, realizowane zajęcia mają wspierać rodziców w ich działaniach wychowawczych i kształtować dojrzałe spojrzenie na ludzką seksualność. Lekcje mają być elementem działań profilaktycznych, chroniących młodzież przed ryzykownymi zachowaniami seksualnymi i niechcianą ciążą.[26]
Podejmowane próby działań z zakresu edukacji prorodzinnej i seksualnej obciążone są piętnem doraźnej polityki. Padały obietnice radykalnych zmian w sposobie realizacji zadań. Sugerowano wielokrotnie zmiany dotyczące obowiązkowości, treści zajęć, kwalifikacji osób prowadzących. W ciągu kilku lat dokonano tylko zmian kosmetycznych i porządkowych.[27]
...
laleczka1514